Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/781

This page has not been proofread.

आसा . ताच्या तेमकाचेर स्वर्गांतली गंगा देंवता. ताच्या तेमकाचेर ब्रह्यदेवाची नगरी आसा, तशेंच ताच्या देंवतेचेर इंद्रादी आठ दिक्पालांच्यो नगरी आसात. थंय देव, गंर्धव सप्तर्षी रावतात. रावणाची लंका हें मूळचें मेरूचेंच एक तेमक आसा. हो मेरू पर्वत स्वर्गाक आदार दिता. ताचे सकयल सप्तपाताल लोक आसून तांचे सकयल विश्र्वाचो आदार वासुकी आसा. पांडवांची निमणी भोंवडी नेरू पर्वताचेच दीकेन जाल्ली. मेरूसावर्ण आनी मेरूसावर्णि ह्या नांवाच्या खाशेल्या मनुंनी ह्या पर्वताचेर तप केल्लें . मेरूच्या इकरा धुवांतली मेरूदेवी ही नाभिराजाची बायल आनी जैनांचे आघ तीर्थंकर ऋषभनाथ वा आदिनाथ हाची आवय आशिल्ली.मेरूव्रत नांवाचें जैनांचें एक व्रतूय आसा. रूपें,भांगर हांचो प्रतिकाच्या स्वरूपांत रू करून तो दान दिवपाचें हिंदुंचेंय एक व्रत आसा. एक संस्कृतीक प्रतीक म्हूण भारतांत,मेरू पर्वताक म्हत्वाची सुवात आसा.


मेरूप्रमाण व्हड आकाराच्या देवळांक तशेंच व्हड व्हड प्रासाद हांकां लक्षणेन मेरू म्हूण पाचारतात. देखीक- सिध्दमेरू नांवाचें शिवमंदिर ;गुजरातच्या कर्ण राजान बांदिल्लो कर्णमेरू प्रासाद .तशेंच देवळां,राजवाडे आशिल्ल्या पर्वतांक वा गिरिदुर्गांकूय मेरू अशें म्हळां. देखीक –अजयराजाचो अजयमेरू (अजमेर),जसलाचो जसलमेरू (जैसलमीर). हिंदू ,जैन आनी बौध्द पुराणकथांनी मेरूक विश्र्लाच्या केंद्रस्थानी वा धर्तरेच्या 'नाभिरस्थानार' मानला. तेचखातीर माळेंतल्या मदल्या मणयांक लक्षणेन 'मेरूमणी' म्हण्टात . शरीर हें विश्र्वाचेंच ल्हान रूप आसा, हे धारणेन शरीराच्या केंद्रस्थानीय रू पर्वत आशिल्ल्याचें मानतात.


पृश्ठवशांतलो मेरुदंड हो मेरूचें प्रतीक आसून,जागृत कुंडलिनी जिच्यांतल्यान ब्रहरंध्राकडे वता , ती सुषुम्ना नाडी ह्या मेरूदंडांत आसता.मदिंर हें विश्र्वाचें केंद्रस्थान मानतात.तेचखातीर मूर्तीच्या माथ्यावर येवपी देवळाचें तेमक हें मेरूचें प्रतीक मानतात.


मेलबर्नः व्हिक्टोरिया राज्याची राजधानी .तशेंच ऑस्ट्रेलियांतसें दुसऱ्या क्रमांकाचें शार . मेलबर्नचें क्षेत्रफळ ५४९ चौ. किमी.आसा. १८३५ वर्सा ह्या शाराची स्थापणूक जाली. १८३७ वर्सा लॉर्ड मेलबर्न ह्या इंग्लंडच्या पंतप्रधानाचें नांव ह्या शाराक दिलें. जॉन नॅशा ह्या नामनेच्या वास्तूशास्त्रज्ञाच्या रॉबर्ट रसेल ह्या विद्याथ्र्यान ह्या शाराची आंखणी केल्या . ह्या शाराकलागून हेर उपनगरां आसात. मुखेल शार आग्नेय दर्यादेगेर यॅरा न्हंयेच्या तोंडाकडे फिळिप उपसागराच्या तोंकाकडे वसलां.


बॅल्लारॅट आनी बेंडिगो हांगाच्या भामगराच्या सोदाकलागून एखुणिसाव्या शेंकड्याच्या उतरार्धांत ह्या शाराची नेटान वाड जाली.


मेलबर्न शाराच्या चवख्या वांट्यांत बागो आनी पोरसां आसात.हांगाचें वनस्पतिउद्यान खूब नामनेचें आसून ताची सुवात ५२ हेक्टर इतली आसा.तशेंच हांगा एक राश्ट्रीय वनस्पत संग्रहालय आसा.


व्हिक्टोरिया वस्तुसंग्रहालय पळोवपासारकें आसा. ऑस्ट्रेलियांतल्यो नामनेचो कलाकृती आनी विंगड विंगड कलाशैलींचे नमुने राश्ट्रीय कलाविथींत पळोवंक मेळटात.हांगा मेलबर्न विद्यापीठ, मॉनॅश विद्यापीठ आनी लाट्रोब विद्यापीठ अशी तीन विद्यापिठां आसात. तंत्रनिकेतन ,बॅले नाचाचें विद्यालय आनी राश्ट्रीय कलाविथी ह्यो शैक्षणीक मळावयल्यो नामनेच्यो संस्था आसात.


सगळें शारभर आधुनिक सुविधा आसात. तशेंच संस्कृतीक आनी राजकीय नदरेनूय ह्या शाराक खूब म्हत्व आसा. ताचो स्थानिक प्रशालकीय कारभार काउन्सिल बोर्डावतीन चलता. मेलबर्न हें सागरी वेपाराचें म्हत्वाचें बंदर आसा. ऑस्ट्रेलियाचें हें व्हड वेपारी केंद्र आसून हांगा लोकर आनी कच्च्या म्हालाचेर प्रकिया करून पक्को माल तयार करतात. उपरांत ह्या मालाची निर्यात जाता. उद्देग धंद्यांनी मोटारी तयार करप ,कागद तयार करपाचे कारखाने,जहाजां बांदप ,कातडी कमोवप,इलेक्र्ट्रॅनिकचे उद्देग, तेच भशेन शेताक लागपी अवजारां तयार करप, कपड्याचे धंदे, सिगरेटी, सोरो तयार करपाचे कारखाने हांगा आसात.


मेलबर्न शारांतली चडशी रहदारी मोटारींनी जाता. तशेंच थंय वीजेचेर चलपी रेल्वेगाड्यो, बसी ,ट्राम आसात. १९८१ वर्सासावन थंय भुयारी रेल्वे सुरू केल्या .


'टुलमरीन' हो आंतरराश्ट्रीय विमानतळ हांगा आसा. थंयसावन देशांत तशेंच परदेशांतूय विमान वाहतूक चलता. मेलबर्नचे क्रिकेट मैदान हें जगांतलें सगळ्यांत व्हड मैदान आसा. ह्या मैदानाचेर १,१०,००० प्रेक्षक बसूंक शकतात. तशेंच टेनिस, फुटबॉल ह्या खेळांचींय हांगा मैदानां आसात.


मेषः(एरिज). भारतीय राशीचक्रांतली पयली रास. आश्र्विनी,भरणी हीं नखेत्रां आनी कृतिकेचो पयलो चरण अशीं सवायदोन नखेत्रां हे राशींत येतात. मेंढ्याक हे राशीची आकृती मानतात. ह्या तारकाचोम्यांत चवथे प्रतीपरस चड तेजीश्ट तारे थोडेच आसात. देखीकः आल्फा एरिटीज,बीटा एरिटीज आनी गॅमा एरिटीज . ही रास डिसेंबरांत सादारणपणान रातच्या णवांच्या सुमाराक मध्यमंडळाचेर (Prime Meridian)येता. निरयन मेष राशींत सूर्य १३ एप्रिल ते १४ मे मरेन आसता. इ.स.प. २ऱ्या शतमानांत राशीचक्र सुरू जालें , तेन्ना वसंत संपात मेष राशींत आशिल्लो. संपताक उरफाटी गती आसून तो आतां बरोच अस्तंतेकडेन सरकल्ल्यान मीन राशींत आयला. आनीक सुमार २२ हजार वर्सांनी तो