La frabica de la gejia de Sènt'Uliana

La frabica de la gejia de Sènt'Uliana (1912)
by Hugo de Rossi
ladin Brach
165941La frabica de la gejia de Sènt'Uliana — ladin Brach1912Hugo de Rossi

La frabica de la gejia de Sènt'Uliana

Doi versc se se conta l scomenz de frabica:

I fascegn, fedomes e todesć fora per Neva i à fat régola de pien e i é stac d'acort, de ge far na gejia a Sènt'Uliana, che ge à didà tante oute contra i nemisc. Ma no i é jic d'acort, olache la é da far. I fascegn volea che la vegne fata olache la sta anchecondì. I todesć volea che la vegne fata sa "Pianaz". Parché n'era più todesć che ladins, i à vent chisc, e se à sobit scomenzà a frabicar aló. Ma no la ge é garatada daldut nia.

Che che vegnìa fat su de dì, de not l rodolaa jù. Dotrei oute i à fat sù da nef i mures, ma dapò i à vedú, che la no vel che ge vegne fat aló la gejia. (Che aló con esser stat valch, l'é ben da creser, parché se veit amò fondamenc te bosch. Ades i ge disc a chel post "Poz de Sènt'Uliana".)

Mben i à tegnù da nef régola de pien ma amò no i era d'acort. N ùltima l'à dat n veie da Vich l consei, de far la gejia sun chel post olache paussa col ciar doi armentaroi, che fin a chel dì no i é mai stac taché sora. I à fat coscita e i armentaroi à pussà sun chel post, olache se veit amò aldidanché la gejia.

N'é de etres che conta la storia coscita:

Dò che i à scomenzà a far la gejia de Sènt'Uliana sa Poz de Sènt'Uliana, no ge garataa nia. I mures i à dat jù, i muradores e i marangogn se fajea mal. Canche i scadraa le tae, i se taa semper co la manaa. E semper vegnìa corves, che portaa le scae e le stele nsangonade sun n col, propio sun chel post, olache l'é amò ades la gejia. La jent a veder che chisc corves sgola scialdo sul medemo post, la ge é jita dò e l'à vedù, che aló i à fat n ciastel co le scae nsangonade. Duc i à ntenù sobit, che la sènta vel che se ge fae aló la gejia. E la é ence stata fata olache la é amò anchecondì.