पूण निमाणें १८६७ त तांणीय हांगाचे फ्रेंच सत्तेक मान्यताय दिली. १८६६ आनी १८८५ त फ्रेंचांआड कंबोडियांत उठाव जाले, पूण फ्रेंचांनी ते सहजतायेन मोडलें. १८६६ त, राजधानी प्नॉमपेन हांगाच सासणाखातीर दवरपाचें थारलें. १८८७ त कंबोडिया, फ्रेंच गव्हर्नर जनरलच्या नियंत्रणाखाल आयलो. नरोदमच्या मरणा उपरांत ताच्या पुताक कुशीक दवरून फ्रेंचांनी ताचो भाव सिसोवाथ हाका राजा केलो. १९२७ त ताचो पूत मानिव्हाँग राजा जालो आनी ताचे उपरांत ताचो नातू नरोदम सिहनूक १९४१ त राजगादयेर बसलो. इतले मजगतीं १९०७ त फ्रेंच आनी कंबोडियन चेंपणाक लागून सयामक कंबोडियाचे बळकायल्ले प्रांत पर्थून दिवचे पडले. दुसऱ्या म्हाझुजावेळार १९४१ त जापानान ते सयामे सुवादीन केले, पूण पर्थून १९४६ त ते कंबोडियाक मेळ्ळे.
दुसऱ्या म्हाझुजाउपरांत कंबोडियान फ्रेंचांचे राखणेखाल रावंक न्हयकार दिलो. फ्रांस आनी जपान ह्या दोनूय देशांच्या सत्तेखाल थंयची राजेशाय तिगून उरिल्ली. १९४७ त तिका संविधानीक राजसत्तेचें स्वरूप आयलें. ह्या काळांत ‘ख्मेर इसाराक’ (स्वतंत्र कंबोडिया) नांवाच्या पक्षाची थापणूक जाली. तांणी राजसत्तेक बादा हाडिनासतना फ्रेंचांक विरोध करपाचें धोरण आपणायलें. व्हिएतनामविशींचो प्रश्न सोडोवंक लक्ष घाल्ल्यान फ्रेंचांनी १९४९ त कंबोडियाक तात्पुरती स्वतंत्रताय दिली. १९५० त उत्तर व्हिएतनामांतल्या व्हिएटमिन्ह कम्युनिस्टांनी हांगा आपले पांय रोमूंक सुरवात केली. १८५४ त जिनीव्हा हांगा जाल्ले परिशदेंत फ्रेंच आनी व्हिएटमिन्ह ह्या दोगांयनी थंयसावन पर्थून वचचें अशें थारलें.
१९५५ त नरोदम सिहनूक हाणें राजपद सोडलें आनी हांगा वेंतणुको जाल्यो. सप्टेंबर १९५५ त नरोदम सिंहनूक मुखेल प्रधान म्हूण वेंचून आयलो. ताणें फ्रेंचांवांगडचे संबंद पुरायपणान तोडले आनी कंबोडिया एक स्वतंत्र राश्ट्र म्हूण अस्तित्वांत आयलें. अमेरिका, रशिया, चीन, चेकोस्लोव्हाकिया, फ्रांस आनी जपान ह्या सारक्या देशांचो पालव मेळोवन ताणें आपली अर्थीक स्थिती सुदारली. पूण शिमेविशीं वाद, झगडीं हातूंतल्यान थायलंड आनी दक्षिण व्हिएतनामावांगडचे कंबोडियाचे संबंद इबाडूंक लागले. १९६३ त कंबोडियांत बंडाक फाडबळ दिल्ल्याचो आरोप करून १९६५ त कंबोडियान अमेरिकेलागचे संबंद तोडले. १९६६ तल्या वेंचणुकांनी सिहनूक हाचो पराभव जावन लॉन नोल प्रधानमंत्री जालो; पूण १९६७ ताच्या आड दावे विचारसरणेच्या कम्युनिस्टांनी बंड केलें. सिहनूक हाणें तात्पुरतीं देशांनी सूत्रां आपल्या हातांत घेतलीं आनी बंद मोडपाचो यत्न केलो. कम्युनिस्टांनी ‘ख्मेर रुज’ हे संघटनेची थापणूक केली. १९६९ त लॉन नोल हो पर्थून प्रधानमंत्री जालो. ताणें १९७० त अमेरिकेच्या पालवान सिहनूकाची सत्ता काबार केली आनी सिहनूक हाका देशाभायर पळून वचचें पडलें. १९७२ त लॉन नोलच्या सरकारान नवें संविधान मुखार हाडलें आनी त्याच वर्सा जाल्ल्या वेंचणुकांनी ताका जैत मेळ्ळें. १९७५ त ‘ख्मेर रुज’ संघटनेन बंड करून न नोलाक सत्तेवयल्यान काडून उडयलो. ताका पळून वचून इंडोनेशियाचेर आलाशिरो घेवचो पडलो. १९७७-७८ त व्हिएतनामान कंबोडियाचेर घुरी घाली आनी पॉल पॉट ह्या थंयच्या पंतप्रधानाक पळून वचचें पडलें. ताणें गनिमी कावो वापरून व्हिएतनामी सैन्यावांगडा झूज चालूच दवरलें. निमाणें ‘ख्मेर रूज’ आनी पयलींचो देशाचो मुखेल नरोदम सिहनूक हांचेमजगतीं कबलात जावन १९८२ त हांगा भरसल्ल्या सरकाराची थापणूक जाली. सद्याक हुन सेन हो हांगाचो पंतप्रधान जावन आसा आनी हेंग सामरिन हो राश्ट्रपती आसा.
राज्यवेवस्था: राजकी थीराय पुरायपणान व मेळिल्ल्यान हांगाची राज्यवेवस्था बरीच गुंतागुंतीची जाल्या. नवी येवपी दरेक राजवट हांगाच्या राज्यकारभारांत वेगळो बदल घेवन येता. केंद्रीय तशेंच थळावे
