Táin Bó Cúailnge

Táin Bó Cúailnge  (ca. 7th-12th century AD) 
The Táin Bó Cúailnge is an Irish legend. The following text represents Recension 1, mostly from the Yellow Book of Lecan but with variant readings from the Lebor na hUidre, as edited by John Strachan and J. G. O'Keefe.
[ 3 ]
[LU. 55a.]
Táin Bó Cúailnge inso sīs

Tarcomlád slóiged mór la Connachtu[1] .i. la hAilill ⁊ la Meidb ⁊ hetha húaidib cossna trī chóiced aili. Ocus fóite techta ó Ailill co .vii. maccu Mágach .i. co hAilill, co Ánlúan, co Moccorb, co Cét, co Én, ⁊ Bascall, ⁊ Dóche—trícha cét la cach næ—⁊ co Cormac Condloṅgas mac Conchobair cona t[h]ríb cétaib, bói for condmiud la[2] Connachta. Tecait uile íarum co mbātar hi Crūachnaib Ái.

Trí luírg didiu do Chormac oc tochím do C[h]rúachnaib. In cētna lorg, broitt brecca i forcipul co filliud impu. Fortíi bértha foraib. Léini fothairinniuth cota ṅglūn ⁊ fotalscéith foraib ⁊ manāis lethanglas for crúnd midṡing i lláim cech fir.

In lorg tánaisi, broit dubglasa impuside ⁊ lénti co ndercintliud co horcnib sís, ⁊ moṅga tara cenna síar, ⁊ lubne gela foraib ⁊ slega có[i]crinné inna lāmaib. “Ní hé Cormac beus,” or Médb.

Tic in tres lórc dano. Broitt chorcra ímpu ⁊ lénte culpatacha fo dérggintṡlaid co traigthe, ⁊ berthai slechtai co gūaille, ⁊ cromscéith co fǣbraib condúala ímpu ⁊ turre rígthige i llāim cach fir. “Is é Cormac inso hi fechtsa,[3]” or Médb.

Doecmalta dano iarum .iiii. c[h]ōiced hĒrend co mbātar hi Crúachnaib Áii. Ocus nīstéilcset a fáthi ⁊ a ndrúid ass sein co cénd cóicthigis oc írnaidi ṡeóin. Asbert Médb íarum fria haraid a llaa documlásat: “cach óen scaras sund tra indiu,” olsi, “fria chóem ⁊ a charait, dobērat maldachtain fórmsa, úair is mé dorinól in slúagadsa.” “Ansu didiu,” ol int ara, “co nimparrá in carpat deisel ⁊ cotí nert int ṡeūin ara tísam ar frithisi.”

Intan didiu dosói int ara forsin carpat ⁊ lotair do thecht ass, co naccatár in níngin macdacht remib. Folt buidi furri. Bratt brecc impe, delg nōir ánd. Léine c[h]ulpatach co nderggintṡlaid [ 4 ]ímpe. Dā assa co foráib óir impu. Agad ḟochōel forlethan. Dí broí duba dórchaidi. [55b] Abrait duib dáin, co mbentais foscod i medōn a dā grūaide. Indar latt ropo di partaing ímdéntai a beóil. Indar latt ba fross do nēmannaib bói inna bélaib .i. a fíaclai. Teóra trillsi fuirri .i. dí thriliss immo cénd sūas, trilis tara haiss sīar, co mbeired[4] a dā colpt[h]a inna díaid. Claideb corthaire do ḟíndruine inna láim; esnaid óir and. Trī maic imlissen cechtar a dá súla. Gaisched lasin íngin ⁊ dá ech duba foa cárput.

“Cia do chomainmsiu?” ol Médb frisin ningin. “Fedelm banfili do Chonnachtaib mo ainmsea,” or ind ingen. “Can dothéig?” or Medb. “A hAlbain iar foglaim filidechta,” or ind ingen. “In fil imbass forosna lat?” or Médb. “Fil écin,” or ind ingen. “Décai dámsa didiu cobbia mo ḟechtas.” Dosnécce ind íngen íarum. Is ánd asbert Médb: “A Feidélm banḟāit[h], co acci[5] in slúag?” Frisgart Fedelm co nepert: “Atchíu fordérg, atchíu rúad.” “Ní fír són ém,” ol Médb, “ar atá Conchobor ina chess i nEmain ⁊ hUlaid imbi co neoch a[][6] a nócc, ⁊ ráncatar mo thechtasa co tucsat fis scél damsa ass.” “Fedelm banḟáith, co acca ar slūag?” ol Médb. “Atchíu fórderg, atchíu rúad,” ol ind íngen. “Nī fír són,” ol Medb, “ar atá Celtchar mac Guthidir[7] co triún hUlad imbi i nDún Lethglaisse, ⁊ atá Fergus mac Roeich maic Echdach lenni sund for loṅgais co tricha[8] chēt imbi.” “Fedélm banḟāith, co acca ar slūag?” ol Médb. “Atchīu forderg, atchīu rūad,” ol ind ingen. “Nī baa anísin tra,” ol Médb, “ar bīt imferga ⁊ círgala ⁊ fuili fordérgga i cach slūag ⁊ i cach thaurchómrac dūnaid móir. Déca atheruch dūnd dano ⁊ abbair a ḟír frind.” “Feidelm banḟāith, co acca ar slūag?” “A[t]chíu forderg, atchíu rūad,” ol Fedelm.

“Atchíu fer find sirfes[9] clesco lín crēchta fora chris:
lūan láith i nairthiur a chindōenach mbúada a thulchind.

Fail .vii. ngemma láith ṅgailefor lár a dá imlisse:
fil fúidrech fora glinni,fil leind ndeirg ndrolaig immi.

[ 5 ]

Dofil gnūis as grāto dōdober mod[10] don banc[h]ureo:
duni óc is ālaind dathdofeith [][11].

Cosmail innas a gailefri Coinculaind Murtheme:
noconḟetar cúich inChulaind asa caini clú,
acht rofetursa amne,is forderg in slūagsa de.

Atchíu fer mór forsin maig,dober tres dona slōgaib:
cet[h]ri claidbīni cles nānfil i cechtar a dā lām.

[56a] Dā gǣ bolga immosbercenmothá colg dēt is [s]leg:
tānic : : : :[12] dont slūag:sain gnīm fristēit cach narm úad.

Fer i cathfochrus bruit deirgdober in cosmail cach leirg:
ardaslig tar fonnad clé,cotagoin in ríastarthe,
delb domárfas fair cose,a[t]chīu imrochlad a gné.

Rogab toscugud don chath:mani airlestar bid brath,
dōich lim iss ē dobobsaig;Cūc[h]ulaind mac Sūaldaim.

Slaidfid for slúagu slānafochiuchra for tiugára,
fáicfidi leis mīli cendnī cheil in banḟāith Fedelm.

Snigfid crú a cnesaib curaddo láim lāich bid lānpudar:
oirgfid ócu, imregat firdo clannaib Dedad maic Sin:
beit cuirp cerbtha cāinfit mnála Coin na Certa atchīusa.” a.

In lūan iar Samain is and documlaiset. Iss ed dollotar sairdes a Crúachnaib Áii .i.

For Muicc Cruinb
for Terloch Teōra Crích
for Túaim Mōna
for Cúil Sibrinne[13]
for Fid
for Bolga
for Coltain
for Glúne Gabair
for Mag Trego

[ 6 ]

for Tethbai Tūascirt[14]
for Tethbai Descirt
for Tíarthechta
for Ord
for Sláis fadess
for Indiuind
for Carnd
for Ochtrach
for Midi
for Findglassa Assail
for Deilt
for Delind
for Sailig
for Slaibre
for Sléchtai selgatar
for Cúil Sibrinni
for Ochuind fadess
for hŪatu fathúaid
for Dub
for Comur fadess
for Tromma
for Othromma sair
for Slāni
for Gortslāni
for Druim Licce fadess
for Áth nGabla
for Ard Achad
for Féraind fothúaid
for Findabair
for Assi fadess
for Drúim Sálfind
for Druim Cáin
for Druim mac nDega
for Eódond Mór
for Eōdond mBec
for Mēthe Tog
for Mēthe nEóin
for Druimmtechta

[ 7 ]

for Scúaip
for Imscúaip
for Cend Ferna
for Baile
for Aile
for Báil Scena
for Dáil Scena
for Fertse
for Ross Lochad
for Sále
for Lochmach
for Ánmag
for Deind
for Deilt
for Dubglaiss
for Fid Mór[15]
for Colbtha
for Crond
hi Cūalngi.

A Findabair Chūalngi is ass fodāilte int ṡlóig hĒrend fón cóiced do c[h]uingid in tairb. Ár ropo thairsiúsin dochótar céin co rāncatar Findabair. Finit a titulrad; incipit in scél iar núrd.


[56b]
IN SCÉL IAR NURD INSO SÍS

Ō dodeochatár a cétna rude[16] a Crūachnaib co mbátár hi Cúil Sibrinne,[17] asbert Medb fria haraid ara nindled a nōi carpti[18] dí, co rolád cor isin dúnud co naccad dús cía lasmboth[19] scīth ⁊ lasmboth laind techt int slōgaid.

Focress a phupall colléic for Ailill ⁊ sudigthe a thincur eter choilcthe ⁊ brothracha. Fergus mac Rōich didiu for lāim Ailello isin phupull. Cormac Cóndlongas mac Conchobair fora láimsidi; Conall Cernach fora lāim[20]; Fīacha mac Fir Febe fora láimside, macc ingine Conchobair; Medb ingen Echach Fedlig fora [ 8 ]láim aili do Ailill; Findabair ingen Ailella ⁊ Medbi fora lāimsidi; Flidaisi[21] fora láimsidi. Cenmothá fossu ⁊ timthirthidi insin.

Tic Medb iar ndēscin int slóig ⁊ asbert ba nespa do chách dul int slógaid díantēset in tricha cét Galión. “Ced ara tānsi na firu?” or Ailill. “Nidátánsem dam,” ol Medb, “it āna ind óic. Intan rombói cách oc gním a sosta, roscáig dóibseom tuga a sosta ⁊ fune a mbíd. Intan romboí cách oc praind, roscáig praind dóibseom hi suidiu ⁊ robátár a cruti ocaó nairfitiud. Is espa[22] didiu,” ol Medb, “a techt; is foraib biáid búaid int slóig.” “Is airiund arbáget dano,” or Ailill. “Ní regat lend,” ol Medb. “Anat didiu,” ol Ailill. “Náchainfet dano,” ol Medb. “Ficfit ford[23] iar tíachtain,” olsi, “⁊ gébtáit ar tír frind.” “Ceist. Cid dogéntar friú,” or Ailill, “innách maith a nanad nāch a techt?” “A nguin,” ol Medb. “Ní chélam as banchomarle,” or Ailill; “ní maith a nasbir.” “La sanais ón,” ol Fergus, “nímaricfe, úair is ǽs comchotaig[24] dúinni nar nUltaib, acht ma nongontar uli.” “Cid ed ón dorigenmais[25]ní,” ol Medb. “Ár atúsa sund mo sainteglach díb tríchtaib cét,” olsi, “⁊ atát na .vii. Mane .i. mo secht maicc, .vii. trichait chét; cotarói a toccad,” olsi, “.i. Mane Māthramail ⁊ Mane Athramail ⁊ Mane Morgor ⁊ Mane Mingor ⁊ Mane Mōepirt (.i. iss ēside Mani Milscothach), Mane Andóe ⁊ Mane Cotageib Ule; is ēside tuc cruth a máthar ⁊ a athar ⁊ a nordan diblínaib.” “Nīpá fír són,” ol Fergus; “atát .vii. ríg sund din Mumu ⁊ tricha cét la cech næ, comchotach dúinni nar nUltaib. Dobérsa cath duit,” ol Fergus, “for lár in dúnaid hitām cosna .vii. trichtaib cétsin ⁊ com thrichait chét fadéin ⁊ co trichait chét na nGalión. Acht ní thacērsa anísin,” ol Fergus; “arlifimni na hócu chena connágébat forsint slóg. Secht trichait [57a] cét dēac lenni,” ol Fergus, “iss é lín ar ndúnaid cenmothá ar ndǣscorslúag ⁊ ar mná—ar itá a rīgan la cach ríg sund hi comaitecht Medba—⁊ cenmothá ar maccǽmu. Issē int ocht(mad) tricha chét déac inso .i. tricha cét na nGalión. Fodailtern slóg ule.” “Cumma lem,” ol Medb, “acht nā robat isin chāir chomraic itaat.” Is ed dognīth and iarum, fodāilte in Galióin fón slóg.

Dollotár ass arnabárach do Móin Chóiltrae. Dosnárthet ocht fichit oss nallaid and i nóen alaim. Cúartait impu; nosgonat íarom. Nách airm thra imbúi fer donaib Galiōnaib, is hé ar[ 9 ]ddaánaic, acht .v. oss aránic in slóg ule diib. Dothǽgat iarsudiu i mMag Trego, ⁊ scurit and, ⁊ arfognat dōib. Asberatsom is andsin rogab Dubthach in láidseo:

Atmaid nád chúalaid cossecostecht fri tress nDubthaige:
slúagad nímdub arubthāfri Findbend mnā Ailellá.

Doficfe in slúagadachgébas ar c[h]end éte Murthemne[26]:
ībait fiáich lúgbairt lachtdi gnáis inna muccaide.

Gébaid Crann[27] fóitech friíthu,[28]nísléicfe i Murthemniu,
[YBL 17a]
[29]co roisc obair fer Fēneisint Slēb thūaid Ochainiu.[30]

“Crib,” ol Ailill fri Cormac,“tāit co comsaigid far mac.
Nī thǣd[31] di maigib in būairnāchrouba[32] fūam int slūaig.”

Bid cath andso iarsindn ūair[33]la Meidb co triun int shlūaig:
Biait colnai de ine[34] dedianubtī in rīastairthi.[35]

Dosfōpair thrā ind [N]emain[36] lasodain, ⁊ nipsī sin adaig ba sāmam dōib la būaidris[37] and athaich .i. Dubthaich[38] triana chodlad.[39] Foscerdad inambuidne[40] fochētōir, ⁊ focherd dīrna mōr dint slōg, co luid Meadb dia cosc.[41] Dothīagat iarum co feōtar i nGrānairiud[42] Teathba tūaiscirt.[43]

Dobreth robad[44] ō Ḟergus isuidiu cu Ultu ar c[h]ondalbai.[45] Bātirside hi ceass collēic[46] acht Cūchulaind ⁊ a athair .i. Sūaltaim. Doluid Cūchulaind ⁊ a athair iar rīchtain[47] ind robuid ō Ḟergus co mbātar i nnIrardd Chuilleand[48] oc forcomēt[49] int shlōig and. “Atā menma int slōig and[50] anocht,”[51] ol Cūchulaind fria athair. [ 10 ]“Ortha[52] hūann co rrobad[53] do Ultaib. Isnēcensa[54] techt ind dāil[55] Feidelmæ Nōichridi (.i. i ndāil a hineilti[56] bāi[57] i comair Conchulaind[58] i ndormainecht[59]) dim glindiu fodein[60] dochōid friæ.” Dognī ith[61] nerchomail iarum ria techt, ⁊ scrībais ogum ina menacc,[62] ⁊ focheird i nūachtar[63] in choirthi.

Dobreth didiu tuus na dīrma[64] do Fergus riasind slōg. Luid Fergus didiu fordul mōr fodeass[65] co foirsed[66] do hUltaib terchomrac slōig. Ar c[h]ondailbi doroindi[67]seom sin. Airigthi[68] Ailill ⁊ Medb annīsin.[69] Ba hand asbert Medb:

“A Ḟergais,[70] is andam amnecindus[71] conaire inse.[72]
Fordul fadess nō fothūaid,tīagmai tar cach naile tūaith.

Atatāghadar[73] dia mbrathAilill Aie lia slūagad,
Nī tharad[74] menmain cosedo thuus na conaire.[75]

Masa chonnalbai[76] dognī,nā tuid na hechraidi.[77]
Bēs adchotar nech ailedo thosach na conaire.”

Fergus respondtit[78]:

“A Medb, cid nodmeadraisiu[79]?Nī cosmail fri mrath inse.
Is la hUltu, a bean, ta tīr tarndotuidisa.

har[80] amlesaib int[81] slūaigtīagu cech fordul a hūair.
Do imgabāil in mōrgeneimmadich[82] Mag Muirthemne.

Nī arnā corad mo chīallarna fordulo nontīag,[83]
Dūs:imgaib[84] ced iartainCoinchulaind[85] mac Sūaltaim.”

Tecaid t co mbādar i nIrairdd Chuillenn.[86] Eirr ⁊ Indell, Fōich ⁊ Fōchlam a ndā nara,[87] it hēiside nobītis remain riasin [ 11 ]slūag do imdidnad[88] a mbratnas[89] ⁊ a fortcha ⁊ a mbrat, arnāchasalchad dendgor in dīrma. Fogabadside ind nith focheard[90] Cūchulaind ⁊ airigsitar[91] in gleith[92] geltadar ind eich. Ar geltadar dā ech Sūaltaim a fēr cona bun a talam; lelgadar[93] immorro eich Chonchulaind[94] in nūr[95] corrice[96] na clocha i ndegaid ind ḟeūir. Suidit iarum co tānic in slūag, ⁊ aruspeittet[97] a nōes ciūil. Dosberad i llāim Ḟergusa maic Roeich[98] in nith. Arolēgside[99] [17b] in nogum bōi isinn ith.[100] Asber[101] Meadb iar tīachtain: “cid frisinanad sunn?” ol Medb.[102] “Anmai,” or Fergus, “frisin nith[103] ucat.[104] Atā ogum ina menuc,[105] ⁊ is ed fil and: “nā tīachar[106] secha co nētar fer rolaa id samlaid cona ēnlāim[107] ⁊ ōenslat diatā, ⁊ friscuiriur mo phopa Fergus.” Fīr,” or[108] Feargus, “Cūchulaind rodlā, ⁊ it ē a eich geltadar a[109] magso.” Ocus domber[110] i llāim in druad, ⁊ cachain Fergus in lāidseo sīs:

“Id inso. Ced sloindeas dūind[111]?Ind id cid[112] fothā[113] a rūin[114]?
Cia līn rolaa andse[115]?In hūathad[116] in sochaide?

In dēini erchōit dont slūagma dochōised huide hūad[117]?
Findaid, a druidi, nī arsin,[118]cid frisifarcbad[119] int id.

Crephnais[120] churad caur rodlālānaiṅgciss[121] for errida.
Astud[122] ruirech, ferg in dāil,rolaa ēnfer co nēnlāim.[123]

In nāch dia rēir slūag ind rīg,ingi ma rochoillset[124] fīr
conidrolā ūaib namāōenḟer amal fer ron[125]?
nochonetur acht andsin[126]nī frisicoirthi[127] ind id.”

Id indso ⁊ rl.

Asber[128] Fergos iarum friu: “ma sāraigthe ind nidse,[129]” olse, “nō ma tīstai[130] secha, cia beth[131] i llāim dune nō i taig fo[132] glas, ricfe [ 12 ]indead[133] ind fir roscrīb int ogom[134] nind, ⁊ gēnaidsi deguin duine dīb ria maidin,[135] mani laa neach ūaib id samlaid.” “Nī hāil dūindi ēm guin duine dīn fochētōir,” ol Ailill. “Regmai for muncind ind feda, .i. Fidduin,[136] mōir ucut frind aṅdes, ⁊ ni regam tairiseom itir.” Roselgadar[137] na buidne iarum in fith resna cairpthib.[138] Iss ed ainm in puirtsin Slechta. [139]Sed alios libros so sīs. Iar tīachtain dōib Ḟedaduin co naccadar in carpat ⁊ ingen ālaind and, .i. amal roindisimar remaind tūas scēl Feidelme banḟātha, combad sund in scēlsin, ⁊ combad iarsin ḟrecra doberadsi for Meidb, noslechta in fid .i. “dēca dam,” or Medb, “co bia mo fechtsa.” “Is annso dam ēm,” or indn ingen, “nī rolāim sūil toraib isin fid.” “Is ar bīas ōn,” or Medb; “silsimni in fid didiu amal sin.” Is ed ainm in poirtsin Slechta.[139] Is and atā Partragi. Feōtar iarum i Cūil Sibrilli .i. i Cenannus.[140] Ferais snechta mōr forru co fernnu fer ⁊ co drochu carpad.

Ba moch a madan arnabārach do ērgiu. Nīrbo sī sin[141] adaig robo sāmam[142] dōib lasin snechta, ⁊ nī airgēnsad[143] bīada dōib ind adaigsin. Nī fo[144] moch didiu dolluid Cūchulaind asa bandāil. Anais co foilc ⁊ co fothraic. Dothoet[145] iarum for lorc int slōig.[146] “Ní madlodmar[147] dō,” ol Cūchulaind, “nā mertamar hUltu. Rolēicseom slōg forru cen airius.[148] Cure airddmes[149] dūn tarsin slōg,” ol Cūchulaind fri Lōeg, “co fesamar līn int slōig.[150]” Dognī Lōeg annīsin,[151] ⁊ asber fri Coinchulaind[152]: “is mesc lemsa,” olse, “anīsiu, nī ermaissim.” “Nī ba mesc adchiu[153] acht co rīsa,” ol Cūchulaind. “Tair isin charpat[154] [18a] didiu,” or Lōeg. Tēit[155] Cūchulaind isin charpat[156] ⁊ focherd airddmius forsin lorc iar cēin mōir. “Cid tussu,” or Lōeg, “nī rēid fort.” “Is assa ēm damsa,” ol Cūchulaind, “oldās daitseo. Air itāat trī būada formsa .i. būaid roisc, ⁊ indtliuchta ⁊ airdmesa. Rolāosa didiu [ 13 ]t,” olse, “fomus forsinnīsin.[157] Ocht trichait cēt .x[158]. immorro inso,” olse, “ara rīm, acht forodlad int ochtmad tricha cēt[159] dēac[160] fon slōg nuile, conid mesc fria rīm .i. tricha cēt na ṅGaleōn.[161]

Dolluid Cūchulaind iarum timchell ind slōig co mbāi[162] oc Āth Gabla.[163] Bennaid[164] gabail i siuidiu[165] ōenbēm cona c[h]loideb[166], ⁊ saidius[167] for medōn na glaissi conā dīchtheth carpat friæ disīu nāch anall. Dofurget[168] oco Eirr ⁊ Indell, Fōich ⁊ Fōchlam a ndā ara. Benaidsi[169] a cethri cind[170] dīb ⁊ focheird for ceitheora[171] benna in c[h]raind.[172] Is de atā Āth Gabla[173] andsin.[174]

Tīagaid iarum eich in c[h]ethrair ind agaig[175] int slōig,[176] ⁊ a fortcha[177] forderga foraib. Indar leō ba cath bāi[178] ara cind isinn āth.[179] Dothǣt[180] buiden hūadib do dēscin[181] ind ātha. Nī facadar[182] nī and acht[183] slicht ind ōencharpait, ⁊ in gabal[184] cusna cethri cinnu[185], ⁊ ainm nogaim iarna scrīband[186] ina tōeb. Ric in slūag uli lasodain. “In diar muintirni na cenda ucut?” or Medb. “Is diar muinterni[187] ōn ⁊ is diar forglidib,” or Ailill. Ardolēga[188] fer dīb in nogum robūi[189] i tōeb na gabla .i. ōenfer rodlā[190] in gabal[191] cona ōenlāim, ⁊ nī tēsid seacha,[192] condarala nech dīb[193] cona ōenlāim cenmothā Fergus. “Is machtath,” ol Ailill, “a thraite[194] rombīth[195] in cethror.” “Nā bad ed bas machtad lat,” ol Fergus; “bad bēim na gabla dia[196] bun ōenbēm, ⁊ masa[197] ōenleōd a bun, is crichiude,[198] ⁊ a intsāthud[199] in tuchtsa, ol nī chlaidi[200] roclas rempe, ⁊ is a hīarthuir[201] carpait rolaad co nōenlāim.” “Diṅgaib dīnd ind ēiginsea,[202] a Ḟeargus,” ol Medb. “Tucaid carpat dammsa t,” ol Fergus, “condatucsa as, co ndercass[203] in ōenleūd a bun.” Brisus[204] Fergus iarum .iiii.[205] carptiu dēac dia chairptib,[206] compo[207] [ 14 ]assa c[h]arpat[208] feisin dosmbert[209] a talmain, co nacadar[210] ba ōenleūd a bun. “Is tabartha do airi,” ol Oilill, “indus in cheneōil[211] cosatīagam. Ergnad[212] cāch hūaib a bīad—nīrbo sām dūib[213] irrāir lasin snechta—⁊ indister dūn nī do imtheachtaib ⁊ do airscēlaib in c[h]eneúil cusatīagam.”

Is andsin t adfeasa dōib imthechta Conculaind. Imchomairc[214] Ailill iarum: “Inn ē Conchobar dorigne inso[215]?” “Nāch ē,” or[216] Fergus; “nī terghadside[217] co hor crīchi cen līn catha imbi.” “Ceist. inn ē Celtchair[218] mac Cuithidir[219]?” “Nāch hē. Nī thargadside co hor crīchi cen līn catha imbi.” “Ceist. inn ē Eōgan mac Derthacht[220]?” “Nāch ē,” ol Fergus, “nī thargadside tar or chrīchi[221] cen tricha cēt carpat[222] nimrinn imbi. Is hē fer dogēnad in gnīm,” ol Fergus, “Cūc[h]ulaind; is ē nobenfad a crand ōenbēim[223] dia[224] bun, ⁊ nogēnad in cethrar in praipi[225] rombītha, ⁊ daragad[226] dochom crīchi ⁊ a ara.”

“Cindus fer,[227]” ol[228] Ailill, “in Cū rochūalammar la hUltu? Cia ǣs in gilla[229] sin is airrdric[230]?” “Nī ansa, ēm,” ol Fergus; “inna [18a] c[h]ūiced blīadain luid dia chuindchid[231] gasgid[232] cusin macraid do Emain Macha[233]; isin seachtmad[234] blīadain luid do foglaim gaiscid ⁊ cleas[235] la Scāthaich,[236] ⁊ luid do thochmorc nEmeiri[237]; isinn ochtmad[238] blīadain gabais gaisced. Isin seachtmad[239] blīadain dēc a ōes ind inbaidsi.” “Ann ē[240] sin as ansam fil la hUltu?” ol Medb. “For cach nāi ēm,” ol Fergos. “Nī fairgēbasu ar do chind lǣch bas ansum,[241] nā rind bis āithighiu,[242] nā fīach bus feōilchairiu[243] nā bas bus athluime, nā lāth bus luindiu, nā comlond aesa[244] radsia co trian,[245] nā leō bus feochra, nā clāriudh[246] comlaind, nā hord esoircne,[247] nā comla ergaile, nā brāth for buidne, nā hergairi mōrslūaig bas indraiciu. Nī [ 15 ]fuaircifesa[248] and fer rosasad a ǣs ⁊ a fās[249] ⁊ a errid[250] ⁊ a erūath ⁊[251] a earrlabra ⁊[251] a āinius[251] a airrdricus[252][251] a guth[251] a chruth ⁊[251] a cumachta ⁊[251] a chrūas ⁊[251] a cleas[253][251] a gaisced ⁊[251] a bēim ⁊[251] a bruth ⁊[251] a barand ⁊[251] a būaid ⁊[251] a brāth[251] a būadraisi ⁊[251] a ḟoraim ⁊[251] a ḟoimsigi[254][251] a ḟīanc[h]oscor ⁊[251] a dēni ⁊[251] a thairphigi[255][251] a dechrad, co clius[256] nōnbuir for cach rind amal Choinchulaind.[257]

Formolta Conchulaind andsin.[258]

“Nī dēnaimsea baa desin,” ol Meadb; “i nnōenchorp atā[259]; fodaim guin, nī mōu gabāil, lasin[260] is ǣs ingine macdacht insin, ⁊ nī thāngadar a ḟergnīma beos.” “Nī har[261] nī sōn,” ol Fergus. “Nī ba[262] machtad,” ol Fergus, “daggnīm do dēnam dosom[263] indiu. Ar cid intan robo sōsam,[264] bātir ferrdai a gnīma.”

“Altasom ēm,” ol[265] Ferghus,[266] “la athair ⁊ la māthair[267] oconn dairggdhig[268] hi Maig[269] Murthemne. Adfesa dō airscēla na macraidi[270] inn Emain.[271] Air bīit trī chōecaid[272] macc and,” ol Fergus, “oca[273] cluithi.[274] Is amlaid domel Conchobar a ḟlaith: a[275] trīan ind laī oc dēscain[276] na macraidi[270], a trian naill oc imbirt ḟichtilli,[277] a trian anaill[278] oc ōl corma[279] conidgaib codlad de. Cia bemni for loinges riam,[280] nī fil ind Ēre[281] ōclaig bus amru,” ol Fergus.

Guidig[282][283] da[284] māthair didiu a lēcad[285] dochom na[286] macraide. “Nī rega,” ol a māthair, “conditroib cōemtheacht di ānrothaib Ulad.” “Rochīan limsa anad fri sodain,” ol Cūchulaind. “Incoiscsiu damsa ceth leth atā Emain.” “Fua thūaith[287] amne,” ol a māthair, “⁊ is doraid a nuidi,[288]” olsi, “atā Slīab Fhūaid[289] etruib.” “Dobēr indus[290] fair,” ol Cūchulaind, “amin.[291]

Tēit ass iarum, ⁊ a scīath slisean[292] lais ⁊ a bunsach riam[293] ⁊ a [ 16 ]lorg āne ⁊ a līathrōid. Focherded a bunsach condagaibeth resīu dorodsad[294] a bun for lār. Tēit cosna maccu iarum cen naidm a ḟōesma[295] foruib.[296] Ar nī thēiged nech cucu ina cluichimag co narnasta a ḟōesam. Nī fidirseom annīsin.[297] “Nosaraigedar[298] in mac,” ol Mallamain[299] mac Conc[h]obair, [19a] “seach raḟetamar[300] is di Ultaib dō. Arguittis[301] dō :: aigid[302] foo.” Focherdat an trī cōectha[303] bunnsach fair, ⁊ arsisetar isin scíath[304] slisen huile leisseom.[305] Focherdat dino i llīathrōiti huile[306] fairseom, ⁊ nosgaibseom cach ōen līathrōid ina ucht. Focherd dino an trī .lll. lorg[307] ána fair. Araclichsom conāchrāngadar,[308] ⁊ gabais airbir dīb[309] fria ais. Rīasdarda imbisom[310] i suidiu. Indar lat ba indarcan[311] asnortt cach foiltne ina chend lasa comērgi[312] conērracht. Indar lat ba ōebell[313] tened bōi for cach ōenḟinda and.[314] Īadais indala[315] sūil connārbo lethiu andās[316] crō snāithaidi. Asoilg[317] alaile comba mor[318] bēolu fidchōich.[319] Doēraig dia glainīni[320] corrigi a hāu.[321] Asoilgg a bēolu coa inairddriuch combo ecna a inchrǣs.[322] Atrecht[323] in lūan lāth asa[324] mullach.[325] Benid fona maccu iarum. Doscara .l. macc dīb[326] sīu rīstais dorus nEmna. Forrumai nōnbor dīb[327] thoramsa[328] ⁊ Conchobar; bāmur[329] oc imirt ḟithchille. Lingidsom dino[330] tarsin fichill i ndedaig a nōnbair.[331] Gabaid Conchobar a rig. “Ní maith arrailter[332] in macroth,[333]” ol Conchobar. “Deithbir damsa, a phopa,[334] a[335] Chonchobar,[336]” olse. “Dosroacht do chluichiu ōm thaig ōm māthair ⁊ ōm athair, ⁊ nī maith robādar[337] frim.” “Cia diatā in macso[338]?” ol Conchobar, [ 17 ]“⁊ cia th’ ainmseo?”[339] “Setanta mac Sūaltaim atomcomainmsea,[340] ⁊ mac Deichdene[341] do fetharsu. Nī po dōig mo c[h]onfēri[342] sund.” “Ced nā ronais[343] do ḟōesamsu dino[344] forsna maccu?” ol Conc[h]obar. “Nī fetarsa annīsin,[345]” ol Cūchulaind. “Gaib it lāim mo fǣsam airtho didiu.” “Atmu,” ol Conchobar. Lasodain doellasom forsin macraid sechnōn in taigī.[346] “Ced tāi dino[344] dōib innossa?” ol Conchobar. “Co ronastar a fōesam son[347] formsa dino,[344]” ol Cūchulaind. “Gaib id laim didiu,” ol Conchobar. “Atamu,[348]” ol Cūchulaind. Lotar uile[349] isa cluitheamaich[350] iarum, ⁊ atarachtar[351] in maic hī roslasa and. Fosrāthatar a mmuimi ⁊ a naiti.”

“Feacht and[352] dino[344],” or Fergos, “intan ba gilla, nī chodlad[353] i nnEmain[354] Macha co maitin.[355]” “Indis dam,” or[356] Conc[h]obar fris, “cid nā cotlai ind Emain, a Chūchulaind?[357]” “Nī chodlaim[358],” cen chomard frim[358] c[h]end ⁊ frim chosa.” Dobreth iarum la Conchobar coirthi[359] fria chenn ⁊ araile fria[360] chosa, ⁊ dognī[361] imdæ foleith dō eturru.

“Luid in fecht naile dino[344] araile fer dia dūscad[362]som co mbensom dia durnn inna ētan, co ruc tulc[h]lār[363] ind ētain, co mbāi[364] forsinn[365] inchind, ⁊ corthrascair co rigid in coirthe.[366] “Rofeas,” or Ailill, “robbad dornn caurad ⁊ robad[367] rig rūanada.” “Ōsin trā,” or[368] Fergus, “nī laimtiseom dīuscad[369] co ndūisced a ēnur.[370]

“Bāi in fecht naile[371] dino[344] oc āine līathrōidi[372] i maig in cluithi[373] fri hEmain annair[374]. Doleith dō dino[375] a ōenur frisna tri chōectu[376] [ 18 ]macc. Conboiṅgæth[377] airthiu iarum cach cluichiu [19b] ind indussin chaidche.[378] Gabaid in gilla oc sudiu imbirt a dornn foraib, co napad[379] .l. macc dīb.[380] Tēit for teithed[381] lasodain co mbōi fo adurt imdai Chonchobair. Conērged[382] Ulaid imbi; conēirgimsea ⁊ C[h]onchobar laiseom. Conēirigseom fon imda[383] dino[384] co corastar in nimdai de[385] cosin tricha[386] lāth ngaile robāi[387] indi, co mbāi[388] ar[389] lār in tigi. Saigid[390] Ulaid imbi lasodain isin tig. “Cōraigmaidne[391] iarum,” or Fergus, “⁊ sīthaigmít[392] in macraid friseom iarsin.”

“Bāi imnissi[393] chatha[394] itir Ultaib[395] ⁊ Eōgan mac Durthacht.[396] Tīagaid Ulaid don chath. Fācobarsom[397] inna chodlad.[398] Maithi[399] for Ultu. Fācabair[400] Conc[h]obar ⁊ C[h]uscraid Mend Macha ⁊ sochaidi[401] mōr olchena. Dosuisceosom[402] a ngol. Sīnithi iarum co memdadar in dā liicc robādar imbi. Hi fiādnaisi Bricriu[403] hucut dorōnad,” ol Fergus. “Atraig lasodain. Cotricimsea fris i ndorus lis[404] ⁊ mē adgāiti.[405] “Fuit! Dia do betha[406]! a phopo, a Fergais[407]” olse. “Cate[408] Conchobar?” “Ni ḟetarsa,” olmē. Tēit ass iarum. Ba dorcha ind agaig.[409] Fōbair a nārmach. Co nacca ara chind in fer ⁊ leth a chind fair ⁊ leth fir[410] aile for a muin. “Congna lem, a Chūchulaind,” olse. “Rombīth, ⁊ tucus leth mo bráthar ar[411] mo muin. Ber sīst lim.” “Nī bēr,” olse.[412] Lasodain focherd[413] in nairi dó. Focherdsom[414] de. Imasīnit[h]ar dōib. Doscarthar Cūchulaind. Co cūala nī, in boidb dinaib collaib. “Olc damna lōich[415] fil and fo chosaib aurdragh.[416]” Lasodain fanēraig[417] Cūchulaind ⁊ benaid a chend de cossin[418] luirg áine, ⁊ gaibig[419] immān līathrōide riam darin nārmaig.[420] “Hi[421] fail mo popa[422] Conchobar isinn[423] ārmaigse?” Frisgairside[424] dō. Tēit chuici conindnaca[425] isin c[h]lud, ⁊ robōi indnúir[426] imbi do cach leith dia dīc[h]lith. “Cid día tudchadso[427] isin nārmaigh,[428]” ol Conchobar, [ 19 ]“co nadechus[429] ūathbās and?” Tanōcaib asin c[h]lud lasodain. Nī taurgēbad[430] seiser linni di thrēnḟeraib hUlad[431] nī ba calma.[432] “Tair ruind[433] don tig ucut,” ar Conchobar, [434]"co ndernai tenid dam and." Atāiseom thenid mōir dō. “Maith dino,” or Conchobar,[434] “dianamthiasad[435] muc ḟonaithi[436] robadambeō.” “Ragsa condatucc,” or[437] Cūchulaind. Tēid as[438] iarum, co naccai in fer ocond ḟulocht i medōn ind ḟeda, indara lām dō[439] cona gaisced[440] inti, ind lām naill[441] oc fuine[442] in tuircc. Ba mōr a ūathmaire ind ḟir. Fanōpairseom araba, ⁊ dober a chend ⁊ a muic lais. Loingid Conchobar[443] in torc. “Tīagam diar tig,” or Conchobar. Cotrecat[444] fri Cuscraid mac Conchobair. Bātar dino[344] tromgona fairsidi. Dobeir Cūchulaind fora muin. Dolotar[445] iarum a triur co hEmain Macha.

“Fecht aile dino[344] bādar Ulaid ina[446] nōeindin. Nī bī nōendin[447] linni iarum,” for Fergus, “for mnāib ⁊ for[448] maccaib, nāch for nech bīs fri crīch nUlad aneachtair, nāch for Conchulaind,[449] ⁊ fora athair.[450] Tonnecad trī nōnbair[451] [20a] a hinsib Faichi.[452] Lotar forind īarleas,[453] tan bāmar inar nāindin.[454] Ēigid in bandtrocht isin[455] lis. Bōi in macrad[456] i maig in cluithi.[457] Dothīagadside[458] fona[459] hēigme. Amal atchondcadar[460] in macraid[461] na firu dūaibseacha,[462] tīagait ar[463] teiched uili acht Cūchulaind a ōenur. Imbertside na lāmlecca foraib ⁊ a luirg áne foraib. Marbaid nōnbor dīb,[464] ⁊ fācbaid[465] .l. cned fairseom[466] ⁊ documlat ass iarum olchena. Fer dorigne[467] inna gnīmradasa[468] i nrabadar[469] slāna[470] a chōic blīadna, nīrbo machtnad[471] ce noḟoisced a cenda[472] don c[h]ethrur[473] ucut.”

“Rofeadarsa[474] ēm in gillasin,” ol Conall Cernach, “⁊ nī [ 20 ]mesaide[475] fria ḟis, is dalta dūn. Nī fo cīan[476] iarsin gnīm adchūaid Fergus indosa[477] co ndernasom béit[478] naile. Dia forngenai[479] Culaind cherd[480] ōegedecht do C[h]onc[h]obur,[481] asbert Caulaind[482] iarum nā bad sochaide nabertha[483] chucai, air nī pu da thīr nā ferann[484] dō a fuirec dorigne,[485] acht do thorad[486] a dā lām ⁊ a tharṅguir. Luid[487] iarum.l. carpat[488] imbi do neoch ba sruitheam ⁊ bas airegdu ina churad.[489]

“Adell Conchobar lais iarum a cluichimag.[490] Ba bēs[491] dō dogrēs a nadall ⁊ a tadall, oc teacht ⁊ oc tuideacht, do chuindchid[492] a mbendachta[493] cusna maccu. Co nacai iarum Coinchulaind[494] oc āin līathrōidi frisna trī cōectu macc, adbert[495] a rōena foru.[496] Intan ba hāin phuill dognītis, nolīnadsom[497] in poll dia līathrōidib, ⁊ nī cumgaidis[498] a ersclaide.[499] Intan bātir hēsseom[500] huile dobicdis[501] in poll, araclichemsom[502] a ēnur[503] connā tēiged cid ēn[504] līathrōid ind. Antan[505] ba nimt[h]rascrad[506] dognītis, dosrascradsom[507] na trī cōectu macc a ōenur, ⁊ nīconc[h]omraiced[508] imbiseom līn a t[h]rascartha. Intan dino[509] ba nimdīreach dognītis,[510] dosnirgedsom[511] uli co mbítis tornochta, ⁊ noconrucdaisom[512] immorro cid a delg asa brotsom nammā.

“Ba hamra la Conchobar annīsin.[513] Asbertside in eterbied a gnima[514] acht tiach[515] dōib co ōes ferdada.[516] Asbert cāch itirdobied.[517] Asbert[518] Conchobar fri Coinchulaind[519]: “Tairr[520] lem,” olse, “don ḟlid[521] dia tīagam fobīth ad[522] ōegi.” “Nīdom[523] sāitheach dom chluithi[524] beos, a phopa, a Chonchobair,[525]” ol in gilla. [ 21 ]“Regad[526] i nbar ndīaid.[527]” Ō rāngadar ule[528] iarum dond ḟlid,[529] asbert Caulaind[530] fri Conchobar[531]: “In frithalaid[532] nech in bar ṅdíaid[533]?” olse. “Nāthō,” ol Conchobar. Nīrbo c[h]umain[534] lais dāl a daltai ina dead.[535] “Atā” or Cuilleann, “archū leam[536] trī slabrada fair, ⁊ triar cacha slabrada.[537] Lēicthir[538] de dāig ar nindile ⁊ ar ceathra ⁊ dūntar ind[539] leas.” Tic in gilla fo sodain. Fonōbair[540] in cū. Nofeithedsom a cluichi collēicc.[541] Focheirded a līathrōid ⁊ focheird a lloirgg āine[542] ina[543] díaid, co mbenad in līathrōid. Nībo mōo in band oldās a chēle. Ocus focherd a bunsaich[544] ina ndíaid, condagebed re toitim. Ocus nī rothairmisc[545] a cluichi imbi, cia roibi[546] in cū oca ascnom. Torbāis [20b] Conchobar ⁊ a muinter annīsin connārbo eiter leo a ṅglūasacht. Indar leo nī faircibdis[547] i mbethaid ara cind, cid erloisce[548] in leas. Antan[549] didiu dolluid in cū chucaisom, focheirdseom ūad a līathrōit ⁊ a lloirc[550] ⁊ frisinle[551] in coin cona dib lāmaib .i. dobeir indara lāim dō fri hubull brāgad in chon; dober araile fria c[h]ūl. Benta[552] frisin coirthi[553] ina farrad,[554] co sceasain[555] cach ball de[556] a leithi[557].” (Mad iar naraile[558] immorro issī[559] a līathrōit rollāsom ina bēolui,[560] co ruc ann inathar[561] trīt.)

“Comēirgid[562] Ulaid ara amus, araill dīb tar[563] less, araill for dorus lis. Domberad[564] a nucht[565] Conchobair. Focherddar armcrith[566] mōr leo .i. mac sethar ind rīg do ḟalmaissiu a bāis. Dothoet Caulaind[567] isa teach lasodain. “Fochen duid, a maccāin, fodēig cridi do māthar. Misi[568] immorro, nī madairgenus flid. Is bethu imaudu[569] ⁊ is trebad i maig mo threbad i ndeadaig[570] mo chon. Conagaib ainech ⁊ anmain damsa,” olse, “in fer muinteri[571] rucad ūam .i. mo chū. Robo dīn ⁊ dītiu[572] diar feib ⁊ [ 22 ]diar nindile.[573] Ropo imdedail[574] cacha slabrai dūn itir mag ⁊ tech.” “Nī mōr brīg sin trā,” ol in gilla, “ebeltar[575] cuilēn din chūain[576] cētna[577] leamsa duit, ⁊ bīam cūsa do imgheadail[578] do chethra ⁊ dot imdedail[578] fēin collēic, co rāssa in cū hīsin ⁊ corip[579] ingnīma. Ocus imdiusa Mag Muirthemne uili[580]; nochombērthar ūaimsea ēit nā halma ass, manip aurrderg[581] limsa. “Bid Cūchulaind th’ ainmseo,[582]” or Cathbad. “Maith lim[583] ced edh[584] mo ainm,” ar Cūchulaind.[585] Fer dorigne sin amdar lāna a .vi. blīadna, nību machtad[586] ce dorōndadside[587] dagnīm ind inbuidse, intan ata lāna a .vii. mbladna dēc,” ol Conaīll Cernach.

“Dogēni feacht naile[588] dino,[589]” ol Fiacha mac Firḟeibi. “Bāi Cathbad drūi hi fail a meic .i. Chonc[h]obar[590] mac Neasa. Cet fer ṅdēinmech dō oc foglaim druidechta hūad. Is ē līn noninchoisced[591] Cathbad. Iarmifoachtarailedia ḟelmacaib[592] do suidiu cid diambad maith a llāsa. Asbert Cathbad ōclach[593] nogēbad gaisced and, forbīad a ainm ar gnīmaib gaiscid firu Ērend,[594] ⁊ nomērtaís a airscēla co brāth. Roclunethar Cūc[h]ulaind anīsin. Dothēit co Conchobar do chuindchid gaiscid.[595] Asbeir Conchobar: “cia dorinchoisc duid?” “Mo popa Cathbad,” ol Cūchulaind. “Roḟedamar[596] ēm,” ol Conchobar. Dober gā[597] ⁊ scīath dō. Bertaigis[598] forra,[599] connā tērna[600] nī dona .v. gaiscedaib dēc nobītis d’imorcraid[601] hi teaglach[602] Conchobair fri maidm nairm nō fri gabāil ṅgaiscid[603] do neoch. Co tardad dō gaisced[604] Conchobair fēin. Falloiṅgside immorro ēseom ⁊ bertaigsi[605] hē, ⁊ beandachais in rīg bā gaisced ⁊ asbert: “cēin mair tūaith ⁊ cenēl dianaid rī in fer asa harm so.” Doficc[606] iarum Cathbad chucu ⁊ asber: “In gaisced gebis[607] in gilla?” or Cathbad. “Ed,” ol Conchobar. “Nī sirsan do macc a máthar ēm,” olse. [21a] “Ced ōn? Nāch tussu ēm[608] dodnarchosaig?”[609] ol Conchobar. “Nāch [ 23 ]mē ēcin,” ol Cathbath. “Cid do chana duit in breg[610] do imbirt form, a shiriti?” ol Conchobar fri Coinculaind.[611] “A rī fēne, nī brēg,[610]” or[612] Cūchulaind, “is ē dorinchoisc dia ḟelmaccaib hifuarach,[613] ⁊ rochūalasa[614] fri hEmain andes ⁊ dodeachadsa chucutso iarum.” “Is maith ane in lāa,” ol Cathbath; “is glē bid airrdric[615] ⁊ bid animgnaid intī gēbas gaisced and, acht bid duthain namā.” “Amra brīgi soin,[616]” ol Cūchulaind; “acht ropom airdricse,[617] maith lim cen co bend būan [618] acht ōenlāa for domun.”

“A llāa naili[619] imchomrac[620] araile fer dona druidib cid dia[621] maith a llāisin. “Nech noragad hi carpat and,” for Cathbad, “forbīad a ainm hĒrind co brāth.” Rocluinithir[622] iarum Cūc[h]ulaind sin. Dothéitside co Conc[h]obar co nepert fris. “A popa, a Chonc[h]obair,[623]” olse, “carpat damsa.” Doberside carpat dō. Forruirim a lāim itir dī ḟertais in charbaid, co mmemaid[624] ina lāim[625] carpat. Brisis in dā charpat dēc[626] in c[h]ruthsin. Doberar dō iarum carpat Conchobair. Foloiṅgside ēseom. Tēit isin carpat iarsuidiu ⁊ ara[627] Conchobair leis. Imsāi[628] int ara .i. Ibor a ainmside, in carpat fōsom.[629] “Tair isin charpad[630] a feachtsa,[631]” ol int ara. “It cǣma[632] na heich[633], am cǣmsa dino,[344]” ol Cūc[h]ulaind, “am maccam.[634] Tair riun[635] timc[h]ell Emna[636] namā, ⁊ rotbīa a lōg airi.” Tēit ōn dino[344] int ara, ⁊ cotnēignigestair[637] Cūchulaind iarsuidiu co dairleth forsin sligid[638] do chelebrad dona maccaib, “⁊ condambendachtaís in maicc.” Gāid dō dino[344] co tairled in sligid dorīsi. Ō thāncadar dono,[639] asbert Cūchulaind frisin naraid: “Indaig brot forsin nechraid thra,[640]” olse. “Ceth leth ōn[641]?” ol int ara. “Cēin anindain ar[642] int sligi,[643]” or Cūchulaind.

“Tecaid di suidiu co Slīab Fūaid.[644] Forecat Conall Cernach and. Do Chonall Chernach[645] dino[344] darala imdedail[646] in chūicid[647] [ 24 ]a llāsin. Fobithi[648] nobīth[649] cach lāth gaile do Ultaib a lāa i Slēib Fūait fri snādud neich dodīsad[650] co nairchetul do chomroc fri fer, co mbad andsin condrīsta ris,[651] arnā tēised nech dochum nEamna cen rathugud.[652] “Do sōinmige[653] sin trā,[654]” or Conall; “rob do būaid[655] ⁊ do[656] choscor sin,” or Conall.[657] “Ēircseo thrā,[658] a Chonaill, don dūn, ⁊ romlēicsea oc forairi sund collēic,” or Cūchulaind. “Bid lōr sōn,” or Conall, “mad fri snādud[659] neich co nairchetul; mad do chomruc fri fer immorro, is rom sōn daitsi[660] cose beos.” “Bēs nīpo ēicen ōn dino[661] itir,” ol Cūchulaind. “Tīagam eterport,[662]” ol Cūchulaind, “do dēiscin ūainn for fertais Locha Echtra. Is gnāth airisem ōc ḟēne[663] and.” “Is maith lim,” or Conall. Tīagait ass iaram. Focherdsem cloich asa thabaill co mmemaid fertais charpait[664] Conaill C[h]ernaich. “Cid frisindrolais in cloich, a maccāin?” or Conall. “Do phromad mo lām ⁊ dīrgi[665] mo urchair,” or Cūchulaind; [21b] “Ocus is bēs dāibsi[666] uar nUltaib nī rēidig[667] tar innglinde.[668] Aircseo[669] arithisi, a phopa, a Chonaill,[670] ⁊ romlēicsea sund oc forairi.” “Maith lim dino,[671]” or Conall. Nī dechaid Conall Cernach sech in maigin sin[672] iarsuidiu. Tēit Cūc[h]ulaind as iarum do Loch Echtra ⁊ nī fūaratar[673] nech and ara cind.[674] Asbert int ara fri Coinculaind ara naurthaitis[675] do Emain, co tarsitis[676] ōl and. “Acc,” ol Cūchulaind. “Ced slīab inso thall?” ol Cūchulaind. “Slīab Mondairn[677],” ol int ara. “Tīagam co rīsem[678],” ol Cūchulaind. Tīagaid iarum co rrāngadar. Iar tīachtain[679] dōib int shlēbe, imcōemorcair[680] Cūchulaind iarum: “Cia carnd ngel[681] inso thall ind úachtar[682] int slēbe[683]?” ol Cūchulaind.[684] “Findcharnd na foraire,[685]” ol int ara. “Ced mag anī thall?” ol Cūchulaind.” “Mag mBreg,” ol int ara. Adfēd dō dino[686] ainm cech prīmdūne itir Themair ⁊ C[h]enandus. Adfēd dō chétamus a nīathu ⁊ a nāthu, a nairdrici[687] ⁊ a treba, a ndūne ⁊ a mārdingnu.[688]

[ 25 ]“Inchosaich[689] dō dino[344] dūn trī mac Nechtain Scēne[690] .i. Foill ⁊ Fandall ⁊ Tūachell a nanmand.[691] “Indad ēiside asberad,” ar[692] Cūchulaind, “nāch mōo fil do Ultaib i mbethaid oldus robeodtarsom[693] dīb?” “At ē ēicin,” ol int ara. “Tīagam condarīssem,[694]” or Cūchulaind. “Is gūas[695] dūn ēm,” ol intara. “Nī dia imgabāil ām thīagma,[696]” ol Cūchulaind. Tīagaid as iarum ⁊ scorit a nneocho oc commor māna ⁊ aba allandeas ūas dūn a chēle, ⁊ srēithi in nid būi[697] forsin coirthi rout a lāma isin nabaind ⁊ lēicthe la sruth, dāig ba coll geisi[698] do maccaib Nechtain[699] Scēne annīsin.[700] Airigidside iarum ⁊ dothīagad a ndochum. Contuli Cūchulaind iarum ocon choirthi iar lēcud ind ide frisin sruth, ⁊ asbert frisin naraid: “nīmdersaigi fri ūathad, nomdīusca immorro fri sochaidi.” Ba himecail[701] immorro int ara collēic, ⁊ indlithside a charpat ⁊ dosrenga a fortgæ ⁊ a forgaimniu robādar fo Coinchulaind,[702] hūair nāchrolámadh[703] a dīuscad[704]; dāig asbert Cūchulaind frisin[705] ar t[h]ūs nāchuscad[706] fri ūathad.[707] Tecaid iarum maic Nechtain[708] Scēne. “Cia fil sund?” ol fer dīb. “Macc bec dochōid indiu ar oesclu[709] hi carpat,” or[710] int ara. “Nī rob[711] do soinmige,[712]” ol in lōech, “⁊ nī rob do fechtnaidi[713] dō a chētgabāil ṅgaiscid. Nā bīd inar tīr ⁊ nā gelat ind eich and nī as mōo,” ol in lōech. “Ataat a nēisi im lāimse,” ol int ara. “Nīrbo latso tuilled ēcraide,[714]” ol Ibar frisin lōech, “⁊ atā dino[344] in macc ina chotlad.[715]” “Nīdam[716] macc ēicin,” ol[717] Cūchulaind, “acht is do chuindchid comraic[718] fri fer dodechaid in macc fil and.” “Is [s]ain limsa ōn,” ol in lōech. “Bid sain duidseo innossa isinn[719] āth ucud,” ar[720] Cūchulaind.

“Is taccar dait trā,” ol[717] int ara, “foichle i[n] fer dothoet[721] ar do chend—Foill a ainm,” or se—“ar maini [22a] tetarrais[722] isin chētḟorcam,[723] nī therarrais[724] co fescor.” “Toṅga[725] do dīa toiṅges mo [ 26 ]thūath, noconimbērasam[726] for Ultu a clessin doriisi dianotairle[727] monāis[728] mo phopa C[h]onchobair as mo lāimsea. Bid lāim[729] deōraid dō.” Sreithis[730] fair iarum in sleig, co mmemaid a druim trīt. Tobert[731] leis a ḟoidb[732] ⁊ a chend[733] iarsuidiu. “Foichle in fer naili dino,[344]” ol int ara. “Fandall dino[734] a ainmside. Nī truma doéssa[735] in nuisci oldās ela no fandoll.” “Tongasa[736] dino[344] nochonimbēra[737] for Ultu in clessin[738] dorīsi,” ol Cūc[h]ulaind. “Atcondarccaisiu[739] ēm,” olse, “indus imatīagsa in lind oc Emain.” Conddrecad iarum isinn[740] āth. Gonaidsom dino[344] in fersin ⁊ dobert a chend ⁊ a fodb lais. “Foichle in fer naili dothoet[741] chucut,” ol int ara. “Tūaichell a ainm. Nī leasainm dō dino[344] air nī thuit di arm itir.” “Ondar dossom in del cliss[742] dia mescad, conidnderna rethederg[743] de,” or Cūchulaind. Srethais[744] fair iarum in slig, conidralla ina ɔ̔suidiu. Dolluid a dochum iarum ⁊ benaid a chend de. Dobert Cūchulaind iarum a chend ⁊ a fodb lais dia araid fadessin. Co cūala iarsuidiu fāid[745] a mmāthar ina ndíaid .i. Nechta Scéne. Dobeir a fodb di siudiu[746] ⁊ dobeir na trī cind lais ina charpat, ⁊ adbert[747]: “nī fuicēb mo choscor thrā,”[748] olse, “co rrīs[749] Emain Macha.”

“Documlat Emain Macha iarum as[750] cona coscor. Is annsin asbert Cūchulaind frisin naraid: “Dorairngertaisiu dagimrim[751] dūnd,” or[752] Cūchulaind, “⁊ rosnecom a lleass anosa[753] dāig[754] in tresa[755] ⁊ inna īara[756] fil inar ndīaid.” Imrīadat iarum co Slīab Fūaid. Ba hē lūas ind ērma donucsad iar mBregaib iar ngrīsad ann ara,[757] co togrennitis ind eich fon c[h]arpat in gāith ⁊ na hēonu for lūamain, ⁊ co toirthead[758] Cūchulaind ind[759] nurchur dollēiced asa thailm riasū rīsed talmain.

“Iar tīachtain[760] dōib Slēbe Fūait forrecad alma noss nand ara cind.[761] “Cissī slabra in dīscersa thall?” or[752] Cūchulaind. “Ois alta,” ol int ara. “Caidi,[762]” or Cūchulaind, “bad ferr [ 27 ]la hUltu, a marb nach ǣ do breith dōib nō a mbeō[763]?” “Is iṅganto dōib,” ol int ara, “a mbeō.[764] Nī cach ōen darric[765] samlaid. A mmarb immorro nī fil ūaidibsom ōnāchrī.[766] Nī cumgisom on[767] a beō nach óe[768] do breith,” ol int ara. “Cuimcim ēigin,” ar Cūchulaind.[769] Indnaig[770] brot forsin nechraid[771] isin mōna.[772]” Dognī int ara ōn annīsin.[773] Glenaid na[774] heich isin mōna[775] iarum. Turling Cūchulaind ⁊ gaibid a nos[776] ba neasom dō ⁊ ba c[h]ainem (?)[777] dīb. Slaitius sechnōn na mōna ⁊ damainti fochētōir. Cumraigis itir dia ḟeirt[778] in charpait.

Co nacadar nī, ēill ṅgēisi,[779] ara cind[780] aithirrach. “Cia de bud ferr[781] la hUltu[782] a mbeō na[783] a mmarb do brith[784] dōib?” “Is a mbeō beres a nasbeōdu ⁊ i na[s][785] segondo,” ol int ara. Lāthraith Cūc[h]ulaind[786] iarum cloich mbicc forna heōnu co mbī .vii.[787] neōnu dīib. Inlāa afrithisi cloich mōir, co mbai[788] dā ēn dēc[789] [22b] dīb. Tri t[h]athbēmend[790] trā indsin[791] huile. “Teccmall na heōnnu dūnd trā,” ol Cūchulaind[792] fria araid. “Mad mesi thēis[793] dia thabaird,[794]” orse, “conclithfe[795] in dam allaid fortso.” “Nī rēid dam a t[h]echt ēm,” or[796] int ara. “Rodāsed imna heocho condadichim[797] secho.[798] Nī ētaim dino[344] techt sech neachdar[799] in dā roth .i. fonno[800] īarnæ in charbait ara fǣbraidi[801] ⁊ nī dichthim[802] dino[344] sech in dam, a[r] rolīn a choṅgnai[803] itir di fert in charpait uile.” “Cingsiu amend dia choṅgno,” or Cūc[h]ulaind.[804] “Tonga[805] do dīa toingi[806] Ulaid, clōenad clōenfatsa mo chend fair, int shūil dogēnsa fris, noconfōicher[807] cor dia chind riut ⁊ nocholinfaithir[808] a glūasacht.” Dognid[809]n iarum. Conrig Cūchulaind inna ēissi ⁊ tecmolta[810] [ 28 ]int ara ina heōna.[811] Conreraig Cūchulaind iarsin ina hoennu di thētaib ⁊ rofedaib[812] in charpait. Conid samlaid sin luid do Emain Macha: dam allaid i ndíaid a charpait ⁊ īall gēisi oc folūamain hūassa, ⁊ trī cind mac Nechtain Scēne ina charput.[813]

“Doreccaid[814] iarsin co hEmain. “Cairpthech[815] dorēt far ndochum,” ol in dercaid i nEmain Macha. “Ardāilfe fuil laiss cach duine fil isin[816] lis, mina[817] foichlichther[818] ⁊ mina[817] dic[h]set mnāi[819] ernochta fris.” Tosōisom iarum clār clē a charpait fri hEmain, ⁊ ba geis dī annīsin[820]. Ocus asbert Cūchulaind: “Toṅgu do dīa toṅgaid[821] Ulaid, mani ēt[822] fer do gleō frimsa, ardāilfe[823] a ḟuil cach ōen[824] isinn.” “Mnā ernochta ara chend!” ar Conchobar. Dothēit[825] iarum bantrocht nEmna ara c[h]end im Mugain[826] mnāi Conchobair maic Nesa, ⁊ donnochtad a mbruindi fris.[827] “It ē ōic innso condricset[828] frit indiu,” or Mumain.[829] Foilgisseom[830] a gnūis. Lasodain atnethat[831] lāith gaili Emna ⁊ focherdad i ndabaich nūaruisci.[832] Maiti imbisom in dabaich[833] hīsin. In dabach aile dino[834] hirrolād, fichis dornaib de. In tres dabach i ndechaid iarsuidiu, fosngertsaige[835] co mbo cuimse[836] dō a theas[837] ⁊ a fūacht. Dothoet[838] ass iarum. Ocus dobert in rīgan .i. Mumain nō Fērach iarsuidiu brat ngorm imbi[839] ⁊ delg nairgid nand, ⁊ lēne chulpatach,[840] ⁊ suidit[841] fo glūn Conchobair iarum, ⁊ ba sī sin a lebaid dogrēs iarsin.[842] "Fer dogni[843] sin ina .vii. mad[844] blīadain,” ol Fīacha[845] mac Firfeibe, “nī po mmachtad[846] cia chonbosaide[847] for ēcomlond ⁊ cia notragad[848] ar[849] comlann, intan ata lāna a .vii. mblīadna[850] dēcc.[851]” It ē maccerdda Conculaind andso annūas for Tāin Bō Cūailṅge.[852]

Slicht sain annsosīs[853] co hoidig[854] nŌrlāim.

“Tīagam as trā i fechtsa,” or Ailill. Roeccat[855] iarum Mag Muicceda. Benaid Cūchulaind omnæ ara ciund isuidiu ⁊ scrī[ 29 ]baius[856] ogum ina tāib. Is ed robōi and, arnā dechsad nech seccai[857] condribuilsed[858] eirr[859] ōencharpait. [23a] Fochertad a puipli i suidiu ⁊ dotīagat dia lēimim inna cairpthib.[860] Dofuit tricha ech oc suidi[861] ⁊ brister[862] tricha carpat and. Bēlach nĀne iarum as[863] ed ainm na maignisin co brāth.

Bīit and co arabārach. Congairt[h]er Frōech mac Fidaig[864] dōib. “Tonfōir, a Frōich,” ol Medb, “dichosctarad[865]nd[866] ind ēigin[867] fil forn. Ēirg dūnd ar cind[868] Conculaind dūs in comrasta fris. Toccomla[869] ass maitin moch[870]nbor co mbāi[871] oc Āth Fūait. Co naccai in nōclaig oca ḟothrocod isinn[872] abaind. “Anaid sunn,” or Frōech ria muinter,[873]conidrolursa frisin fer nucut; ni maith i nusci,” orse. Tīscaid a ētach de. Tēiti[874] isin uisci[875] a dochum. “Nā tair ar mo chendsa,” or Cūchulaind.[876] “Adbēla de, ⁊ is trōg lim do marbad.” “Ragad ām,[877]” ol Frōech, “co comairsem isinn uisci,[878] ⁊ bad c[h]ert do chluichiu[879] frim.” “Commiti sōn amal bas maith lat,” or Cūchulaind. “Lām cechtar nāt[h]ar im araile,” or Frōech. Atnagaid co cēin mōir oc imt[h]rascrad forsinn uisci[880] ⁊ bātir Frōech. Tanōccaib sūas afrithisi. “In dulso,” or Cūchulaind,[876] “in didma t’anoccol?” “Nochodidem,[881]” or Frōech. Atanaig[882] Cūc[h]ulaind[876] foii athirrach[883], conidappad Frōech. Docuirethar for tīr. Beraid a muinter a choland[884] co mbōi isin dūnad.[885] Āth Frōeich is ed ainm inn[886] āthasin co brāth. Cāinti inn dūnad[887] uile intī[888] Frāech. Co naccadar banchuire i ninaraib hūainib for colaind Frūich maic Ḟidaid.[889] Facesad[890] hūaidib isa sīth. Sīth Frōich ainm in shīda[891] iarum. Lingid Fergus tarsin nomnai ina charput. Iar[892] slicht aile seo .i. tīagat as iarum co mbātar oc Āth Meislir. Toscara Cūchulaind seisiur dīb and .i. Meislir ⁊ reliqua.

Tīagad ass[893] iarom hi Fornocht. Cuilēn la Meidb, Baiscne a [ 30 ]ainm. Lēicid Cūchulaind[894] aurchor fair co mbert a chend de. Druim ainm na maignesin iarum ōsein[895] amach. Mad iar naraile slicht immorro is and romarbad in togān[896] bōi hi carput la Meidb ⁊ in peatæ eōin da urchoraib, acht is iar marbad Ōrlāim chena iarsint [ṡ]lichtsa.[897]

Dothīagad ass dino[898] arabārach tar Airdd.[899] Doslēici Cūchulaind riam. Dofuiric araid nŌrlāim maic Ailella ⁊ Medba i Tamlachtai Ōrlāim fri Dīsiurt Lōchait antūaid bicon[900] ic bēm[901] feda and. Mad iar naroile slicht immorro isihi[902] fertais charpait Conchulaind romaid, ⁊ is do bēim fertais[903] dochōid, intan cotrānic fri haraid nŌrlāim.[904] “Is nephnār a ndognīad Ulaid masat ē filed[905] sund thall,[906]” ol Cūchulaind,[907] “cēin file in slōg fora tairr.” Tēitseom cosin naraid dia chosc; indar lis ba di Ultaib dō. Co naccai in fer oc bēim ḟeda .i. fertais[908] carpait. [23b] “Cid dognī sund?” olsi Cūchulaind.[909] “Fertais[910] carpait do bēimim,[911]” ol int ara; “robrisiseam ar carpaid[912] oc tafand[913] na hailiti ucut .i. Cūchulaind.[914] Congna frim,” ol int ara. Dēca namā in ba teclaim na fertus[915] dogēna fa nimscothad.[916]” “Bid a nimscathad ēm,” ol Cūc[h]ulaind[917].[918] Imscathais[919] iarum na fertse cuilinn tria ladra a glacc hi fīadnaisi a chēli, condacermnastair[920] itir rusc ⁊ fudbbu.[921] Nīb sī t'opar[922] comadhas[923] dobiur fort,” ol int ara. Baidnimomainsidi.[924] “Can duid?” ol Cūchulaind. “Ara Ōrlāim maic Aililla ⁊ Medba.[925] Ocus tusu?” ol int ara. Cūc[h]ulaind mo ainmse,” olse. “Rommaircge[926]n ēm,” ol int ara. “Nī āgither[927] nī,” ol Cūchulaind. “Cāit atā do t[h]igerna?[925]” “Atā isin fert[928] ucut,” ol int ara. “Coisle didiu as immalle frim,” ol Cūchulaind, “ar nī gonaimse arada[929] itir.” Tēit Cūchulaind [ 31 ]doc[h]um nŌrlāim. Gontai ⁊ benaid a cheand de ⁊ rusecroth a cend[930] frisin slōg. Dobeir in cend for muin ind arad iarsin ⁊ adbert: “Ber lat sin,” or Cūchulaind,[931] “⁊ teidsi[932] don dūnad[933] amlaid. Minap[934] samlaid thēis,[935] roticfa[936] cloch hūaimse isin[937] tailm.” A ndochōid ind ocus[938] don dūnad,[939] tīsca a cend dia muin, ⁊ adfēd a imtheachta do Meidb ⁊ Ailill. “Nī frithid[940] bid eissine ēm,” olsi. “Ocus asrubart[941] mani thucaind for mo muin doc[h]um in dūnaid, dobrisfead[942] mo chend formsa co cloich.” Slicht sain so sīs co comruc trī mac Gārach ⁊ blag[943] bec de iarmmo ardāig dlūthaigi in sceōil.[944]

Ansaid iarsin trī maic Gārach fora nāth. It hē a nanmand[945]-side .i. Lon ⁊ hŪalu, ⁊ Dīliu. Mislir[946] ⁊ Meslōech ⁊ Meslethan a trī naraid.[947] Ba forōil leu a ndorigne Cūchulaind .i. dā macdalta ind rīg do guin ⁊ a macc, ⁊ crothad in c[h]ind frisin slōg. Co rubaitis Conchulaind[948] tara ēisi ⁊ co ndergabdaís a nōenur a nimnethsin[949] dind tslōg.[950] Beantadar trī fidot dia naradaib,[951] co roltis[952] glied fris a seisiur. Nosgeodainseom[953] huile iarum ūair[954] rombrisiset[955] fīr fer fair. Robōi ara Ōrlāim intansin itir Ailill ⁊ Meidb. Tanetat Cūchulaind[956] cloich fair, co mmemaid a chend, co tānic a inchind fora chlūasa .i. Ferteidhil[957] a ainm. Nī fir trā[958] amlaidso[959] nā marbad Cūchulaind[960] arada.[961] Nī marbad cen c[h]inaid.[962]

Bāgais Cūchulaind hi Mēithiu, port iarsin i naiciged[963] Ailill Medb, focichred[964] cloich asa thabbaill[965] forru. Dognīseom ōn dino[966] .i. dollēici cloich asa thailm, co nort in togmall bāi for gūalaind Medba frisin nāth anndeas. Is de atā Mēithi Tog. Ocus ort ind ēn[967] bōi for gūalaind Ailella.[968] Is de atā Āth Mēithi [ 32 ]nEūin. [969] is for gūalaind Medba bātar immalle itir togān ⁊ ēn, ⁊ is a cind bentatar na hurchara dīb.

Bāiti[970] dino[344] Reūin ina loch. Is de atā Loch Reūin. “Nī cīan ūaib atā far cēle,” or Ailill frisna Mane. Ataregatsidi [24a] sūas ⁊ imusdēcad. Intan sīassadar athorach,[971] benaid Cūchulaind[876] fer dīb[972] co memaid a chenn fair. “Bamad ladsaid[973] dō; nī bu adas[974] far mbresi,[975]” or Mane oendruth[976]; “Dobēraindsea a c[h]eand de.” Tollēici Cūchulaind[876] cloch[977] dō, co mmemaid a chend fair. Is amlaid trā romarbtha in luchtsin: Ōrlām chetumus ina dind, trī maic Garchon[978] fora nāth; Fertedil ina dedil[979], Mǣnān[980] ina dind. “Toṅgu do dīa toingi[981] mo thūath,” ol Ailill, “fer dogēna a ēcnach sund, dogēnsa[982] dā leth de.” Tǣt as itir lāa ⁊ aidche[983] chena[984],” ol[985] Ailill, “co rīsem Cūailngṅe.[986] Mairfid in fersa dā trian for slūaig fo nindasa.[987]

Is andsin dusnāncatar cruitti Cāin Bile ō Easrūaid dia nairfided.[988] Indar leosom[989] ba du toscelaib[990] forru[991] ō hUltaib. Doberat tofond forru co llotar rempo i ndelbaib oss iarum isna coirthiu[992] oc Līac Mor antūaid; ar robdar druid co mōreōlus.

Dogēni[993] dino[344] Lethan fora āth for Nīth la Conailliu. Anaiss cadeisin ara c[h]ind Conchulaind.[994] Ba sǣth lais a ndogēni Cūchulaind. Eissgid[995] dino[344] Cūchulaind[996] a chend dei suidiu[997], conidfācaib[998] lais. Is de atā Āth Lethan for Nīth. Ocus memdaitir a carpait leu oc comrac forsinn[999] āth ina farrad.[1000] Is de atā Āth Carpat. Docher[1001] Mulcha ara Lethain isin gūala fil etorru. Is de atā Gūala Mulcho.[1002] Cēin bātar didiu in slōig[1003] oc toichim Maighi[1004] Breg, fosrumæi[1005] a llechtu collēic. Noch is ī in Morrīgan sōn i ndeilb heūin co mbōi forsin c[h]oirthi hi Temair Chuailngiu[1006]; ⁊ asbertsi risin tarb.[1007]

[ 33 ]“Ind fidir[1008] indub dusāim caneirc[1009] necndaig[1010] dāl dēsnad fiacht fīach nad heōl ecurtid[1011] namaib artūaith brega bīth indāinib tatham[1012] rūn roḟīastar dub dīanīsa mai mumthonna[1013] fǣr ferglas forlaich lilestai aéd āg asamag meldaid[1014] slōig scoithnīa boidb bōgemnech feochair fīach fir mairb[1015] rād ningir cluip[1016] coicde[1017] diabas[1018] mórmaicne iarfēic muintire fēic muintire[1019] doēgaib.[1020]

Luid in tarb iarum.l. samaisci[1021] imbi co mbōi hi Slēb Chuillind.[1022] Ocus luid a bōchaill[1023] ina dīaid. Forgaimen[1024] a ainm. Focheird de na trī cōicta mac naboitis oca[1025] cluithiu[1026] fair dogrēs, ⁊ marbais dā trīan a macraidi, ⁊ concechlaid būrach hi Tīr Marcceini[1027] hi Cūailṅġne.[1028]

Nī rubai Cūchulaind nech itir na Sailiu Imdoirchi[1029] i crīch Conailli co rāngadar Cuailṅgne.[1030] Bāi Cūchulaind iarum hi Cuinchiu[1031] .i. arbāgais iarum inaiciged[1032] Medb, nothroistfed[1033] lais in cloich fria cend. Nī bo[1034] rēid dōsom ōn; air is amlaid imthēged Medb ⁊ leth int slōig[1035] impe ⁊ damdabach[1036] scīath hūasa ceandaib.[1037] [24b] Luid didiu inailt do Meidb, Lōchu a hainm, do thobairt[1038] uisci, ⁊ bantrocht mōr impe. Indar la Coinculaind ba sī Medb. Srāithius dī chloich a Cuindchiu[1039], condaort ina rēidh.[1040] Is de atā Rēid Lacha[1041] hi Cūailngiu.

A Findabair Chūailngne fosdāilset int slōig,[1042] ⁊ adachtachtar[1043] in crīch hi tenid. Doinōlat a mbāi di mnāib ⁊ maccaib ⁊ ingenaib ⁊ būaib hi Cūailṅge[1044], co mbātar hi Findabair huile.[1045] “Nī malodsaid dino[1046],” ol Medb; “nī faccu[1047] in tarb lib.” “Nīfil isin coiccrīch[1048] itir,” or cāch. Congairther Lōthar dōib, būachaill do Meidb. Slicht sain so sīs.[1049] [“Cate in tarb,” orsi, in dóig lat?” “Is]amomun[1050] ara fasnēs,” ar[1051] in būachaill; [ 34 ]“ind agaig[1052],” orse, “dochōtar Ulaid ina nōindnin[1053] dochōid[1054] ⁊ trī fichit samaisce imbi, conidfil i nDubchairiu Glindi Gad.[1055]” “Ēirgid,” ar[1056] Medb, “⁊ berid gad[1057] itir cach ṅdīs ūaib.” Dognīat ōn iarum. Is de atā Glend Gad[1058] iarsin slichtsin.[1059]

Atchondcadar[1060] iarum in tarb co mbāi a Findabair[1061]. Āit a naccai[1062] in būachaill, .i. Lōthar, cofōbair[1063] cucai, co mbert a inathar as fora beandaib, ⁊ dofōbair cona tri .l.ait[1064] samaisce a ndūnud conapad .l. lōech lais. Conid aidid[1065] Lōthair ar Tāna andsin[1066][1067] fagbāil in tairb iarsin slichtsin; nī he lenfam sund beos. “Cate in tarb?” olsi. “In dōig lat?” “Issamomun ara faisnēis[1068],” ol in būachaill. “Dōig leam bad i ndiamraib[1069] Slēbe Cuillind nobeith.” Tintasad[1070] amlaidsin iar nindred Cūailnge, ⁊ nī fūaratár in tarb n-and. [Conéracht Glaiss Chruind friú i nenna crand][1071] co feōtar fuirri,[1072] ⁊ asbert Medb fri drécht día muinter ara tīastais tairis.[1073]

Luid lōech amra arabārach, hŪalu a ainm. Gabais liic māir[1074] fria ais do thechd tarsin nuisci. Dochorastair[1075] in glais for cūlu ossē cona lic[1076] fora thairr[1077]. Atā a lecht ⁊ a lia forsin sligig[1078] ocon glais .i. Lia hŪaland a ainm.

Lotar iarum timchill glaisi[1079] Cruind corici in tobar,[1080] ⁊ dochostis[1081] itir a tobor[1080] ⁊ slīab, acht nād ētad[1082] ō Meidb. Ba ferr la suidi techt tar slīab ara marad a slicht and co brāth a(r) ṡár for[1083] Ultu. Ansait trī laa ⁊ trī haidche andsin co cechlatar a nūir remib, Bernas ṁBāu Cūailnge.[1084]

Is andsin geguin[1085] Cūc[h]ulaind Crond ⁊ Chōemdele, ⁊ rofer fuire nimnaise. Adbath cēt nānroth frisrindrig[1086] im Roān im Roæ im dā senchaid na Tāna. .iiii. rīg ar sē[1087] fichtib rīg adbath[1088] lais forsinn glais cētna.[1089] Dolotar iarum for Bernas Bō Cūailgi co [ 35 ]foladaib ⁊ indilib Cūailṅgi, co foetar[1090] i nGlind Dāilimdæ[1091] [25a] hi Cūailṅgi. Botha a ainm[1092] in puirtsin, ūair dogēnsad botha[1093] and. Dothīagad[1094] arnabārach do Colbdu.[1095] Fonopart[1096] tri anfōt. Conērachtside friu dono[344] co mbert cēt carpat[1097] ūaidib dochom maro. Is ed ainm in tīre i nrabāte Clūain Carpat. Lotar timchell Colpta[1098] iarum dochum a thobair do Belut Ailiūin[1099], fochetoir[1100] oc Līasaib[1101] Liac. Is ed ainm in poirtsin, ūair doringset leasa[1102] fora lōegaib[1103] and eter C[h]ūailṅgiu ⁊ Conailliu. Dollotar iarum dar Glenn nGatlaigh.[1104] Conērracht dino[344] Glais Gatlaig friu. Sechaire a[1105] ainm riam. Glas Gatlaidh[1106] ōsin, ūair ba i gataib dombertadar[1107] a llōegu, co feōtar i nDruim Ḟēine la Conailli.[1108] It ē sin trā a nimtheachta ō Chūailṅgi co Machairi iarsin[1109] slichtsa. Dognīat immorro augdair in dānasa[1110] ⁊ libair aile cōrugud aili fora nimtheachtaib a Findabair co Conailli.[1111]

Adbert Medb iar torachtain cāich cona ngabālaib[1112] co mbātar uili hi Findabair Chūailṅgi: “Ranntar in dūnad sund,” or Medb; “ni ruccfaither indn imirgesea[1113] for ōenchōe.[1114] Tīat Ailill la leith na himirgi for Midlūachræi. Ragmaitne[1115] ⁊ Fergus for Bernas[1116] nUlad.” “Nī sēgda,” or Fergus, “in leth donroacht dinn[1117] imirgi; nī rucfaiter na bāi tarsin slīab cen comrainn[1118].” Dognīth ōn, conid de atā Bearnas Bō nUlad.

Is andsin asbert Ailill ria[1119] araid Cuillius: “finna dam indiu Medb[1120] ⁊ Fergos. Nī fetar cid rodanucc don coibdinilse,[1121] ⁊ bid fō lim tomīssed comardha[1122] nūait[1123].” Dothēit Cuillius intan bātar hi cluithrib[1124]. Ansait in[1125] lānamain fo deid[1126], ⁊ lotar ind ōic remib. Dothoet[1127] chucu Cuillius, ⁊ nī forcūalatar[1128] in fer forcsi. Ecmaicc bōi a c[h]laideb hi farrad Fergasa[1129]. Tanīsca Cuillius asa thrūaill ⁊ fofāccaib[1130] ind[1131] trūaill fās. Dothǣt Cuillius co hAilill. “Ameind?” or Ailill. “Amne dino,[344]” olse[1132]; “undar dait sund comardæ. [ 36 ]Amal dondruiminso[1133],” or Cuillius, “is amlaid fosfairnecsa i comlepaid.” “Is dethbir dino.” Tibid ceachtar de fri[a] chēle. “Is maith sin trā,” or Ailill. “Is deithbir disi,” or Ailill; “is ara chobair ocon Tāin dorigne.[1134] Ba[1135] maith blāth in claideb[1136] lat,” or Ailill. “Atnaig fot[1137] shuide isin charput ⁊ anart lēned imbi.” Atraig Fergus dia c[h]laideb[1138] iarum. “Aill amai!” orse. “Cid notoi?” or[1139] Medb. “Olc gnīm dorignis[1140] fri hAilill,” orse. “Indnaidid sunn co tīsa asin[1141] fid,” or Fergus, “⁊ nīp machtad[1142] lib cid cīan co tīsor.” Ecmaicc nī ḟidir Meadb teasbaid in claideb.[1143] Tēit as ⁊ berid claideb[1144] a arad lais inna lāim, ⁊[1145] dognī claideb[1144] craind isin[1146] ḟid. Is de atā Fid Mōrthrūailli[1147] la hUltu. “Tīagamaini[1148] ass i ndíaid ar cēle,” or Fergus. Cotreccat issin [25b] maig a slōgaib uile.[1149] Arocbat a puiple.[1150] Congairther Feargus do Ailill do imbirt fidchilli.[1151] Antan doluid[1152] Feargus don pupall[1153], gabaid Ailill a gāiri fris.[1154]

Fergus dixit[1155]:

“Fō fer fristibthear manib sceō mera mōrgnīmo merthar arbiur mocloideb[1156] macha mind[1157] mosdīsem calca[1158] de gaileonchaib[1159] gāir maniped būaid mnā misrālastar didāil dondlecht sceō gaib genma[1160] almi etarmōrslūag[1161] muirechaib fest˘[1162] doshlēb[1163] aui Nesa nīth doṡlōg combrīg cosrife medrathu fer.”

Ailill dixit[1155]:—

“Nafer baig,” or Ailill, “ditoith[1164] cloideb[1165] sceō airib[1166] āth brond rig m̄monfait cessoe fera[1167] fritgallann[1168] gāir dit[1169]deim Medb arilltūatha dothoing fīad ni fairis lim dedebuid armnāibaetseachaib[1170] arciadenat toruided[1171] sceō tadet[1172] dicachairm arceō mōrgleo mōrglonnaid fechad.[1173] Said sīs,[1174]” or Ailill, “co nimberam fidchill. Is fochen do thīchtu.[1175]

[ 37 ]Ailill dixit[1176]:

“Imber fidchill sceō būanbach[1177] arbēlaib rīg sceō rīgnai cluichi[1178] arafuiretar fo[1179] mōrslūagu duilecha[1180] nībecaumu[1181] frit cia toichill[1182] beræ airis diarnantaib[1183] cuṅgnasar arignaib[1184] ingenaib ammareōla bēs nigāubu cet chinta formnāib meldirgi[1185] sceōchara Findobair[1186] Fergus rodanae arbūaib buirechaib[1187] co slōgaib mōraib timchella dithūathaib techt moirib conilchruth rīg combruth dracon conanāil nathrach commbēm leōman dethairig[1188] thosaig mc Roeich Fergus hua Rosa inrig ruire[1189].” Gaibid[1190] imbirt na fer fichilli iarum. Adresad[1191] na firu ōir ⁊ argaid tarsin clār crēdumæ.

Ɔcloth Ailill[1176]:

“Nī cōir rīg cōel chaine[1192] triarindumæ bāis berair isaldu sceō clār airbule islū aturraidh[1193] a Medb mōrglonnach sceō fer sanais fri Fergus arimdichirt clichi cíaimbre.”[1194]

Ɔcloth nī Medb[1176]:

“Lēicc de becc[1195] brīathra aithig nidēroig ruben sceō athūaratmib[1196] mc rothnim[1197](?) inneri[1198] chlu airm[1199] nitacailtech esbrethach fritoing diathūatha[1200] nittad neuit eitig[1201] arbūaib sceō ḟoicherthar[1202] dignūisi fir[1203] glanfidir Fergus.”

Ɔcloth Fergus[1176]:

“Aill a mc,[1204]” or Fergus, “niambriathraib[1205] ilib imgonaim[1206] arbēlaib illtūath sceō sanesaib[1207] ailfidir[1208] sceō sētaib seborthir[1209] gāib glainfidir[1210] sceō rīgaib imgenaiter deraga roḟir” .i. dogēntar do rīar. Anaid and anaichdsin[1211], co cūalatar Ailill isin maitin[1212] arnabārach.[1213] “Tofil mōrglond ar bēlaib mōrslūaig[1214] fri Cruind huisci ui Nesa nīthu dondetelcfet[1215] fir Olnēcmacht arfir fuilglasa defuilib mēderoth[1216] fri dāil donnleachtaich[1217] sceō decc[1218] mōrfer taurcbad[1219] iltonna frinīach namulach di Ultaib doiccfa satress.[1220]

[ 38 ][26a] Medb dixit[1176]:

“Nafer immorain amc Mathæ[1221] mōrūallaig sceō gs erroth[1222] aardaib aurailig drontar[1223] fir fertar mnā būaib remib cennaib slūag dememsatar claideb[1224] cechui muinter coechlesaib[1225] imbret sceō damaib agad[1226] sceō mnāib[1227] berat arbertad[1228] mōrslūaig dirōi Cūailgi[1229] contolad[1230] inslūag.”[1231]

Ɔcloth Fergus[1176]:

“Gremmaigter mōrcend[1232] fobruindiu drothol tiagaid ria riagaib inbrais mormenmnaid[1233] dithūathaib toinged[1234] dirīgnaib bāiged[1235] frināmte agat.”

Concloith nī Medb: “Dēntar dēntar anasber. Fōtmām midetar[1236] deilslūagaib[1237] cengad[1238] cen ba[1239] Aiꝉ fotchomas[1240] tabairter.” Documlat as do glais Chruindchon. Co cūaladar mac Ailella .i. Mane[1241] “Dīam dīan lēicthir[1242] arfir findchleas sceō māthair athair arbūaib bendachaib arciuchlais corrīs mod decar̄[1243] arscin dibūaib arddchleas nosilis rōi.”

Concloth nī Fergus:

“Na tēig a mc mōrglondaig niboth[1244] comarli berad[1245] coticcba dithchend[1246] dit muiníul berthair lagilla namulach dothoet[1247] imarddai friri[1248] buiretar[1249] fortoing glais boccit culter[1250] arsilestar irrichtu airchecht mōrglonn huisci forbādfæ didamib[1251] mōrslūag ar Ail˘[1252] guinfa dimecfit˘[1253] Medb ilgnūisi archel arrōib rindechaib.”

“Romlēicidsa com loṅges[1254] hi tossach,[1255]” or Fergus, “arnā robrisster fīr fer forin ngilla[1256] ⁊ na bāi riunn ⁊ in slūag inar ndeoid ⁊ na mnā inna ndíaidside.”

Ɔcloth Medb:

“Cluinte a Fergus ditinchaib arinmain[1257] ar būaib aursclaich[1258] coslūagaib[1259] maithib nī teilce[1260] Ultu dithnuthaib tairperta[1261] tarcoba agāri imag nOi[1262] forberei[1263] dāil slicht.” “All amai,” or Fergus, [ 39 ]“a Medb co mbāise nātguthcluiniur fothūathaib nimtorais[1264] ar nimthā mac moethlig frigailte ar Emain.[1265] Mōrbuille for tūathaib nī biu romlēicc ditleccaib namiarair numtiagar[1266] culaid[1267] dimaith[1268] lesa arfechtaib cosin dala nde.[1269]

Dothæt[1270] Cūchulaind co mbōi oc Āth Chruind ara cind.[1271] “A popa, a Lāig,[1272]” olse ria[1273] araid, “dofil na slūagu dūn.” “Artungu[1274] dēu,” ol int ara, “firfeasa[1275] ardchleas ar bēlaib eirred hi coicill chumucc for eachaib seṅgaib co cuṅgaib argaid co ndrochaib ōrdaib for būada berthar[1276] cichis ar cendaib[1277] rīg oconicim[1278] adberad[1279] būaid arāu scindaireacht.” “Emde a Lūíg,[1280]” ar[1281] Cūchulaind, “ɔgaba ēissi fri mōrbūaid Maichi[1282] nitsreṅgat[1283] tar drong fri humed mnā muidme dar muig deiriuch[1284] mc fri[1285] sceō aitti ailmi [26b] fri hetnai echroth sceō Ail˘ Medba melleth fri himthecht diēis roslūagaib.” “Adeochosa,[1286]” or Cūchulaind, “ina huisci do chungnum frim. Adeoch nem ⁊ talmain ⁊ Chruind inthainrethaich.[1287]

Gaibaid[1288] Crōn cōidech friu; nīslēicfe Murthemne,[1289]
co roisc monar fer Fēne[1290] isint Slēb tūath Ochaine.[1291]

Lasodain cotnoccaib int uisciu[1292] sūas co mbōi ind nindaib[1293] crand.

Tēit Mane mac Ailella ⁊ Medba ria cāch. Araslich[1294] Cūchulaind forsinn[1295] āth, ⁊ bātir trícha marcach día muindter isinn[1296] uisci. Doscara[1297] Cūchulaind dā shē[1298] ṅdēc lǣch[1299] dīb aitherroch imon nuisci. Focherdad a puible[1300] iconn[1301] āthsin. Dotēt[1302] Lugaid mac Nōis[1303] Allchomaig[1304] do acallaim Chonculaind tricha marcach. “Fochen daid a lLugaid,[1305]” ol Cūchulaind. “Dia foigela[1306] ēnlaith[1307] Mag Muirthemne, rotbīa[1308] cadān[1309] co leith [ 40 ]allaile.[1310] Dia tonda[1311] dino[1312] īasc a nnesaib a nindberaib[1313] rodbīa[1314] eō, .i. bratān, co lleth arailiu.[1315] Rotbīa[1316] na trī gais .i. gas biroir ⁊[1317] gas fochluchta ⁊[1317] gas trechlaim. Rotbīa fer i nnāth[1318] tart chend.” “Is toirise,” or Lugaid. “Feba tūaithi[1319] don mac dodūthracair[1320].” “It cāine bar slūag,[1321]” or Cūchulaind. “Nībo dirsan dait do ūaiti ara cind,” or Lugaid. “Imgēna fīr limsa ⁊ daglǣchdacht,” or Cūchulaind. “A phopa a Lugaid,[1322]” or Cūchulaind, “inimmāgetarsa[1323]?” “Toṅgu do dia ⁊ reliqua[1324],” or Lugaid, “nī lamether[1325] ōenḟer nā dīas ūaidib tobairt[1326] a ḟūail[1327] a nīmechtair[1328] in dūnaid, mani bet fichtib trichtaib ocai.[1329]” “Bidh[1330] sain nī dōibsom ōn,” or Cūchulaind,[1331] “dianragabsa[1332] dīburgud[1333] isin[1334] tailm. Bid adas dait a Luigaid[1335] in cocēlisi[1336] fil dit[1337] la hUltu, dianomt[h]īse[1338] brīg cach ḟir. Apairseo trā cid as āil deit,” ol Cūchulaind.[1339]Conomraib cairti[1340] lat frim buidin.” “Rotbīa acht robē comartha[1341] fuiri. Ocus abair frim phopa[1342] Fergus bīth comarda[1343] fora mbuidin. Abair frisna leigi bīth comardæ fora mbuidin, ⁊ toinged animchoimēt[1344] frim, ⁊ tomiced biad cach nōenaichde[1345] ūaidib.”

Tēit Lugaid[1346] ūad. Ecmaic būi Fergus hi pupull[1347] la hAilill. Cotgair Lugaid amach[1348] hé ⁊ rāiti fris insain. Concloith[1349] nī Ailill: “Cair isisanasaib[1350] ferthair hi meiltmaigib nimrath mōrslūagaich[1351] diar tūathaib ticset fobīth fir rōich osndethar[1352] dinethar[1353] fīadon falnathar[1354] arMeidb[1355] melduilig donfāir mōrchobair. Tīagam hūathud slūag[1356] co pupaill morscoith[1357] ⁊ scor anocol [27a] dileccaib arthuirb imphoit[1358] ardailib[1359] dīamraib tascnai thānic.[1360]” “Toṅga ⁊ reliqua[1361]mthā,” ar Fergus,[1362] cen athchomrac[1363] don gilla.[1364] “Tomair,[1365]” a Lugaid, “ēirc cuici dūs [ 41 ]in raga Ailill tricha chēt[1366] cucamsa[1367] im buidin. Ber dam co tinne[1368] dō ⁊ taulchufa ḟīna.[1369]” Tēit cuici[1370] iarum ⁊ rāiti fris. “Fō limsa ōn,” ar[1371] Cūchulaind, “cia thēis.”

Cotrecat a ndī buidin iarum. Bīd[1372] and co hadaig[1373]; co mbeidis[1374] tricha aidche andsūd.[1375] Brisid Cūc[h]ulaind tricha lōech dīb cosin tailm.[1376] “Bid[1377] olca bar nimtheachta,” ol Fergus; “doficfad[1378] Ulaid asa nōeindin[1379] ⁊ cotomēlad[1380] ar mur[1381] ⁊ grīan. Is olc in c[h]ūl chatha inonfil[1382]. Tāit as do Chūil Airthir.”

Ecmaic dochūaid Cūchulaind in naidchisin do acallaim Ulad. “Scēla lat?” or Conchobar. “Mnā brataiter[1383],” or Cūchulaind, “ēiti agathar[1384], fir gonaiter.” “Cichi[1385] brata? cichi aig[1386] cichi[1387] goin?” “Berthius buchæ fuile fuirtbe gainne .i. cend fuirtbe āir, berthius Ailill mac Matae ⁊ Fergus mac Rōich rodāna rodacleacht claideb condacoscar eochridi Conchobair cāich ⁊ codescarfa.” “Nī mōr tarbai dait,” or Conchobar, “indīu; donānic ar tinnorcain in chētna.[1388]” Tēit as ūaidib iarsuidiu,[1389] co naccai na slūagu oc scuchad ass iarsodain.[1390]

“Aill[1391] amai,” or Ailill. “atchīu carpat condatrindi[1392] badbæ[1393] ardibi firu iniathu[1394] argēba bū[1395] cuiretha bith a thrichait imbera[1396] iartuidecht slūaig dibuanaib[1397] .i. di Laignib sreithfith fuil ammēderad dofæthsad[1398] ocimmorāin ar būaib Ulad isinnāth.” Gonaid Cūchulaind tricha lœ́ch[1399] dīb for Āth Duirn. Ni roachtatar iarum conid adaig rāngadar[1400] Cūil nAirthir. Gonaid Cūc[h]ulaind tricha lóech[1401] dīb ocsuidiu[1402], ⁊ fochertad a puipli and. Bāi[1403] ara Ailella, .i. Cuillius oc nigi na fonnad isinn[1404] āth matin. Bentisom co cloich conidromarb. Is de atā Cuillne[1405] hi Cūil Airt[h]ir. Rosagat trā co feōtar i nDruim Fēne[1406] la Conailli, amal adrubrumar romaind.[1407]


[ 42 ]Doissnaetet[1408] Cūchulaind iarsuidiu.[1409] Orggait[1410] cēt fer cacha haidche dīb[1411] na tri haidche[1412] mbātar and. Gabais tabaill dōib a Oechainiu[1413] inna farrad. “Bid dimbūan ar slōg la Coin cuchulaind[1414] in c[h]ruthsa,” ol Ailill. “Berar imarchor comai ūan chucai[1415] .i. rambīa comēide Maigi Muirthemne[1416] di Maig Aii,[1417] ⁊ carpat bus[1418] dech beis[1419] i nAiu[1420], ⁊ timthacht dā ḟer ndēacc.[1421] Airgg, mad ferr lais, a mmagsa[1422] inro[27b]alt ⁊ trī .vii. cumal, ⁊ adgigneadar[1423] dō cach nī adbath airi diat[h]ribi ⁊ indile,[1424] ⁊ imgēntar lais imbi. Ocus tǣt im chēllsinesa[1425]; is ferr dō oldās cēilsine ōigtigern.[1426]” “Cia ragas as[1427] frisin?” “Mac Roth sund ucut.” Luid forsin do Delga mac Roth, techtairi Ailella ⁊ Medba. Is ē timchellas hĒrind ind[1428] ōenlō. Is and bad dōig la Fergus bith Cūchulaind[1429] i nDelga. “Atchīu fer chucaind,[1430]” or Lōeg fri Coinchulaind.[1431] Berrad[1432] buidi fair. Fethal līnda imbi. Lorc anfaith[1433] ina lāim. Calc dēd[1434] foa choim. Lēine c[h]ulpatach co ndercindtliud imbi.” “Cia do lōechaib ind rīg sin,” or Cūchulaind. Imchomairc[1435] mac Roth do Lōeg cia diambo c[h]ēle.[1436] “Cēle don fiur ucad[1437] tīs,” ar Lōeg. Bói Cūc[h]ulaind ina[1438] suidhiu[1439] isin sneachta corici a dī leiss cen meter[1440] imbi oc escaid a lēne. Adber[1441] dino[1442] mac Roth fri Coinculaind cia bo coiccēle.[1443] “Cēle Conchobair maic Neasa,” or Cūchulaind. “Innadfil[1444] slondudh ba[1445] derbu?” “Is loor[1446] sin,” or Cūchulaind. “Anau[1447] cia hairm sund hitā Cūchulaind?” ol mac Roth. “Cid asbertsa[1448] fris?” or Cūc[h]ulaind.[876] Adfēd[1449] dō a nimorchor[1450] nuile amal asindrubartmar.[1451] “Cia nobeth Cūc[h]ulaind[876] inn ocus[1452] nī dingned insin. Nī rirse[1453] brāthair a māthar ar rīg naile.”

Doeth Cuchulaind[1454] afrithisi, ⁊ asbreth fris dolēicfithi[1455] dō a [ 43 ]mbad sāiream[1456] na mban ⁊ a mbo ṡeissc[1457] dind ḟolud, arnā imbreth[1458] in tabaill forroib ind aidche[1459], cia nosṅgonai[1460] ri[1461] dé. “Nī diṅgēn,” or Cūchulaind.[1462] “Dia ructhar[1463] ar mnā dōera ūand, bīait for[1464] mnā sǣra for brōintib[1465], ⁊ beimmi[1466] cen mblicht[1467], ma ructhar[1468] ar mbāi blichtai[1469] ūain.” Doeth chucu[1470] afrithisi, ⁊ asberar fris rambīat na mnā dōera ⁊ na bāi blichta. “Nī dingēn,” ar[1471] Cūc[h]ulaind. “Dobērat Ulaid a mmnā dōera chucu i lligi,[1472] ⁊ bērthair[1473] dōermaicni dōib iarum, ⁊ imbērad a mblichtach do ḟeōlaib hi ngaimred.[1474]” “In fil na aill didiu?” ol in teachtaire. “Fil,” ar[1475] Cūchulaind, “⁊ nī eper fritso. Dothīasar fair ma atchoise[1476] neach dūib.” “Rofeadarsa,[1477]” or Fergus, “damsa araroithcleastar[1478] in fer a ḟoillsigud, ⁊ immorro nī leas dāibse.[1479] Ocus is ed indso in choma[1480],” or Fergus. “.i. āth forsinngēnathar[1481] a gleō ⁊ a c[h]omrac fri hōenḟer, arnā ructhar ind ēit desin lāa co naidhche[1482], dūs in tair cobair ō Ultaib foo. Ocus machtad[1483] limsa,” ol[1484] Fergus, “a ḟot co tecaidside[1485] as a cesaib.” “Is assu ēm dūnne[1486],” or Ailill, “in fer cach lōi[1487] andās in cēt[1488] cach naidche[1489].”

Luid Fergus iarum forsin nimorchor nīsin[1490]. Lil di saidiu[1491] dino[344] Etarcomal mac Eda[1492] ⁊ Leithrindi,[1493] macdalta[1494] Ailella ⁊ Medba. “Nī accobar[1495] lem do theacht,” or Fergus, “⁊ nī ar do miscuis. Scīth lim namā comrac dūib ⁊ Cūchulaind. Do ṡotlasu[1496] ⁊ do soisle,[1497] luindi[1498] ⁊ ansirce, drūs ⁊ tairpthigi[1499] ⁊ dechrad do chēli [28a] .i. Conculaind. Nī ba[1500] maith do for comrucc[1501].” Caniseter latsu mo shnādhudh[1502] airi?” or Etorchomul.[1503] “Seiter dino,[344]” ol Fergus, “acht namā ni tarta a rād fri dīartain.[1504]” Teccat[1505] de i ndib carpthib co[1506] Delga. Bāi Cūchulaind ind ūairsin oc imbert būanfaig fri Lōeg, a dī chūlaidsom friu ⁊ enech [ 44 ]Lōigh.[1507] “Atchīu dā charpat[1508] chucund,” ol Lōeg.[1509] “Fer mōr donn isin charput tōisech. Folt donn crǣbach fair. Brat corcra imbi. Eō ōir and. Lēne c[h]ulpatach co ndergintliud imbi. Cromscīath co fōebur condūalach[1510] fair di findruine. Manāis brēfnech[1511] ō mimuisc[1512] co hadairc[1513] ina[1514] lāim. Claideb sithidir lāi[1515] churaich[1516] fora dib slīastaib.” “Is fās ind lui[1517] mōrsin doberar lam popa Fergus,” or[1518] Cūc[h]ulaind, “ar nī fil claideb ina indtiuch inṅge[1519] claideb crainn.” “Atcóas[1520] dam dino,[1521]” ol Cūc[h]ulaind. “Rogab Ailill a mbōegul ina cotlad,[1522] hēisom ⁊ Medb; ⁊ dorētlasstar a claideb[1523] ar Fhergus, ⁊ darat[1524] dia araid dia t[h]oscaid, ⁊ doratad claideb craind inna intech.”

Tic Fergus fosodain. “Fochen sin a popa a Fergaiss[1525]!” ol Cūc[h]ulaind.[1526] “Dia tonda[1527] īasc isna haibnid isna hindberaib[1528], robīa[1529] hé co lleith araile. Dia tī īall i mag[1530] rotbīa cauuth[1531] co lleith araile[1532]. Dornn biroir nō femur[1533]; dornn fochluchta[1534]; deog de ganim. Teacht i nnāth ar do chend tīs[1535] ma thecra[1536] t'imfaire co comthola[1537] rotbīa.” “Is tairisi linn[1538],” or[1539] Fergus, “nī do bīad doroachtamar.[1540] Rofedamar do t[h]rebad sund.” Arfōim Cūchulaind iarum in nimorchor ō Fergus. Tēit iarum remi Fergus.[1541]

Anaid Etercomal oc dēicsin[1542] Conculaind. “Cid doechai[1543]?” ol Cūchulaind.[1544] “Tusu,[1545]” ol Eterchomal.[1546] “Mos tairchella ēm sūil dar sodain,” ol Cūc[h]ulaind. “Is hed ōn atchīu,” ol Etercomol, “nī feicim[1547] nī arṅdotāigi[1548] do neoch. Nī aicim[1549] di gin nā hēruath nā forlonn līno latt. Maccōem tuchtach amne co ngaisciuth do ith[1550] ⁊ co clesaib sēgdaib atotc[h]omnaic.” “Cia nomc[h]āne,” ol Cūc[h]ulaind, “nītgēnsa fobīth Fergusa[1551]. Mani bad[1552] do shnādud[1553] immorro, robtis[1554] do reṅga rigthi ⁊ do [ 45 ]chethramthain scāilte ricfaidis[1555] ūaim doc[h]um in dūnaid i ndegaid[1556] do charpait.” “Nāchimt[h]omaid im sodain,” ol Etercomol. “In cor amra ronenaisc, .i. comruc re hēnfer,[1557] is mise ciatacomraicfe rit[1558] di feraib nĒrend imbārach.” Tēit as iarum.

Tintāi afrithisi ō Mēit[h]iu ⁊ Chet[h]iu, anasbert fria araid: “robāgus,” olse, “fīad Ḟergais comroc[1559] fri Coinchulaind[1560] imbārach. Nī hassu dūnn dino[1561] a idnaidi. Tōi forsna heochu isin[1562] telaig dofrithisi.” Atchī Lōeg annīsin,[1563] ⁊ asbert fri Coinchulaind:[1560] “dofil in carpat afhrithisi,[1564] ⁊ dorala clār clē frind.” “Nī fīach opaid,” ol Cūchulaind.[876] “Ara chind dūn sīs dond āth co fīasmar,” or Cūchulaind.[1565] “Nī accobar[1566] lem,” ol Cūchulaind,[876] “a condaigi form.” “Is ēcen daitsiu ōn,” or Etercomal. Benaid Cūchulaind in fōt bāi fo chosaib, co torchair ina ligi[1567] ⁊ a ḟōt fora thairr. “Āirrg ūaim” ar[1568] [28b] Cūc[h]ulaind; “is sgīth[1569] leam glanad mo lām indat[1570]. Fotdāilfind a nilparttib[1571] ō chīanaib acht nīpad[1572] Fergus.” “Nī scarfam in c[h]ruthsa,” ar Etercomal,[1573] “co rrucsa do cheandso cofārcabsa mo chend latso.” “Is ed ōn ēm bīas andsom,” ol Cūchulaind. Bentai Cūc[h]ulaind cona claideb[1574] isa[1575] dib noxalaib,[1576] co torchair a ētach ṅde,[1577] ⁊ nīforbai imo chnes.[1578] “Colla t,” [ol][1579] Cūchulaind. “Aicc,” ol Eterchomol.[1580] Donaidle[1581] Cūchulaind[1582] iarum co fogaid in chlaidib co sebaid[1583] a folt de amal bid co naltain noberthá. Nī forroim cid drisiuc for toind dō. Ō ropa t[h]romtha[1584] iarum ⁊ robo leanamnach int aithech,[1585] bentai hi fossud a mullaich[1586], conidrorand corigi[1587] a imlind. Co naicci[1588] Fergus in carpat secha ⁊ in nōenḟer and. Tintā[1589] Fergus do debaid re[1590] Coinculaind. “Olc dit,[1591] a siriti,” olse, “mo dīguin; is gairit[1592] mo lorc lat,” olse. “Nā ba lonn frim, a poba Fergus,” ol Cūchulaind:


[ 46 ]“Frim[1593] bāga berai, fri nāimtiu ascada cen claideb foallud[1594] ishē dororaid ar Ul˘ aigid sceō slechtfa altu[1595] tairbirt fommām Eterchomol[1596] hūallaig dimren esblāthaib fīalum[1597] umforsaid[1598] ligu fortci[1599] forcar̄ cotlud nā longad[1600] nī sām lam balcbrain. Nā fer aithber form, a popa Fergus.”

Tallēici inna slechtain[1601], co ndechaid carpat Fergosa tairis fo t[h]rī.[1602] “Iarfaid[1603] dia araid in mē fotruar[1604]?” “Nāthū[1605] ēicin,” ar a arasom. “Asrubairt,” ol Cūchulaind, “nī regad co rrucad mo chendsa nō co farcbad dino[1606] a chend limsa. Ce[1607] de bid[1608] assu latsu, a popa a[1609] Fergus?” ol[1610] Cūchulaind. “Is assu ēm limsa a ndoronnad,[1611]” ar[1612] Fergus, “ūair is ēiseom ropo ūallach.”

Atnaig Fergus iarim ith[1613] nerchomail tria dī p[h]erith,[1614] ⁊ berid i ndead[1615] a charpait fodeisin[1616] don dūnad.[1617] Antan nothēided[1618] tar carrcce, noscarad a leth ōlaile[1619]; intan ba rēith[1620], conriachtais[1621] afrithsie.[1622] Danēcai Medb. “Ni bōid ind imbert mōithchuiliūn[1623] sin, a Ḟergais,[1624]” ol Medb. “Nī tocrad[1625] dam dino int aitheachmattud,[1626]” ol Fergus, “gleid[1627] frisin coin mōir narnargarad.[1628]” Cladar[1629] a ḟert iarum, ⁊[1630] sāitir[1631] a liaa[1632][1630] scrībthair a ainm ogaim[1633][1630] aghair[1634] a gubæ. Nīsndībeirc[1635] dino Cūc[h]ulaind[1636] dadaid[1637] asa thabaill.[1638]

“Cia fer fil lib ar c[h]end Conchulaind[1639] imbārach?” or Lugaid. “Dobērat[1640] daitseo imbārach,” or Mane mac Ailella. “Nī ētom nech[1641] ara chend,” or Medb; “ronbīth essoman[1642] lais co comtastar[1643] fer dō.” Atcotadh[1644] ōn dino.[1645] “Ced leth regthar[1646] [ 47 ]ūaib,” [29a] or Ailill, “do chuindchid[1647] ind ḟirsin ar c[h]end Conculaind?” “Nī fil i nhĒre,” or Medb, “adc[h]otar dō, mani thuict[h]er Cūrōi mac Daire Nathcrantail[1648] fēnnid Nadcardil[1649].” Bāi fear do muinter[1650] Conrāi[1651] isin pupall.[1652]” “Nī terga Cūrūi,” orse; “is leōr leis dodechaid[1653] dia muinter[1654] and.” “Tīagar co Nadcrandtail didiu.” Tēit Mane Andōi cuici.[1655] Adfīadad[1656] a scēla dō. “Tairr[1657] lind di ghiull[1658] di inchaib Connacht.” “Nī ragsa,” olse, “iṅge mad[1659] doberthar Findabair dam.” Dothoet[1660] leō iarum. Doberat a gaisced hi cairr[1661] a airthiur Connacht co mbūi[1662] isinnad.[1663] “Rotbīa Findabair,” or Medb, “ar ndul[1664] ar c[h]end ind ḟir ucut.” “Dogēn[1665],” orse. “Dothoet Lugaid[1666] co Coinculaind ind naidchesin[1667]. “Dothoet[1668] Nadcrantail ar do c[h]ennso imbārach. Is dursan dit[1669], nīfōelais.” “Nī bā sin,” or Cūc[h]ulaind. Co mad and sin adbathadar ⁊ adberad Cūc[h]ulaind ma dafoesad Nadcrantail, ⁊ reliqua.[1670]

Tēit Nadcrandtail arnabārach asinnad[1671], ⁊ berid .ix. mbera cuilind fūaighthi follscaithi[1672] lais. Is and bāi Cūchulaind[1673] isuidiu oc foroim ēn, ⁊ a charpat ina farrad[1674]. Sreid[1675] Nadcranntail biur for Cūchulaind.[1676] Clisis Cūchulaind for rind in bera hīsin, ⁊ nīnderba[1677] di foraim[1678] inna nēn. A chumut na hocht mbera aili. Intan focheird a nōmad ṁbir, techid ind iall ō C[h]oinc[h]ulaiṅd asuide[1679][1680]. Cingid iarum for rinndris na mbera amal ēn di chach[1681] biur for araili i nnīarmōracht[1682] na nēn, aranāchēlaitis.[1683] Glē la cāch immorro ba for teithed[1684] luid Cūchulaind remiseom. “For Cūchulaind uccot,[1685]” olse, “dochuaid rimsa[1686] for teithed.[1684]” “Deithber sōn,” ol Medb, “ma ranīstais daghōic,[1687] nī gēbad in [ 48 ]sirite fri feta.” Ba sāeth la Fergus do Coinculaind[1688] anīsin. Dothoet[1689] Fīacha mac Ḟirfebe ūaidib[1690] do chosc Conculaind. “Apair fris,” ol Fergus, “ba fial ṅdō[1691] buith arnaib ōcaib, cēin dogēni calma. Is fēli dō immorro,” ol Fergus, “a imfolach[1692], intan teithes[1693] ria nōenḟer[1694]; ol nīpo mōo a greis[1695] dō andās do Ultaib archena.” “Cia romāidi sin?” or[1696] Cūchulaind. “Nadcranntail,” ol Fīacha. “Ced heth[1697] nomāidedsom, a cleas dorigniusa fīada nīpu anḟēiliu dó,[1698]” or Cūchulaind. “Nīconmāidfedsom ēm acht nobeith[1699] arm na[1700] lāim. Nafetarsu[1701] nī gonaimse nech cen arm. Tǣt trā imbārach,” ol Cūchulaind, “co m[1702] itir Oichene[1703] ⁊ muir, ⁊ cid moch dontē[1704], fomricfasa and ⁊ nī theis[1705] riam.”

Tairnic Cūchulaind and[1706] a dāil, ⁊ focheird fathi[1707] nimbi iar cathais na haidche, ⁊ nī airigistar[1708] in coirthe mār bāi ina farrad[1709] commēite fris feisin. Daratailc itir ⁊ a brat ⁊ sāidid ina farrad.[1709] Tic Nadcrandtail fosodain; hi fēnai bretha arm laiside.[1710] “Codde[1711] Cūchulaind?” olse. “Huinse sund thall[1712],” ol Fergus. “Nīpu samlaid domārfas [29b] indē,” ol Nadcrandtail. “In tū in[1713] Cūchulaind?” “Ocus masa[1714] mē dino[1715]?” or Cūc[h]ulaind. “Masa thusu[1716]” [ar][1717] Nadcrandtail, “nochorrucais[1718] cend ūain bic don dūnad[1719], nī bēr do c[h]eand ngillai namulaich.[1720]” “Nicon misi[1721] itir,” ol Cūchulaind. “Ēirc amdocum[1722] timchell ind aird.” Dothoet[1723] Cūchulaind co lLǣg. “Comail uilche smertha[1724] damsa lat. Nī hētar forsin trēnḟer comracc[1725] frim cen uilchi.” Dognithide[1726] dō. Tēit ara c[h]end forsin tilich.[1727] “Cōru lim ōn.[1728] Dēni[1729] cōir ṅgaiscid[1730] frim trā,” ol Nadcrandtail. “Rodbīasu ōn,[1731] co fesamar,” or Cūchulaind. “Fochichiursa aurchor dait,” or [ 49 ]Nadcrandtail, “⁊ nīmimgaba.[1732]” “Nīnimgēb acht i narddai,” or Cūchulaind. Focherd Nadcrandtail[1733] aurchor dō. Lingid Cūchulaind ind airdi[1734] riam. “Is olc dait a imgabāil ind urchora,” or Nadcrandtail.[1735] “Imgabaso mo urchorasa[1736] inn arda,[1737]” or Cūchulaind. Lēicid Cūchulaind in gæ fair, acht ba a narda,[1738] conid anūas docorastar[1739] ina mullach, colluid trīt co talmain. “Amai,” arse, “ale[1740]! is tū lōech is[1741] dech fil i nĒrind,” ar Nadcrandtail.[1742] “Ataat .iiii. maicc fichid[1743] damsa isin dūnad.[1744] Tīago[1745] co nēiges[1746] dōib a fil lim do ḟoilgib, ⁊ doragsa co ndernasu mo dīchendad, air adbēlsa dia taltar in gǣ as mo chind.” ‘Maith,” ar[1747] Cūchulaind, “dothēis[1748] dorīsi.” Tēit Nathcrandtail don dūnad.[1744] Dothoet[1749] cāch ara c[h]ind. “Cade[1750] cend ind riastairthi lat[1751]?” “Anaid, a lōechu, co nēicius mo scēla do mo[1752] maccaib ⁊ co ndechus morīsi,[1753] co ndernar comruc[1754] fri Coinculaind.[1755]” Tēit as dia saigid Conculaind,[1756] ⁊ dollēice a c[h]laideb for Coinculaind. Lingidside inn ardai,[1757] co mbī in coirthi, co mmebaid[1758] in claideb indē. Sīartha[1759] im Choinculaind[1760] amal dorigne[1761] frisna maccaib[1762] i nEmain, ⁊ lingid Cūchulaind fora scīathsom lasodain, co mbī a chend de. Bentai aitherroch ina mēide annūas co imlind. Dofuitet a c[h]eithri gabaidi[1763] for talmain. Is andsin iarum asbert Cūchulaind:

“Ma dorochair Nathcrandtail,bid formach don[1764] imargail.
Aprainn cen c[h]ath isinn[1765] ūairdo Meidb[1766] co trīun int slōig.[1767]

Aided Nadcranntail sin.

Is andsin luid Medb co triun int slūaig[1768] lee hi Cuib do chuindchid[1769] in tairb, ⁊ luid Cūchulaind inna ndīaid. For sligid[1770] Midlūachra didiu dochōidsi do indriud hUlad ⁊ Cruithne codicce Dūn Sobairc[h]e. Co naccai nī intī Cūchulaind, Buidi[1771] [ 50 ]mac Bāin ō Slēib C[h]uillind cosin tarb ⁊ .v. samaisce dēac imbi. .lx. lōech a līn de muinter[1772] Ailella. Brat i forcibul im cach fer. Dothoet[1773] Cūchulaind chucu. “Can tucsaid a folaidh[1774]?” ol Cūchulaind. “Ōnt slēb[1775] ucut,” or[752] in lǣch. “Ceist: cate a mbūachaill?” or[752] Cūchulaind post.[1776] Atā amal fonrāngamar,[1777]” ol in lōech. Foceird Cūc[h]ulaind trī bidgu[1778] ina ndīaid co saidig acallmai[1779] forru cotici in nāth. Is andsin asbert frisin tóisech: “Cia t’ainmsiu?” olse. “Nāchitais nāchitacara,[1780] Buidi mac Bāin,” olse. “Are in gaise a[1781] Buide!” ol Cūc[h]ulaind. Sraite[1782] don chertgæ[1783] co lluid [30a] i nderc a oxaile, co mmemaid indē ind ōe alltarach resin ṅgæ.[1784] Gontai sin fora āth. Is de atā Āth Buide.[1785] Berair in tarb isin dūnad lasodain. Imrāidset iarum nīpad andsu[1786] Cūchulaind acht tuctha a c[h]leitīne airi.[1787]

Is iarum luid Redg cāinti Ailella a comarle[1788] chucai do chuindchid[1789] in c[h]leitīne, .i. gāi Conculaind. “Tuc damsa do gāi,” or in cāinti. “Acc ōm,” or Cūc[h]ulaind,[1790]acht dobēr[1791] seōtu dit.[1792]” “Nādgēbsa ōn,” ar in cāinte. Gegnasom on[344] in cāinti, ūair nād ḟōet ūad a toirgid[1793] dō. Ocus asbert in cānti nobērad[1794] a enech mani[1795] berad in cleitīni. Focheird Cūchulaind iarum in cletīne dō, co luid triana c[h]eand fortharrsu.[1796] “Is tolam sētse[1797] ēm,” or[1798] in cāinte. Is de atā Āth Tolam Sēt. Atā dino[344] āth fris anair airm i narrastair[1799] a numa don c[h]letīne.[1800] hUmairrith ainm inn[1801] ātha sin dino.[344] Is andsin trā geguin Cūchulaind ina huilesea asrubartmar hi Cuib .i. Nathcoirpthe occa chrandaib, Cruithen fora āth, maccu Buachalla occa carnn, Marc ina thelaig, Meille ina dind, Badb[1802] ina thur, Boguine ina grellaig.

[ 51 ]Tintāi Cūchulaind aithirrach i mMag Muirthemne. Ba diliu lais imdedail[1803] a mennato feisin. Iar tīachtain iarum geguin firu Crōiniche,[1804] .i. Focherd[1805] .xx.[1806] fer Focherdde. Dosnetarraid oc gobāil[1807] dūnaid dōib, .x. ndeogmaire[1808] ⁊ .x. fēndidi.[1809] Tintā[1810] Medb antūaid aithirrach,[1811] a[1812] roan cōicthigis oc[1813] indriud in c[h]ōicid, ⁊ ō rofich cath fri Findmōir[1814] mnāi Celtchair maic Cuitheochair,[1815] ⁊ dosbert .l. mban iar togail Dūin Sobairc[h]e fuirri hi crīch Dāilrīadai.[1816] Nach airm trā i Cuib i rosāidi[1817] Medb echfleisc, is Bile Medba a ainm. Cach āth ⁊ cach diṅgnai occoairfīu,[1818] is āth ⁊ dignai[1819] Medba a ainm. Cotregat[1820] uile iarum oc Focheird id dib sꝉ Medb[1821] ⁊ in fiallach timthacht in tarb. Ocas[1822] gabais a būachaill[1823] a tarb ṅdīb,[1824] conidtimtachtar (?)[1825] taris i mbernai nimchumaing[1826] la crand for sciathu. Conidmbertadar[1827] cosa na slabra triasin talmain. Forgaimen a[1828] ainm in būachalla. Notta[1829] and iarum, conid de[1830] ainm in c[h]nuic Forgaimen.

Nī bāi imneth foraib trā isinn aidche,[1831] acht adcotad[1832] fer do dingbāil Conculaind for āth ūaidib namā.[1833]

【[LU. 70b[1834]] "Guitter cardi chlaidib úand for Coinculaind," or Ailill. "Tíat Lugaid fris," ol cāch. Tēit iarom Lugaid día acallaim. "Cinnas atūsa innosi ocont slōg?" for Cūc[h]ulaind. "Mór ém in cuitbiud condiachtais forro" for Lugaid," .i. do mná ⁊ t' ingena ⁊ leth do bó duit. Ocus is trummu leō a nguin ⁊ do bíathad indá cach ní." Dothuit fer cach lái leis co cend sechtmaini andsin. Bristir fír fer for Coinculaind; láitir fichi i nóenfecht día saigid, ⁊ nosgeogainsium uli. "Ēirg cuci, a Fergus," for Ailill, "condaraib[1835] clǣmchlód magni lais." Tíagait iarom co mbatár hí Crōnig. Issed dorochar leiss ar galaib ōenfer isin maginsin .i. [ 52 ]dá Roth, dá Lūan, dá banteolaid, .x. ndrūith, .x. ndeogbaire, .x. Fergusa, seser Fedelmthe, sé Fíac[h]raig. Robitha trá sin uli lesium ar galaib ōenfer. Ō roláiset iarom a pupli hi Crōnig, roimráidset cid dogén-[71a]tais fri Coinculaind. "Rofetursa," ol Medb, "a nas maith and. Tíagair[1836] ūaind día saigid condaruib carti claidib úad frisin slóg, ⁊ rambía leth na mbó fil sunda." Berair iarom in fissin chuci. "Dogēnsa aní," or Cūchulaind, "acht nārmilter úaibsi a nārach."

"[1837]Immarchuirther fris," or Ailill, "Findabair do t[h]abairt dó, ⁊ a dingbáil dona slōgaib." Téit Mani Aithramail a dochum. Tēitside co lLǽg hi tossiuch. "Cia díandat céliusiu[1838]?" olse. Nínārlasair Lǽg dano. Asbert Mani fris fo thri in c[h]ruthsin. "Céli do Choinc[h]ulaind," forse, "⁊ nāchamforraig, nādnecma nādbenur do chend dít." "Is lond in ferso," ol Mani, las oud úad. Téit iarum do acallaim Conculaind. Is and robói Cūc[h]ulaind íar bēim dei a lēned, ⁊ in snechta immi ina sudiu corici a cris; ⁊ rolega in snechta immi ferc[h]umat fri mēit brotha in mīled. Asbert Mani dano ón mud chētna frisside fó t[h]rī, cia díambo chēli. "Cēli Conchobair ⁊ nāchamforraig. Díanamforgea immorro ní bas sīriu, bithus di chend dít amal tíscar di lun." "Nī réid," ol Mani, "acallaim na dēsiseo." Tēit Mani úadib iarom ⁊ adfēt do Ailill ⁊ do Medb a scéla.

"Tæt Lugaid chuci," or Ailill, "⁊ ara nairlathar dó in ningin." Tēit Lugaid iarsudiu ⁊ adfēt do Coinc[h]ulaind anísin. •"A poba Lugaid," ol Cuchulaind, "is brēc sin." "Is bríathar ríg assidrubairt," for Lugaid; "ni bía bréc de." "Dēntar amlaid," ol Cūchulaind. Luid Lugaid úad lasodain ⁊ adfēt do Ailill ⁊ do Medb a nat[h]escsin. "Tǽt in drúth im richtsa," or Ailill, "⁊ mind ríg fora c[h]ind, ⁊ fasisidar di chéin Coinculaind arnāchanaithgné, ⁊ tēiti ind ingen leis, ⁊ ara naiscea dó hī, ⁊ tecat ass ellom fon cruthsin. Ocus is dóig immērthai ceilg fon cruthsin, conná fostba sib céin co tí la hUltu don chath."

Téit iarom in drúth cuci ⁊ ind ingen lais, ⁊ ba di chēin ārlastar Coinculaind. Tēit Cú dia saigt[h]in. Ecmaic atgeōinsium for erlabrai ind fir combo drūth. Srethis liic telma bói ina láim fair, co nsescaind ina c[h]end, co tuc a inc[h]ind ass. Tic dochum na ingini; benaid a dí trilis dī, ⁊ sādid liic triana [ 53 ]brat ⁊ tríana lénid, ⁊ sádid corthe [71b] tría medōn in drūith. Atāt a ndī chorthi and .i. corthi Findabrach ⁊ corthi in drūith. Fācbais Cūc[h]ulaindn cruthsi[n] íat. Tīagair ō Ailill ⁊ ō Medb do íarmóracht a mmuntiri, ar ba fota leó rombátár. Co naccassa iarom isin tunidisin. Atchlos iarom fonnchaire uli anísin. Nī bái trā carti dóib la Coinculaind iartain.

[1839]A mbátár int slóig and trāthna, co naccatar docurethar in lia forru anair ⁊ a chéli aníar ara cend. Condrecat isind aer; nothuititís eter dūnad Fergusa ⁊ dúnad nAilella ⁊ dūnad Nerand. Roboth ocond reibsin ⁊ ocond ábairt ōn tráth coraile, ⁊ robátár int slúaig inna seseom, ⁊ a scéith fora cennaib día sǽrad for barnib na cloch, combo lān an mag dina lecaib. Is dé atā Mag Clochair. Ecmaic immorro iss ē Cúrúi mac Dáiri dorigni insin. Dodeochaid do chobair a muntiri, ⁊ bói hi Cotail for cind Munrema[i]r maic Gerrcind. Doluidsidé ō Emain Macha do chobair Conculaind, co mbói in Ard Róich. Rofitir Cúrói ní bói fer fulaing Munremair insint slóg. It é didiu dorigensat ind abairt sin etorro andīs. Guitter ónt slóg forro bith na tost. Dognīat cōrai iarom Munremur ⁊ Cūrūi, ⁊ téit Cúrúi diá thig ⁊ Munremur do Emain Macha. Ocus ní thānic Munremur co lá in chatha. Ní thánic dano Cúrúi co comrac Firdíad. "Apraid fri Coinculaind," ol Medb ⁊ Ailill, "condarabni[1840] clǣmchlód magni leis." Doberar dóib iarom ⁊ clǣmchlóid inad. Roscáichnnin Ulad fosodain. Ar intan dofiuchtraitís asa cess, tictis drēcht díb beus forsin slóg conosgabad a tindorcain doridisi.

[1841]Roimrāidset iarom macrad Ulad i nEmain Macha oco. "Tróg dún," arsiat, "ar popa Cūc[h]ulaind cen chobair dó." "Ceist ēm" o Fīachna Fulech mac Fir Febi, derbráthairside do Fīachaig Fíaldana mac Fir Febi, "rombíasa cethern lib, co ndeochsaindsea do thabairt cobra dó desin. [72a] Tíagait trī cōecait mac leis cona lorcaib áni, ⁊ be sé sin trian macraidi Ulad. Atací in slóg cucu tarsa mag. "Tofil slóg mór tarsa mag cucund," or Ailill. Téit Fergus día ndēscin. "Araill do macraid Ulad inso," forse, "⁊ do c[h]obair Conculaind tecait." "Ēirged buden ara cend," or Ailill, "cen fis do Choinc[h]ulaind, ar di[1842] comairset fris, ní fǣlsaid íat." Tíagait trī cóecait lǣch ara cend. Immacomthuit dóib, conná tudchith[1843] nech dīb i [ 54 ]mbethaid ass do glēri na mmac oc Liic Tuill. Is desin atá Lia Fíachrach maic Fir Febi, ar is andsin rothuit.

"Dénaid comarli," for Ailill; "gudid Coinculaind imó for lēcud asind inudsa, ar ní ragaid ar ēcin tairis, ūair rodleblaing a lon lāith." Ar ba bēs dosom intan nolinged a lon lāith ind, imrēditis a t[h]raigthi iarma ⁊ a escata remi, ⁊ muil a orcan fora lurgnib, ⁊ indala súil ina chend ⁊ araili fria chend anechtair. Docōised ferchend fora beōlu. Nach findǽ bíd fair ba háthithir delc sciach, ⁊ banna fola for cach finnu. Nī aithgnead cóemu nā cairdiu. Cumma noslaided riam ⁊ iarma. Is desin doratsat fir nÓlnécmacht in rīastartha do anmm do C[h]oinc[h]ulaind.

[1844]Fóidis Cūc[h]ulaind a araid co Rochad mac Fát[h]emain di Ultaib, co tísad día chobair, Ecmaic dano rocarastar Findabair Rochad, ar iss ēside óclǽch as āildem robói la Ultu ind inbaidsin. Tēit in gilla na dochum Rochad ⁊ asbert fris techt do fórit[h]in Conchulaind, ma dodeochaid asa nōennin. Co tartaitis ceilc immon slóg fri tarrachtain drēchta díb día nairlech. Dothǽt Rochtad atúaid, cét lǽch dó. "Décaid dún a mmag indiu," for Ailill. "Atchíu dírim tarsa mag," ol in dercaid, "⁊ mǽthóclǽch etarro; ní thacmainget dó ind óic acht corici a gūalni." "Cia sút, a Fergus?" for Ailill. "Rochad mac Fātheman," forse, "⁊ is do c[h]obair Conculaind dothǽt." "Rofetursa a nas maith dúib fris," ol Fergus. "Tǽt cēt lǽch úaib lasin [72b] ningin út co ria medon in maigi, ⁊ tēit in[1845] ind ingen remán remib, ⁊ téiti marcach dia acallaim co tí a óenur do acallaim na ingini, ⁊ tabraiter láma tairis, ⁊ immacurfi sin fogail a muntiri dīnd." Dognīther iarom amlaid sin. Téit Rochad ar c[h]end in marcaig. "Dodeochadsa ō Findabair ar do chendso, co ndechais dia hacallaim." Téit iarom dia hacaillaim a óenur. Mutti[1846] dont slóg immi di cach leith. Nosgabar ⁊ fochertar lāma tairis. Maidid dano día muntirseom for teched. Lēcairsium iarom ass ⁊ fonascar fair can tudecht forsin slōg co tīsad ar ōen fri Ultu uli. Dorairngired dó dano Findabair do t[h]abairt dō, ⁊ immásōi úadib iarsudiu. Conid bānchath Rochada insin.

[1847]"Guitter dano cairdi chlaidib dún for Coinculaind," for Ailill ⁊ Medb. Tēit Lugaid frissin, ⁊ dober Cūc[h]ulaind in cartini. "Tabar fer for āth damsa imbārach," for Cūc[h]ulaind. Bātar sesiur rígamus la Meidb .i. sē rigdomnai do Chlannaib [ 55 ]Dedad .i. trī Duib Imlig ⁊ tri Deirg Sruthra. "Cid dún," arsiat, "can techt i nagid Conculaind?" Tīāgait iarom árnabārach, ⁊ geogain Cūc[h]ulaind a sesiur iat.】

[YBL. 30a43.] Guidter dino[344] Caur[1848] mac Dalāth dōib im dula ar c[h]end[1849] Conculaind. Intī asateilced[1850] fuil, ba[1851] marb re ndé[1852]maide. "Ma rongona is būaid," ol Medb.[1853] "Ced ē gontar[1854] and dino,[344] is dingbāil truim[1855] don slōg.[1856] Ní rēith[1857] buith fris im shuide nā ligi nā longuud.[1858]" Tēit as dino[344] Nīrbo maith laiside[1859] iaram teacht ar c[h]end gilla amulchaich.[1860] "Ma rofeiseinn[1861] combad ar c[h]end ind ḟīrse nomfōite, nīmfoglūaisfind fēin[1862]; robo[1863] leōr lim gilla a chomāis[1864] [30b] dim[1865] muintir ara chend.[1866]" "Ecca sin," ol Cormac Conloingus[1867]; "ba hamra dūindi[1868] dia ndingabtha fēin[1869]," "Cip[1870] cruth trā," olse, "ol is formsa fēin doberar, imthēisigse[1871] isin maitin muich.[1872] Nīmerchoise guin na eirr eilli[1873] ucut." Tēit matin[1874] arabārach ara chend. Ocus asber frisin slōg tengraigi[1875] nimthechta[1876]; ba suib sligi dongeni[1877] di theacht ar c[h]end Conculaind.[1878] Bāi Cūchulaind oc imbirt cles[1879] isind ūairsin itir[1880] ubullc[h]leas[1881] ⁊ fæbarc[h]les ⁊ fǣnc[h]leas ⁊ cleas cletēne[1882] ⁊ tētc[h]leas ⁊ corpc[h]leas[1883] ⁊ cleas cait ⁊ ith nerrath[1884] ⁊ cor ndeleth[1885] ⁊ lēim tar neib[1886] ⁊ filled[1887] eirrid nāir ⁊ gāi bolga ⁊ bai braise[1888] ⁊ rothc[h]leas[1889] ochtarc[h]leas[1890] ⁊ cleas for anālaib ⁊ brud[1891] gine ⁊ sian churad[1892] ⁊ bēm co commus[1893] ⁊ taithbēm[1894] ⁊ drēm fri fogaist[1895] ⁊ dírgud creiti[1896] fora rind co fonnad maidm niath.[1897]

[ 56 ]Robāi dino[1898] Caur oc airbert[1899] gaiscid hi tūaimim a scēith corice trian ind lāi friseom, ⁊ nīcontetarrad[1900] bēim nā forgab fair la dechrad inna cleas, ⁊ nīconfidirsom in fer ind imḟorgub[1901] fris, co nepert Fīacha mac FirFebe fri Coinculaind: "fomna in lōech fodotben." Danēcai Cūchulaind[1902] secha; sraiti in nubaill cleasa[1903] tarraid ina lāim, co lluid itir cobrad[1904] ⁊ brōin in scēith, co lluid triana chend ind aithig sīar. [1905] comad i nImsligi Glendamnach dino[1906] dofǣthsad Caur.[1907]

Tintāi Fergus forsin sligid[1908] frisin slog. "Munobgaib far nglindi,[1909]" olse, "anaid co arabārach.[1910]" "Nip aṅd," ol Ailill; "regmai diar sostaib afrithisi."

Guidter dino[344] Lāth mac Dabrō ara c[h]end, amal roṅges Cur.[1911] Dothuitside dino cadeisssin.[1912] Dointāth dino[344] Fergus beos do chor a nglindi[1913] forru. Ansait sin[1914] trā corrubad and Caur mac Dalāth ⁊ Lāth mac Dabrō ⁊ Foirc mac tri nAigneach ⁊ Srūbgaile mac Eōbith. Ar galaib ōenfer roggōeta[1915] uli.

"Colla[1916] dūn, a bobba a Lāig,[1917] isa ndūnad co nairlit[h]er[1918] Lugaid mac Nōis hui Lomairc, dūs cia dothoet[1919] ar mo cend ambārach,[1920] ⁊ a fiarfaidhedh[1921] co llēir ⁊ a imchomarc lat ⁊ reliqua.[1922]" "Fochen a Lugaid,[1923] nī sirsan do C[h]oinc[h]ulaind a nimneth itā a ēnfer[1924]" fri firu hĒrind amin.[1925] Ar coicēle diblīnaib amin, mallacht a gaiscid fair, is hē thoite[1926] ara chend ambārach,[1927] .i.[1928] Ferbāeth. Doberar Findabair dō airi ⁊ rīgi a c[h]eniūil.[1929]"

"Nī forboeilig[1930] mo popa Lōeg dia aithisc,[1931]" or Cūchulaind. Atfēt[1932] Lōeg dō uile a aithesc.[1933] Rocongrad Ferbǣth i pupull da Ailill ⁊ do Meidb,[1934] ⁊ asber fris suide for lāim Fidabrach, ⁊ a tabairt dō, ara[1935] [31a] ba hē a togu ar c[h]omruc[1936] fri [ 57 ]Coinculaind. Ba hē fer a diṅgbāla[1937] leū, ar ba cumma dāna[1938] diblīnaib la Scāthaich. Doberar fīn dō iarum corbo mesc, ⁊ asber fris, ba cōem leōsom a llindsin, nī tobrad acht ere .l. fēn leō, ⁊ ba[1939] ind ingen nusgaibed[1940] lāim fora chuitsom de. "Nī hacobar[1941] lim," or Ferbǣth; "comalta ⁊ fer bithchotaid[1942] dam Cūchulaind. Ragadsa arapa ara chend imbārach, co tobachtar[1943] a c[h]end de." "Bid tū dogēna,[1944]" or Medb. Asbert Cūchulaind fri Lōeg teacht ar c[h]enn Luigdech[1945] dō, co tīsad dia acallaim. Dothoet[1946] Lugaid chuigi.[1947] "Ferbǣth ane dothǣt ar mo chendsa imbārach," or Cūchulaind. "Ēiseom ōn,[1948]" ar Lugaid. "Alcco[1949] dia sin," or Cūchulaind; "nīconbeōsa i mbeathaid di[1950] suidi.[1951] Do[1952] c[h]omāis sinn, dā c[h]omsolam, dā chutrumæ, co comairrseam. A Lugaid, celebair[1953] dam, apair fris dino[1954] nī fīr lǣchdachte dō thuideacht[1955] ar mo chendsa. Abair[1956] fris, tǣt ar mo chennsa inocht dom acallaim." Rāiti Lugaid fris. Antan[1957] nādrimgab iarum Ferbǣth, luid indn aithchisin[1958] da[1959] athchor a chairdesa for Coinculaind, ⁊ Fīacha mac Fir Febe lais. Ataich Cūchulaind fris a chomaltus ⁊ a muimi diblīnaib Scāthaich. "Isimēcen trā," ol Ferbǣth; "darindgiult[1960] do Meidb.[1961]" "Doselba[1962] do chotach didiu," ar[1963] Cūchulaind. Luid Cūchulaind fo luindi ūad. Fornesa sleig chuillind[1964] isin glind hi cois Conchulaind,[1965] co tūargaib oca glūn sūas a chend.[1966] Dosreṅga[1967] ass. "Nā tēig, a Firbāith, co naiccther in frīthi fonnuarsa.[1968]" "Tochra ūaid,[1969] ar Ferbeth.[1970] Focheirt Cūchulaind in sleig niarum i ndegaig[1971] Firbāith, co nerrmadair[1972] āth a dā chūlad, co ndechaid fora bēolo sair, co torchair tara ais isin glenn.[1973] "Focheird sin ēm," ol Ferbōeth.[1974] Is de atā Focherd Muirthemne. is ē Fīacha mac Fir Febe[1975] asrubairt[1976]: "is [ 58 ]beōda do ḟocheird[1977] indiu, a Chūchulaind,” orse. Conid de atā Focherd uada[1978] a Murthemniu.[1979] Atbail foc[h]ētōir Fearbǣth isin glind. Is de atā Gleann Ḟirbāith. Ɔcloithi Fergus[1980]:

“A Firbáith, is bǣth do ḟeachtisin[1981] maigin i tā do ḟert.
Rosiacht coll do com bar and,[1982]is cric[h]id hi Crōen Chorand.

Fichi[1983] ainmnigt[h]er a nard,co brāth bid Crōenech Murthemne[1984]
Ōndiu bid Focherd a ainmind airm i torchair, a Ḟir.

A Fir ⁊ reliqua.[1985]

“Dorochair[1986] far cēle,” or Fergus. “Eprid in nīccfa in fersin imbārech.[1987]” “Iccfa ēiccin,” or Cūchulaind. Fōidid Cūchulaind aitherrach[1988] Lōeg dia ḟis[1989] scēl dūs cia c[h]ruth mbotha[1990] isinnad,[1991] ⁊ in bo beō Ferbǣth. Asbert Lugaid: “Atbath Ferbǣth, ⁊ dothǣt Cūchulaind dom acallim.[1992]” [31b] “Neach ūaib ambāroch[1993] ar c[h]end bar cēle!” or Lugaid. “Nī faigebtharside itir,” ar[1994] Ailill, “acht ma doronad[1995] cēill[1996] occai. Nach fer dotēiti[1997] chucaib, tabraid fīn dō, corup maith a menma, ⁊ asbertar[1998] fris: ‘Iss ed namā fil and dind ḟīn[1999] tucad a Crūachnaib. Rosāeth lindi[2000] do bithsiu for uisci[2001] isin dūnad,’ ⁊ doberthar Findabair fora deisreth, ⁊ asberthar: ‘ragaid cucut dia tuigi[2002] cend in riastairthe dūindi.[2003]’”

Nofāidti[2004] cach lāth gaile[2005] a aidche ⁊ noraiti[2006] fris annīsin.[2007] Nogonadsom cach fer dīb a hūair. Nī fēta nech leō ara chend assennad. Congairt[h]er dōib Lairene[2008] mac Nōis, alla aile[2009]; brāthairside do Lugaid, rī[2010] Muman. Ba mōr a hūallchas. Doberar fīn[2011] dō ⁊ doberar Findabair fora deasrig.[2012] Dosēccai [ 59 ]Medb a ndīs.” “Is mellach lim in lānamain[2013] ucut,” olsi,[2014] “⁊[2015] ba contine[2016] a comrucc.[2017]” “Nī gēbasa[2018] dīt ēm,” ol[717] Ailill. “Rambia, dia tuca cend in rīastairthi damsa.” “Dobēr immorro,” ar Laireine.[2019] Tic Lugaid fosodain. “Caidi[2020] lib imbārach fer i nāth?” “Tēiti Lairene,[2021]” or Ailill. Dothoet[2022] Lugaid iarum do acallaim Conculaind. Conrecad im Gleann Firbāith. Ferais ceachtar de comraichne fāilte[2023] fria chēle.[2024] “Is dō dodechad dot acallaim,” ol[717] Lugaig.[2025] “Atā aithechmādad[2026] drūthsotal sund ucut,” olse, “brāthair damsa, Lairene[2027] a ainm. Dober brēc imon ningin cētnai. Fort chotach didiu nī ruba hé, nāchamfācbasa cen brāthair,[2028] Maith lem immorro cia noslais co lēir, ol[2029] is tar mo t[h]ert[h]ogu thēite.” Tēit Lairene[2030] arabārach ar c[h]eand Conculaind, ⁊ in[2031] ingen ina arrad[2032] dia nertad. Donetat[2033] Cūchulaind iarum cen arm lais. Doloidsidi[2034] a arm nairi ar ēigin. Gaibid[2035] iarum itir a dī lāim ⁊ cotmel ⁊ fochrot[h]a, co sepaid[2036] a chaindebar[2037] as, ⁊[2038] combo būaidirthe[2039] int āth dia chacc, ⁊ combo ttrūalnithe[2040] āer na chethararda[2041] dia denngar,[2042] ⁊ focheirdd co m[2043] itir a dai[2044] láim Lugdach. Cēn roba[2045] beō, ni tauthchaid a brū for cōir.[2046] Nī raba[2047] cen chliābgalar.[2048] Nī roloing cen airchisecht. Is ē ōenfer arapaide adroindi drochērnam[2049] ūadsom di nnech[2050] cotrānic fris ar Tāna Bō Cūailge.[2051]

Co nacca Cūchulaind[2052] in nōcbean chuici co nētuch cach datha impe, ⁊ delb rodearscaithi[2053] fuirri. “Ce tháisiu[2054]?” or Cūchulaind. “Ingen Būain ind rig,” orsi. “Dodechad chucutsu, rotc[h]arus ar th’airscēlaib, ⁊ tucus mo shēotu[2055] lim ⁊ mo indili.” “Nī maith ind inbaid[2056] dondnanac.[2057] Nachis olc ar mblāth [ 60 ]amingorti.[2058] Nach urisa[2059] damsa dino[344] comruc[2060] fri bandscāil,[2061] cēin nombeōsa isinn nīthsa.[2062]" "Bia achobera[2063] daitseo oc suidiu. Nī ar thōin[2064] mnā dino[344] gaubusa[2065] inso. Bid annso[2066] daitsiu," orsisi,[2067] "intan doraga[2068] ar do chenn [32a] oc comruc[2069] frisna firu.[2070] Tarroghsa[2071] i rricht escengan[2072] fot[2073] chosaib isinn[2074] āth, condōethais.[2075]" "Dochu lim ōn oldās ingen rīg. Notgēbsa," orse, "im ladair, co mbebsat[2076] t'asnai,[2077] ⁊ bīa fond animsin co rosecha brāth bendachtachtain[2078] fort." "Timorcsa na ceithri forsinn āth[2079] addochummsa[2080] i rricht soide glase." "Lēicfesea cloich dai[t]seo asin tailm, co ma[2081] do sūil id[2082] chind, ⁊ bīa fond ainimsin[2083] co roseacha brāth benachtan[2078] fort." "Torrachsa[2084] daitsi[2085] i rricht samaisce māili derce[2086] riasind ēit, co memsad[2087] ort forsna hilathu ⁊ forna[2088] hāthu ⁊ forna[2088] linni,[2089] ⁊ nīmaircechsa[2090] ar do chend." "Dolēicubsa[2091] cloich deitsiu," orse, "co mema do fergara[2092] fot, ⁊ bia foind animsin co roseacha brāth bennacht[2093] fort." Lasodain tēit ūad.[2094]

Comruc Lōich ⁊ Conculaind ar Tānaid andso sīs.[2095]

Dogeassa[2096] Lōch. dono[2097] mac Mofefis[2098] amal a chēliu, ⁊ doraiṅgeread[2099] dō commēiti[2100] Maige Muirthemne di min Maigi Aii ⁊ timt[h]acht dā fer dēac ⁊ carpat .vii. cumal, ⁊ nirbo[2101] siu[2102] lais comracc fria[2103] gilla. Bāi brāthair lais, Loṅg mac Ebonis cadeisin. Dobreth do suidiu a thindscra[2104] cētna itir ingen ⁊ dec[h]elt ⁊ [ 61 ]carpat ⁊ tīr. Tēitsíde ar c[h]end Conculaind. Gontai Cūchulaind, co tabrad a marb ara[2105] bēolu a brāthar .i. Lūaich. Asbertside dino[2106] dafeissed[2107] acht bid[2108] fer ulchach[2109] noodṅgonad,[2110] nomarfedsom hē ind.[2111] Is andsin asbertatar na mnā fri Coinculaind dognīthi a chuidbed[2112] isin dūnad,[2113] uair nadmbāi ulcha lais, ⁊ nícontēigtis dagōic acht siriti ar cend.[2114] Ba hassu dō ulcha smerthain[2115] do dēnam[2116] leis. Coniddignisom annīsin[2117] do chuinchid[2118] comraicc ri[2119] fer .i. fri Lūach.[2120] [[2121]Gabais iarom Cūc[h]ulaind lán duirnd dind féor, ⁊ dichac[h]ain (.i. bricht) fair, combo hed domuined cāch combo ulc[h]a bái lais. "Fír," or in bantrocht, "is ulc[h]ach Cúchulaind. Is cubaid do niaid comrac fris." Oc grēssacht Lōich ón dorigensatsom anīsin. "Nī digéonsa comrac co cend secht lathi ōndiu fris," for Lōch. "Ní cubaid dúinni cen fóbairt ind fir frisin rēsin," ol Medb. "Tabram fíanlǽch cach naidchi do seilc fáir, dūs in tairsimmis [75a] a bǣgul. Dogníther iarom samlaid. Dothēged fiánlǽch cach naidchi do seilg fairsium, ⁊ nosgonadsom uli. It ēseo immorro anmand na fer dorochratar and: secht Conaill, .vii. nÓengusa, .vii. nUárgusa, .vii. Celtri, ocht Feic, deich nAilella, .x. nDelbaith, .x. Tasaig. Ité insin gníma na sechtmainesin dosom i nÁth Grencha.

Conniacht (.i. arranic) Medb comarli dūs cíd dogēnad fri Coinculaind, ar ba aincis mór lei a nrobíth leis día slōgaib. Is ī comarli arrānic, ǽs fēig forúallach do chor i nóenfecht dia saichthin, intan ticfad i nairis dála di[a] accallaimsi. Ar bái aires dāla (.i. comdal) dissi arabārach fri Coinculaind do dēnam [ 62 ]sída célci fris dia tarrachtain. Fóitisi techta úadi día saig[thin], arco tíasad na conni, ⁊ bad amlaid tíasad ⁊ sē anarma. Fodéig nī ragadsi achtcona. bantrocht día [d]āilseom. Ludi in techtairi .i. Traigt[h]rén co airm i mbói Cúc[h]ulaind ⁊ adfét dō aithesc Medba. Bágais Cūc[h]ulaind co ndingned samlaid. “Ced ón? [75b] Cinnas as áil duitsiu techt i ndáil Medba imbárach, a C[h]ūchulaind?” or Lǽg. “Amal conniacht (.i. rocuinnig) Medb dano,” ol Cūchulaind. “At móra glonna Medbi,” ol int ara; “atágur lám ar cúl aci.” “Cinnas as dénta dano samlaid?” forse. “Do chlaideb fót choim,” ol int ara, “arnāchatfagthar i mbǽgul. Ar ní dlíg lǣch a enecland dia mbé i necmais a arm. Conid cáin midlaig nondlig fón samailsin.” “Dēntar amlaid iarom," ol Cúchulaind. Is and iarom bái in chomdál i nArd Aignech, frisirāter Fochaird indiu. Tic iarom Medb isin dáil, ⁊ inlis cethri firu déc dia sainmuintir fessin, do neoch as dech engnomma bái díb fora chind. At íatso íatside: dā Glas Sinna, dā mac Buccridi, dá Ardáin, dá mac Licce, dā Glasogma, dā mac Cruind, Drucht ⁊ Delt 7 Dathen, Téa ⁊ Tascur ⁊ Tualang, Taur ⁊ Glese.

Tic íarom Cūc[h]ulaind ina dáil. Ataregat ind fir dó. Sret[h]ais cethri gói dēac i nóenfecht fair. Nosdītin Cú iarom conná riacht toind nō foéschum fair. Imsói fóithib iarom ⁊ marbthus iat a cethri firu déac. Conid íatsin cethri fir dēac Focherda. Ocus is iat fir Chrónige, ar isin Chrónig oc Foc[h]eird robít[h]a. Conid de asbert Cūchulaind:

Fō (.i. maith) mo c[h]erd lǽchdachta
[76a] Benaim bēimend ágmara
For slōg síabra sorchaidi
Certaim ág fri ilṡlūagaib
Im díth erred anglondach
Sceó Medbi ⁊ Ailella
Altai drochn derchoblid
Gossa dubrúin banmassa
Cengait celga úargossa
Fri ág erred angonnach
Congeib dagrūn degmessa
Ocfir diandich dagarliud (.i. ocambi degbríathar)
Imangonna. fó. Fó m.

Combad desin dano rodlil a nainm as Focherd dond inud .i. fó cérd .i. maith in cherd gascid donecmaic do Choinc[h]ulaind andsin.

[ 63 ]Tánic dano Cūchulaind ⁊ dosnetarraid oc gabáil dúnaid, ⁊ bithus dá Daigri ⁊ dá Ánli ⁊ cethri Dúngais Imlich dīb. Gabais dano Medb for grēssacht Lōich andaide. "Mór in cutbiud dait," forsí, "in fer romárb do bráthair do bith oc dīthugud a slóig cen techt do chomrac fris. Ar is derb lind nī déma siriti bras birda na letheti út fri bruth ⁊ feirg níad do lethetisiu. ⁊ dano is [ó] óenmummi forcetail conrotacht dān dūib.]

Luidside dino ara chend[2122] do dīgail a brāthar.[2123] "Tair dond āth ōchtarach," ol[2124] Lōch; "nība isinn[2125] āth escomonsa corricfem.[2126]" Bibsad[2127] ind ḟir na bū tairis. "Biaith[2128] tarteisc sund indiu," or Gabrān.[2129] Is de atā Āth Tarteisc[2130] ⁊ Tīr Mōr Tarteisc.[2130] Focherd[2131] ind escuṅga[2132] tri ol[2133] imm chosa Conculaind, co mbāi[2134] isinn[2135] āth ina ligiu. Danuatat[2136] Lōch cosin c[h]laidiub.[2137] "Grēsid in fer," or Fergus fria muinter.[2138]" "Roscāich do bruth," or Bricriu, "brattān bec dotrascair,[2139] intan dofil Ultu as a ces.[2140]" Lasodain atraig ⁊ benaid in nescoṅgain co memdadar a hasnai indi, ⁊ conboing in ceithri tarsna sluagaib[2141] sair ar ēigin, co mbertadar a puiple ina nadarccaib lasa torandcleas dorigēnsat in dā lāth gaile isinn[2142] āth. Donautatsom[2143] int sod maic tīre; doimairg na bū sīar.[2144] [32b] Lēicidsom cloich asa t[h]ailm co memaid a shūil[2145] ina chind.[2146] Tēiti i richt samaisce muile[2147] dergi. Muiti[2148] riasna būaib forsa[2149] linni ⁊ na hāthu. Is and asbertsom: "nī airciu[2150] a [ 64 ]nāthu la lindi." Lēicidsom cloich dont samuisc mǣl derg[2151], co mmemaid a gergairi[2152] fāi. Cachain lāid lasodain:

"M’ ōenarān dam ar ēitib;sech nīsnētaim nīslēicim,
atū ar trāthaib mōraib[2153]m’ ōenarān ar illtūathaib.

Apreth nech fri Conchobar cia domīssed nīpo rom.
rucsad maic Māgach ar mbū,[2154]condaransat eturru.

Robīi cosnom im ōenchend,acht nād lasa nach ōenchrand.
dia mbeitis a do trī,[2155]lasfaitis ind aithinni.

[2156]

Is andsin trā dogena[2157] Cuchulaind frisin Morrīgain a trei(de dor)arṅgert dī i Tāin Bō Ragamna,[2158] ⁊ fichith Lōc[h] cusan claidim ⁊[2159] cosin gāi[2160] mbulgæ[2161] dolēic int ara dō lasin sruth. Gaibthi dō, co lluid a[2162] thimthirecht a chuirp, ar ba conganchneas ac[2163] comruc[2164] fri fer.[2165] “Teilc traigid dam,” ol[2166] Lōch. Dalēici sōn[2167] Cūchulaind, cobo[2168] thairis docher.[2169] Is de atā Āth Traiged i Tīr Mōr.[2170]

Is annsin conbocht fīr fer fairsom a llāsin, dia lotar in cōicer cucaisom fonōenme, .i. dā Chrūaid, dā Chalad, Derothor; nosgeodain[2171] Cūchulaind a ōenur. Ishē sin Cōicsius Focherdda ⁊ Chōicer Ēngoirt.[2172] is cōic lā dēc is ed robāi Cūchulaind hi Focherd, conid de atā Cōicsnas[2173] Focherda isin Tāna. Dosmbidc[2174] Cūchulaind iarum[2175] a Delga connāchcǣmnacair[2176] anmanna de duine[2177] nā chethir[2178] ronucad a ainech secha fades itir Delca ⁊ muir.

Ocond aiscis mōr sin trā do C[h]oinchulaind dannarraid[2179] in Morrīgan[2180] i ndeilb na sentuindi cailligi ⁊ sī cǣch losc oc blegan[2181] [ 65 ]bō triphne. Condīachtsom dig fuirri. Dobertsi blegon sine dō. "Iniam[2182] bid slān doduc," ol Cūchulaind; "beandacht dea ⁊ anai[2183] fort," olse. Dei leōsom int æs cumachta ⁊ anai[2184] immorro int ǣs trebtha. dombertsom brāth bennachtan furi, sic in ceteris.[2185] Īctha a cendsi[2186] combo slān. Dober blegon indala sine, combo slān a sūil. Dobert blegon in tres sine, combo slān a fergairi.[2187] "Atbirt frim," or in mōrrīgan, "nīmbīad īc lat co brāth." "Acht rofeisin combad tū," or[2188] Cūchulaind, "nītīccfaind."[2189] [2190] comad rīamdrong Conculaind for Tartescc[2191] ainm in sceōilsea isin Tāna Bō Cūailgi.[2192]

Is andsin dosīacht[2193] Fergus fora glinni arnā briste fīr fer for Conchulaind.[2194] Is and iarum etha[2195] [33a] ar galaib óenḟir cuici[2196] [cend coriss Dúinchind coross .i. Delgu Murthemne ind inbuidse. Geogainchulaind andsin Fota ina rói, Bó mailce fora áth, Salach ina imliuch, Muinne ina dind, Luár i lLethberaib, Fertóithle hi Tóithlib. Hit é a nanmand na tírisin co bráth cach bale i torc[h]air cach fer dībsin. Geogainchulaind dano Traig ⁊ Dornu ⁊ Dernu, Col ⁊ Mebul ⁊ Eraise for Áth Tíre móir desíu oc Méthiu ⁊ Cheithiu. Dī[2197] drúid insin ⁊ a teóra mná. Iarsin trá fóidis Medb cét fer dia sainmuintir do guin Conculaind. Nosgeogainseom uli iarum for Áth Cheit Chūile. Is and asbert Medb: "Is cuillend (.i. is col lind) dūnd ém guin ar muintire." Is dé atá Glaiss Chráu ⁊ Cuillend Cind Dúin ⁊ Áth Ceit Chúle.

Rogabsat trá cethri chóiced hĒrenn dúnad ⁊ lonngport isin Breslig Móir i mMaig Murthemne, ⁊ roláiset a nernail búair ⁊ braite seoco fodess hi Clithar Bó Ulad. Gabais Cūchulaind icond ḟert i lLercaib i comfocus dóib. Ocus atáis a ara tenid dó trāthnóna na haidchisin .i. Lōeg mac Ríangabra. Itchonnaircseom úad grístaitnem na narm nglanórda úas chind cethri cóiced nĒrend re funiud nēll na nóna. Dofánic ferg 7 luinni mór ic aicsin int slóig re hilar a bidbad re [h]imad a námat. Rogab a dā sleig ⁊ a scíath ⁊ a c[h]laideb. Crothis a scíath ⁊ cresáigis a slega ⁊ bertnaigis a chlaidem ⁊ dobert a srém[2198] caurad [ 66 ]asa brágít co rorecratár bánánaig ⁊ boccánaig ⁊ geniti glinni ⁊ demna aeóir re úathgráin na gáre dosbertatár ar aird. Cordasmesc ind Némain forsind slóg. Dollotár i narmgrith cethri chóiced Érend im rennaib a sleg ⁊ a narm fodessin, co nerbaltatár cēt lǽch díb do úathbas ⁊ cridenes ar lár in dúnaid ⁊ in longpairt in naidchisin.

Dia mbái Lǽg and, conacca ní, in nóenfer dar fíartharsna in dúnaid fer nÉrend anairtūaid cach ndíriuch ina. dochum. "Ōenfer sund chucund innossa a Chúcán," or Lǽg. "Cinnas [78 a] fir andsin?" or Cūchulaind. "Nī hansa; fer cáin mór and dano berrád lethan laiss, folt casbude fair, brat ūanide i forcipol immi, cassán gelairgit isin brot ūassa bruinne, lēne de sról ríg fo dergindliud do dergór i cústul fri gelc[h]nes co glúnib dó, dubscíath co calathbúali findruni fair, sleg cóicrind ina láim, foga fogablaigi inna farrad. Ingnad ém reb ⁊ ābairt ⁊ adabair dogní, acht ní saig nech fair ⁊ nī saigseom for nech, feib nachasfaiced nech hé." "Is fīr sin, a daltān," forse; "cia dom chārtib síthcairesa séin dom airchisechtsa, dáig ar bīth foretatársom int imned már inamḟuilsea m'óenur i nagid cethri nollchóiced nÉrend ar Tāin Bó Cūalṅgi don chursa." Ba fír ém dó Choinchulaind anní hísin. Anadránic int óclǽch airm i mbói Cúchulaind, argládais ⁊ airchississ de. "Ferda sin, a Chúchulaind," arse. "Ní mór side etir," for Cúchulaind. "Dabérsa dano cobair dait," ar int óclǽch. "Cía tāisiu eter?" or Cūchulaind. "Iss messe do athair a ssídib .i. Lug mac Ethlend." "It tromda dano na fuli formsa, ba héim dam mo íc." "Cotailsiu sin bic, a Chūchulaind" or int óclǽch, "do thromthort[h]im cotulta hicond ferta Lerga co cend teóra láa ⁊ teóra naidchi, ⁊ fífatsa forsna slógaib in nairetsin." Canaid a chéle ferdord dó. Contuli friss. Conaccæ nách crēcht and; ropo glan. Is and asbert Lug:

[2199]-[2200]"Atrái a maic mórUlad[2201] fót sláncréchtaib curetha[2202] fri náimtiu fer mell darath móradaig todonathar dia ferragaib sligethar slúaig immenard nerethar fortacht[2203] a síd sóerfudut[2204] issin mruig ar conathaib cotanmuin arfucherthar fóchiallathar óengillæ arclith ar búáib báifedæ slig delb silsa ríut. Ní fil leó do nertsægul fer do baraind bruthaigte[2205] co niurt for do lochtnāmtib cingith carpat comglinni is iarsin átrái, átrái[2206] a. m."

[ 67 ]Teōra lā ⁊ teōra naidchi bāi Cūchulaind ina chotlod. Bá dethbirn ém ce robái do mét in chotulta bói do mét na hascísi. Ón lúan iar samain sainrud cosin cétain iar nimolg nī rochotail Cūchulaind frisin résin, acht mad mani chotlad fithisin mbic fria gāi iar medōn midlái ⁊ a chend fora dord ⁊ a dord ima gāi ⁊ a gāi fora glún, acht ic slaidi ⁊ ic slechtad ⁊ ic airlech ⁊ ic esorcain cethri nollchóiced nÉrend frisin rēsin. Is andsin focherd in lǽch síde lossa ⁊ lubi íci ⁊ slánsēn i cnedaib ⁊ i créchtaib, i nāladaib ⁊ i nilgonaib [78 b] Conculaind, co tērnó Cúchulaind ina chotlud cen ráthugud dó etir.

Isí sein trá amser i llotár in macrad atuáid ō Emain Macha, tri cōicait mac rīg do Ultaib im Follamain mac Conchobair, ⁊ dosberat teóra catha dona slúagaib, co torchratar a tri comlín leó, ⁊ torc[h]ratár in macrad dano acht Fallamain mac Conchobair. Bágais Fallamain ná ragad ar cúlu co hEmain co bruinni mbrātha ⁊ betha, co mberad cend Ailella leiss cosin mind óir bói úaso. Nīrbo réid remiseom anísin, úair dofairthetár dā mac Bethe maic Báin, dā mac mumne[2207] ⁊ aite do Ailill, ⁊ rodgonsat co torchair leó. Conid aided na macraide Ulad insin ⁊ Fallamna maic Conchobair.

Cūchulaind immorro bái ina súantairthim cotulta co cend teóra láa ⁊ teóra naidchi hicond ferta i lLergaib. Atracht Cūchulaind iarsin asa chotlud ⁊ dobert láim dara agid ⁊ dorigni rothmúal corcra o mulluch co talmain. Ocus ba nert leiss a menma, ⁊ tíasad i nóenach i tochim bandáil i cormthtech i prímóenach do prīmóenaigib Ērenn. "Cia fot atúsa isin chotludsa innossi, a óclāich?" ar Cūchulaind. "Tri lá ⁊ tri aidchi," for int óclǽch. "Ronmairgsea deside" or Cūchulaind. "Cid de ón?" or int óclæch. "Na slóig cen [ḟ]ōpairt frisin ré sin," ar Cūchulaind. "Ní filetsom ón ōm etir" or int óclǽch. "Cest, cia aránic?" ar Cūchulaind. "Lotar in macrad antuáid ō Emain Macha, tri cōecait mac im Follomain mac Conc[h]obair do maccaib ríg Ulad, ⁊ dobertsat teóra catha dona slūagaib ri hed na trí lá ⁊ na trí naidchi hitāisiu it chotlud innossa, ⁊ torc[h]ratár a tri comn leó ⁊ torchratár in macrad acht Follomain mac Conc[h]obair. Bágais Follomain co mbērad cend Ailella, ⁊ nīrbo rēid dósom ón, ar romarbad." "Apraind [ 68 ]ná bása for mo nirt deside. Ūair día mbeindse for mo nirt, nī tóethsitís in macrad feb doroc[h]ratár, ⁊ ní tóethsad Follomain mac Conc[h]obair." "Cossain archena, a Chúcán; nī haisc dot inchaib ⁊ nī táir dot gasciud." "Airisiu sein innocht dún, a ócláig," or Cuchulaind, "arco ndīglom malle in macraid forsna slūagaib." "Nād anéb ōm ale," for int ōclǣch, "ūair cid mór do chomramaib gaili ⁊ gascid dogné nech hit arradso, nī fair bías a nós nách a allud nāch a irdarcus, acht is fortso. Is aire sin nād aniubsa, acht imberseo féin do gním gascid t'ōenur forsna slūagu, úair nī leó atá commus t'anma don chursa."

[2208]"In carpat serda, a mmo phopa Láig," ar Cūchulaind. "In cōemnacar a innell ⁊ inn atá a threlom? Má cotnici a innell ⁊ má dotá a threlom, noninnill, ⁊ mani fil a t[h]relom, nāchaninnill etir."

Is andso atracht int ara ⁊ rogab a fíanerred aradnachta immi. Bá dond fíanerred aradnachta [79a] sin rogabastársom immi: a inar bláith bíannaide isé étrom āerda isé súata srebnaide isé úagthe osslethar, connā gebethar ar lúamairecht lám dó anechtair. Rogabastarsom forbrat faind taris anechtair, dorigni Simón drúi do Dair do ríg Rómān, co ndadarat Dair do Chonchobor, co ndadarat Conchobar do Coinc[h]ulaind, co ndarairbert Cūchulaind día araid. Rogabastar int ara cétnasin dano a chathbar círach clárach cethrochair co nilur cach datha ⁊ cach delba dara midgūallib sechtair; bá somassi dosom sin ⁊ nīrbo thórt[h]romad. Taraill a lám leiss in gipni ndergbudi, mar bad land dergóir do brondór brúthi dar or ninneóin fri étan dó ind chomartha a aradnachta sech a thigerna. Rogabastár idata aurslaicthi a ech ⁊ a del intlassi ina desra. Rogabastár éisi astuda a ech ina thūasri .i. aradna a ech ina láim in[2209] chlī re imc[h]ommus a aradnachta. Is andso focheird a lúrecha īarnaidi intlassi immó echaib, congebethar dōib ō thul co aurdornd do gáīnib ⁊ bírínib ⁊ slegīnib ⁊ birc[h]rúadib, corbo birfocus cach fonnod isin charpatsin, corbo chonair letartha cach nulind ⁊ cach nind ⁊ cach naird ⁊ cach naircind don charputsin. Is andsin focheird bricht comga dara echraid ⁊ dara chomalta, connárbo léir do neoch isin dúnud ⁊ corbo léir dóibseom cách issin dúnud. Bá deithbir ém cé focherdedsom innísin, dáig ár bīth bátár teóra búada aradnachta forinn araid in lásin .i. léim dar boilg ⁊ foscul ndíri[u]ch ⁊ imorchor ndelind.

[ 69 ]Is andso rogab in caur ⁊ in cathmílid ⁊ int indell chró bodba fer talman, Cūchulaind mac Sūaltaim, rogab[2210] a chatherred catha ⁊ c[h]omraic ⁊ c[h]omlaind. Bá don c[h]atherred c[h]athasin ⁊ chomraic ⁊ chomlaind: rogabsom immi secht cneslesti[2211] fichet cíartha clártha comdlúta, bítís bá thētaib ⁊ rothaib ⁊ refedaib hi cústul fri gelc[h]nes dó, arnāchandec[h]rad a chond nāch a chīall ō doficed a lúth lāthair. Rogabastár a chathcriss curad taris anechtair do chotutlethar c[h]rūaid choirtchide do formna secht ndamseched ndartada, congabad dó ō thana a tháib co tiug a ochsaille; robíth immi ic díchur gāi ⁊ rend ⁊ err ⁊ slegh ⁊ saiget. Dáig is cumma. focherditís de ⁊ mar bad do chloich charraic c[h]ongna rochíulaitís. Is andsin rogabastár a úathroic srebnaide srōill cona cimais do bānór bricc fria fri mōethīchtur a medóin. Roga[79b]bastár a dondúathróic ndondlethair ndegsúata do formna cethri ndamseched ndartada cona chathchris do cholomnaib ferb fua dara fúathróic srebnaide srōill sechtair. Is andso rogabastár in rígnia a chatharm catha ⁊ c[h]omraic ⁊ c[h]omlaind. Ba don chatharm chathasin íarom: rogabastar a ocht claidbīni ima arm dét ndrechsolus, rogabastar a ocht slegīni ima sleig cóicrind ⁊ a saigetbolg, rogabastar a ocht ngothnatha má goth néit, rogabastar a ocht cletíni ma deil cliss, rogabastar a ocht scíathu cliss imma chromscíath ndubderg, ina téged torc taiselbtha ina tul tárla cona bil áithgéir ailtnidi imgéir ina hurt[h]imchull, co tescfad finna i naigid srotha ar āthi ⁊ ailtnidecht ⁊ imgēri; inbaid fogníth inṅd ōclāig fǽborchless dī, is cumma imthescad dá scíath ⁊ dá sleg ⁊ dá chlaideb. Is andso rogab a chírchathbarr catha ⁊ c[h]omraic ⁊ c[h]omlaind ima chend, asa ngaired gāir chét nōclach do sírégem cecha cúli ⁊ cecha cerna de, dāig is cumma congairtis de bánánaig ⁊ boccánaig ⁊ geniti glinne ⁊ demna aeóir ríam ⁊ úaso ⁊ ina imt[h]imchiull cach ed notéged re testin fola na mmíled ⁊ na nananglond[2212] sechtair. Rochress a c[h]eltar c[h]omga taris don tlachtdillat tíre tair[n]gire dobretha ō aiti druidechta.

Is andso cétríastartha im Choinculaind, co nderna úathbásách nilrechtach ningantach nanaichnid de. Crithnaigset a charíní imbi imar c[h]rand re sruth imar bocsimin fri sruth cach mball ⁊ cach nalt ⁊ cach nind ⁊ cach náge de mulluch co talmain. Rolæ [ 70 ]sǣbglés dīberge dá churp i mmedón a chrocind. Táncatár a traigthe ⁊ a lúirgne ⁊ a glūne co mbātár da éis. Táncatar a sála ⁊ a orcni ⁊ a escata co mbátár ríam remi. Tāncatar tulfēthi a orcan co mbátár for tul a lurgan, combá métithir muldord míled cech mecon dérmár díbide. Srengtha tollfēthe a mullaich co mbátár for cōich a muineóil, combá métithir cend maic mís cach mulchnoc dímór dírim dīrecra dímesraigthe díbide. Andsin dorigni cúach cera da gnúis ⁊ da agid fair. Imsloc indara súil dó ina chend, issed mod dánastairsed fíadchorr tagraim do lár a grúade a hīa[r]thor a c[h]locaind. Sesceing a sētig co mbói fora grúad sectair. Ríastartha a bél co úrtrachta. Srengais in nól don ḟidba chnáma comtar écnaig a ginchroes. Táncatár a scoim ⁊ a tromma co mbátár ar etelaig ina bél ⁊ ina brágit. Benais béim nulgaib leóman don charput ūachtarach fora forcli comba métithir moltchracand cech slamsrúam thened doniged [80a] ina bél asa brágit. Roclos bloscbéimnech a chride re chlíab imar glimnaig nárchon hi fotha mar leōmain ic techta fó mathgamnaib. Atchessa na kꝉne Bodba ⁊ na cithnēlla neme ⁊ na hāible tened trichemrúaid i nnēllaib ⁊ i naéraib ūasa chind re fiuchud na ferge fírgarge hitrácht úasto. Rachasnig a folt imma c[h]end imar c[h]ráibred ṅdergscíach i mbernaid at[h]álta. Ce roc[h]ratéa rígaball fó rīgthorad immi, issed mod darísad ubull díb dochom talman taris, acht rosesed ubull for cach óenfinna and re frithchassad na ferge atracht da fult úaso. Atracht in lúan láith asa étun comba sithethir remithir airnem nócláich, corbo chomfota frisin sróin, co rodechrastár oc imbert na scíath oc brogad ind arad oc taibleth na slóg. Ardithir immorro remithir talcithir tresithir sithidir séolcrand prímlui[n]gi móri in buinne díriuch dondḟala atracht a fírchlethe a chendmullaig hi certairdi, co nderna dubchíaich ndruidechta de amal chíaig do rīgbrudin intan tic rí día t[h]incur hi fescur lathe gemreta.

Iarsin ríastradsin ríastarda im Choinculaind, is andsin doreblaing ind err gascid ina chathc[h]arpat serda co nerraib[2213] īarnaidib, cona fǣbraib tanaid[ib], cona baccánaib, ⁊ cona birc[h]rúadib, cona. thairbirib níath, cona nglés[2214] aursolcdi, cona thair[n]gib gáithe bitís ar fertsib ⁊ íallaib ⁊ fithisib ⁊ folomnaib don charpatsin. Is amlaid bói in carpatsin cona chreit chróestana chróestirim chlesaird c[h]langdírig caurata, ara taillfitís [ 71 ]ocht nairm nindflatha, co lúas faindle gáithe chlīabaíg dar rōe maige. Rosuidiged in carpatsn for dá nechaib díana dremna dāsachtacha cendbeca cruindbeca corrbeca biruich bascind bruinnedérg sesta suachinte sogabalta sodain fo grinnib áillib a ḟén, Indara hech dībside ocus sē lugaid lúathēmnech tresmār túagmār traigmār fótmār fochorsid. Int ech aile ocus sé casmongach caschǽl cos[s]eng seredchōel airgdech.

Is andso focheird torandchless cét ⁊ torondc[h]less dā cét ⁊ torandchless tri cēt ⁊ torandchless cethri cēt ⁊ tarrasair aice for torandchless cóic cét, úair nírbo furáil leiss ín comnsin do thotim leiss ina chétchumscli ⁊ ina chétchomling catha for cethri chóiced hĒrenn ⁊ dothǽt ass fón cummasin d'insaigid a námat ⁊ drobretha[2215] a charpat mōrthimchull cethri nollcōiced nĒrenn ammaig anechtair, ⁊ dosbert [80b] fōbairt bidbad fó bidbadaib foraib. Ocus dobreth seól trom fora charpat, ⁊ dollotar rotha íarnaidi in c[h]arpait hi talmain, corbo leór do dún ⁊ do daingen feib dollotár rotha īarnaide in charpait hi talmain; uair is cumma. atrachtatár cluid ⁊ cairthe ⁊ carrce ⁊ táthleca ⁊ murgrían in talman aird i naird frisna rothaib īarndaidib súas sell sechtair. Is aire focheird in circul modba[2216] mórthimchull cethri nollchóiced nĒrend ammaig anechtair, arná teichtis úad ⁊ ná scāiltís immi, corostairsed fri tendta fri tarrachtain na macraide forro. Ocus dothǽt isin cath innond ar medón ⁊ fāilgis fālbaigi móra do chollaib a bidbad mōrthimc[h]oll int ṡlóig ammaig anechtair fo thrī, ⁊ dobert fōbairt bidbad fo bidbadaib forro, co torchratár bond fri bond ⁊ méde fri méde, ba sí tiget ind áirbaig,] [2217]Dosrimchell aridise[2218] fa trī[2219] in c[h]ruthsin co fārcaib cosair seisir impu fa mōrtimchill[2220] .i. bond trīr fria[2221] medi trīr fo c[h]ūairt timchell[2222] imon dūnad. Conid Sesrech Breisligi[2223] a hainm isin Tāin, ⁊ ised tres ndīrime na Tāna .i. Seisreach Breisligi[2223] ⁊ Imsligi Gleandamnach[2224] ⁊ in cath for Gāirig ⁊ Irgāirich.[2225] Sed[2226] ba cumma cū ⁊ ech ⁊ dune and.[2227] Nīcon fes[2228] a āirim[2229] ⁊ nī cumuṅgar a rím cia līn dorochair and do dāiscorslōg, acht [ 72 ]rorīmthe a tigernai nammã. It hē indso[2230] sīs[2231] a[2232] nanmannside[2233]: Dā C[h]rūaid, dā Chalath, dā Chīr, da Chāar, da Ecell, tri Cruim, tri Caurith, tri Combrigi,[2234] ceit[h]ri Feochair, ceit[h]ri Furechair, ceit[h]ri Caiss, ceit[h]ri Fotai, cōic Aurith,[2235] cōic Cermain, cōic Cobthaich, Saxain, Dauith,[2236] Dāiri, secht Rōchaid, secht Ronain, secht Ruirich,[2237] ocht Rochlaid, ocht Rochtauid,[2238] ocht Rindaich, ocht Cairpri,[2239] ocht Mulaich, nāi nDaithig,[2240] nāi Nāiri,[2241] nāi nDāmaich, deich Fēicc, deich[2242] Fīachaich, deich Feidlimid.

Deich rīg ar sē[2243] fichtib rīg robii[2244] Cūchulaind i mBreislig Mōir Muigi Muirthemne.[2245] Dīrime immorro olchena di chonaib ⁊ echaib ⁊ mnāib ⁊ maccaib ⁊ mindāinib ⁊ drabarslōg, ar nīrērno[2246] in tres fer do ḟeraib[2247] cen chnāim leisi leithchind lethṡūil do brisiud cen bithainim tria bithu betha.[2248]

Dothǣt Cūchulaind arnabārach do thai[d]briud int slōig[2249] ⁊ da[2250] thaisbenad a chrotha ālgin ālaind[2251] do mnāib ⁊ bandtrochtaib ⁊ andrib ⁊ ingenaib ⁊ filedaib ⁊ ǣs dāna, ūair nīr mīad nā maisi lais[2252] ind ūaburdelb drūidecda tārfas dōib air inn[2253] agaidsin[2254] rīam[2255] reme; is airesin didiu[2255] tānic do thaiselbad a chrotha[2256]. Alaind ēm in mac tānic andsin do thaisealbad[2257] in lāsin[2258] a c[h]rotha dona slūagaib .i. Cūchulaind mac Soaltaim. Tri[2259] fuilt bātar air,[2260] donn fri toind,[2261] crōderg ar medōn; mind ōrbuidi[2262] ardathuigethar.[2263] Cāin cocairsi ind ḟuiltsin co curenn teōra imrotha[2264] im chlais a chūlaid, comba samalta ⁊ snāth ōir[2265] cach finna faithmaingeach[2266] forscāilte forōrda dīgrais dūalḟata dearscaithech[2267] dathālaind dara a[2268] formna sīar seal[2269] sechtair. Cēt cairches corcorglan do dergōr ōrlasrach [ 73 ]ima[2270] brāigit[2271]. Cēt snāthēicne do c[h]arrmocal[2272] c[h]umascda [33 b] i timt[h]acht[2273] fria chend. Ceit[h]ri tibri ceachtar a dā grūad .i. tibre buidi[2274] ⁊ tibre ūaine ⁊ tibre corcarda.[2275] Secht ngemma do ruithin ruisc cechtar a dā rīgrosc. Secht meōir cechtar a dā chos ⁊[2276] secht meōir cechtar a dā lām co ngabāil iṅgni sebaicc co forgobāil[2277] iṅgne griūin ar cach nāi fo leith dīb.[2278]

Gaibidsom[2279] a dilatt[2280] nōenaich nimbi in laasin. Bāi da ētgud imbi .i. fūan cāin cōir corcardai[2281] cortharach cōicdīabail.[2282] Delc findruine findarcaid[2283] arna necor[2284] d'ōr indtlaisse[2285] ūasa bānbruindi gel, immar bad lōchrann lānṡolusta nād cumgaidis[2286] sūile[2287] dōine dēicsin ar gleoraideacht ⁊ glainidheacht[2288]. Clīabinar sīric srethnach[2289] congebethar[2290] co bari ūachtar a dondfūathrōici[2291] donddergi mīlita do srōll[2292] rīg. Dondscīath dondderg dondc[h]orcra co cōicroth ōir co mbil[2293] findruine[2294] fair. Claideb ōrduirn indtlaisi co torceltaib ōir deirg i nardgabāil gaili fora c[h]ris. Gāi fota fǣbarglas re faga fēig fobartach co semandaib[2295] ōir ōrlas[r]ach ina[2296] farrad[2297] isin charpat. Nōi cind isindala lāim dō, deich cind isind lāim aile. Rosechroth[2298] ūad frisna slūagaib. Conid fōbairt[2299] aidchi do Choinc[h]ulaind for ceithri cōicedaib hĒrenn dosin.[2300] Is annsin frisocbad[2301] mnā Connacht forsna buidne ⁊ fordriṅgtis mnā Muman[2302] firu do dēicsin chrotha Conculaind. Folloig[2303] immorro Medb a hainech ⁊ nī lāmair taidbsin a gnūsa[2304], acht bōi fo damdabaich scīath ar omun Conculaind. Conad[2305] ¯desin asbert Dubthach Dǣl[2306] Ulad:

Masa[2307] hē in rīastairthi,[2308]biaít collai dune[2309] de,
biait[2310] ēigme im lissiu,[2311]biait fuind fri airise.[2312]


[ 74 ]

Biait coirthi i llechtaib,bid formach do rīgmartaib,
nī maith nofichid in cathi llorg[2313] frisin nōindenach.[2314]

Atchīu in cruth imonaig[2315]ocht cend[2316] ina c[h]uillsendaib,
adchīu fodb leis i mberttaib,[2317]deicht cend[2316] ino rossētaib.[2318]

Adchīu dofocart[2319] far mnāa ṅgnūis tarsna ergala,
adchīu far rīgna in móir[2320]nī tocair dond nimforrāin.[2321]

Díambad mē bad chomarlid[2322]biad slōg imbi do cath.[2323]

Fergus resbondtit[2324]

Ber[2325] as Dubthach ṅDoēlteṅga[i]d[2326]iar cūl int slūaig[2327] nosreangaid,[2328]
chon dergeni[2329] nach maithō ggegain[2330] in ingenr(?)oith.[2331]

Ferais ēcht ndochla ndobail,[2332]guin Fīachach[2333] mic Conchobair;
nībo c[h]āiniu[2334] rocloth[2335] doguin Cairpri mic Feidlimidh.[2336]

Rīgi nUlad nī cosnaimac Lugdach mic Casrubai,
issed dognī fri dōine,[2337]anād ruband[2338] cotsūidi.[2339]

Bid olc la longes[2340] nUlad [34 a]guin a maic nād lānhulach,
costad nUlad ma dobī[2341]adsūifet in imirgi.[2342]

Sīrfid[2343] in nōindin hi fotdo hUltaib naconerasot[2344]

Biait techta scēlmāra,biait rīgnai dērmāra,
biait crēchtai fuidbecha,[2345]biait buidne airslechta.[2346]

Biait colla fo chosaib,biait brain for branḟesaib[2347];
beiti fǣnscēith hi lergaib,bid[2348] cumtach[2349] do dībergaib.

Rōinfid[2350] fuil fēne fo donla slūag inna nduinechon,
regaid ind loṅges hi fot[2351]di Ultaib dianairiset.[2352]

[ 75 ]Sreith[2353] Fergus Dubthach hūad iarsin co narrasair[2354] dia[2355] sruib fri buidin anall.

Cocloith nī Ailill.[2356]

"Nā fer bāig a Ḟeargais[2357] ar buaib scēo mnāib Ulad aithgēn ara mbaib[2358] beit mairt ili sund sleig[2359] ceni silsiter acht a nenferaib[2360] ardesleig isinnd āth cach ōenlaithiu."

Concloith[2361] nī Medb.

"Comerget[2362] a Ailill[2363] co fīandaib[2364] cotriunn[2365] ar duth[2366] buaib sceō genat mc imelachaib[2367] athaib n[2368] grenchaib mōraib i llinnib dubaib forbrisfet comlund sceō Fergus dānæ co loṅges hUlad[2369] biaith and īartach i ndiāid in chatha memais caumu co fileadib[2370] fēne.

"Banairle[2371] betha[2372] nachaauchaide[2373] nacha concloth[2374] in[2375] fer clunte (cot)entib blāthaib sceō chelet[2376] olca anapthai rosrī achialla consuidet nadadet[2377]."

Conclod[2378] Gabrān file. "Na brigriu briathrai[2379] sceō lathib[2380] rīgnaib forbrondaib dithuathaib dēni diameasaib blasaib diafǣbra fichi cessoe ciaba na sūi forellig tait[2381] natuili[2382] miscais."

"Na femtit[2383] far cēle, tāit ara c[h]end isan nāth,"[2384] or Fergus. "Auchaidi[2385] Ailill," or Medb.

Concloith[2386] nī Ailill. "Fergus rofidir[2387] mōrthūathaib for far muintir melaid[2388] nī imtheit[2389] ar far mbūaib[2390] cīa[2391] barslig slogaib[2392] imbuaib di:::g[2393] ceoba di far mōr dībelgib brasaib."

Concloith[2394] nī Fergus.

"N:::::[2395] Medb morsc:th[2396] did loṅges[2397] buirrbriathrai[2398] iar mbli:::: ::eo:athig[2399] mnā masa iartaigi.[2400] :::::::: :::: :::: morcothaib[2401] dia thūathaib :::et[2402]

[2403]Fīacha fīaldāna dimraith dolluid do acallaim maic seathar a māthar .i. Mane Andōe a ainm. Dolluid Dōcha mac Māgach la [ 76 ]Mane Andōe.[2404] Dolluid Dubthach dōel hUlad[2405] la Fīachaid[2406] fīaldāna dimraith. Dochorastair[2407] Dōchæ gā for[2408] Fīachaich co lluid i nDubthach. Focheird dino[2409] Dubthach gāi (?) for Maine colluid i nDōcha. Dī fieir immorothair Dubthaich ⁊ Dōcha. Is de atā Imrull Belaich Eūin.

is de atā Imroll Belaig Eūin.[2410] Tīagaid na slōig do Beluch Eūin. Anaid and in dī dīrim[2411] asuidiu.[2412] Tic Dīarmait [34b] mac Concobar[2413] di Ultaib antūaid. "Eirged marcach hūaib," or Dīarmaid, "co tī Mane dom acallaim dīs ⁊ ragatsa dīs ara chend." Condreccaid[2414] iarum. "Dodechodsa,"[2415] or Dīarmait, "ō Chonchobar co nerbora fri Meidb ⁊ Ailill co relget[2416] na bǣ as ⁊ slān huile a ndarōnnad[2417] and, ⁊ tabair in tarb anīar cosin tarb ille co comairset, huair rombāigi[2418] Medb." "Ragadsa," or Maine, "co napror friu." Rāitiside din[2419] fri Meidb ⁊ Ailill. "Nī ētar ar[2420] Meidb anīsiu," or Mane. "Dēnam cǣmhlōd dā gaisced di˘,[2421]" or Dīarmait, "massu ferr lat." "Maith lim," or Maine. Focherd ceachtar de gāi for araile, conidapthadar a nndīs,[2422] ⁊ cunaidh[2423] Imroll Belaig Eūin ainm na maignesim. Maiti in dīrim[2424] fo araill. Dofuitet tri fichit dīb di cheachtar dā līna. Is de atā Ard in Dīrma.

[2425]Foruirmiset muinter Ailella a mind rīg for Tamun drūth. Nī lāmair[2426] a beith fair feisin. Srēidis Cūchulaind cloich fair oc Āth Tamain[2427] co memaid a c[h]end de. Is de atā Āth Tamain[2427] ⁊ Tuga in Tamuin.[2428]

[2429]Dointō iarum[2430] Ōengus mac Ōenlāma gaibe[2431] ōclach dāna di Ultaib in slōg nuile oc Modaib Loga—is inund ōn dino[2432] ⁊ Lugmoud[2433]—co tici Āth Dā Ḟertaī.[2434] Nīslēic secha ⁊ dosmbidc[2435] co llecaib, ⁊ asberat ind ēolaid[2436] immusneblaid[2437] riam remain[2438] co tīastais[2439] fo c[h]laideb oc Emain Macha, acht bid ar galaib [ 77 ]ōenfir[2440] conrīsta fris. Brisit fīr fer fair iarum ⁊ rombeōtar inn ēcomlond.[2441]

[2442]"Tǣt neach ūaib ar mo chendsa," ar Cūchulaind oc Āth Dā Ḟerta. "Nīpa mise,[2443] nīpa mē," ol[2444] cāch asa maigin. "Nī dlegar cimbid dim c[h]inīul.[2445] Cia nodligthi,[2446] nīpad mē dobērtais tara chend i cimbidecht."

Is and gesa[2447] do Fergus mac Rōeich teacht ara chend. Opaidside dino[2448] dul ara[2449] chend a dalta Conculaind.[2450] Dobrethn do (⁊)[2451] romescad co trēn, ⁊ roguided im dula isin comruc.[2452] Tēit as iarum ō robās oc etarguidi fair[2453] co tromda. Asbert Cūchulaind iarum: "is co nṅglinni[2454] dothēig ar mo chendsa, a popa Fergus," olse, "cen c[h]laideb ina indtiuch."[2455] Air gatsa[2456] Ailill as,[2457] ut praediximus. "Is cuma[2458] limsa itir," or Fergus, "cia nobeth claideb and, nī imbērtha fortso. Teilc traigid dam, a Cūchulaind," or Fergus. "Tilcfeseo[2459] ōn[2460] damsa arīsi," ar Cūchulaind. "Samlaid ēicin," or Fergus. Is andsin dollēici Cūchulaind traigid for cūlu re Fergus corigi Grellaig nDollaid,[2461] ara teilced Fergus traig dō[2462] i llō chatha.[2463] Tairbling[2464] Cūchulaind iarum hi ṅGrellaig Dollaid. "Ara chenn dait, a Fergais[2465]!" or cāch. "Aicc," ol Fergus, "nī hord erosa; is rabeōda[2466] intī fil and; conomthī de chind chuardda nī reig."[2467] Tīagaid seacha[2468] iarum co ngabsad[2469] dūnad hi Crīch Rois.[2470] Rochluinethar[2471] sōn dino Ferchū loṅgsech [35a] bōi for longus[2472] re nAilill. Dathǣt[2473]side af c[h]end Conculaind; tri fir dēac do[2474] ba hē a līn. Gontai Fergus oc Ciṅgit Ferchon. Ataat a tri liic dēac and.

[LU. 82b 36 Fóidís Medb Mand Muresci mac Dāiri do Domnandchaib do c[h]omrac fri Coinculaind. Derbbrāthairside[ 78 ]Damān athair Firdiad. Ba fer borb brogda iarom im longud ⁊ im ligi in Mand. Fer dothengt[h]ach dobeóil amal Dubthach dóel Ulad. Ba fer tailc trebur co sonairte ballraid amal Munremur mac Errcind. Trénfer tnút[h]ach amal Triscod trénfer tigi Conc[h]obair. "Ragatsa ⁊ mé anarma ⁊ conmēl eter mo lāmaib hē, ar ní miad mas lem arm d'imbert for siriti namulach amne." Luid iarom do saigid Conculaind. Is and bōiside ⁊ a ara forsin maig oc frecomēt int ṡlúaig. "Óenfer cucund sund," or Læg fri Coinculaind. "Cinnas fir?" ol Cūchulaind. "Fer dub dond tailc tarbda ⁊ sē anarma." "Léic sechot," ol Cūchulaind. Tic cucu lasodain. "Do c[h]ur chomlaind frit dodeochadsa," ol Mand. Gabait iarom for imt[h]rascrad fri ré cīan, ⁊ trascraid Coinculaind fo thrí Mand. Conidgreis int ara. "Díambad curadmīr do chosnam i nEmain duit," forse, "ropada[t] trēn for ōcaib Emna." Tic a ferg niad ⁊ atraig a bruth míled, cort[h]ras cair Mand fón corthi, co roscor in mināgib.[2475] Conid de atá Mag Mandachta .i. Mand échta .i. écht Maind and.[2476]]

Fōidis Medb arnabārach secht firu fichet ara c[h]eand i ngrellaich Conculaind; Fuiliarnn a ainm ina grellcha fri Āth Fir Dead desiu. Srāitis[2477] a nōi ṅgāi fichet fair fochētōir .i. Gaili Dana cona secht maccaib fichet ⁊ mac a deirbsethar .i. Glas mac Delgna. Intan iarum rigset lāma uili dia claidmib, tic Fíacha mac Febe ina ndedhaid[2478] asin dūnad. Focheirdd bedg asa charput, intan atcondairc a llāma uile i cind Conculaind, ⁊ benaid a nāi rigthi fichit dīb. Is and asbert Cūchulaind: "is cobar in[2479] inn ēimib[2480] ēm a ndorighnis.[2481]" "Am becsa," ol Fīacha, "is tar cotach dūindi ar nUlltaib; dia rī neach dīb a ndūnad, regmani ar trichait cēt fo gin claidib." " Tongu ⁊ reliqua intan dorelced mo anāl damsa,[2482]" or Cūchulaind, "nīconricfa fer dībseom a mbeathaid." Gontais Cūchulaind iarsin[2483] an nōi fir fichit ⁊ dā mac Ḟicce lais occo, dā ōclǣch dāna di Ultaib dollotar do imbert a cumaiṅg frisin slōg. Is ē a gnīm insain forsin Tāin co llotar don chath la Coinchulaind. Atā isin cloich imedōn ind ātha lāthrach tele in sceth ⁊ a dornn ⁊ a glūine ⁊ rolātha a nāi coirthi fichit andsin.

[ 79 ]

COMRAC FIR DIAID ⁊ CONCULAIND SO.

Is andsin rohimrāided leōsom iarum cia fer bad tūalaing dingbāil Conculaind dīb. Adbertsadar ⁊ ronertsadar ⁊ ronaidsetar ceithri cōicid hĒrenn cia[2484] bad chōir do thabairt for āth inn aigid Conculaind. Atrubartadar uili corb ē in Congenchnesach a hIrrus Domnand,[2485] in feidm nāch fuiliṅgther[2486] ⁊ in bairind lecc brātha, a derbchomalta dil dīchra fodeisin. Ni bāi ic[2487] Coinc[h]ulaind cles nā beth aice, acht mad in gāi bulgai nammā, ⁊ cid indar leōsom bāi aiciseom a sechna ⁊ a imdegail fair dāig coṅgnaidhi[2488] imbi, noconisgebdis airm na ilfǣbair. Dobretha Medb techta for cend Fir Diad. Nocho tānic Fer Diad risna techtaib hīsin.

Dobretha Medb filid ⁊ ǣs dāna ⁊ ǣs glāmtha grūaidi ara chend, co nderntais a ǣrad ⁊ a aithised 7 a ainfīalad, conā fāgad inad a chind for bith, co tīsad i pupall Medba ⁊ Aililla for Tāna. Tāinic Fer Diad leisna techtaib hīsin ūamun[2489] a imderctha dōib. Tucad Findabair ingen Medba ⁊ Ailella fora. leathlāim; isī [Ḟ]indabair[2490] sin nogobad lāim ar cach cūach ⁊ ar cach[2491] copān d'Fir Diad; isī nobeired teōra pōc[a] fria cach copān dībsin dō; isī nodāiled ubla fīrchubra dar sedlach a lēned fair; ised adberead sī, ba [35b] hē a leandān ⁊ a toga tochmairc do feraib int sægail[2492] Fer Diad. Inaim robo sāithech subach sofarbāili[2493] Fer Diad, is and adbert Medb: "Maith aile, a Ḟir Diad, in fetairseo cia fāth maradgoired isin pupullsa?" "Nād edarsa ōn ōm," ar Fer Diad, "acht degmaithi fer nErind and; cid ēcōru mo beithse and anās cach deglǣch?" "Nād ed ōn ām," or Medb, "acht da thobairt charpait tri secht cumal dait ⁊ timthacht dā fer dēac ⁊ cutruma Maigi Murthemne do min Moigi Aii ⁊ bith a Crūachain dogs ⁊ fīn do dāil fort and; sāiri do chlaindi ⁊ do cheniūil dogs can ch³ain cen chobach; mo duileanddealc ōirsea duit, i failet deich fichit uga ⁊ deich fichit leathuṅga ⁊ deich fichit crosach ⁊ deich fichit cethramthan[2494]; Findabair m'ingensa ⁊ ingen Aililla do ōenmnāi dait, ⁊ comaid dom slīasaidsea, dia rīs a leas [ 80 ]airsin anūas fogēba." "Nadeiris," or cāch, "is mōra na comadasin ⁊ na haiscedasin." "Is fīr ōn," or Fer Diad, "isad mōra; ⁊ cidad mōra chena, a Medb, is acotso fodeisin fāicfidther ma dula[2495] damsa i naigid mo chomalta do chomrac.[2496]" "A firu tra," orsī, or Medb, tri chōir nindlaig ⁊ imc[h]osāidi, "is fīr in brīathar asbert Cūchulaind," mar nā cloised Fer Diad itir. "Cē guth ēiside, a Medb?" or Fer Diad. "Adrubairt amanom,[2497]" or sīsi, "nīpad furāil leis do thuitimsiu ina airigid gaiscid leis isin choiced i rragad." "Nīr bo c[h]ōir dosom a rād ōn, dāig nī hē mo trīamnass nā mo midlochos riam a llō nāch inn aichdi rofidir orm. Toingimsa ⁊ reliqua, corob[2498] misi cētfer roficfa isin maitin imbārach co hāth in chomlaind." "Dotrīa būaid ⁊ bendachtain," or Medb; "is ferr[2499] leam sin nā trīamnas ⁊ midlochos do fagbāil occot, dāig condolb cāch mo dāinib[2500] fodesin. Cid cōro dosom sochur Ulad do dēnam arapa a māthar dīb indās daitsiu sochar chōicid Connacht, dāig at mac rīg Connacht adcǣmnacair?"

Is amlaid robādarsom oc naidm a cor ⁊ a n-dāla ⁊ dorigniset lāid and.

"Rotfīa lōg mōr mbuindi,
co cuit maigi is cailli,
co sāire do chloindi
ōndiu[2501] co tī brāth.
A Fir Diad mic Damā[i]n
atted[2502] ūas cach anāil,
is cōir dait a gabāil
anī gabus cāch."

"Nocho gēb cen ārach,
dāig nīm læch cen lāmach;
bid trom formsa amārach,
bid hūas dam a ḟeidm.
Cū dīan comainm Culand,
nī hulaṅg[2503] nī hurisa a ḟulaṅg,
is amnas an urrand,[2504]
is tairptheach in teidm."


[ 81 ]

Ca chan dait a fuireach?
naiscsiu corbad buideach
ar des rīg is ruirech
doradsad frit lāim.
Fil sund nāchadfuirfe,
dāig rofes co muirf(e)[2505]
in fer ticfa id dāil.

[36a] Nī gēb cen sē curu,
nība ní bus lugu,
sīu donear mo mudu
i fīadhnaisi[2506] int slūaig.[2507]
Danamtora m’ardarc[2508]
cen cop cēin co comnart,
rachad isin chomrac
co Coinculaind crūaid.

[2509]A Medb co mēd buafaid,[2510]
nīt cerb cāime nūachair,
dearb leam is tū is būachail
ar Crūachain na clad.
Art glōr is art gairgnert[2511]
tuc dam th’ōr is t’airced,
mēd rofairced[2512] dam.

[2509][2513]Geb brugaid, geib oirgni
ocus ōes na bairdne
rodfīaso cen acht.
Fonaisc lat ar Morand
mad āil dait a chomall,
geib Cairbri Nia Manand
is naisc ar dā mac.[2514]

[ 82 ]

[2515]Gēbadsa na rātha
do thobairt frim lāma,
⁊ gēbad ēcnairc
ō Choinculaind chrūaid.

Is tusu in cor codnach
datibēr delc dromlach,
rotfīa ūaim fa domnach,
nība dāl bu[s] sīa.
A lāich blatnig bladmair,
cech sēt cǣm ar talmain
dobērthar daid amlaid,
is uili rodfīa.
Findabair na ferga,
rīgan īarthair Elga,
ar ndīth Con na cerda,
a Fir Diad, rotfīa." R.


Robāi lǣch amra do Ultaib hi fīadhnaisi[2516] na cōraiderchta sin, ⁊ rob ēiside Fergus mac Rōig. Tāinic Fergus co a[2517] pupall. "Trūag limsa in gnīm dognīther isin maidinsea imbārach," or Fergus. "Cia gnīm andsin?" for lucht na pupla. "Mo degdaltān Cūchulaind do marbad." "Maith aile! cia nadmāidenn ōn?" "Nī anse; a chomalta dil dīchra fodeisin .i. Fer Diadh[2517] mac Damāin. Cid nā berid mo bendachtain?" ar Fergus, "⁊ tǣt nech ūaib co robud ⁊ co nairchisecht do Choinchulaind, dūs in fācbad in nāth isin maitin imbārach." "Dar ar cubus," forsiad, "cid tusu fēn nobeith for āth in chomlaind, nocho ricfamis dot insaigid conici." "Maith a gilla," for Fergus, "geib dūn ar neocha ⁊ indill in carpat." Atracht in gilla ⁊ rogab na heocho ⁊ roindill in carpat.

Tāngadar rempo co hāth in c[h]omlaind, āit imbāi Cūchulaind. "Ōenchairpat chucaind sunn a C[h]ucacān,"[2518] or Lōegh. (Dāig is amlaid bāi in gilla ⁊ a druim fria[2519] thigerna; dobered leth brand[ 83 ]aigechta ⁊ fi[d]chillachta fora thigerna; fer foraire ⁊ forcomēta for cheithri airdib hĒrind ōsin amach.) "Cindus carpa[i]d annsin ale?" or Cūchulaind. "Carpat imbar rīgraith romōir, cona chuiṅgib dronordaib, cona tarbclār umaide, cona ḟeirtsib[2520] credumaib, cona creit crœ̄stana crōestirim cleasaird colcda clocatcain[2521] curata,[2522] for dib echaib duba denmecha suntrigsigh[2523] sogobāltaich sodaim ma grindib āllib a ḟēn. Ōenōclach[2524] rīgda rosclethan ba chumsclaig in charpait. Ulcha dūalach[2525] dēgablānach fair, co soiched dar mǣthīchtar a mǣthimlenn sīs [36b] sel seachtair, conaingēbad .l. lōech illddoin[2526] indi ⁊ dertain bith fo thromfoithin[2527] a ulcha inn ōclāich. Cromscīathigel[2528] scabalbrec fair co trī radhaib[2529] rodēnma co taillfed osairchosair cethora ndroṅg ndeichenbair fa thairrlethar in scēith fil foro thairr sceō thaullethan inn ōclāich. Claideb fota fǣburchrūaid derglethan hi trūaill fichthi fithi findarcait ūas chrōeb˘ a chnis chathchalma. Sleg thrēn thredruimnech co fethan ⁊ co fonascaib arcaid bāinōengil ace tarsin carpat." "Nī duilig [a] aithni,[2530]" for Cūchulaind, "mo poba Fergus dothǣt and co rrobad ⁊ co nairchisecht damsa re ceithri cōicedaib Ērenn uile." Dorīacht Fergus ⁊ tarblaing asa charpat, ⁊ ferais Cūchulaind fāilti fris. "Fochen do thīachtain, a mo popa, a Fergais," bar Cūchulaind. "Is tairisi lind inn fāilti,[2531]" for Fergus. "Is tairisi daidse[2532] ōn," or Cūchulaind. "Dia toichle lath lena[2533] in mag, rodbīaso cadan co leith araile. Dia toichle īasg a ninberaib,[2534] rodbīa ēo co leith araile. Glac biroir ⁊ glac ḟochlachta[2535] ⁊ glac ḟemar[2536] ⁊ deog usci fūair gainmidi ina deghaid.[2537]" "Is inḟoglaga in chuid sin," ar Fergus. "Is fīr ōn, is cuid foglada acumsa," for Cūchulaind, "dāig atūsa ōn lūan īar samain[2538] cosin tansa,[2539] nī dechadsa aidchi nāididechta ic trēnfastud fer nĒrend ar Tāin Bō Cūailgne don chursa." "Damad do sin tīsmais," ar Fergus, "robad ferdi linn [ 84 ]a fagbāil, ⁊ nī dō tāngamar.” “Cid nī chena mo tāngabar?” or Cūchulaind. “Dia indisin daitsiu lǣch dothǣd do c[h]omrocc ⁊ do c[h]omlond ar do chendso isin maitinsa imbārach,” for Fergus. “Findam ⁊ cluineam ūait dono,” for Cūchulaind. “Do chomalta fadēin .i. Fear Diad mac Damāin.” “Dar ar mbrēithir ām nochon an andail[2540] is dech lend noragmais,” ar Cūchulaind, “⁊ nochon ara omun cena, acht ar mēt a grāda lind.” “Is cōir ecla de,” or Fergus, “dāig cnes congnai imbi oc comroc[2541] fri fer; nochon nosgabaid airm nā fǣbair.” “Nā rāidsiu itir ōn,” or Cūchulaind, “dāig luigim luigi luigis mo thūath, coro boigithir fri boigsibind for lār aba cach nalt ⁊ cach nāigi de fo dēis mo chloidibsa, dianataiselbai ōenfecht damsa for āth.” Is [s]amlaid robātar iga rādsin ⁊ dorigensed in lāid and:

“A Chūchulaind, comol ṅglē,
adchīu is mithig duid ērge:
dofuil[2542] sund chucad re feirc
Fer Diad mac Damā[i]n drechdeirg.

Atūsa sunn, nī seōl seṅg,
ag trēnḟasdod fer nĒrend:
nī berim ar teiched troig
ar aba comlainn ēinḟir.

Nī do t[h]obairt triamnaid leath,
a Chūchulaind cloth mīadach:
cneas coṅgnai im Fer nDiad na ndroṅg
risna geb cath comlond.

[37 a] Da comraicem forsinn āth
misi is Fer Diad gaiscedgnāth,
nochon ē in scarad cen sceó,
bid fergach ar fǣbargleō.

Is calma a lām dia lāi feirg
a llos a c[h]laidib c[h]rūaiddeirg:
nert cēit na c[h]urp—calma in modh[2543]
nī gon rind, nī thesc fǣbar.

[ 85 ]

Bī tast, nā tacair do scēl,
a Ḟergais na narm nimthrēn!
tar cach feronn, tar cach[2544] fond
damsa nība hanborrlond.

Robad ferr leam inā lūag,
a Chuchulaind claidebrūad,
co mbad tu doberad[2545] sair[2546]
coscar Ḟir Diadh dimosaigh.[2547]

Dobēr mo c[h]obais cen chāin,
acht nī maithse d'imarbāig,
co mba[2548] mē būaideōchus de
ar mac Damāin meic Dāire.

Mē tharclaim na slūaigsea soir,
lūach mo sāraichthi[2549] d'Ultaib:
leam tāngatar ō tírib
na curaid, na cathmīlig.[2550]

Manbad Conchobar 'na c[h]es,
robo crūaid abar[2551] comeas:
nī thánic Medb Maigi in Scāil
turus riam bud moa congāir.

Itā fedm is mō ad lāim,
gleō re Fer nDiad mac nDamāin
airm chrūaid chadaid cardid[2552] roind
bid acot, a C[h]ūchulaind." A Culaind.

Asa haithli sin, "Cid immo tānacais, a mo popa, a Ḟergais?" or Cūchulaind. "Isī sin mo thoisc," or Fergus. "Maith sēn ⁊ solad," for Cūchulaind, "nāch nech aile do feraib hĒrenn tēnic frisin toisc; acht mani dāildis ceit[h]ri cōicid hĒrenn uile inn ōenfecht,[2553] nephnī lem robad re nēnlǣch dam." Tānic Fergus remi iartain da pupull imus ara (?)[2554].

[ 86 ]Ocus imthusa Conculind. "Cid nī dogānaso inocht?" or Lōeg. "Cid ōn itir?" or Cūchulaind. "Is amlaid doraga Fer Diad dot indsaigidso fo nūamaisi ḟigi ⁊ ber[r]tha ⁊ ḟoilc[th]i ⁊ fothraicthi ⁊ .iiii. cōicid hĒrenn lais do ḟēgad in chomlaiwd. Rob āil damsa do dulasu co hāit a fuigbigthea in cōrugud cētna fort, co tici fail hi fil Emer ḟoltchain co Cairthenn Clūana Dā Dam hi Slīab Fūait." Tānic Cūchulaind inn ai[d]chisin didiu conici sin, ⁊ rofāi re banchēle fodeisin. A imthusa ōsin amach nochon iad chestnaighther[2555] sund collēicc.

Acht imt[h]usa Ḟir Diad, tānic coa[2556] pupull. Robo cendgrugānach mertnech lucht pupaill Ḟir Diad in aidchisin. Demiu leo baili i comrecdais dā ūaitne chomlaind int sǣgail,[2557] co mbad comthoitim dōib, didiu innī robīad de co mbad hē a tigerna fēn dofǣthsad ann. Dāig nocho soreidh[2558] comrac fri Coinculaind for Tānaich.

Bátar imsnīma mōra for menmain Ḟir Diad in aidchisin[2559] conā reilcset cotlud dō. Ba dia imshmaib[2560] mōra in tairces do sētaib dō ⁊ ind ingen do lēgud ūad arapa comruicc[2561] fri hēnḟer; manidernad comrac frisin nōenḟersin didiu, comrac frisna sē curadaib[2562] [37b] arnabārach. Imsnīm robo mōo aicisom andās sin daṅataiselbad ōenḟecht for āth dō Choinculaind, demin leis nā bīad commus a chind nacha anma aici bodēin asa hait[h]li.[2563]

Ocus aatracht Fer Diad mochthrāth arnabārach. "Maith, a gilla," for ēisim, "geib dūn ar neocho ⁊ indill in carpat." "Dar ar mbrēithir ēm," for in gilla, "nī līa molas dūnd techt in turussa so[2564] andās a[2565] nemdula." Robāisom ic acallaim innd arad ⁊ dorigni in lāid mbicc and ac gresacht an arad:

"Tīagam isan dāilsea
cor cosnom ind fīrsea,
co rīsim int āthsa,
āth forscara[2566] in badb,
hi comdāil Conculaind
da guin tre cherd[2567] cumaing,
cor rucur (?)[2568] trit urraind,
corob de bus marb.


[ 87 ]

Robad ferr dūnd anad,
nī ba rēid bar mbagar,[2569]
bīaid neach damba galar,
far scarad bid snēid:
techt in ndāil nalt nUlad
is dāl dambīa pudar,
is fada bus cumain,
mairg ragas in rēim.

Ēcoir annī rāidhi,[2570]
nī hobair nīad[2571] nāire,
nocho dluig āli,
nī anfam fa[t]dāig:
bī tast dīnd, a[2572] gilli;
bid calma ar sīst[2573] sinne,
ferr tendi nā timi,
tīagam isin dāil." Tiagam isin dāil.

Rogob in gilla na heocho ⁊ roindill in carpat ⁊ tāncadar rempo asin loṅgport "Imach, a gilla," for Fer Diad, "nī cōir i ndēnmait, dula cen celebrad do ḟeraib hĒrenn; impō dūnd agaid a each[2574] ⁊ in charpait for feraib hĒrind." Roimpō in gilla aiged na nech ⁊ in charpait fo t[h]rī fri feraib hĒrenn. Is and dorala Medb ic srīblad a fūail for urlār in pupaill. "In cotlad do Ailill innosa?" or Medb. "Nād ed āmh," ar Ailill. "In g[c]luine do c[h]līamain nūa ac celebrad duit?" "An ed[2575] dognīsom ōn?" ar Ailill. "Is ed ēcin" for Medb, "acht luigimsa a luigend mo tūath nā tic arna cosaib cētna chucaibsi in fer dogni in celebrad ūt." "Araba ina tairtemar (?)[2576] da deigc[h]leamnas didiu," or Ailill, "acht co tǣthsad Cūchulaind lais, fō linn ce mad chomthoitim. Ane robad ferrdi lind Fer Diad do thērnom."[2577]

Tānic Fer Diad remi co hāth in chomlaind. "Fēga lat, a gilla," or Fer Diad, "in fil Cūchulaind forsinn āth?" "Nād fil ām," or in gilla. "Fāga lat co maith dūn," or Fer Diad. "Nī brod[2578] bec a falach Coinculaind āit a mbīad," for in gillai. "Is [ 88 ]fīr, a gilla, nocho cūalaid Cūchulaind deglōech deigfer do thīachtain ina agaid cosinndiu[2579] for Tāin Bō Cūailnge, ⁊ in thrāth adchūalaid forācaib in āth." "Mōr in līach Cūchulaind do ēcnach ina fēgmais,[2580] dāig in cumain latsu intan tucsabair in cath do Germān Garbglas ūas eochairimlib mara Toirrīan? Roḟācbaiseo [38a] do c[h]laideb oc na slūagaib, corob ē Cūchulaind romarb cēt lœ̄ch ica rochtain ⁊ tucastair dait hē, ⁊ in cumain lat ca rabamar an aidchi sin?" ar in gilla. "Nād fedar,[2581]" or Fer Diadh[2582]. "Do thig rechtairi Scāthaigi," or in gilla, "⁊ dochōdaisiu co soindim sogenda remond isin teach ar tūs. Dobert int aithech bēim dond nǣl trebennach dait hi midbach do droma, co tarlaic irchor dit dar in dorus imach. Tānic Cūchulaind isteach ⁊ dobert bēim da c[h]laidiub dond naithech, co nderna dā nordain de. Misi robo rechtaire dāib eret robadbair[2583] isin baili. Da mbad in lāsin, nī epertha co mbadad ferr do lœ̄ch annā Cūchulaind." "Ēcōir i ndernais a gilla," for Fer Diad, "dāig nī ticfaind ar amus in chomlaind dambad ar tus adbertha frim. Cid nāch srengai feirtsi in charpait fom[2584] thāib ⁊ mo ḟogaimen fom chind co rocodlaind collēic?" "Monūar," for in gilla, "is cotlad troch sin ar cind aigi ⁊ cūanart sund." "Ced ōn, a gilla? nāch tūalaing tusu forairi[2585] ⁊ forcomēt dam?" "Isam tūalaing" or in gilla, "acht mina thīstar a nēllaib aa nǣr do t' indsaigid, nā ticfaider anair nā 'nīar dot' indsaigid cen rabad cen rāthugud." Rosrengtha fertsi a charpait fo thōeb ⁊ a ḟogaimen fo chenn, ⁊ cid ed nī rochotail a becc.

Dāla Conculaind doberar ar aird." Maith, a mo p[h]opa a Lāig, geib na heocho ⁊ indill in carbat, matā Fer Diad ac ar nirrnaidi, is fada lais." Atracht in gilla ⁊ rogab na hecho ⁊ roindill in carpat. Cindis Cūchulaind ina charpat, ⁊ tāngadar rempo do indsaighid[2586] an ātha. Imthusa gilla Ḟir Diad, nīrbo chīan dō oc forairi co cūala chucu culgairi in charpait Robāi ic dūscud a thigernai ⁊ dorigni in lāid:

"Rocluiniur cul carpait
dar druiṅg nālaind nargaid,
is fūath fir co farpairt
ūas dreich charpait crūaid:

[ 89 ]

dar broinfeirtib[2587] broine
docheṅgait int sligi,[2588]
re tǣb baili in bili,
is būadach in būaid.

Is cū airctech[2589] eigis,
is cairptech[2590] glan gabus,
is seabac[2591] sær soighes[2592]
a eocho bo deas.
Demin lim da rūa
eich charpait in cūa
.....[2593]
dobēra dūnd tres.

Dorairngert ōn uraid
mairc bīas isin tulaig
ar cind in con cubaid,
ticfa cebed chuin:
cū na hEmna Macha,
cū co ndelb cach datha,
cū chreichi, cū c[h]atha,
adcluinim, rocluin. Rocꝉ.

Tūarascbāil charpait Conculaind annso: in tres prīmcharpat na scēlaigeachta for Tānaich Bō Cūalnge.

"Cindus adchī Coinculaind?" arse, ar Fer Diad fria araid. "Atchīu" arse, "in carpat [38b] forḟairsiṅg fēta findglaine co tuing[2594] ndor ōrdaib[2595] co tarbc[h]lāraib umaidib co fersib[2596] crēdumaib co lungetaib[2597] findruine cona c[h]reit crœ̄stana[2598] crōetirím cleasaird clocatchain curita ara taillfitis[2599] secht nairm nilatha no ninflatha cain sosad a ḟlatha. Contacmaing in carpat sin carpat Conculaind co lūas faindle clīabaigi allaid tar cend machairi maigṡlēbe.[2600] Is ē tricius ⁊ āttius imoroget, dāig is chucaind imthigit. Dafil didiu in carpatsin for dib echaib cendbeca cruindbeca coirrbega [ 90 ]birig bascind bruindideirg sesta sūaithinte sogabālta sodain fo grindib āillib aen. Andara hech dībsidi ocus sē lugaid lūathlēmnech tresmar traigmar fotmar focharrsaid. Int ech aile ⁊ sē casmoṅgach caschōel cois[s]eṅg seiredach cōel cairgdech.[2601] Dā dreich duba dorchaidi. Sithbe crēda crūanatai dathālaind. Dā naill[2602] nōrda nindtlaisi. Fil fer findchas foltlebar i nairinenech in charpait sin. Fil didiu imbisidi brat gorm crūanchorcra. Laigen .i. gāi co neitib ⁊ sē derg daigerdai ina durnn ar derglasad. Faircsi trī folt fair .i. folt dond fri toind a chind, folt crōderg īar nairmedōn, mind nōir dotuiget[h]ar in tres folt. Cāin cocortus inn [ḟ]uiltsin, co cuirend teōra imsrotha ma ḟormna[2603] sīar sell sechtair. Samalta leam[2604] fri hōrsnath īar ndēnam a datha dar or nindeōna re buidi mbech[2605] cech ōenḟinda[2606] frisa taitnend grīan i llaithi samrata taitnem cach[2607] ōenḟinda don [ḟ]ultsin. Secht meōir for cach cois dō ⁊ secht me[ō]ir ar cach lāim. Ruithnigid tened romōiri ima rusc. Cēm co fosaib i crūithib a ech. Crōib glec[2608] lāich ina lāmaib. Ara carpait a diṅgbāla ina fīadnaisi. Folt cass cirdub fair. Berrad lethan ar fud a chind. Cochall eitech imbe co fūaslucud, Dā duilend echlasc urchāin ōrda in[a] lāim ⁊ brat findglas imbi ⁊ brot findaircit ina lāim ic indsaidi brot forsin nechraid cech conair imatēit in mīlig mōrglonnach dafil isin c[h]arput.[2609] Arsad a chāich[2610] atacomnaic; is bec leis inn Ēiriu ⁊[2611] fria gilla." "Eirig, a gilla," arse, for Fer Diad "⁊ romōr molaisiu sin itir ⁊ indill na harmu isinn āth ara chind." "Da nimpōind m'aigid i lleth ata mō chūl, dar lim noragdais fersde charpait triam chūlmuinēl." "A gilla," forse, "romōr molaidsiu Coinculaind, ūair nī lūag molta darad duit," ⁊ is amlaid robāi ic tobairt a tūariscbāla ⁊ atbert:

[39a] "Is mithig in cobair,
dāig nī gnīm ar codail,
bī tast is nā blodaich,
dāig nī brāth tar brūach.
Matchī curaid Chūailgni

[ 91 ]

conadadbur[2612] ūailli,
frithāilfither ūaindi,[2613]
dāig is dar cenn lūaigi
leitērthar co lūath.

Madchīu curaid Chūailgne
co nadamraib[2612] ūailli,
nī ar teiched tēit ūaindi,
acht is cucaind tic:
gid rogǣth nī rogand,
is ar maith romolam,
reithid is nī romall
ímar thorand tricc.

Bec nār chonair chonais
ara mēt romolais:
cia fāth arathogais
ō thāinic ō thaig?
Is anoissí fūacraid,
is atāit ga fōbairt,
nāch tānic dia fūapairt[2614]
acht mad aigith meith."
Is mithig

Nī cīan īartain co rocomraicedar ar lār ann ātha ⁊ adubairt Fer Diad ri Coinculaind: “Can ticisiu, a Chū?” arse. Dāig cūa ainm na clāine isin tsengaidilc,[2615]secht meic imleasan bātar i[2616] rīgrosc Conculaind. Dā mac imleasan dībsidi ⁊ sīat clǣna, ⁊ nocho mo a domaisi dō inā [a] maisi dosom, ⁊ da mbeith ainib bad mō for Choinculaind, ised rothuibebad fris ⁊ robāi ca thabairt ūas aird ⁊ doroindi lāid ⁊ im[ḟ]recair Cūchulaind co tarrnaic:

“Can ticiseo, a Chūa,
do t[h]roit re nert nūa?
bid crōderg do chūa
ūas anālaib t’ ech,

[ 92 ]

bid atōd frí hairis,
mairg tānic do thurus,
ricfa a leas[2617] do leigis,
mad da rīs do tech.

Dodechaid[2618] re nōcaib
im torc toraig[2619] trētaig,
re cathaib re cētaib
dot chursu mon[2620] lind,
eirc[2621] rit is dot fromad[2622]
i comruc cēt conur,
corob dait bas fogar[2623]
do chosnum do chind.

Cair[2624] cindus condricfam[2625]?
in far collaib cnetfem[2626]?
[2627]dāig do chomruc for āth:
in for rendaib rūada
for claidmib crūada
dat shlaidi[2628] ret tslūaga,[2629]
ma thānic do thrāth?

Re fuiniud re naidche
madat ēicen airthe,
comruc duid re Boirche
nība ba banna gleō.[2630]
Ulaid acot gairmseo
rotgabsad ar tfaillseo,[2631]
bid olc dāib in taidbsiu[2632]
ragthar tairrsi is treō.

Dotrala i mbeirn bǣgail,[2633]
imbērthar fort fǣbair,
nība fōill in fāth:

[ 93 ]

bid mōrglonnach bīas[2634]
nība tōisech triair[2635]
ōniu co tī in brāth.

Da mbāmar ic Scāthaich
allos gaiscidh gnāthaig,
is amarǣn[2636] imrīaghmais[2637]
imtīagmais cach fīch!
tū mo choicli cridi,
tú m'acme,[2638]m' fine,[2639]
nī fūair[2640] rīam ba dile,
ba dirsan do dīth.

Bī tast[2641] dīm do robud,
is tū is braisi ar domun,
nītfīa lūag na logad,
dāig nī dos ūas dus.[2642]
[39b] As misi rofitir
it gilla co ngicil,
a chridi inn[2643] eōin eitig
cen gaisced cen gus.

Romōrfaidi[2644] th' enech,
conā dernum deibech,
sīu gaireas in cailech
bīaid do chend ar bir.
A C[h]ūc[h]ulaind Cūailnge,
rotgab baile is būaidre,
rotfīa cach nolc ūaindi,
dāig is tait[2645] a cin." Can.

[2646]Asbert Cūc[h]ulaind iarum fria araid ara ngresad[2647] antan ba rǣn fair et ara molad intan ba rǣn riamh og comracc fria fer.

[ 94 ]Is iarum aspert a araid fris. “Tēt an fer tarat amal tēti bott tar catt. Nodnigh an fer amail neghar coipp i llundai. Notcūra an fer amail cūruss ben bōidh a mac.” Is iarom lotar do cluithi[2648] an ātha. Connigset indromuin Scāthach dōib diblīnaibh. Cloisid[2649] Fer Diad ⁊ Cūchulaind clesa ingantai. Luid Cūchulaind iarum co rroleblaing ina scīath Fir Diad. Focerde Fer Diad hūath isind āth co fo thrī. Conangresed int ara arithisi riatiad[2650] ⁊ infisi amail anāil illēss. Forbrid a mēd comba mōam oltās Fer Diad. “Fomna an gāi mbulga!” ol int ara. Tollēci ndō lasan sruth. Gaibt[h]i Cū cona ladair ⁊ imamber do Fir Diadd a timt[h]iracht a chuirp. Tochomlai amail ōengā co mba cetheōra randa fichet. Tairindi Fer Diad sīs in scīath sīs arsodin. Atnūara Cūchulaind cusann gāi ōsin scīath currobris a clēith nasnai conlā triana c[h]ride Fir Diad.

“Trēn uindes as do des
maidid asnae foidb,
mo chride is crū.
Madroferus bāig,
dorochair,[2651] a Chūa.

Dursan, a eō ōir,
a Fir Diad, a āin,
a bailcbēmnig chāin,
ba būadach do lām.

Ar comaltus cōem,
a airer na sūl,
do scīath co mbil ōir
do c[h]loidem ba cōem.

T’ōrnasc arcait bāin
immo do lāim sōir,
t’ fhit[h]chell ba fiu mōir,
do gadh c[h]orcra chōin.

Do barr buide chas,
ba bras, ba cāin sēt,
do c[h]ris duillech mǣth
nobīth imod thōeb.

[ 95 ]

Do thoitim fria Cū
ba dirsan, a lōeg!
nīr anacht do scīath,[2652]
nobīd lat fria feidm.
 
Ar comracc im(?) tor˘,
ar maircc as ar ndeilm,
ba cāin in scāl mōr;
nobristi ar cach slūag,
nocurthea fo thrāig,
dursan a eō ōir.
A Fir Diad. ⁊ idem.

Cluithe[2653] cāch, cāine cāch
co Fer Diad isind āth:
dursan ūaitne ōir
forfuirmedh for āth.[2654]

Cluichi cāch, cāine cāch
co Fer Diad isind āth:
indar limsa Fer dil Diad
is am dīaid nobīad co brāth.”

[40a] Intan t bātar an tslūaig oc techt ō Āth Fir Diad sades, bōi Cūchulaind ina otharligiu andside conatatānicc ria cāch Senoll hŪathach, combāiside ⁊ dā mac Fice dolotatar la Coinchulaind for cūlaib ailli do īcc ⁊ būalad a crēcht do uscib Conailli.

Ithē a nanmandasid[2655]: Sas, Būan, Bithslān, Finnglas, Gleōir, Bedc, Tadcc, Talam ed, Rindd, Bir, Brenide, Cumang, Cellend, Gænemain, Dichu (?), Muach, Miliucc, Den, Delt, Dubglaise. Cēine doluid Cūchulaind iarum dia būalad asna huscibsin, lotar an slūaig secha fodes congabsatt dūnad a nImorach Smiromrach. Dolluidi Mac Roth ōn tslōg fodes do frecomot ar hUltaid, combāi i Slēibh Fōit, dūss ind faicfed nech ina ndīaid. Isbertside friu nānfaca acht ōencharpat.[2656]

[ 96 ][41a] Dinda na Tāna so sīs .i. Caladgleo Cethirn maic Findtain, Fīacalgleō Fintain, Rūadruca Mind, Bāngleo Rochada, Mellgleo Iliach, Airicar narad, Aisling nAimirgin, Sīrrabad Sūaltaim, Tochestul nUlad, Aislingi Dubthaich, Aislingthi Conlongais, Toichim na mbuiden, Gleoud in chatha, Damgal na tarb, Aus in Duib Cūalngni for tāin.

Caladgleo Cethirn inso a fec[h]tsa.[2657] "Atchīusa carpat tarsin mag antūaid indiu," or Mac Roth, "⁊ fer findlīath cen gaisced acht ōendelc nargaid ina lāim; indar lat is denn cēttamun fil forsin carput. Is cuma congoin in [n]araid ⁊ inna heocho. Ised hed lais nīcon tair in slōg i mbethaid. Milchū alath rīam." "Cia sin? a Fergais!" bar Ailill, "in dōig bad ē Conchobur nō Celtchair?" "Nāch dōich," ol Fergus, "dōig lim immorro rombad hē Cethern mac fīal fōebuirderg[2658] Fintain,[2659]" ⁊ ba fīr sōn didiu. Fosnobairside iarum tresin dūnad ⁊ gontaiseom sochaidi ⁊ gontarsom co mōr, colluid cona inathar ima chosa dochum Conchulaind triasin cath. Arceisi de a guin. "Cuinnig liaig damsa," ol Cethern fri Coinchulaind. Dognīthi cosair ūrlōchra dō ⁊ frithadart fris. Is and fōidis Cūchulaind Lōeg ūad isin duibdūnad co Fīacha mac Firfebe do chuindchid legi ⁊ asbert nosmairfedsom uile cid fo thalmain nobetis isin dūnad, mani rīastais chucaisom do c[h]omchisin Cethirn. Nīrbo rēid lasna leigi annī sin, ar nī bāi isin dūnad nāchidrubadsom. Tēgit as tra na leigi dia indsaigid. Danēici iarum in cētna liaig donēnic. "Nīcon bīa a mbethaid," or seiside. "Nīcon bīaso didiu it bethaid," ol Cethern. Beantai dia durn co tuilid a inchind fora chlūasaib. Marbaid cōecait leigi diib fon indus sin marbaid cōic ḟiru dēac dīb amin. In fer deidenach nīndrānic acht ind mbēimme conidcorastair im-mūaidhi.[2660] Anachtaiside la[2661] Co[i]nculaind iarum. Tīagar ūaidib co Fingin fāithliaig .i. liaig Conchobuir co tīsad do choimchisin Conculaind ⁊ Cethirn.[2662] "Ní maith dait," or Cūchulaind fri Ccthern, "na leigi da marbad. Nī fuigēbthar foro tuidecht cucut itir." "Nī maith dōibsom didiu epert ind uilc frimsa," air ised adbered cach liaig dīb adofēchad[2663] nā bad beō ⁊ nā bad indlego itir, conid īarsin nambennadsom[2664] cona durn. Conacadarsom in carpat [ 97 ]Fingin a ndochum, air adcūas do trummi do Choinchulaind ⁊ do Chethern. Tēiti Cūchulaind ara c[h]end. "Foimte dūn Cethern," or Cūchulaind; ⁊ ba dichen, ar romarb cōic leigi dēac ocu. Tēit Fingin cuici. Danēici di chēin. "Cotumaicisi," [41b] ol Cethern, "is tend lim in forgomsa. Citē domrānic?" "Bangal bæthūallach insin," orsin Fingin. "Is dōig bid fīr," ol Cethern. "Domānic ben mǣthainech bānainech lecanḟata chāinmar. Mong finf fuirri ⁊ dā ēn ōir fora gūalaind ⁊ brat tlachtgorm corcarrda hi cennfait[2665] impe. Cōicdornn fuillechta di ōr ara druim, crāisech[2666] forāith fǣbrach ētrom ina lāim, claideb bendornach[2667] īarnaimdæ,[2668] ose[2669] amulach, is mōr a delb. Ise[2670] rombī ⁊ ceta-domthānic.[2671]" "Aill amai!" or Cūchulaind, "Meadb Crūachan sin." "Fingal ētrom indūthrachtach inso. Nītbērat,[2672]" ol in liaig. "Is fīr," ol Cethernn. "Domānic ōclæch, cromscīath co fǣbar c[h]ondūala fair, sleg cūarrind ina lāim, calcdēt īarnimda, trī tuith[2673] fair, brat donn i filliud[2674] imbi, delg nargait nand, ruc fuil mbic hūaimsea." Rofetarsa," or Cūchulaind, "Illand mac Fergusa maic Rōig sin." "Galach dā fēindid andso," ol in liaig. "Is fīr," or Cethern. "Damānic dias, dā ḟotalscīath leo, dā ḟīamchalad arcaid for cechtar de, būaile argait im chechtar nāi, dī sleig cūicrindi leu, fethan arggait imppu. Tuid māile foraib, muinchorach nargaid im chec[h]tar nāi." "Rosfetarsa," ol Cūchulaind, "Oll ⁊ Oichne, dā dalta Ailello ⁊ Medba insin." Nīco tīagait a nōindin itir, nach erdalta gona duine bis leo so itē nodgonad. "Domāncadar dā lōech aili didiu," ol Cethern. "Coṅgraim[2675] nān neicside[2676] foraib, otē ferrnaidi." "Rusfetarsa," ol Cūchulaind. "Bun ⁊ Mecon insin, di sainmuintir ind rīg." "Duba in ḟuilse," ol in liaig. "Dochōtar triat chridi forrtharrsnu, co ndernsat crois de indut. Nī argenus annīcc," ol sē. Fil lim immorro di ḟeib eolais co nāchatbertais. "Dergrūathar dā rīgchailli inso," ol in liaig. "Is fīr," ol Cethern. "Dommānic dias ōicḟēnded, otē findlīatha ⁊ fidc[h]ūach cechtar de is mō," "Fīr," ol Cethern, "dochōid a mbiursa tresind ala nāi." "Rusfetarsa," ol Cūchulaind, "dagōic do mōrthelig Meadba insin. Brōen ⁊ Lāirēne [ 98 ]dā mac teōra soillse, dā mac rīgc[h]ailli." "Congal trī niath anīsiu," or Fengine .i. in liaig. "Fīr," orsē. "Domānic triar cutrumai. Rond crēduma eturru rocrechta[2677] fo eill ⁊ luin. Trī trūail[2678] Banba insin di muinter C[h]onrāi maic Dāiri." "Būrach trī fēindetha annīsiu," or Fingin. "Fīr," orsē. "Domānic triar ōcḟēnde[d] co ngarman fēindidi foraib, triar muntorc argaid ima mbraigit cach æ, ⁊ dorn lān do c[h]rūiseachaib la cach næ. Adcomaing cach fer [42a] dīb biur nindamsa, adcomchusa a mbiursa tria cechtardeseom didiu." "Di ḟēindedaib na hIrūaithi insin," ol Cūchulaind. "Doreclamsa ara namainsi dot guin, imruidbiset ēm," ol in liaig, "fēithi do chridi indit co nimreith do chridi indit amail ceirtli a fāsbolg." "Nīr caim,"[2679] ol Fingin, "mathcosan trī feolc[h]ar inso," or Fingin. "Is fīr," ol Cethern. "Domānic triar remar mōr robādar oc mo mūidim riasīu domīstais. Trī broine līatha foraib." "Trī rechtaire Medba ⁊ Aililla sin," or Cūchulaind, "Scenb ⁊ Rand ⁊ Fodail." "Trī bēmend maitine inso," or Fingin. "Fīr," ol Cethern. "Domānic triar ōcfēnde[d]. Putrall māíle duibe for cach næ, cochlēne brec līgda[2680] im gach næ ⁊ trī lorga īairn ina lāmaib. Trī frūich Bāiscne[2681] sin, trī fuis mēisi Medba," or Cūchulaind. "Attach dā derbrāthar inso," ol Fingin. "Is fīr," or Cethern. "Damānic dīas cētrilach.[2682] Dā brat dubglasa impu, dā chromscīath co fǣbar c[h]ondūala foraib, mānāis lethanglas[2683] for crunn midhsing[2684] i llāim cechtar de." "Rofetar," or Cūchulaind, "Cormac Colomon ind rig ⁊ Cormac māile ogath itimoicsi[2685] ēm inn ḟuil rofersat fort," ol in liaig, "it[2686] crōes dochōtar a ndīs immosrocrēchtatar[2687] an gæ duit." "Cungus dā derbrāithre inso," ol in liaigh. "Dōig," ol Cethern. "Domāinic dias ōclæch. Folt cass buide forsind ara nāi, folt cas dond fora chēli, dā gelscīath leu co tūagmilib[2688] ōir. Claideb dorngel īarnimda,[2689] lēini culpatach con ndergindliud impu. "Rusfetar," or Cūchulaind, "Mane Aithremail ⁊ Maine Māithremail andsin." "Imrubud maic ⁊ athar inso," or in liaig. "Is fīr," ol Cethern. "Damrāncadar [ 99 ]dā ḟer dermōra caindeldercai co mbendaib ōir fora cennaib, caided ōrduirn foa choim cech ḟīr, ferbolc[2690] impu cotici a ndī aithircc, ardarcc[2691] ōir bric im chechtar de." "Rosfetar," or Cūchulaind, "Ailill sin ⁊ a mac .i. Mane condusgeb uile."

Ceist, cindas atomchiisea, a p[h]oba, a Ḟingin?" ol Cethern. "Nī gó ēm," ol Fingin. "Nītad tabartha būi duit ar dartaib[2692] indosa cēin ba deisib ⁊ tririb; ba herasa do chomchisi," or Fingin, "intan as slicht slūaig; ar atbēla do anim cip cruth." Amsāi[2693] Fingin in[2694] carpat ūad lasodain. "Romsechise[2695] amail do chēiliu." Is and tucaib dornd dō co mbāi dar dī ḟert in charpait condreised[2696] in carpat huile. Is andsin asbert Cūchulaind: "Is dūaig in lūæ sengrantæse lat bēos." Is de atā Ōchtur Lūi hi Crīch Rois. "Ba cōru bid for nāimdib[2697] immabērtha," or Cūchulaind, "ol for legi." Is andsin iarum erpais in leig togu dō, im bad buith fora [42b] huthar co cend mblīadna ⁊ beathu dō iarum, fa nert trī lā ⁊ trī naidchi fochētōir do imbirt[2698] fora nāimdib.[2699] Is ed ōn iarum dothogsam. Is iarum condīacht Cūchulaind smiur don leig dia frebaid[2700]; dorigne smirchomairt di chnāmaib ina cethra frisi comairnig.[2701] Is de atā Smirombair[2702] a Crīch Rois. Co rochotail lā co naidche iar nōl in smero. "Nīmthat asnai," or Cethern; "tabair asnai creiti in charpait indium," orse. "Rotbīa," or Cūchulaind. "Mad mo gaisced fē[i]n do beith[2703] nobeth agumsa,[2704]" orsē, "robad airisiu co brāth a ndogēnainn." "In main samail fris nid cosmail a nadchīusa," or Cūchulaind. "Cid atchīsi?" ol Cethern. "Cosmail lim bid hē carpat Finde Becce ingine Echdach da[2705] mnāso dotæsad cucund." Conacatar nī, in m[n]āi cosinṅgaisced isin charput. Gaibid Cethern a gaisced ⁊ fosnopair in slōg iarum ⁊ a chreit a c[h]arpait inn-imnaidm fria thairr, ar mba treisi di. Berid robud remi (marb)[2706] isin dūnud in liaig hī thall adrolla ūadhsom remi robāi itir collaib na legi naile. Is iarum ara omunsom foruirmed mind nAileillo forsin coirthi. Fōbairsom didiu in coirthi ⁊ [ 100 ]benaidh in claideb trīt co luid a dornn trīt i ndeadaid[2707] in c[h]laidib. Is de atā Liaa toll i Crīch Rois. "Is brēg anīsa tra," orsē; "nīcon aniubsa dīb[2708] ēm," for sē, "conidnacor for duine in mindse Ailella." Is iarum conmelt foroib laithiu conaithiu[2709] corgaibib[2710] Mane fora chend in mind ⁊ fosfōbair ina charput remi. Focherd didiu a scīath ina diaid conid rorand cona araid ⁊ co lluid triasna heocho hi talmain. Roīadh[2711] in slōg imbisom iarum, conmeltsom didiu foraib, co torchair eturru amlaid.

Fīacalgleo Findtain so sīs.

Is iarum dolluid Findtan do dīgail a maic foraib trī cōecait[2712] fer nimrind dō, dā gæ for cach crunn leu ⁊ fochroisse impu. Dobersidi secht cathu dōib connā tērno nech dia muinter acht hēseom fesin ⁊ a mac. Is iarum etarscartharside frisom fon amdabaid scīath ⁊ anachta la hAilill ara omunson ⁊ ar nāchnimbred foraib co tīsad la Conc[h]obar don chath. Dobertsom cairdi friusom iarum ar telcod a maic dō.

Rūadrucca Mind annso sīs.

Dolluid Mend mac Salchada chucu iarum, tricha fer nimrind dō; docer la Meidb[2713] iarum dā fer dēac dīibsom ⁊ dā fer dēc dia muintersom didiu, ⁊ gōitasom fesin calad ⁊ ba forrderg a muinter. Is de atā Rūadrucca Mind. Dolēicsed dūnad iarsin do Miunn ⁊ nī gegainside didiu nech dībsom acht insin namā. [43a] Asbreth fris. Nībbōi cin nombeith dōib nī, adalsad a mendot for Bōaind hi corRendaib. Is and bāiside ⁊ nī po sār dō telcudh dūnaid dō co taised don chath la Conc[h]obar.

Bāngleo Rochada annso.

Is iarum dosnāmic Rochad Rigderg mac Faithemain di Ultaib, tricha fer nimrin[n] dō, ⁊ gabais telaich ina farrad ⁊ arfōcarthar isin dūnad. Asbert Findabair iarum ba hē a cétserc. "Ma rodcarais didiu," or Ailill ⁊ Medb, "guid ossad dō co tī la Conc[h]obur don chath ⁊ fōi lais ambārach dadaig." Dognīth uile cen corbo rēith a breith fair. Focres a phupall dosuidiu a Findabair ⁊ fāid laisin ningin. Adfīadar sōn dona secht rīgaib di Muma. Asbert rī dībside: "Dobrethai damsa [ 101 ]an ingensin," olsē, "for cóic aitirib dēac ar tuideacht in tslūaigid[2714]sea." Atamatur a[2715] mōirṡeiser ⁊ dam breth da cāch ūadib in cor[2716]sin. Tīagait dia dīgail iarum for maccu Ailella i nGlenn Domain. Bātar oc foraire ōn tslōg.[2717] Farāith Medb ōn iarum. Farāith in tricha cét na nGailiān, farāith[2718] Ailill, farāith[2718] Fergus. Docertar and secht cét i nImṡligi Glndi Domain. Is hē Bāngleo Rochada insin ⁊ Imṡligi Gleanndomnach. Rochūalai[2719] Findabair annīsin .i. apthain na secht cét triana fochann. Atbail ar ḟēili sin. Is de atā Findabair Slēbe.

Meillgleō nIliach so.

Dolluid chucu iarum hIlech senathair Lōegairi būadaich[2720] for Āth Feidli. Lōegaire būadach mac Connaich buidi maic hIliach; būi ica gairi la hūa hi Rāith Impail do foccair dochom in tslūaig[2717] co tōetsad[2721] a dīgail lais. Is amlaid dolluid, ina charput c[h]retach nimbi cen fogaimen cen fortgai, dī ṡengabair buidi fon c[h]arput crīn ⁊ līnais a charpat nimbi di c[h]lochaib co mbu lān cotici a ḟocharpat.

Asorggad cāch dothēiged dia dēchsain, ossē tarrnocht leburpentol ⁊ in clapar triasin creit sīs. Rāthaigis iarum in slōg indas in toichime[2722] dobbert, contibset in fear tarnocht. Is and rochoisc Dōchæ mac Māghach in dæscorslōg ocon chuidmead ⁊ asbertsom fri sudiu tara hēisi, is ē nobered a c[h]laideb ⁊ nobīad a chend de deuth lāi acht imrobrethsom a chumaṅg forsin slōg. Lasodain rāithigestair in smirc[h]omairt. Adfes dō ba do[2723] chnāmaib bō nlllad dognīth. Is iarum dognīsom in smirc[h]omairt naile ina farrad,[2724] co fil in dī smirummair immaille di chnāmaib [43b] fer Ōlnēcmacht. Gatais Dōcha a chend desom iarum dadaich[2725] ⁊ bentai[2726] dia huu. Dogēni cairdes fri suidiu ⁊ bāi a c[h]laideb lais. Mellgleō Iliach sin huain(?) condidnatib in slōg.

Airecor[2727] narad annso.

Dollotar dochum Thaillten iarum in slōig ataroirthet araid Ulad, trī chōeca a llīn. Dofuitet an trī comlīn leo ⁊ dofuitet [ 102 ]som feisine. Rōi Arad, is hed a ainm ind luic i torchar ar conā feadain ar Tānaig Bō Cūailṅgi.

Aisliṅgi nAimirgin annso.

Aisliṅgi nAimirgin tra iarsin hi tīr Thailten. Dosbiudc asa aisliṅgi conā hētad due a ainech[2728] dō i Tailtin.[2729] Is and tāinic Cūrāi mac Dāire cusin slōg do chomruc fri[2730] Coinculaind. Adchūas dō rogab a ōenur trī mīsa gaimrid fri feraib hĒrend. Nī ba fearrda la Coinrūi mac Dāiri frisin slōg teacht iarum ara cheand ind ḟir tregdaigthi crēchtaigthi. Ar robīth Cūchulaind co ndec[h]aid a altaib dō. Is iarum dobidc Cūrāi dīb dībrucud ar ceann araile fri hAmargine commafrecraidis na clocha isinn aer. Is iarum gāid Cūrāi innī Amargine im lēgud ina tāna dar Tailtin. Lēicsis iarum Amargin. Nīrbo machtad immorro bith ar ēgin nombertha ⁊ doringelt Cūrūi dosom nād bīad i cōimthecht in t[s]lōig ōn hūairsin. Dognith didiu. Luith Cūrāi a ndīaid[2731] in tslōig[2732] fochētōir. Intan iarum adidchondairc Amairgin dosōiset clār clē fri Tailtin ⁊ fri Rāidh[2733] nAirthir. Feccais forro aithirrach. Is ed tris ṅdīrīme na tāna ar romarb dībsin ⁊ a mac Conall Cernach[2734] anais lais oco thimthirecht di clochaib ⁊ gāib.

Sīrrabad Sūaldaim annso.

Cēini dongnīthea tra ina hīsiu adchūidimar rocluinethar Sūallaith ō Rāith Sūaltaim i mMaig Muirrthemne būadrugud[2735] a meic Conculaind fri dā mac dēc Gaile Dāna ⁊ mac a sethar. Is and asbert Sūaltaim: "In nem maides, fa muir thar chrīcha, fa thalam conscara, fa gāir mo maicse," olse, "re nēccomlonn?" Dothēt īarum dochum a maic. Ba holc la suthe tuidhecht[2736] dō chuccai. Cia[2737] nongonta nīmbīadsom[2738] nert dia dīgail. "Ērg co hUltu," ol Cúchulaind,"[2739] "⁊ taibret cath fochētōir donaib ōccaib; mani thibreat, nīcon dīastar foraib co brāth." Ammanaca[2740] a athair iarum nīcon robāi ina charpat [44a] forsaroi[2741] acht rind simni nād bad tregdaithi. A lām clē namā doet in scīath, cōeca fuile, is ed robāi inti. Farruma do Emain, congair do Ultaid: "Fir gontair, mnā brattar, bāi agthar.[2742]" A chētna gairm a tæb ind lis, annī naill di thāib led in dūne, an tres [ 103 ]gairm iarum for Duma[2743] na ṅGīall i nEmain. Nī frecart nech; ba airmert di Ulltaib, nī labrad nech dīb acht[2744] fri Conc[h]obar; nī labrad Conc[h]obar acht[2745] ressna trīb drūidib. "Cistabrata, cisdagata, cisdabeir?" ol in drāi. "Nosmbeir," ol Sūaltaim, "nosgata, nombrata Ailill mac Mata la heolus Fergusa maic Rōig; roindertha far muinter cotici Dūn Sobairc[h]e; ructha a mbāi ⁊ a mnā ⁊ a n-ēti. Nīslēici Cūchulaind a Maig Murthemne ⁊ a Crīch Rois; trī mīs a gaimrid tuaga tra congabait a brat fair, suip sesca fail ina altaib[2746]; rogæt coṅdechaid a altaib dō." "Ba hisa," ol in drāi,[2747] "a bās ind ḟir rogresi ind rīg." "Is deithbir dō," ol Conc[h]obar. "Is dedbir dō," ol Ulaid. "Is fīr a canas Sūaldam," ol Conc[h]obar, "ōn lūan aidche samnai coricci lūan aidchi imbuilc ocor nindred." Focherd Sūaltaim bedc imach lasodain. Nīr lōr lais an aithesc rodbāi ⁊ dofuit fora scīath, co mbī fæbar conndūala in scēith a chenn de. Dobeir īnd Emain aitherroch a chend forrsin scīath isa teach ⁊ asbeir an cend an focol cētna; ciasi berad[2748] alailiu is inna c[h]otlud robōi so forsind liaic, ⁊ is de dorochair fora scīath oc dīuchtrad. "Ba romōr a nūallsa tra," ol Conchobar. Muir ara[2749] cendaib, in nem hūasa ṁbennaib, talum foa cosaib. Dobērsa cech mboin ina hindis[2750] dīb ⁊ cach mben ⁊ cech mac dia tig iar mbūaid chatha." Forrumai Conchobar iarum lāim fora mac, for Findchad Fer ṁbend. Is aire asberar do suidiu fobith nombītis benna argaid fair.

Tochestol Ulad inso.

"Atrōi, a Findchaid! Notfōidiu co Dedad,[2751] co Inber,[2752] co Leamain,co Fallach, co hIllann mac Fergossa, co Gabar, co Dorlunsa, co hImc[h]lāriu, co Derg inderuc, co Feidlimid, co Cilar Cētach, co Fæladān, co Rochaid mac Faithemain, co Rigdond, co Lugaid, co Lugda, co Cathbuith, co Inber, co trī Coirbriu, co hAelai, Co Lae, [44 b] co a thachur, co a glend, co Senoll hUathach, co Debul Ardda, co Cethirn mac Findtain, [co] Carlaig, co Cethern, co Eillne, co Aurothor, co Mulaig, co a dūn, cosin rīgfilid, co hAmirgin, cosin nŪathadaich fodoblaid, cosin Mōrrignai, co [ 104 ]Dūn Sobairc[h]e, co hIeth, co Roth, co Fiachna, co Fert, co Dam Dremed, co Andiaraid, co Mane mac mBraitharge, co Dam Derg, co Mod, co Maithes, co hIrmaithis, co Corp Glīath, co Gabar Leigi Line, co hEchtaich Saimnech, co Saimne, co hEchdaich Lathach, co Latharnu, co hUma mac Remarbisi, co Fethain, co Muinremur mac Gerrgind, co Senlobair, co Canaind nGall, co Follamain, co Lugaid rī Fer mBolc, co Laigi Line, co Būaidgalach, co Ambūach, co Fergna, co Barrēne, co hAine, co hAirigi nEchbēl, co hAbra, co Celtchar mac Cuithechair, co Lethglais, co Lōegairi Milbēl, co Breo, co trī macaib Dromscailt mic Dregamm, co Drenda, co Drendas, co Cimb, co Cimliṅg, co Cimmene, co Fānu Caba, coFachtna mac Senchath, co hAraid, co Senchaid, co Seṅchairthe, co Briccir, co Bricirne, co Breic, co Būan, co Bairech, co hŌengus mac Lēti, co Fergus mac Lēiti, co hŌengus Fer Molg, co Bruchur, co hAlamiach in fēnnich, co Slānge, co trī macu Fiachna, co Cūailṅgne, co Conall Cernach, co Midlūachair, co Connad mac Morna, co Felunt, co Coinculaind mac Sūaltaim, co Muirthemne, co hAimirgin, co hEas Rūaid, co Lōeg, co Leiri, co mac Sālc[h]olca, co Coirenda, co Conrī mac Amargin, co hAraithi, co hŌengus Fer mBenn Umai, co hOgma ngrīanainech, co Brecc, co hEo mac nOircne, co Toillc[h]end, co Saithi, co Mogoll Echbēl, co Mag nĀi, co Conla Sǣb, co hUarba, co Lǣgairi mbūagach, co hImpail, co hAlile nAmargine, co Tailtin, co Furbaidi Fer benn, co Seil, co Manes, co Cūscraid mend, co Maic Lī, co Fingin, co Findgabra, co Cremath, [45 a] co Blæ Fichit, co Blæ Brugaich, co Fesair, co hEogan mac Durthacht, co Fermag, co Dord, co Seirid, co Serthe, co Oblān, co Cuilēn, co Cuirther, co Liana, co hEith benne, co Fernel, co Findc[h]ath Slēbe Betha, co Talgobain, co Bearnas, co Mend mac Fer calca, co Maigi Dulo, co hIroll, co Blarigi, co Tibraidi mac nAilc[h]otha, co hIala iṅgraimme, co Maigi Doblo, co Rus mac nAilchatha, co Mane mac Cruim, co Nindich mac Cruind, co Dipsemilid, co Māl mac Rochraidi, co Muindi mac Munremair, co Fiatach Ferndoirre mac Dubthaich, co Muirne Mend.

Aisling Cormaic Coṅlong[es] so. Nīrbo andsa thra do Findchath a techtaireacht, ar robātar[2753] cōiceth Conchobair huile cach tigerna dīb oc irnaidi Conchobair nach ōen tra bāi fri [ 105 ]hEamain anair ⁊ antūaid ⁊ aniar. Intan bādar and dolotar uile combādar oc Emain Macha. Intan bātar and adcūaladar[2754] comērge do Chonc[h]obar inn-Emain. Lotarsom sech Eamain fodeas i ndīaid int slōig.[2755] A cētna tochumluth iarum ō Emain co hIrard Cuilleand. "Cid fris nanaid sund?" ol Conchobar. "Oc irnaidi do macsu," or in slōg. "Dochōtar co trchaid leó do Theamraig do chuindchid Eirc maic Cairpri Niadfer ⁊ Fedelme Nōichridi; condontīsat a ndā trichaid cēt sin nī ragam don maiginsea." "Ni aniub chētus," ol Conchobar,[2756] "co fesadar fir hĒrend mo dīuchtradsa asin ches araba."

Luid Conc[h]obar ⁊ Cealtchair trib cōictibcarpatcutubartadar ocht fichti cend dīb ō Āth Airthir Midi; is de atā Āth Fēne. Bādar and oc frecomēt in tslōig[2757] ⁊ ocht fichid ban, ba sī a nernail din brait; dobretha a cenda and ⁊ dofāidi Conc[h]obar ⁊ Celtchair dochum an dūnaid. Is andsin asbert Celtchair fria[2758] Conc[h]obar.

"Taibli lethderga la rīg naga[2759] samlaithiu co fodbaib fethe dees miomain im chēt crōeb di thailc traigead tricha cetharriad cēt crūaid neach dame la cēt im cēt druad diar tuus na esbiad fer feraind im druimne Conc[h]obair fochleamar cath clichit a ḟēine rogenetar cath for Gāirich ⁊ Irgāirich," olse. No comad hē Cūscraid Mend Macha mac Conc[h]oba[i]r rochanad in lāigsea[2760] in adaig riasin cath[2761] for slicht na lāidi rochan Lōegaire [45 b] būadach .i. Afraigid rīg Macha aurclichid ⁊ reliqua, ⁊ comad isin dūnad tair rocanta. Bā isin naichdisin adchondairc Dubthach Dōel Ulad in aislingi a mbādar ind tslōig[2762] for Gāirich ⁊ Irgāirich; is and asbert triana chotlud.

Aislingi Dubthaich so.

Amra maitne, amra mithisi, mescfaither slōig, soithfidir rīg, memsite muineoil, ruidfes grīan, dommema for trī slūagu slicht slūaig Ulad im Chonchobar; imconsēnat a mnā, dosēset a neti isin maitin manairther, arsilsither lāich, diroirpiter coin, ardidsiter eich illenith loth ibther sinis cluipetach di dālaib mōrt[h]ūath. Dofochtradar tria chotlud lasin. Cotmesca ind Emain forsin slōg. Adbail cēt fer dīb It˘[2763] toeter didiu iarsin; co cūaladar doris Cormac Conlonges, no comad hē Ailil mac Mātæ isin [ 106 ]dūnad tīar nochanad so hūair Aililla. Mōra ossad, osad Cuilleand, mōra cocuir, cocuir Delend, mōra echracha, echracha Alais no Asail, mōra tedmand, tedmand Ted.

Toichim na mbuiden annso.

Cēin trā rognīthea ina fisiseo roairlesatar Connachta a comairle Ailella ⁊ Medba ⁊ Fergusa techtaireda ūaidib do dēcsin Ulad dūs in torpartar an mag. Is andsin iarum asbert Ailill. "Eirc a Maic Roth trā," or Ailill, "⁊ dēcca dūnd indat ole inna fir isin magsa Midi itām? Mani torpartadar didiu tucasa a mbrait ⁊ a mbū; doberad cath damsa ma tacar dōib; nisnidnus[2764] sund nī bus sīriu."[2765]

Luid Mac Roth iarsin do dēcsain ⁊ do frecomet in maigi da athrala[2766] aithirrach co hAilill ⁊ Medb ⁊ Fergus. In cētna fecht[2767] iarsin dorēccacha[2768] Mac Roth hūad do accmac Slēbe Fūaid conacca. īarsin dorrala ina huili fīadmīla asin fidbaid co rabadar isin maig huile. "In fecht naili didiu," or Mac Roth, "dorēccacha ūaim in mag conacca in tromchīaich rolīn na glendu ⁊ na fāntu conderna na tulcha[2769] eturru amail indsi i llochaib. Dommarfas iarsin ina ōible tened asin mōrc[h]īaich sin, iarsuidiu domarfas ilbrechtrad cach illdatha isin bith. Atchondairc iarsin in ṡaighnēnrath[2770] ⁊ in mbreisimnich ⁊ in tornich ⁊ in gǣth mōir bec nādrucc[2771] mo folt dom chind ⁊ nāch aramtrascair[2772] dar m' aiss [46 a] ⁊ nī bu mōr gǣth in lōi chena."

"Ced sucut? a Ḟerguis," or Ailill, "samalta lat." "Ni andsa damsa a samail ōn," or Fergus; "Ulaidh indsin ar tīachtain asa ces. It ē torpartatar a fid im droṅg iarum ⁊ mēt ⁊ imḟorrain[2773] na lāth ngaile, ised forrochraid in fid, is rempu rothechadar na fīadmīla isin mag. An tromcheō atchonnarcais rolīn na fāntu, anāla na trenḟer sein rolīn na glenntu conderna na tulcha amail indsi i llochaib eturru. Int saignēnach[2774] ⁊ ind nēiblech tened ⁊ int ilbrechtrad adchondaircsiu,[2775] a Maic Roth," or Fergus, "it ē sūile na caurad assa cennaib sin doraitniset frit amail ōible tened. In toirneach immorro ⁊ in breisbēmnech ⁊ in tromgal rochūalusu, fetgairi na claideb ⁊ na calg ṅdēt insin, [ 107 ]breisímneach[2776] na narm, caulgairi[2777] na carpat, basgaire na neach, nert ina nerrad, būrach ina fēndeda, fūaim na mmīled, mōrbruth ⁊ ferg ⁊ borrfod ina lāth ṅgaile oc dechrad dochum in chatha la mmēit inna feirgi ⁊ ind lūthbasa; inddar leo nī tairset itir," or Fergus. "Artanesamar," or Ailill, "itāt ōic[2778] lind dōib." "Ricfasu al-leas ōn," or Fergus, "fobīth nī foigēbthar inn[2779]Ērind uili nach a nīarthar domain ōthā Greciæ ⁊ Sceithiæ sīar co hindsi Orcc ⁊ co Colomna Hercoil ⁊ co tor mBreogain ⁊ co hindsi Gaid[2780] nech folō Ultu fo a mbruth ⁊ fo a ferg," or Fergus. Is iarsin iarum luid Mac Roth aridise do dēcsain toichme fer nUlad combōi inna ndūnadh oc Sleamain Midi. Luid iarum aridisi co hAilill ⁊ Medb ⁊ Fergos ⁊ adfēt scēla derba dōib coneber Mac Roth aca naisnēis:

"Tāinic buiden mōr bruthmar brīgach borrfadach isin telaich oc Sleamain Midi," for Mac Roth; "dōig lim immorro is ar trichaid cēt inti; rostellsad[2781] a nētaigi dīib foc[h]ētōir ⁊ rocechladar fert fōtmaig fo suigiu[2782] a tāisich. Lōech cǣm sēta fota ard ōemind cāinem do rīgaib a delb i nairinach na buidne, folt findbuidi fair ossē cas, deas, tobach, druimneach corrici āth a dā gūaland; fūan cas corcra imbi hi forcipul bretnais derscai[g]thech dergōir ina brut fora brundib.[2783] Rosc roglas rochāin ina chind; coinsiu cōir corcarda lais ossī fochōel forleathan. Ulcha degablānach erchas ōrbuidi occa, lēne gel culpatach co ndeirgindliud i costol[2784] imbi, [46 b] claideb ōrduirn iarna imdæ, gelscīath co tūagmilib[2785] ōir fair, manāis lethanglas fora chrund midenn[2786] ina lāim. Āilleam di flaithib domain a thothim[2787] itir slūag ⁊ bruth ⁊ chruth[2788] ⁊ errad, eter ēcosc ⁊ erfūad[2789] ⁊ bāig ⁊ choscor, itir greit ⁊ gin ⁊ ordan."

"Tānic buiden aile and didiu" or Mac Roth, "is tānasti dia sēitche itir līn ⁊ costud ⁊ errad ⁊ erūad ⁊ gin. Ōclæch cāin caurata[2790] inna hairinach na buidne sin. Brat hūainide imbi hi forcibul; eō ōir hūasa dōit, folt casbuidi fair, calc dēt co nimdurn [ 108 ]diad fo a chlīu. Lēne co nechlaim i custul cota ṅglūn, scīath bēimnech co fǣbar condūala fair, caindel rīgthaigi ina lāim, fethan aircit imbe 7 imrith[2791] iar craund co sleig sair, in cēin naile dorreith coticci a dorn ⁊ dofesid in buidin sin for lāim chlī thōisich na cētbuidne, ⁊ is amlaid doesetar ⁊ a ṅglūne fri talmain ⁊ imbel a scīath fria smecha[2792]; ⁊ domḟarfas atā forminde for erlabra ind ōclāich mōir borrfadaich as tōisech don buidin sin."

"Tānic buiden aile and didiu," or Mac Roth, " is aidblium[2793] tricha cēt a forcsi, fer crōda annsam chain chendlethan inna hairinach, folt dondchas fair, ulcha fota indchōel degablach lais, brat dubglas folus hi forcipul imbi, delg nduillech d'findruine[2794] hūasa bruindib, lēne gel culputach co glūn, scīath erradach co tūagmīlib fair, māel ṅdorn findargait fo a chōim, sleg cōicrind ina lāim. Dofesid ar bēlaib tōisich na cētbuidne.

"Cīa sin, a Fergais?" or Ailill. "Roḟetarsa ēm," [2795]or Fergus, "ina buidni sin .i. Conchobar rī cōicid Ērind, is hē deisid forsin fert fōtmaig. Sencha mac Aililla erlabraid Ulad, is ē deisid ara bēlaib. Cūscraid[2796] Mend Macha mac Conc[h]obair, is hē deisidh for lāim a athar. Is bēs don gāi fil na lāim ind abairt ucut ria coscor, nī imrethid[2797] riam nā hiarum. Is dagǣs nimgona fri fūabairt cach nītha tānic sin," or Fergus. "Fogēbad a nacallaim sund," or Medb. "Tongu do dīa toinges mo thath ēm," or Fergus, "nī rogēnair in Ērind cose slūag argara Ulad dogs.'

"Tānic buiden aile and didiu," or Mac [Roth], "is [47a] uilliu trichait cēt al-līn. Lōech mōr calma co ṅg[r]āin ⁊ erūath ossē gormda grīsainech ina hairinach; folt dond temnidi fair ossē slimthana fora ētan, cromscīath co fǣbar condūala. fair, sleg cōicrind ina lāim, foga forgabalach ina farrad,[2798] claideb crōda iarna cinddruim, brat corcra hi forcibul imbi, eō ōir fora dōit, lēne gel culpatach cota nglūn." "Cīa sin, a Fergais?" or Ailill. "Is cor[2799] lāma ar debaid ēm," or Fergus, "is cathmīlid fri nīth, is brath fri bidbadu dodānic ann .i. Eogan mac Durrthacht rī Fernmaigi sin," ar Fergus.

[ 109 ]"Tānic buiden mār borrfadach aile isin telaich oc Sleamain Midi," or Mac Roth. "Rolāsat a nētaigi tara nais. Aṅgō didiu is tailc dond dechadar isin telaich, tromda int erfūath[2800] ⁊ is mōr in gin donucsad forru, hūathmar int airmgrith rolāsad ocon toithim.[2801] Fer cennremar calma caurata[2802] inna hairinach ossē cichorda grainne, folt ētrom grelīath fair. Sūili buidi mōra ina chind, brat buidi co nechlaim[2803] gil i faithi imbi. Scīath bēmnech co fōebar condūalach fair dianechtair, gāi slindleathan, sleg ḟota co mbrōen fola iarna crunn, ⁊ gāi a thānaisi co crū bidbud iar nāg ina lāim. Claideb bēmnech mār iarna formnu." "Cia sin, a Fergais?" or Ailill. "Nimgeb comroc comlond nā comrom in lǣch dodānic .i. Lōegaire Būadach mac Connaig maic Ilech o Impiul[2804] antūaid," or Fergus.

"Tānic buiden mōr aili and didiu i Slemain Midi isin telaich," or Mac Roth. "Lōech munremar collach cāin inn airinach na buidne sin, folt dubchas fair ossē corcra gormainech, rosc ṅglas lainderda inna chind, brat odarda fochlaidi imbi, bretnas bānairgit and, dubscīath co mbūailid humæ fair, gāi sūilech co foscadaib ina lāim, lēne trebraid co ndeircindliud imbi, claideb co nimdornn diad tara ētach anechtair." "Cia sin, a Fergais?" or Ailill. "Is cor ar ugra dodānic, is tond romara bāides minglaisi, is fer trī ṅgretha, is brāth mbūabthana bidbad dodānic," or Fergus ".i. Muinremur mac Gerrcind ō Moduirn atūaid."

"Tānic buiden mōr aili ann didiu isin telaig i Sleamain Midi," or Mac Roth. "Buiden rochāin roālaind itir līn ⁊ costud ⁊ timthaidi. Is borrfadach dofarfobrit in tulaig, forrochroth in slōg an armgrith rolāsad oc teacht ind rēimme. Lōech cǣm grāta inn airinach na buidne, āillde do dāinib [47 b] a delb itir folt ⁊ rosc ⁊ hūamain, itir errud ⁊ chruth ⁊ guth ⁊ gili, itir mīad ⁊ mēit ⁊ maisi, ⁊ itir arm ⁊ ergnas ⁊ cumtach, itir dechelt ⁊ gaisced ⁊ cōri, itir feib ⁊ gāis ⁊ cenēl." "Isī a epert," ar Fergos; "is luchair dego in fer ālaind Feidlimid dadānic ann, is borrfadach caurad, is tonn anbthine bādis, is gus nād fulaṅgthar co coscraib a aile-c[h]rīchaib iar foirtib a nāmad .i. Feidlimid Cilair cētaig[2805] ann."

[ 110 ]"Tānic buiden aili and didiu isin telaich i Sleamain Midi," ar Mac Roth, "nā hūaiti trīcha cēt ergal an[2806] riam. Lōech mōr calma odarda cōir comendaisc inna hairinach, folt dubchas fair, cromrosc odarda[2807] nadard ina chind, fer tarbga tailc garb, brat glas imbi co ndelc argaid ara dōit, lēne gel culpatach i custul imbi, claideb iarna ṡlīasaid, dercscīath co mbūaili chaladargait fair, tresemnech slindlethan ina lāim." "Cia sin, a Ḟergais?" or Ailill. "Is lonnbruth barand, is lāimnid cach catha, is būaid cech ergaile dadānic ann; Connad mac Mornai o Challaind andsain," or Fergus.

"Tānic buiden aili ann didiu isin telaig oc Slemin Midi," or Mac Roth. "Is tōichim slūaig ar mēit. Tōiseach fil in airinach na buidne sin, nī coimdig lǣch bad chāime itir delb ⁊ timthach ⁊ decelt. Folt tobach dergbuidi fair, gnūis chōir corcra chutromæ. Aged fochǣl forlethan, beōil derga thanaidi, dēt nīamda. nēmonnda, guth glan[2808] gleōrda, cuinsiu chāin corcarda chumdachtach.[2809] Āilldem do delbaib dōine. Brat corcra hi forcibul imbi, bretnais fo al-lānecor de ōr hūasa bānbruindib, cūarscīath co tūagmīlib illdathacha co cobroth aircid hūasa clīu. Gāi fota fǣbarglas la foga fēig fobartach ina lāim, claideb ōrduirn ōir fora muin, lēne [2810]culpatach co ndergindled imbi i custul." "Cia sin, a Ḟergais?" or Ailill. "Roḟetamar immorro," or Fergus. "is leth gliad ēm," orsē, "dandānic and, is clāriud comlaind, is lonnbruth ārchon; Rochaid mac Faithemain ō Brig Dumæ far cliamain insin rofōi la far ninginsi .i. la Findabair."

"Tānic buiden aile and didiu isin telaich i Sleamain Midi," or Mac Roth. "Lōech oircnech remarsliastach mōr inn airinach na buidne sin. Bec nāch remithir fer cach mball de. Aṅgō is fer co talmain" olsē. [48 a] "Folt dub fair, gnūis chnedach corcarda lais, rosc mbrecht nērard ina chind, fer ān athlom samlaid co ṅgrāin ⁊ erūath connocaib dafil coṅgraim adamra itir ētach ⁊ arm ⁊ ēcosc ⁊ āni ⁊ erred; conocaib co comrom niad co naṅglonnaib samnæ, co mmīad imtholton, co saidig tar comlond do briusiud for forlond co mbaraind for bidbadu, co nimthecht for ilchrīcha ecraidi cen chomēirgi. Nī gō is tailcc doroachtar [ 111 ]rēim hi Sleamon Midí. Bāithi do gail ⁊ gaisced ōm," ol Fergus; "bāithi di drūis ⁊ tairpthigi, bāithi di nert ⁊ mīadamlai, tatha didiu (?) di slūagaib ⁊ airbrib mo chomaltai fē[i]n Fergus mac Lēiti rī Līne, rind nāga tūaiscirt hErind.[2811]"

"Tānic buiden mōr borrfadach aili and didiu isin telaig a Sleamain Midi," or Mac Roth, "ergal ān[2812] riam,[2813] errada iṅgantai foraib, lōech cōem ālainn ina hairinach, būaid crotha huile itir ḟolt ⁊ rosc ⁊ gili, itir mēit ⁊ costud ⁊ cōri, cūicroth ōir fair, brat hūaine hi forcibal imbii bratnas ōir isin brot hūasa dōit, lēne gel culpatach i custol imbi, tuiri rīgthaigi ina lāim, claideb ōrduirn iarna formna." "Is bruthmar a bara in chaurad chomramaich dadānig and ēm," or Fergus. "Amorgene mac Eiccitsach,[2814] goband ō Būais antūaid[2815] annsin."

"Tānic buiden aile and didiu isin telaig a Sleamuin Midi," ar Mac Roth. "Is bādud ar mēit, is tine ar āine, is leo ar aithigi, is cath ar līn, is all ar mēt, is oll ar nert, is brāth ara blāiriud, is torand ara tharpt[h]igi.[2816] Lōech garbaineiuch hūathmar in airinach na buidne sin, ossē brūach bēlmar, folt garbh grendlīath fair, ossē srōnmar ballderg, brat riabain imbi, cūailli īaraind fora brut, cromscīath co fǣbur conndūala fair, garblēne trebraid i custol imbi, liathgǣi mār ina lāim, trīcha[2817] semand aire, claideb .vii. ṁbrotha iarna formnai. Atracht in slōg uile ara chind ⁊ rolā[2818] dīrmæ din chath imbi oc teacht isin telaig." "Iss cend erbāga dadānic," or Fergus, "is leth catha, is greit ar gail, is tond ainbt[h]ine[2819] bādas, is muir dar crīcha .i. Celtchair mac Cuitheochair ō Dūn Lethglaisi atūaid."

"Tānic buiden aile ann didiu isin telaig a Sleamain Midi," or Mac Roth. "Lōech ēngel ina hairinach find huile itir folt ⁊ abrotchor ⁊ ulchai ⁊ decelt, scīath co mbūailich [48 b] ōir fair ⁊ claideb co nimdorn diad ⁊ manāis breifnech[2820] ina lāim. Adlǣchda donārlaid a tōchim." "Inmain ēm in bethir bailc bēimnech dodānic," or Fergus, "in mathgamain mōrglonnach fri hecraidi [ 112 ]conloing firu, Feradach Find Fechtnach[2821] ō nemiud Slēbe Fūait atūaid annsin."

"Tānic buiden aili and didiu isin telaich a Slemain Midi," or Mac Roth "Lǣch ūathmar inna hairinach, ossē brūach bēlmar, mēit a bēil beōlu eich, folt dondchas fair, ossē lethglōir cadissin lethanchend lāmfota, brat dub ascach[2822] imbi, roth crēda and hūasa, dondbocōit[2823] līæth hūasa c[h]līu, manāis muincech ina deis, claideb fota iar formnu." "Is leo lāmderg londandsclech dadānic," or Fergus. "Is ardglondach āgmar amnas, is bruth ar thīr nād fulaṅgthar, Eirrgi Echbēl ō Brī Eirgi atūaid," ol Fergus.

"Tānic buiden aile ann didiu isin telaig i Slemain Midi" or MacRoth. Dā ōclōech cǣma cosmaili diblīnaib ina hairinach, fuilt buidi foraib, dā gelscīath co tūagmīlaib argait, atā immǣs eturru, immalle doaurcbad dōib a cossa ⁊ fosruimet, noco nalt dōib taurcbāil a coss do neachtar de seach araile. Dā ānrad, dā ānloise, dā rind āga, dā chaur, dā clt[2824] bāgid, dā drec, dā thene, dā cathmīlid, dā chathchuimnid ergaile, dā deil, dā dāna, dā treitill Ulad imma rīg." "Cia sin, a Ḟergais?" or Ailill. "Fīachna ⁊ Fīacha, dā mac Conc[h]obair maic Neasa, dā cridiscēl thūaiscirt Ērenn," or Fergus.

"Tānic buiden ele and didiu isin telaig a Slemain Midi or Mac Roth. "Trī hōclāich grīsta grāta[2825] gormanig ina hairinach, trī bearrtha blāibuidi foraib, trī broit ōendatha impu hi forcibul, trī delgi ōir hūasa ndōitib, teora lāne monasacha co ndergindtliud i custul impu, trī scēith cosmaili oraib, trī claideb ōrduirn iarna formnu, teora slega lethanglasa inna ndeaslāmaib; atā imǣs eturru. Tria ānchinnid[2826] Choba, trī mōrglonnaich Midlūachra, trī ruirig[2827] Roth, trī harsidi airthir Fūata," or Fergus; "trī maic Fiachna indsain i ndegaich in tairb .i. Rus ⁊ Dāiri ⁊ Imchath," or Fergus.

"Tānic buiden aile and didiu isin telaig i Slemain Midi," or Mac Roth. "Fer bresta bruthmar ina hairinach, sūile rūaderga [ 113 ]curita ina chind, brat brec imbi, roth aircid and, scīath glas fora chlīu co nimdorn argaid fo slīasait, gāi derscai[g]thi co nag am amainse ina dīglaig deis, lēne geal [49 a] culpatach i custul cota glūn. Buiden forderg co fuilib imbi ossē fuileach crēchtach cadesin." "Is ē sin," or Fergus, "in dāna dīchonnarcell, is ē in lāmnid leatharthach,[2828] is ē in[2829] rob rigi ergaili, is ē in tarb dāsachtach, is ē in būadach Baili, is ē int anglondach Bermais, is ē in cathchuiwnich Colpt[h]ai,[2830] comla cōicthi thūaiscirt hĒrenn .i. Menn mac Sālchalca ō Chorannaib. Do dīgail a crēcht tānic in fer sin foraib," or Fergus.

"Tānic buiden aile ann didiu isin telaig a Slemain Midi," or Mac Roth, "⁊ sīat adlōeochda imt[h]oltonach;[2831] ōclǣch odarda mōr lecanḟota ina hairinach, folt donn crǣbach fair, brat derg foloi cāin[2832] imbi, lēne dergscoi[g]thi, dealc nōir hūasa dōidib ina brot, claideb dercscoi[g]thi co nimdurnn findarcaid fora c[h]līu, scīath derg fair, mānāis leathanglas fordūal altchāin uindsenn ina lāim." "Fer trī mbailcbēmend dadānic," or Fergus, "fer trī raiti, [2833]fer trī ruti,[2833] fer trī ramada, fer trī mbūada, fer trī ngretha conboing nītha for nāimdiu in alailiu crīch. Fergnæ mac Findchōime a Coronn sin."

"Tānic buiden aile and didiu isin telaich i Slemain Midi," or Mac Roth. "Is aidbliu trīcha cēt a faircsi; lǣch uchtgel rochōem ina hairinach, cosmail fri hAilill ucud itir mēt ⁊ maisi ⁊ decelt ⁊ errad, mind ōir hūasa mullach, brat dergscoi[g]thi imbi hi forcibal, bretnas ōir isin brot fora bruindib, lēne co ndergindliud i custul imbi, scīath bēmnech co nimlib ōir fair, tuiri rīgthaigi ina lāim, claideb ōirduirn iarna ḟormna." "Is muir tar glasa dodānic ann ēm," or Fergus, "is londbruth loga, is dīfulaing a bara fri hecraidi. Furbaidi Fer benn innsin," or Fergus.

"Tānic buiden aile and didiu isin telaig i Sleamain Midi," or Mac Roth. "Adlǣchda dīairme," ol Mac Roth, "errada inganta ēcsamla impu seach na buidne olcheana; is bladach dodechadar didiu iter arm ⁊ ētach ⁊ errodh. Slōg mōr borrfadach isin buidin, mac brecderg ina hairinach. Āildem do delbaib dōine a delb, ergal ān riam, scīath taulgel ina lāim co cobrud ōir fair ⁊ [ 114 ]bil ōir imbi, gāi āith ētrom co foscod ina lāim, brat corcra cortharach i forcibul imbi, delc narcuid isin brot ara bruindib, lēne gel cupatach co ndergind[liud] imbi, claideb [49 b] ōrduirn tara ētach aneachtair." Contūaissi[2834] Fergus lasodain. "Nī fetarsa[2835] ēm," or Fergus, "indas in maic sin la hUltu, acht ōen bad dōig lim beidis hē fir Themra immon mac cōir namra noir[d]nidi, im Erc mac Coirpri Niad fer ⁊ ingine Conc[h]obair nimmuscarat tairrid dīchmairc a athar dodeachaid in fer sin do chobair a senathar. Is tria nāg[2836] in maic sin," or sin[2837] "brisfi[t]hir in cath foraib. Nicon aithigi[2838] in mac sin hūath nā homun oc far saigid etorro a medōn far catha. Bad ferrda bhūrigfite[2839] lāithi gaili fer nUlad oc teasarcain luig a cridi oc sligid in chatha; dosuicfe uile ell condolba oc aiscin in maic isind nīth mār sin[2840] oc sligi in catha remib. Rocechlastar rucht claidib Conc[h]obair amail gloim? nārchon ic tesorcain in maic. Focicher Cūchulaind trī mūru dōine immon cath oc saighid[2841] in maic bit (sic). Bith condalb donuapērat lāith gaili fer nUlad in dīairmi," or Fergus.

"Is fota leam trā," or Mac Roth,[2842] "bith fri haisnēis ineich adcondarc uili acht dodoechaid etarport co fis scēl dūibse." "Dofucais," or Fergus. "Nī thānic didiu Conall Cernach cona mōrbuidin," or Mac Roth. "NĪ thāngadar trī meic Conc[h]oba[i]r cona trī cōectaib cēt. Nī thānic t Cūchulaind and iarna chrēchtnugud inn ēcomlund. Acht masa err ōenc[h]arpait," or Mac Roth, "nammā is dōig bad nē inso thānic ann. Dā each dronchara fona c[h]arpat; it ē scūablebra, baslethna, forlethna, fosseṅga[2843], ardchenda, tūagmair, gobc[h]ōela, bolcsrōna.[2844] Dā ndroch ṅduba tairchisi[2845], fonnaid-rēidi, ruirthecha, cret urard dresachtach, pupull ūainidi,[2846] hūaitne intnaise. Ōclǣch isin charpat sin cetherleathan corcaineach, sūasmǣl cas cirdub fair coticci[2847] āth a dā ghūaland[2848], cethochruss no ceatharfochrus bruit derg imbi, ceithri tricht binni clis hi cechtar a dō dhōit.[2849] Claideb ōrduirn fora chlīu, scīath[2850] ⁊ sleg lais, ceit[h]ri cleitīni fichit imbi fo thētaib ⁊ refedaib. Ara[2851] ara bēlaib, dā chulaid ind araid [ 115 ]frisna heocho, na hēisi ina ladair riam sair, fithchell[2852] for scarad eturru, leth a fairne di ōr buidi, anaill ba de findruine, būanbach fo a dib slīastaib, .ix. cles do chor dō an ardai." "Cia sin, a Fergais?" or Ailill. "Nī anse," or Fergus, "Cūchulaind mac Soaltaim a sīdaib ⁊ Lōeg mac Rīangabra a aræ. Cūchulaind insain," or Fergus.

"Mōr do chētaib t ⁊ mīlib," or Mac Roth, "doroachd in dūnaidsa Ulad. [50 a] Mōr do churadaib ⁊ do thrēnḟeraib ⁊ lāthaib gaile roachtadar grafaind isin nōenach. Mōr do buidnib didiu," or Mac Roth, "robātar oca torachtar in dūnaid[2853] cētna doneoch nā toracht ⁊ nā tānic an dūnad an dodechadsa acht namā," or Mac Roth, "nocho tarnastair[2854] mo rosc for tulaich nā dingna doneoch rosīacht mo ṡūil ōthā Āth Firdiad corici Sleaman Midi, acht for ech ⁊[2855] dune." "Fer muinter adchondaircais ēm," or Fergus.

Luid Conc[h]obar t cona slōgaib congab dūnadhi comochraib dia c[h]ēlib. Guithir dāl o Conc[h]obar da Ailill co turcbāil ngne arabārach ⁊ basisestar Ailill ar feraib hĒrend ⁊ ar in loṅgess ⁊ basisestar Conc[h]obar ar Ultaib ⁊ focertar pupaill Conc[h]obair iarum. Is heth moth ba fornocht talam eturru ⁊ daneccad hUlaid re fuined ngne. Is annsin asbert in mōrrigan isin dorbles itir in dā dūnad:

"Crenaid brain brāigde fer bruinden fuil feochair cath conmid luind mesctuich tuind tāib im thuill im nīth galaib iar luimnich luud fianna fetal ferda fir Crūachan cotascrith imm ardbith cuirither cath ar cosa alailiu cēnmair[2856] hUltaib mairc Iarnaib mairc d' Ultaib immorro cēnmair Iarnaib is ed dobreth hi clusaib Iairn mairc hUltaib ol niscainedar angle."

Robāi Cūchulaind t oc Fedain Chollna ina narrad. Dpbreth biad dō ōna brigadaib inn aidchi sin ⁊ dothēigdis dia acallaim fri dē.[2857] Nī rubai neach diib clīu do Āth Firdiad. "Huinse albani asin dūnad anīar[2858] [i]sinn[2859] dūnad sair," ol int ara fri Coinculaind; "huindse ceithern gilla ara cend." "Conricfet in gilla sin," or Cūchulaind; "regaid int albani tarsin[2860] mag inti nād gēba a corti regaid do chobair na ngilla." Dognīth[2861]n [ 116 ]iarum amail asindubairt Cūchulaind. "Cindus nondfechad gilla Ulad in cath?" "Is fearrda[2862]," ol int ara. "Ba bāg dōibsom an toitim oc tesorcain a neiti," ol Cūchulaind; "⁊ anosa?" "Na ōclacha amulc[h]acha nodfechad indosa," ol int ara. "In tānic nēll solus forsin ngrēin bēos?" for Cūchulaind. "Nāthō em,"[2863] ol int ara. "Apraind nachimbaisi nert do theacht cucu," ol Cūchulaind. "Consinter chena indiu," ol int ara," im thrāh turcbāla gne, ǣs ūallach fiches in cath indossa," ol int ara, "acht nād fil rīgu and air is cotlud bēos dōib." Is and asbert Fachtnai intan donórcaib grīan— is hē Conc[h]obar rochan trena chodlad.

"Comērgid rī[2864] Macha mōrglonnaich, muinter fial, meilid fǣbra, fichith cath, claidig būrach, bendaich scīathu, scītha lāma, labra a neiti, ēcōrai cosnadæ, concherd cāch cāch ar cosa araile laith tigernach dodaircēba, liblait arrēm [50 b] bid ferrda fid forsa saig ⁊ forsa leasad ibaib dagda doirp a fuile līnfaid caumu chridi a rigna tuidicfaid eblaid a samgubæ commed fuileach ferach fot forsa lestais forsa sestais comērgid rīg Macha."

"Cia rochachain so?" or cāch. "Conc[h]obar mac Nesa," orsēt, "no Fachtna rochachain," olsēt. "Cotlaid, cotlaid acht far cathais."

Ɔcloith Lōegairi Būadach: "Afraigid rīg Macha aurc[h]laidmig[2865] far mbū, tesorcid far mbroit inneossartar[2866] Connachta di aird hUisnich diupart taib imdid loissither feithi selais domun clar gairigi."

"Cia rochachain so?" or cāch. "Lǣgairi Būadach mac Connaid Buidi maic Ilech. Cotlaid, cotlaid forsin far cathais." "Anaid fris bēos," ol Conc[h]obar, "co taurcbāil grīan (sic), commaith hi nglennaib[2867] ⁊ hi tuaigebr˘aib[2868] na hairend."[2869] Antan adchondairc Cūchulaind na rīga anair oc gabāil a mind fora cennai ⁊ oc terorcain[2870] na mbuiden, asbert Cūchulaind fria araid arna ndīuscad[2871] Ultu, ⁊ asbert int ara— is ē Amargind mac Eicit in fili asbert.

[ 117 ]"Comērgid rīg Macha mōrglondaich muinter ḟial miandaigther Bodb bu imbial[2872] insernd crū cridi inreith nīth nīaba nertaid gal cridi crū for telaib no for tinn teched[2873] .i. for toind teiced tercbaid no teilcfid isnis nithu nī frīth fri Coinculaina cosmail Conculaind conben mian Macha mochtrād mas ar būaib Cūailgi comērgid. Com̄."

"Dosruisces," ol int ara, "samlaid dodeochadar sin chath tornocht acht a narmo namā. Intī diada dorus a pupaill sair is trīt sīar dodeochaid." "Is degc[h]obair ēigme,"[2874] ol Cūchulaind.

Imthūsa Ulad t nī de leantar sund callēic. Imthūs[a] immorro fer nĒrind cotagart Badb ⁊ Bē Nēit ⁊ Nemain forru ind aidchi sin for Gāirig ⁊ Irgāirich conidapad cēt lōech dīb ar ūathbās; nīrbo hīsin adaig ba sāmu dōib.

Tochos[t]ul fear nĒrend andso. Rochachain Ailill mac Mætæ in naidchi sin riasin cath co nepert:

"Atrāi a thrāigt[h]rein nodfōidiu co t Conaire Slēbe Mis t Les find Lūachra, t Meid Corpthe Loste, t Buidir Būaisi, t Boidb Būaidnigi, t Būaideltaich Berba, t Muredaich Marga, t Lōegairi Leici Dergi, t Suibne Sūire, t Echtaig Āne, t Dōil Eirrig, t Damaich Derg[2875] ::rc,[2876] t Bratrūaid Lacha Rī, t Nnelleth Lacha Erni, t Bresail Bodg::,[2877] t hAmalgaid Āii, t Fiachraid Fed ñ main,[2878] t Nechtain Maigi Mursci, t maic amra Esa Rūaid, t ruirig Aigle, t Bruchair Glais Febrad, t Conaill Collamrach, [51 a] t Fēic Findabrach, t Coirpri Cliach. t Mane Milscoth, t Descostoig Droma, t Fintain Femin, t Rathaich Raigne, t hEt[er]scele Etarbaine, t Gūaire Gaible, t Ǣds. Aidne, t Mongaich Mitaine, t Dūadaid Aine, t Gairbglunnraidi, t Discirthuaga, t Leathluind Linti, t Coinchind Shile, t Dauich Leamna, t Cellchair hUmuill, t Coscraich Clothra, t Bairrchais Eilli, t Dāiri Tibrat Find, t hAirt Arda Ladlarn, t Muredaich Maigi Femin, t Congbaidi Cliach, t Mōrdai Mosoth, t Roir Rois Buiti, t Ānraid Turbi, t hEitirscēl Terarach, t Galgaidi Goain, t Feradaid Foltc[h]ais, t Feidmriig Rotail, t Scāil Soobail, t hAilill hUaiti, t Gortaich Granaisc, t [ 118 ]Measaich Mæthla, t hUilleith Arda Airthir, t Coirp Clāiri, t hAirt Arda, t Foimdig hIrrus, t hIllaid hĒrend, t Sochaidi Sinna, t Brōnaig Bethra, t Mongaid Mucraruma, t Mochmaidne Maigi Āii, t Tigernmais Tuathambrais, t hEchtaich Findabrach, t Cormaic hUiscrend, t hUidir Buaile, t Ruis Ruscæ, t Fearad Find, t hAthchuirp Tulcha, t Tūathail Tanni, t maccǣch Femrag, t Lōegairi Berramnach, t Fidaig Saigthi, t Cormaic Cauanach, t Coirbri Luiṅgi, t hUidir Conc[h]obair, t Glais mac Cathbath, t Duib Drūad, t hAirich Cluichiur, t Laiten Luiged, t Conc[h]obair Collsen, t Elair Deiuais, t Fiadail Duinerg, t hAirich Insi hUan, t Nith Ātha Crōibe, t hŌengusa Uisce, t Fiach Fernna nImbais, t Duirn, t Bailcbroindi, t Mōin Maigi, t Cais Cuile, t Truin Maigi Ele, t Sruthmair Maigi Ochtair, t Glonnmair Maigi Leathain, t Dornmair Maigi hUisce, t Glaisderg Tethba, t Tirgirn Taince, t Tibraidi Talindi."

Ferc[h]uidred fer[2879] nĒreand inso cach triar cenmot[h]ā anrobi Cūchulaind diib riam.

Imthusa Conculaind immorro is ed indister sund colēic. "Fēg dūind, a mo popa a Lōig, cindus fechtha[2880] Ulaid in cath indosa," "Is ferda," ol int ara. "Cia conualaindse[2881] mo charpat ⁊ Oen ara Conaill C[h]ernaich didiu ina charput co tīasmais onoiti[2882] diaraile iarsin dindiu nī regad crua na fonnaid trīt." "Is damna morgliad sin," ol Cūchulaind. "Nī derntar isin cath," or Cūchulaind fria araid; "nī nād fesur[2883] ūaid." "Bid fīr ōn doneoch connisorsa de," ol int ara. [51 b] "Airm itāt inā lāith gaile indosa anīar," ol int ara; "berait toilc isin chath sair. A commēt cētna anair beraid tolc isin chath sīar." "Abraind nā bad im slānsa[2884]," ol Cūchulaind; "ropad rēill mo tholcsa and a cuma chāich."

Is andsin tāncadar ina ferchuidreda[2885] ind āth slōgaid. Inmain[2886] t hi tuladar fianna iarum don chath for Gāirich ⁊ Irgāirich. Is ann didiu sin thānic ind nōi carpait di ḟēindidib inna Irūaithi, triar remib di thraig; nīrbo mailli dolotar olmbātar in [ 119 ]charpait. Nistailcc Medb isin chath ar srengail nAileollo asin chath mad fair nomaidset nō ar guin Conchobair mad fair bad lēn. Is iarum roindis a ara do Choinchulaind bith do Ailill ⁊ do Meidb og guidhi[2887] Ḟergusa im thecht isin cath ⁊ asbertadar fris nārbo chol dō, ar doradsad mōr do maith dō fora lonnges. "Ma nobith ēm mo c[h]laideb acomsa," ol Fergus, "beitis lir leamsa cendæ fer liæ[2888] sceith˘ andāte bommann ega hi ngrellig donnicc echrad rīg o roroietar ditir."[2889]

Is andsin dorad Fergus in lugusa: "Tongu, et reliqua; mebsaitis limsa glaini[2890] fer dia mbrāigde, brāigde fear la ṅdōite, rigthi fer la nūaille, uile fer lan rigthe, [rigthe] fer la ndorndaib, dornna fer lan mēra, mēra fer la ningne, [ingne] fer la forclethi, forclethi fer la medōn, modōn fer la slīasta, slīastai fer la nglūne, glūne fer la colp[th]a, colpthai fer la traigthe, traigthi fer la mēra, mēra fer la ni[n]gne; dorucht faid am ederad na hæru feib dodrīmsired beach illō ainle."

Is andsin asbert Ailill re araid: "Domiceb in claideb cuilleis toind. Tongu do dīa toingeas mo thūath mad meso a blāth lat indiu olldās[2891] al-laithi dondmbiurtsa duit isin liter i crīch nUlad, cia nobeidis fir hĒrind ocot anocol airimsa, nitansitis."

Is iarum dobreth a c[h]laideb do Ḟergus ⁊ asbert Ailill: "Geib do c[h]laideb ciassorseo hĒriu hūand ferfaid for Gāirig dia macaib morlōech mad la fir neinech nād bad fornn nimbræ do borann[2892] borrfad barainn fiad nUlad errathaib la dīuscud Gāirigi far fotaib fesar la maten forderg. Fochen colad miel macrad caladcolc claideb Lēidi lasinta huath ōenhūair bodba beisemil macrad nai ardoirsib ata re tānic a ndīgail diu. Pa feithi fairtbe a cend consuidfea nacotaigfe coimdiu in claidiubsa cordib combaig aithscēlaib nī firba foraib galnas mo chlaidiub atanri ūallach [52 a] ria feraib hĒrend" "Is liach do thoitim i rōi remur," or Fergos fri hAilill. Cotogart Badb ⁊ Bē[2893] Nēit ⁊ Neamain forro in aidchi sin for Gāirich ⁊ Irgāirich; conidbad cēt lōech dīb ara ūathbās. Nīrbo sī sin adaich ba sāmiu dōib.

Gaibid Fergus asuidiu a gaisced ⁊ imasāi isin chath ⁊ glanais berna cēt isin chath cona c[h]laideb ina dib lāmuib. Gabais Medb [ 120 ]iarum gaisced f̄er (sic) ⁊ fōebar isin chath ⁊ maidter rempi fo thri conad[2894] ed rosōi in cūal gāi fora cūlu. "Nī fetar," ol Concobar fria muintir bātar imme, "cia resa maid in cath frind atūaid. Geibidsi sunn in cath didiu conndecharsa fora chind." "Gemane iarum i mbale itām," ar na hōca, "acht mana maidi in talam found an nem annūas foraindi, conmemsamne de sund." Farrumæ iarum Conc[h]obar ar cind Fergusa; tōcbaid in scīath fris .i. ind Ochain, scīath Conc[h]obair, cetheora benna ōir fair, .iiii. sethnecha ōir thairrse. Benaid Fergus trī bēmind fair nād comairnic cid bil a scēith dosom for a cend. "Cia di Ultaib argab in scīath?" ol Fergus. "Fer as ferr ⁊ :::ol ua : oi," ol Conchobar, "⁊ rodatuc for longes inn adba con alltai ⁊ sindach ⁊ dotningēba anndiu[2895] ar gail gaiscid fiad ḟeraib hĒrend." Inmidir Fergus lasodain bēm ndīgla da dib lāmaib for Conc[h]obar co comnic grinni in claideb fri talmain iarna chūl. Focherd Cormac Conlongesma for suidiu ⁊ iadaid a dī lāma ma rigid.

"Ainbchellach, ainbchellach[2896], a mo popa, a Fergais," ol Cormac, "foichleach nairfoichlech insin, a popa Fergais, nāimtidi in chairdine, huise for nāimde, rocalled for cairde, olcai bāmend benai, a popa, a Ḟergais," ol Cormac. "Ceist cōich[2897] bīu? "ol Fergus. "Ben a trī telcha iarsiu, tōi do lāim, slig immud do cach leith ⁊ nisnairle; imrap ainech nUlad nād confārcbad, nī confaicēbthar nā tācabtha triutsiu indiu." "Airgsiu na leath naill, a Chonchobair,' ol Cormac fria athair, "nīconmela in fersa a baraind for Ultu nī bus moo sund." Imsōi as Fergus; arsligi cēt lōech di Ultaib lasin cētna comroc cosin c[h]laideb, co comairnic fri Conall Cernach. "Bara mōr in brīg sin," ar Conall Cernach "for tūaith ⁊ cenēl ar thōin mnā drūithi." "Ceist cid dogēn, a fīrlāich?" orsē. "Clig[2898] na tulchu tairrsiu ⁊ na dusu impu," or Conall Cernach. Sligis Fergus na tulchai iarum co roben a teora mǣla Midi da thrī bēmennaib. Rocluinethar Cūchulaind lasodain inna builli dobert Fergus forsna tulcha for scīath Conc[h]obair fodeisin.

"Cōich benas na bailcbēmendasa mōra imcianasa?" or Cūchulaind; "īadais crū chridi conscar bara bith dos[52 b]cara trait[2899] tūaga." Frisgart Lōeg conepert: "Bentus forgu fear Fergus mac Rōich rodāna. Fuile[2900] formach nane an fer Fergus, [ 121 ]mac Rōeich rocleth claideb carpait hi sithbiu conā roacht eochraidi mo popa Conc[b]obair mōrcath."

Is and asbert Cūchulaind: "Fūaisailc thrait tūaga, tuigthir fuil firu, firfidir cleas claideb, caithfidir de dāine." Scendit lasodain a suip sesca as an ardai eiret tēiti uiseōc immorro[2901] ⁊ scendit[2902] a thūaga de combādar i Maig Thūag la Condachta. Rethaid immorro[2903] anaill illeas. Gabaid a fuile ergraim ⁊ benaid cend ceachtair de in dā inailte fri araile combo līath ceachtar de de inchind a sēitche. Dolotar do fasguba fairseom ō Meidb comroimsitis a fuile fair ⁊ do ebert madma for hUlltu ⁊ toitim Fergusa hi frecor in chatha aradroagas[2904] a thedachtsom isin chath. Riasdardha[2905] imbi ⁊ dobretha dō .vii. cneslēnti fichit nobīdis imbi fo thētaib ⁊ refedaib oc teacht hi cath ⁊ gabaid a charpat fria ais cona chreit ⁊ a dib fonnodaib ⁊ dofōbair dochom Fergusa timchell in chatha.

"Tōi ille, a popa Fergais," ol Cūchulaind, ⁊ nī frecart co fa thrī. "Tongu do dīa toingthe hUlaid," olsē, "notninus amail negar forcor hi lunggu,[2906] rega thorud amail tēdi bot[2907] tar catt, atotiurr amail asoirc ben bāid a mac." "Cia do feraib hĒrend asber frimsa so?" or Fergus. "Cūchulaind mac Soaldaim ⁊ mac sethar Conchobair," ol Cūchulaind, "⁊ immomimgaibsea," orsē. "Rogellasa cid edōn," ol Fergus. "Dothuit didiu," ol Cūchulaind. "Maith," ol Fergus, "romimgabaisiu in tan asat trethollsa."

Luid Fergus as iarum in tan sin cona thrichtaib cēt; lotar didiu in Gaileōin ⁊ na Muimnich ⁊ fācbaid nōi trichaid cēt Medba ⁊ Ailella ⁊ a .vii. mac isin chath. Meadōn lāi, is and dolluidh Cūchulaind isin chath. Amail doluid grīan hi folt ḟeda, is and romemaid lais forsin mbuidin ndeidenaich connat aithrith[2908] don charput acht dorn dona hasnaib imon creit ⁊ dorn dona fersib[2909] imon droch. Tarraid Cūchulaind iarum Meidb oc teacht isin cath. "Nomanaig," ol Meadb. "Cid guin nodgonam ba deithbir dam," or Cūchulaind. Rosnanacht iarum hūair nād gonad mnā. Adnaig idnacol forru sīar conlotar for Āth Lūain Tairis didiu. Beanaid trī bēmænd cona c[h]laidiub forsin licc inn Āth Lūain. Mǣlana Ātha hūain a nainm. Antan tr romemaid in cath, is and asbert Meadb fri Fergus: "Correcad [ 122 ]lochta ⁊ fulachta sund indiu, a Fergais," arsī. "Is bēsad" ol Fergus, "do cach graig remitēt lāir rotgata rodbrata rodfeither immoin hi tōin mnā misrairleastair."

Fochesath t in tarb isin maitin sin in chatha co comarnic fri Findbeannach hi Tarbga hi Maig Āii [53 a] .i. tarbguba tarbgleō. Rói Dedond a chētainm in cnuic sin. Nach ǣn t adroindi isin chath nī feith nī acht dēicsin in dā tarb occ omruc. Bāi Bricriu Nemt[h]enga thīar ina thor[2910] iar mbrisiud a chind do Ḟergus cusna feraib fithchilli. Doluid la cāch da ndēicsin in c[h]omraic na tarb. Lodar in dā tharb tar Bricrind ocon imḟorrain combo marb de. Is ī aigid Bricrinn sin. Focairt chos in Duind Chūailngi ar adairc a chēle. Laa co naidchi na tuc a cois fris comidgres Fergusconimbert slait arna sednaig. "Nip sēn," ar Fergus, "in sengamain troitechsa tucad sunn do fagbāil ǣnach claindi ⁊ ceiniūil ⁊ imofārgaibthea mairbi lib."[2911] Lasodain dosrenga a chois fris co mebaid a fergaire ⁊ co scescain aidarc dia chēle combai asain tslēib[2912] ina ḟarrad. Slēb nAdarca sōn iarum dono.

Bertius riam iarum uide lā co naidche con docorostor asin[2913] loch fil i tǣb Crūachan cotulaid dō ass co lūan ⁊ leithiu ⁊ tromchridiu a chēliu for dib nadarcaib. Dolodar iarsin ina slōig dia guin. Nī lēig Fergus acht a techt leth bud mellach lais. Is iarsin doascain dochum a thīri. Ibid dig i Findleithiu ic tuidecht. Is and fācaib leithi a chēliu. Findleithiu didiu iarum ainm in tīri. Ibis dig naile inn Āth Lūain. Fācaib lūan a chēliu and. Is de itā Āth Lūáin. Atnaig a gēm nass for Iraird Chuillind, roclos fon cōiced nuile. Ibis dig i Tromuib; is and docher tromchride a chēliu dia dib nadarcaib. Is de itā Troma. Dolluid do Ētan Tairb; dobert a ētan frisin tealaig oc Āth Dā Ḟerta. Is de itā Ētan Tairb i Muig Muirrthemni. Luid iarum for slighidh[2914] Midhlūachra[2915] i Cuib; is and nobīth la sescach Dairi ⁊ dognī būrach ann. Is de atā Gort mBūraig. Luid iarum combo marb itir Ulto ⁊ hUu Echach ic Druim Thairb. Druim Tairb dano ainm in puirt sin.

Dogēni Ailiil ⁊ Medb cōræ fri Ultu ⁊ fri Coinculaind. Secht mblīadna iarsin nī roibi guin duine eturru inn Ērind. Anaid Findabair la Coinculaind ⁊ tīagaid Con[n]achta dia tīr ⁊ tīagaid Ulaid do Emain Macha cona mōrc[h]oscar. Finit, amen.

Notes
  1. leg. Connachta
  2. Gl. ꝉ fo
  3. = in fechtsa
  4. leg. co mbenad?
  5. gl. .i. cinas atchí
  6. The letter after a may have been s, the following letter is illegible; then follow faint traces of what may have been ec; leg. as dech
  7. leg. Uthidir
  8. leg. trichait
  9. leg. firfes
  10. o over the line
  11. Five syllables illegible
  12. tanic is fairly certain; what follows is not clear: probably īht or íbt
  13. Gl. .i. Loch Carrcin ⁊ o Silind ingin Madchair roainmniged
  14. Gl. .i. Carpri
  15. Gl. .i. trúalli
  16. Leg. nude
  17. Gl. .i. áit hi fil Loch Carrcin indiu
  18. Gl. .i. nonbor cairptech nobidsi for leith arna salcad dendgur in morsluaig hisi
  19. Gl. .i. lasmbad dolig
  20. ms. lām
  21. Added over line; leg. Flidais
  22. Gl. .i. is feles
  23. = forn
  24. com over the line
  25. Gl. .i. rofetfaimmais a denom
  26. The half-line has two superfluous syllables
  27. leg. Crón
  28. leg. friū
  29. Here begins the YBL. version
  30. sléib túad Ocháini LU.
  31. thǽt LU.
  32. nachrobda LU.: leg. nārofubtha?
  33. iarsind úair LU.
  34. de iné LU.: leg. dóine
  35. dianubthi in ríastarthé LU.
  36. Gl. .i. in Badb
  37. budris LU.
  38. ind athig with .i. Dubthaig as a gloss LU.
  39. chotlud LU.
  40. sic, with another b over the line between e of buidne and th of Dubthaich; inna buidne LU., recte
  41. chosc LU.
  42. Gl. .i. Gnard indiu LU.
  43. iar tabairt imthúsa fordallaig forsin slúag dar grellacha ⁊ dar sruthra add. LU.
  44. robud LU.
  45. chondalbi LU.
  46. cess calléic LU.
  47. íar ríachtain LU.
  48. i nIraird Cuillend (.i. Crossa Cúil) LU.
  49. frecomét
  50. ocom LU.
  51. innocht LU.
  52. Gl. .i. eirg LU.
  53. rrobud LU.
  54. isimécensa LU., recte
  55. i ndáil, LU.
  56. hinailte LU.
  57. bói LU.
  58. Conculaind LU.
  59. Gl. .i. fo chlith LU.
  60. fadein LU.
  61. id LU.
  62. ina menacc added over the line: inna menoc LU.
  63. im úachtar LU.
  64. conaire LU.
  65. ⁊ bud thuaid added over the line
  66. MS. foirs̄: fors̄ LU.
  67. doróni LU.
  68. MS. airigiᷤ: airigthi LU.
  69. om. LU.
  70. Ferguis LU.
  71. cinnas LU.
  72. cingme LU.
  73. Mark of aspiration: Atotágathar LU.
  74. tharat LU.
  75. do thús inna conaire LU.
  76. maso chondalbi LU.
  77. na tuíd inna echraidí LU.
  78. rorecair Fergus LU.
  79. notmedraisiu LU.
  80. h added later
  81. s added under t
  82. immandig LU.
  83. Over the last part of the stroke for n and above the t is added a mark of aspiration: notiag LU., recte
  84. after dus is an erasure, followed by what looks like the siglum for ar: irimgaib LU.; leg. inrimgaib
  85. Coinculaind LU.
  86. Gl. .i. is fris asberar Crossa Cuil indiu LU.
  87. ara LU., recte; after ara LU. adds: Cet[h]ri maic Iraird meic Ánchinne, with the marginal note: cethri maic Nera meic Núado meic Taccain, ut in alis libris inuenitur
  88. ididnad LU.
  89. a bretnas LU.
  90. fogabaitside in nid focheird LU.
  91. Gl. .i. atconcotár LU.
  92. geilt LU.
  93. Gl. .i. lomraiset LU.
  94. da ech Conculaind LU.
  95. in núir LU., recte
  96. corrici LU.
  97. Gl. .i. sennit LU.
  98. Fergusa maic Róich LU.
  99. Arlégaside LU.
  100. isind id LU.
  101. Asbert LU.
  102. cid frisinnanaid and LU.
  103. after nith a letter has been erased
  104. nucut LU., recte
  105. inna menuch LU.
  106. ná tíagar LU.
  107. óenláim LU.
  108. ol LU.
  109. in LU.
  110. damber LU., recte
  111. n LU.
  112. cia LU.
  113. fotá LU., recte
  114. rún LU., recte
  115. insé LU.
  116. inn úated LU.
  117. docoiset ude núad LU.
  118. a is added later under the preceding i
  119. recte frisafarcbad
  120. Crephnas LU.
  121. lán aingces LU.
  122. d added later over the line
  123. ferg in da óenfer co noenlaim rolá LU., with the variant: feirg in dáil rolá oenfer co nóenláim
  124. inge má rochoilled LU.
  125. rolá LU.
  126. insin LU.
  127. frisicorthe LU., leg. frisacorthe
  128. Asbert LU.
  129. in nidso LU.
  130. nó ma thíastá LU.; leg. nó má thíastae
  131. beith LU.
  132. fó LU.
  133. a added later under the line
  134. in nogum LU. recte
  135. ría mmatain LU.
  136. .i. fidduin, which is wanting in LU., is a gloss
  137. raselgatár LU.
  138. carptib LU.
  139. 139.0 139.1 For sed leg. secundum. Here LU. has: Is and atá Partraige. Mad íar narailib immorro dorala andso imacallaim eter Medb ⁊ Fedelm banfáit[h], amal roinnisimar remoind. ⁊ dano is iarsind frecra doratsi for Medb roslechtad in fid, .i. “deca dam,” or Medb, “co bia mo fechtas.” “Is anso dam,” or ind ingen “ni roláim súil toraib isind fid.” “Is ar bías ón,” or Medb; “silsimini in fid.” Dognit[h]er dano anísin, conid sed ainm in puirtsin Slecthta LU.
  140. In LU. .i. Cennannas is a gloss
  141. hí sin LU.
  142. ropa sám LU.
  143. ní argénsat LU.
  144. po LU.
  145. dothǽt LU.; leg. dotét
  146. s added later under the line.
  147. ní málodmar LU.
  148. airḟius LU.
  149. airdmius LU.
  150. s added later under the line.
  151. anísin LU.
  152. Coinculaind LU.
  153. atchíu LU.; leg. adcichiu?
  154. carpat LU.; leg. assin charput?
  155. tic LU.
  156. carpat LU.; leg. assin charput?
  157. forsanísin, LU.
  158. och[t] tric[h]ait chét deac LU.
  159. chet LU.
  160. MS. dh˘
  161. .xxx. chét na nGalión LU.
  162. mbói LU.
  163. Áth Grena LU.
  164. benaid LU.
  165. suidiu LU.
  166. claidiub LU.
  167. saidsius LU.; leg. sáidsius
  168. MS. dofurcet altered to dofurget; dofuircet LU.; leg. dafuircet? cf. Wb. 25b16.
  169. benaidsom LU.
  170. cinnu LU.; leg. a cethri chenna
  171. cethora LU.
  172. na gabla LU.
  173. After ath a letter has been erased: Ath nGabla LU.
  174. om. LU., which has the gloss: .i. oc Beloch Caille More fri Cnogba atuaid
  175. i nagid LU.
  176. s added later below
  177. fortchai LU.
  178. bá cath bói LU.
  179. isind áth LU.
  180. dothéit LU.: leg. dotéit
  181. recte décsin
  182. acatár LU.
  183. added later over the line
  184. gabul LU.
  185. leg. cosnaib cethrib cennaib
  186. scribend LU.; recte scríbund
  187. muintirni LU.
  188. o added later below the line: ardléga LU.; leg. arléga
  189. robói LU.
  190. rodlá LU.; leg. rolá?
  191. gab¯ LU.; leg. gabuil
  192. secce LU., recte
  193. náib LU.; over the line in YBL. is added id samlaid
  194. thraite LU.
  195. robíth LU.
  196. a added later under the line: di LU.
  197. mássu LU.
  198. crichidiu de LU.
  199. s added later under the line: intádud LU.
  200. claide LU.
  201. iarthur LU.
  202. in necinseo LU.
  203. -dercais altered to -dercass: -dercaiss LU.; leg. -dercastar?
  204. brissis LU.
  205. cetri LU.
  206. leg. dia cairptib
  207. combo LU.
  208. charput LU.
  209. dosbert LU.
  210. ɔaca LU.
  211. oi added later under the line
  212. érgnad LU.
  213. dóib LU.
  214. airc on an erasure: imcomarc LU.
  215. seo LU.
  216. ol LU.
  217. The mark of aspiration is later
  218. Celtchar LU.
  219. Uthidir LU., recte
  220. Durtacht LU.
  221. tar or co cocriche LU.; leg. tar or cocriche
  222. MS. cairp˘: cen tríchait carpat LU.
  223. óenbémim LU.
  224. a added later under the line: di LU.
  225. in cethrur ucut hi prapi LU.
  226. doragad LU.
  227. cinnas fir LU.
  228. or LU.
  229. gillai LU.
  230. irdairc LU.
  231. There is a dot above and a dot below the first h
  232. dia chuindchid gasid; gasgid added later over the line: dia cluchiu LU.
  233. Machi LU.
  234. isint ṡessed LU.
  235. chless LU.
  236. Scáthaig LU.
  237. ⁊ luid ... Emeiri om. LU. LU. has a marginal note: obicitur tochmarc Emire deso
  238. isint sechtmad LU.
  239. isint sechtmad LU.
  240. inn é LU.
  241. The siglum for m is later: andsu LU. recte
  242. An erasure between the first h and i; the mark of aspiration is later: bas áigthidiu ná bas altnidi ná bas athlaimi LU.
  243. nā fīach .... luindiu: nó láth bas luinniu ná fiách bas feólchairiu LU.
  244. a ǽsa LU., recte
  245. ródsá co trián LU.
  246. Aspiration added later: cláriud LU.
  247. In hord the mark of aspiration is later: hórd esorcthe LU.
  248. fuircébasu LU.
  249. f added later over the line: LU. ás
  250. erriud LU.
  251. 251.00 251.01 251.02 251.03 251.04 251.05 251.06 251.07 251.08 251.09 251.10 251.11 251.12 251.13 251.14 251.15 251.16 251.17 251.18 251.19 251.20 om. LU.
  252. irdarcus LU.
  253. chless LU.
  254. msigi LU.
  255. tarptigi LU.; leg. tairpthigi
  256. c under the line
  257. Choinculaind LU.
  258. Formolta... andsin om. LU., which has above between the columns opposite Cindas fir the note: ina formolta inso sís
  259. i nóenchorp ataside LU.
  260. lasanní LU.; leg. lasaní
  261. The mark of aspiration is later: ar LU.
  262. bo LU., recte.
  263. dossom LU.
  264. ba soosom LU.
  265. ol on an erasure
  266. the mark of aspiration is later
  267. la māthair ⁊ la athair LU.
  268. The mark of aspiration is later
  269. i mmaig LU.
  270. 270.0 270.1 macraide LU.
  271. i nEmain LU.
  272. leg. cóecait
  273. a added later under the line: oc LU.
  274. cluchiu LU. recte
  275. om. LU.
  276. déscin LU.
  277. fidchille LU.
  278. naill LU. recte
  279. chorma LU.
  280. om. LU.
  281. i nÉre LU.
  282. gudid LU. recte
  283. Cúculaind LU.
  284. día LU.
  285. lécud LU.
  286. na on an erasure
  287. fa thúaid LU.
  288. a nude LU. recte
  289. sliab added later over fhuaid; slíab fuáit LU.
  290. indass LU.
  291. amim LU.
  292. slissen LU.
  293. misplaced; it should follow focherded a bunsach, as in LU.
  294. dorótsad LU.
  295. fóesama LU.
  296. forru LU. recte; at the bottom of the page YBL has forro in the text hand with no visible mark of reference
  297. fitirsom anísin LU, with the gloss .i. in ges bói foraib
  298. nonsaraigedar LU.; leg. nonsáraigedar
  299. under m is added f: Follomon LU.
  300. rafetamar LU.
  301. arguntís LU.
  302. before aigid there is a horizontal stroke, and before that on an erasure is a peculiar symbol which we cannot decipher: benaid LU.
  303. á tri cóecta LU.
  304. MS. ciath; over c, on an erasure, is something that may be meant for s
  305. lesseom LU.
  306. dano a líathróite nli LU.
  307. focher˘ dano an tri .lll. lórg LU.: leg. focerdat dano a trí cóictea lorg
  308. ɔnachrancatár hé LU.
  309. díib LU.
  310. ríastartha immiseom LU.
  311. tinnarcan LU.
  312. comérge LU.
  313. hóibell LU.
  314. and added later over the line: finnu LU.
  315. indara LU.
  316. indás LU.
  317. asóilgg LU.
  318. combo móir LU. recte
  319. midchúaich LU.
  320. In the MS. it looks like glaímm
  321. corici a hou LU.
  322. inchroes LU.; leg. ginchróes
  323. atreacht LU.
  324. láith assa LU.
  325. mull¯ LU.; leg. mulluch
  326. diib LU.
  327. díib LU.
  328. thoromsa LU.
  329. bámár LU.
  330. dano LU.
  331. fidchill i ndegaid ind nónbuir LU.
  332. Above the line between the two rs s has been added later; airrailter LU.
  333. macrad LU.
  334. popa LU.
  335. om. LU.
  336. Chonchob˘ LU.; leg. Chonchobuir
  337. rombatar LU. recte
  338. MS. ·im̄·so.
  339. cia diata ... ainmsea: “Cia th’ainmseo?” ol Conchobor LU.
  340. atomchomnaicse LU., recte
  341. Dechtere LU.
  342. chonpére LU.
  343. ronass LU.
  344. 344.00 344.01 344.02 344.03 344.04 344.05 344.06 344.07 344.08 344.09 344.10 344.11 344.12 344.13 344.14 344.15 344.16 344.17 344.18 344.19 344.20 344.21 344.22 344.23 344.24 344.25 344.26 344.27 344.28 344.29 344.30 344.31 344.32 344.33 344.34 344.35 344.36 344.37 dano LU.
  345. anísin LU.
  346. sethnón in taige LU.
  347. foesom LU.; leg. fóesamsom
  348. atmu LU.
  349. uili LU.
  350. cluichemaig LU.; leg. cluichemag
  351. atarachtatár LU.
  352. nand LU.
  353. The second d in a later hand: chotlad LU.
  354. i nEmain LU.
  355. matain LU.
  356. ol LU.
  357. in Emain a Chuchul¯ om. LU.
  358. 358.0 358.1 ni chodlaim and r of frim have been added later. For ni chodlaim, etc. LU. has “ní dénaim,” or Cuculaind, “cen chomard frim chend ⁊ frim chossa.” Perhaps the text from which YBL came had a Chúchulaind. ní dénaim or Cuchúlaind, and the scribe’s eye wandered to the second Cúchulaind. Then ni chodlaim would be a conjecture to supply the lacuna.
  359. coirthe LU.
  360. The a has been added later under the line
  361. dogníth LU.
  362. duscud LU.
  363. tulchlár LU.
  364. mbói LU.
  365. forsind LU.
  366. in corthe cá rigid LU.
  367. robbó dord niad ⁊ ropo LU.
  368. ol LU.
  369. ní laimthesom do dúscud LU.
  370. Written, as often, enu, with the siglum for ur over the u; óenur LU.
  371. aile LU.
  372. áni líat[h]raiti LU.
  373. cluche LU.; leg. chluchi
  374. anair LU.
  375. dano dó LU.
  376. cóectu LU: leg. cóectea
  377. conbóing LU.
  378. ind indassin caidche LU.
  379. conidapad LU.
  380. díib LU.
  381. teched LU.
  382. conerget LU.
  383. fón imdái LU.
  384. dano LU.
  385. de added over the line; de in nimdái LU.
  386. .xxx. LU.: leg. trichait
  387. robói LU.
  388. mbói LU.
  389. for LU.
  390. sedait LU.
  391. córaigmitni LU.
  392. sídaígmít LU.
  393. Bói imnisse LU.
  394. th added later over the line
  395. Ul¯ LU.
  396. nDurtacht LU.
  397. facabarsom LU.
  398. chotlud LU.
  399. Maiti LU.
  400. facabar LU.
  401. sochaide LU.
  402. dofúsciseom LU.
  403. leg. fíad Bricre?
  404. ind lis LU.
  405. athgáite LU.
  406. bethu LU.
  407. a popa Fer” LU.
  408. Cáte LU.
  409. adaig LU.
  410. fir on an erasure
  411. = for
  412. orse LU.
  413. fochéirt LU.
  414. foceirdsom LU.
  415. damnæ láich LU.
  416. The mark of aspiration is later: chossaib auddrag LU.
  417. fónérig LU.
  418. cosind LU.
  419. gabaid LU.
  420. darin mag LU: leg. darsa mag
  421. In LU., recte.
  422. phopa LU.
  423. isind LU.
  424. The first s is added over the line
  425. conidnacca LU.
  426. ind úir LU.; leg. ind úr
  427. tánac LU.
  428. The mark of aspiration is later: isinnármag LU.; leg. isa nármag
  429. The a, which is not wanted, has been added later under the line; co ndeochais LU.
  430. thurcébad LU.
  431. di trenferaib Ulad LU.
  432. bad chalma LU.
  433. reond LU.
  434. 434.0 434.1 co ndernai—Conchobar om. LU.: the scribe’s eye had wandered from the first Conchobor to the second
  435. díanomthísad LU.; recte diandomthísed
  436. mucc fonaithe LU.
  437. ar LU.
  438. Téit ass LU.
  439. do is written under an erasure
  440. gaisciud LU.
  441. recte aile
  442. funi LU.
  443. iarsin add. LU.
  444. Condrecat LU.
  445. dollotár LU.
  446. inna LU.
  447. bói noenden LU.
  448. om. LU.
  449. Coincul˘ LU.; leg. Coinchulaind
  450. LU. adds: ⁊ ane ní lamar fuligud forrosom. Ar conscescing (leg. conscing) in cess for intí nodgoin a meth a garséle
  451. nónbor LU.
  452. Fáiche LU.
  453. forin níarless LU.
  454. noendin LU.
  455. isind LU.
  456. macrad LU.
  457. in cluchi LU.
  458. doíagatside LU.; recte dotíagatside
  459. fóna LU.
  460. atchoncatár LU.
  461. macrad LU.
  462. firurduba: duabsech LU.: the r and duba are in a different ink
  463. = for
  464. diib LU.
  465. facbait LU.
  466. e later under the line
  467. dorigni LU.
  468. gnimasin LU.
  469. innaptar LU.
  470. The final a added later under n: lán LU.
  471. machthad cenathísed co hor cocrichi ⁊ LU.
  472. ce noeisged a cinnu LU.
  473. r added later under the line: don chetror LU.
  474. Rafetammár LU.
  475. messaite LU. = O. Ir. messa de
  476. After cian there is an erasure: ní pu chían LU.
  477. indossa LU.
  478. bét LU.
  479. There are two dots in paler ink, the one above f, the other below r; forgéni LU., recte
  480. Cauland cerdd LU.
  481. Conchob. LU.
  482. Cauland LU.
  483. nobertha LU; O. Ir. noberthe
  484. du thír na ferund LU.
  485. dorigni LU.
  486. thorud LU.
  487. Conchob˘ add. LU.
  488. MS. cairp˘: carpat LU.
  489. ba hæregdu inna caurad LU.
  490. cluchemag LU.
  491. dano add. LU.
  492. chuingid LU.
  493. a bennachda LU.
  494. Concul˘ LU.; leg. Coinculaind
  495. ⁊ birt LU., recte
  496. forru LU.
  497. rolinadsom altered from rolinatsom LU.
  498. chumcaitis in maicc LU.
  499. ersclaige LU.
  500. heseom LU.
  501. dobictis LU.; recte dobidctis
  502. arachlichedsom LU.; leg. araclichedsom
  503. óenur LU.
  504. óen LU.
  505. Intan LU.
  506. d on an erasure; after it a letter (r?) has been erased
  507. The first s added over the line: dorascradsom LU.
  508. ní chomraiced LU.
  509. dano LU.
  510. bá nimdírech dognitis LU.
  511. dosnergedsom LU.; leg. dosnérgedsom
  512. noɔructaisseom LU.
  513. anísin LU.
  514. i neterbíad a gnímu LU.
  515. tis LU.; leg. tísed
  516. After this word a letter is erased: ferdatad LU.
  517. eterdabíad LU.
  518. t on an erasure: asb˘ LU.
  519. Cocul˘ LU.; leg. Coinculaind
  520. tair LU.
  521. dond fleid LU.
  522. dáig otǽgi LU.; leg. ót óegi?
  523. nimda LU.; O. Ir. níta
  524. Over t is a small c: cluchi LU.; leg. chluichiu
  525. a bobba Conchob˘ LU.
  526. ragatsa LU.
  527. i nfar ndiáid LU; O. Ir. i far ndiaid
  528. uli LU.
  529. dond ḟleid LU.
  530. Cauland LU.
  531. MS.: ɔ̌čob˘
  532. Over the line, between t and h, a d has been added later
  533. i nfar ṅdiáid LU.
  534. chuman LU.
  535. inna diáid LU.
  536. “Atá árchú lemsa,” ol Culand LU., with a gloss. :.i. cú dorucad dar muir .i. c(ulen) brotcon
  537. slabraide LU; after this LU. adds: a hEspáin dosfucad
  538. leicth˘ LU.
  539. in LU.
  540. fónópair LU.; leg. fanópair
  541. cluche colleic LU.
  542. focherded a loirg LU.
  543. a added later under n
  544. bunsaid LU.
  545. rotairmesc LU.
  546. ce robói LU.
  547. faircbitís LU.
  548. ersloicthe LU., recte
  549. Intan LU.
  550. loirg LU.
  551. frisindle LU.
  552. bentai LU.
  553. corthe LU.
  554. f has been added later over the line.
  555. Over the second s is an indecipherable mark, meant for c (?): sescaind LU.
  556. On an erasure
  557. a lethe LU.
  558. iar narailiu LU.
  559. is LU.
  560. rolásom inna beolu LU.
  561. ann inathar: a inathar LU., recte
  562. comérgit LU.; O. Ir. conérget
  563. for LU.
  564. damberat LU.
  565. i nucht LU.
  566. armgrith LU.
  567. Dothéit Culand LU.
  568. Meise LU.
  569. immudu LU.; leg. is bethu immudu mo bethu?
  570. i ndegaid LU.
  571. It looks like mn̄teri, with the first three letters on an erasure: muintire LU.
  572. MS. ditiū
  573. ⁊ ar nindili LU.
  574. imdegail LU., recte
  575. ébéltair LU.
  576. chuáni LU.
  577. chétna LU.
  578. 578.0 578.1 imdegail LU.
  579. corop LU.
  580. uile LU.
  581. aúrberg corrected to aúrderg LU.
  582. íarom add. LU.
  583. Added later over the line
  584. The mark of aspiration is later
  585. ol Cú LU.
  586. machdad LU.
  587. doronadside LU.
  588. aile LU.
  589. dano LU.
  590. Conchob˘ LU.
  591. doninchoisced LU.
  592. felmaccaim LU.
  593. óclæch LU.
  594. forbiád a ainm hErind co brath ar gnim gascid LU.
  595. chuingid gascid LU.
  596. Over the line is added sen: Rofetammar LU.
  597. ga on an erasure: gai LU.
  598. Bertaigthus LU.
  599. ra of forra on an erasure, and there is a blank space of erasure between forra and ɔna: for lár in taige LU.
  600. ternó LU.
  601. di imforcraid LU.
  602. tegluch LU.
  603. ngasced LU.
  604. do stands on the right margin; before gaisced there is an erasure
  605. bertaigthi LU.
  606. dafic LU.
  607. gebes LU.
  608. after em there is an erasure
  609. donarchosaig LU.
  610. 610.0 610.1 bréc LU.
  611. Cocl¯ LU.
  612. ol LU.
  613. imbuaruch LU.
  614. rachúalasa LU.
  615. airdairc LU.
  616. son LU.; leg. són
  617. In ropom the stroke for m is later: ropa airdercsa LU.
  618. om. LU.
  619. naile LU.
  620. imchomairc LU.
  621. díambo LU.
  622. Roclunithar LU.
  623. a popa Chonchob˘ LU.
  624. co mmebaid LU.
  625. ina laim om. LU.
  626. deac LU.
  627. ar̆ is followed by an erasure
  628. imsói LU.
  629. fo on an erasure: fóiseom LU.
  630. charpat LU; leg. asin charput
  631. a feachtsa; fechtsa LU.; leg. in fechtsa
  632. cóema LU.
  633. na h on an erasure
  634. am maccam; in am the stroke for m is later; a maccán LU.
  635. riún LU.
  636. nEmna LU.
  637. cotnéicnigidar LU.
  638. slige LU.
  639. dō is on an erasure; the mark of abbreviation over do is joined to a down separating stroke between do and dino in the line above: ón dano LU.
  640. trá LU.
  641. on on an erasure
  642. na r is written in large letters and coloured red; na is on an erasure; r extends into the right margin: céin adindain LU.; leg. céin adnindain: cf. Wb. 14c20.
  643. int added later on left margin
  644. Fuait LU.
  645. om. LU.
  646. dorala imdegail LU.
  647. chóicid LU.
  648. The second i added later: fobíth LU.
  649. nobíid LU.: O. Ir. nombíid
  650. dothíssad LU; leg. do-d-ísed
  651. fris LU.
  652. MS. rathugͩ
  653. MS. soinmīe; sonmigi LU.; leg. sóinmigi
  654. On an erasure
  655. dobuaid, dob added later on the margin.
  656. om. LU.
  657. sin or Conall om. LU.
  658. Eirgsu trá LU.
  659. The first d has been added later over the line: snádud LU.
  660. daitsiu LU.
  661. om. LU.
  662. etarphort LU.
  663. féne LU.
  664. fertais carpait LU.
  665. dírge LU.
  666. duibsi LU.
  667. réidid LU. recte
  668. On an erasure: tar églindne LU; leg. tar éclinde
  669. do Emain, add. LU.
  670. a phopa Ɔaill LU.
  671. dano LU.
  672. sin om. LU.
  673. atar on an erasure
  674. chiund LU.
  675. ara nurtháitís LU.
  676. co táirsitís LU.
  677. Monduird LU.
  678. rísam LU.
  679. riachtain LU. = O. Ir. ríchtin
  680. imchomarcair LU.
  681. leg. carn gel?
  682. i nuáchtor LU.
  683. s added under the line
  684. ol Cúchulaind om. LU.
  685. na foraire om. LU.
  686. dano LU.
  687. a nairdirci LU.
  688. a narddindgnu LU.
  689. INchoscid LU.
  690. Nechta Scene LU., with a gloss .i. o Inbiur Scéne, and a marginal note: Fer ulli mac Lugdach a nathair ⁊ Nechtan Scéne a mmathair. Ullaid dano romarbsat a nathair. ISS air robatár hi cocud faraib.
  691. a nanmandaidi LU.
  692. Indat eside asberat or LU. Over against ar is written between the columns banlan
  693. oldás robéotarsom LU., recte
  694. condarisam LU.
  695. MS. gus; gúais LU.
  696. tíagma LU.
  697. bói LU.
  698. ngisse LU.
  699. Nechta LU.
  700. anísin LU.
  701. himecal LU.
  702. for Coinculaind LU.
  703. nachrolamar LU.
  704. dúscud LU.
  705. friseom LU., recte
  706. nachdúsced LU.
  707. huáted LU.
  708. Nechta LU.
  709. esclu LU.
  710. ol LU.
  711. po LU.
  712. MS. soinme and what we take to be ig added later beneath e
  713. fechtnaige LU.; leg. fechtnaigi
  714. tollem écraite LU.
  715. chotlud LU.
  716. nimda LU.
  717. 717.0 717.1 717.2 717.3 or LU.
  718. chomraic LU.
  719. issind LU.
  720. ol LU.
  721. dothǽt LU: leg. dothét
  722. The second a is added later under the line: thetarrais LU.
  723. chetforgam LU.
  724. The mark of aspiration is later, and the second a is added under the line
  725. Tongu LU., recte
  726. noconimberasom LU.
  727. dianotárle LU.: leg. diantairle
  728. mánáis LU.
  729. m LU.
  730. sréthis LU.
  731. ert on an erasure: dob˘ LU.
  732. fodb LU.
  733. a cend LU.
  734. om. LU.
  735. Of the a there are only faint traces: trummu doessa in nusce LU.
  736. Tongusa LU.
  737. noconimberasom LU.
  738. The second s has been added over the first
  739. ai is later, under the line: atconnarcsu LU.
  740. issind LU.
  741. dothǽt LU.; leg. dothét
  742. chlis LU.
  743. derg later, on an erasure
  744. srethius LU.
  745. fóid LU.
  746. sudiu LU.
  747. asbert LU.
  748. The mark of aspiration is later: trá mo choscur LU.
  749. co rríus LU.
  750. Documlat ass iarum LU.
  751. dagérim LU.
  752. 752.0 752.1 752.2 752.3 ol LU.
  753. indossa LU.
  754. diág LU.
  755. tressa LU.
  756. iarra LU.
  757. ann ara: ind arad LU.
  758. tairthed LU.
  759. in LU.
  760. riāchtain LU.
  761. ciund LU.
  762. Cia dé LU.
  763. a mmarb a mbeo do breith dóib, nó a mbeó. LU.
  764. is inganto a mbéo ol int ara dóib LU.
  765. The first letter seems to be d, and before it is an erasure: condríc LU.
  766. Before ri a letter seems to have been erased; the aspiration of c is later: ónachric LU.
  767. ní chumcison LU.; leg. ní cumcisiu ón
  768. æ LU.
  769. Cú LU.
  770. indaig LU.
  771. forsna eochu LU.
  772. monai LU.
  773. anísin LU.
  774. ind LU.
  775. mónai LU.
  776. in noss LU.
  777. Either cain˘ or cam˘ might be read: bá caimem LU.
  778. da fert LU.
  779. ngésse LU.
  780. ciund LU.
  781. bad ḟerr LU.
  782. or Cuchulaind add. LU.
  783. nó LU.
  784. do brith om. LU.
  785. a nas LU.
  786. Cú LU.
  787. .uiii. LU.
  788. mbí LU.
  789. MS. dh˘: déc LU.
  790. The first t under the line: Tria tháithbēmend LU.
  791. insin LU.
  792. Cú LU.
  793. dig LU.
  794. tabairt LU.
  795. conclichfe LU.
  796. ol LU.
  797. connadichtim LU.
  798. Before secho there is an erasure: seccu LU.
  799. e has been added under the line
  800. .i. fonno is a gloss which has crept into the text: LU. has in da roth with a gloss .i. fonnod
  801. fǽbraige LU.; leg. fǽbraigi
  802. The mark of aspiration over c is later: dichtim LU.
  803. congna LU.
  804. Cú LU.
  805. Tongusa LU.
  806. toingte LU.
  807. noconfocher LU.
  808. nocolémaither LU.; leg. níconlilmaither
  809. dognít LU.; leg. dogníth or dogníat?
  810. tecmalta LU.; leg. tecmalla
  811. inna heónu LU.
  812. refedaib LU.
  813. tri cind inna carput LU.
  814. Recait LU.
  815. Carptech LU.
  816. isind LU.
  817. 817.0 817.1 mani LU.
  818. An attempt has been made to alter the second c to t: foichlither LU.
  819. mná LU.
  820. anísin LU.
  821. toigthe LU; leg. toingte
  822. Followed by an erasure: etar LU.; leg. étar
  823. sic LU.: leg. ardáliub
  824. a ḟuil cach oen; fuil cach nǽn LU.
  825. Tothéit LU.
  826. LU. has a note: ꝉ im Féraig secundum alios
  827. s later over i
  828. leg. condricfet: condricfat LU.
  829. ꝉ Ferach is written above: Mugain LU., with a note: ꝉ or Férach
  830. The second s later over the first
  831. atnethat LU.
  832. focherdat i ndabaig núarusci LU.
  833. dabach LU.
  834. dano LU.
  835. side LU, recte
  836. chumsi LU.; leg. chuimse
  837. tess LU.
  838. dothǽt LU.
  839. ⁊ dober ind rīgan iarsudiu .i. Mugain bratt ngorm nimbi LU.
  840. chulpatach LU., recte
  841. suidid LU, recte
  842. iarsudiu LU.
  843. dorigni LU., recte
  844. mad added later over the line
  845. Fíachna LU.
  846. machdad LU.
  847. leg. chonbósadside
  848. d later over the line; gl. .i. cia noerged LU.
  849. for LU.
  850. sé bliadna LU.
  851. indiu add. LU.
  852. it é...Cuailṅge om. LU.
  853. annso sis: so (.i. sis) LU.
  854. aidid LU., recte
  855. roeca LU.
  856. scribais LU.
  857. sechai LU.
  858. conribuilsed LU.
  859. err LU.
  860. carptib LU.
  861. sudiu LU.
  862. brisit˘ LU. leg. brīstir
  863. iss LU.
  864. mac Fidaig om. LU.
  865. díscart LU.
  866. n LU.
  867. in nécin LU.
  868. leg. ar chenn
  869. Tocumlai LU.
  870. mattain muich LU.
  871. mbói LU.
  872. isind LU.
  873. fria muintir LU.
  874. After this a letter (s?) has been erased: Téit LU.
  875. isin nusci LU.
  876. 876.0 876.1 876.2 876.3 876.4 876.5 876.6 876.7 876.8 Cú LU.
  877. Ragat óm LU.
  878. isind usciu LU.
  879. bad chert do cluchi LU.
  880. forsind usci LU.
  881. nocodídem LU.; leg. nícondidem
  882. Atnaig LU.
  883. fói atherruch LU.
  884. cholaind LU.
  885. dúnud LU.
  886. ind LU.
  887. Cóinti a ndúnad LU.
  888. om. LU.
  889. Idaid LU.
  890. Focessat LU.
  891. int sida LU.
  892. Iar...reliqua: Tíagait co mbátár oc Ath Taiten. Toscara Cú sessiur dib and .i. sé Dúngail Irruiss LU.
  893. Tíagait ass LU.
  894. Cú LU.
  895. osin LU.
  896. g seems to have been altered from t, and over it has been added a mark of aspiration
  897. Mad...[ṡ]lichtsa: “Mór in cuitbiud dúib,” ol Medb, “can tophund na erri angceóil ucut fil co for nguin.” Doberatsom iarom top[h]und fair iarsini (leg. iarsin), co robrisiset fertsi a carpat oca. LU.
  898. dano LU.
  899. tar Iraird Culend arabarach LU.
  900. bican LU.
  901. oc béim LU.
  902. leg. is sí: is fertas carpait Conculaind LU.
  903. fertas LU.
  904. Is é int ara rosben na fertsi mad íarsint slichtsa add. LU.
  905. file LU.
  906. tall LU.
  907. Cú LU.
  908. fertas LU.
  909. ol Cu LU.
  910. fertse LU.
  911. béim LU.
  912. carp˘ LU.; leg. cairptiu
  913. tofund LU.
  914. .i. Cūchulaind; Conculaind LU.
  915. fertas LU.
  916. fa nanimsctoad LU.; leg. fa a nimscothad
  917. Over Cucuꝉ is written int ara
  918. Cú LU.
  919. imscothis LU.
  920. condacermnastar LU.
  921. f has been added later: udbu LU.
  922. th' opar LU.
  923. The mark of aspiration is later
  924. bádnimomonside LU. = ba-dn-imomon-side
  925. 925.0 925.1 orse add. LU.
  926. romairgge LU.
  927. aigigt˘, with faint marks of aspiration over the two g's, YBL: agither LU.
  928. isind fertai LU.
  929. The last a added below the line: aradu LU.
  930. a chend LU.: leg. a cenn
  931. Cú LU.
  932. Over d a faint mark of aspiration: tési LU., recte
  933. dúnud LU.
  934. manip LU.
  935. téis LU.
  936. fa on an erasure
  937. asin LU.
  938. i noccus LU.
  939. dúnud LU.
  940. fríthid LU., which has a gloss: .i. ní inund ⁊ en do gabáil
  941. asrubairt LU.
  942. brisfed LU.; leg. nobrisfed
  943. MS. blgͣ, with a later in paler ink
  944. Slicht...sceoil om. LU; in YBL ardaig...sceoil are added on the margin in a different hand
  945. and under the line
  946. Meslir LU.
  947. antri araid LU: leg. a trí araid, or anmand a trí narad?
  948. Coinculaind LU.
  949. sin on an erasure
  950. s added later under the line
  951. The second a added later under the line
  952. coróiltis LU.
  953. nosgegoinseom LU.
  954. iarum uair: iar | núair LU.
  955. robrisiset LU.
  956. Tanettat (.i. teilgid) Cú LU.
  957. idhil added later on an erasure
  958. on an erasure
  959. amlaidsin LU.
  960. Cú LU.
  961. After arada ni has been erased: aradu LU.
  962. After cen is an erasure with a reference to cinaid which is written later on the margin: Ní marbad ém cen chinaid cipinnus LU.
  963. i nacciged LU.
  964. fochichred LU.
  965. thábaill LU.
  966. dano LU.
  967. in nén LU.
  968. The second a later under the line
  969. dano add. LU.
  970. Báite LU.
  971. siaradar has been altered to siassadar: siasatársom dano atheroch LU.
  972. fer dīb: fer::ib, with a letter erased between r and i YBL.
  973. Bámádlodsaid LU.
  974. bu adas: buadas YBL, buádas LU.
  975. mbraisse LU.
  976. Mane oendruth: Mænén drúth LU.
  977. cloich LU. recte
  978. Gárach LU.
  979. dédlib LU.
  980. MS. Mænard: Mǽnan LU.
  981. toingthe LU.
  982. dagénsa LU.
  983. aidchi LU.
  984. chena dund LU.
  985. or LU.
  986. co rísam Cualgi LU.
  987. fónninnassa LU.
  988. nairfitiud LU.
  989. leó, with indecipherable marks beneath the o LU.
  990. toscelad LU.; leg. thoscélad
  991. The first r is added over the line
  992. coirthib LU.
  993. Dagéini (.i. tic) LU.
  994. Conculaind LU.
  995. Ésgid LU.
  996. MS. čuꝉ
  997. di sudiu LU.
  998. conidfácab LU.
  999. forsind LU.
  1000. f has been added later
  1001. Docer LU.
  1002. mulclo was first written, and the second l was altered to h by means of a curve drawn over the final o: gulo mulchai LU.
  1003. int slóig LU.
  1004. The mark of aspiration and the second i are later
  1005. forrumai LU.
  1006. Cualṅgi LU.
  1007. asbert frisin tárb LU.
  1008. infitir LU.
  1009. gl. .i. cen bréic LU.
  1010. gl. .i. eca; nechdaig .i. eca LU.
  1011. ceurtid LU.
  1012. tathum LU.
  1013. maí | muin tonna LU.
  1014. meldait LU.
  1015. máirm LU.
  1016. cluiph cualngi LU.
  1017. coigde (.i. cach die) LU.
  1018. gl. .i. lúa LU.
  1019. féic muintire once LU.
  1020. a later under the line: doécaib LU.
  1021. samasca LU.
  1022. Sléib Chulind LU.
  1023. búachaill LU.
  1024. forgemen LU.
  1025. ca is added under the line
  1026. nobitís oc cluchiu LU.
  1027. marccéni LU.
  1028. Cualgni re techt LU.
  1029. imdorthi LU.
  1030. Cuailngi LU.
  1031. Cuinciu (.i. slíab) LU.
  1032. inacciged LU: leg. port i nacciged?
  1033. notróistfed LU.
  1034. nírbo LU.
  1035. s added under the line
  1036. amdabach LU.
  1037. cind LU.
  1038. thabairt LU.
  1039. Chuinciu LU.
  1040. The mark of aspiration is later
  1041. Locha LU.
  1042. s added under l; over this is added Érenn fon coicid do cuindchid in tairb
  1043. adachtatár LU., recte
  1044. hi Cualngiu hi teclom LU.
  1045. uli LU.
  1046. dó LU.
  1047. f added later; acciu LU.
  1048. isin coiccrich on an erasure; gl. .i. in crech: isin choiciud (.i. isin chreich) LU.
  1049. slicht sain so sís om. LU.
  1050. It was first written Slicht sain so isamomun, the copyist's eye having wandered from sis to is; later a corrector prefixed s to is, and drew a stroke between s and a to mark the word-division: "cáte in tarb?" orsi, "in dóig lat?" "isamómun LU., recte
  1051. are fasnes ar on an erasure: ara aisnéis ol LU.
  1052. adaig LU.
  1053. nóendin LU.
  1054. dolluid LU.
  1055. Glinne Gat LU.
  1056. or LU.
  1057. gatt LU.
  1058. ngat LU.
  1059. iarsin slichtsin: forsin glind sein LU.
  1060. Doberat LU.
  1061. in findabair LU.
  1062. i naccai (.i. in tarb) LU.
  1063. tofóbair LU.
  1064. cona tri cóectaib LU.
  1065. aided LU.
  1066. = insin: sin LU.
  1067. ⁊ fagbail...nobeith. For this LU. has: Luid uadib in tarb iarsin asin dunud ⁊ ní fetatar cid dochóid úadib ⁊ bá méla léo. Roiarfacht Medb in búachnaill, dóig leiss cáit i mbái in tarb. "Doig lem bád i ndíamraib Slébe Culind nobeth."
  1068. f added later
  1069. MS. indniamraib
  1070. Tintáiset LU.
  1071. omitted in YBL per incuriam
  1072. gl. .i. fora bru LU.
  1073. muintir ara tístais taris LU.
  1074. móir LU.
  1075. dochorastár LU.
  1076. liic LU.
  1077. MS. fora athairr
  1078. =sligid: forsin sligi LU.
  1079. timchell glaisse LU.
  1080. 1080.0 1080.1 topor LU.
  1081. docóestis LU.
  1082. étad LU.: leg. état?
  1083. for added later over the line
  1084. bernas báu Cualgni LU.
  1085. géoguin LU.
  1086. friss rind ríg LU.
  1087. cethri ríg ar secht LU.
  1088. atbath LU.
  1089. chétnai LU.
  1090. leg. feótar: feótár LU.
  1091. Dáilimda LU.
  1092. a ainm LU.
  1093. forra add. LU.
  1094. Doíagat LU.; leg. dotíagat
  1095. Cholptu LU.; leg. Cholpthu
  1096. So it is probably to be read, but the letter between a and t is written on an erasure, and is indistinct; fanópaīt LU.; leg. fanópartatar?
  1097. cairptech LU.
  1098. t added later beneath the line
  1099. Alióin LU.
  1100. LU. co feótár recte
  1101. as added over the line and the second i under the line; both later
  1102. líassu LU.
  1103. loegu LU.
  1104. The h of aspiration is later
  1105. a added under the line
  1106. The mark of aspiration is later
  1107. dobertatar LU.
  1108. Conailliu LU.
  1109. iarsint LU.
  1110. in danasa om. LU.
  1111. .i. add. LU.
  1112. cona gabail LU.
  1113. ind imirgise LU.
  1114. óenchói LU.
  1115. Ragmaine LU.
  1116. bo added later over the line: Bernas nUlad LU
  1117. dind LU.
  1118. com added later over the line: cen raind LU.
  1119. fria LU.
  1120. Meidb LU.
  1121. choibdinse LU.
  1122. The mark of aspiration is later: donísed comarth LU.
  1123. núaith LU.
  1124. cluichrib LU.
  1125. ind LU.
  1126. deóid LU.
  1127. Dothǽt LU.
  1128. forchúalatár LU.
  1129. fófácaib LU.
  1130. fófácaib LU.
  1131. in LU.
  1132. or Cuillius LU.
  1133. leg. dondruimenarso?
  1134. Ameind—dorigne: in LU. this passage runs: “Is maith sin trá,” or Ailill. Tibid cechtar de fria chéle. “Amal dondruiminso,” or Cuillius, “isamlaid fósfairnecsa hi comlepaid.” “Is dethbir disi,” or Ailill; “is ar chobair ocon táin dorigni.”
  1135. bá LU
  1136. claid˘ LU.
  1137. fót LU.
  1138. chlaid˘ LU.: leg. chlaidiub
  1139. notái ol LU.
  1140. dorígnius LU.
  1141. asind LU.
  1142. machdad LU.
  1143. claid˘ LU.; leg. chlaidib
  1144. 1144.0 1144.1 claidiub LU.
  1145. om. LU.
  1146. isind LU.
  1147. mór drualle LU.
  1148. Tiagam LU.
  1149. ulib LU.
  1150. arrócbat a pupli LU.
  1151. fidchille LU.
  1152. Intan dolluid LU.
  1153. phupull LU.
  1154. Ait gári fris, asbert Fergus LU.
  1155. 1155.0 1155.1 on margin
  1156. mochlaidib LU.
  1157. machemind LU.
  1158. calga LU.
  1159. galión LU.
  1160. Last stroke of m and a later on an erasure: genī LU.
  1161. r of mór added later under the line: ét ar mórslúag LU.
  1162. fester LU.
  1163. Mark of aspiration added later
  1164. ditdíth (?) LU.
  1165. claidib LU.
  1166. airdib LU.
  1167. fére LU.
  1168. fritgallnai LU.
  1169. dait LU.
  1170. armnáib ét | sechaib LU.
  1171. torruídet LU.
  1172. thadet LU.
  1173. ar céo mórglonnaib fechat LU.
  1174. sis on an erasure; suid sís trá LU.
  1175. ni agais ni add. LU.
  1176. 1176.0 1176.1 1176.2 1176.3 1176.4 1176.5 on margin
  1177. The second b added over the line
  1178. cluche LU.
  1179. MS. foͣ
  1180. dulechu LU.
  1181. níbecͣumu LU.
  1182. thochill LU.
  1183. diíarnantaib LU.
  1184. cungnas arrígnaib LU.
  1185. meldrigi LU.
  1186. findabair LU.
  1187. burechaib LU.
  1188. dethairith LU.
  1189. tossaig fergus mc rossa róich LU.
  1190. Gabsait LU.
  1191. adrethsat LU., recte
  1192. cáini LU.
  1193. ataurrid LU.
  1194. arimdígirt cliche cíambre LU.
  1195. om. LU.
  1196. atúar atmib LU.
  1197. m rathn LU.
  1198. inéri LU.
  1199. chlu airm: chuairm LU.
  1200. dithúatha LU.
  1201. g is later: nitat neúit éiti LU.
  1202. foichertar LU.
  1203. om. LU.
  1204. All am LU.
  1205. na bríathraib LU.
  1206. imgonm LU.
  1207. The initial s has been added later: anassaib LU.
  1208. ailfitir LU.
  1209. sebortir sceó (sceó over the line) LU.
  1210. glanfitir LU.
  1211. ind aidchsin LU.
  1212. matin LU
  1213. arabárach LU.
  1214. morsluáig LU.
  1215. donteilgfet LU.
  1216. méderath LU.
  1217. dondlechtaig LU.
  1218. om. LU.
  1219. taurcbat LU.
  1220. diultaib ticfa LU.
  1221. máta LU.
  1222. erreth LU.
  1223. drongtar LU.
  1224. claidib LU.
  1225. céochlessaib LU.
  1226. ágat LU.
  1227. n added over the line
  1228. árbertat LU.
  1229. dirói chúalngi LU.
  1230. ɔtolat LU.
  1231. intslúaig LU.
  1232. Gremmaigter—mormenmnaid: Gremmaigther mórchend for bruinniu drochol tíagait riaríagaib inbraiss mórmenmnaig LU.
  1233. a dot over m and a dot after r of mor
  1234. toinget LU.
  1235. baiget LU.
  1236. midedar LU.
  1237. deilṡlúagaib LU.
  1238. cengat LU.
  1239. after ba h has been added: bá LU.
  1240. fót chommus LU.
  1241. co cualatár Mane mac Ailella LU.
  1242. léicthir LU.
  1243. decarp˘ LU.
  1244. nibad LU.
  1245. chomarli berat LU.
  1246. dítchend LU.
  1247. totǽt LU.
  1248. frirói LU.
  1249. búrethar LU.
  1250. cuillte LU.
  1251. didamelb LU.
  1252. aril˘ LU.
  1253. A letter (a?) has been erased after f
  1254. loingis LU.
  1255. tossuch LU.
  1256. ngillæ LU.
  1257. anmain LU.
  1258. aurscaig LU.
  1259. cotslúagaib LU.
  1260. níthelce LU.
  1261. dithnutaib tairbertha LU.
  1262. nái LU.
  1263. forberi LU.
  1264. nimthorais LU.
  1265. emuin LU.
  1266. namiarair (.i. nantiagar) LU.
  1267. cosinnulaide cúlaid LU.
  1268. gl. .i. diroirben.
  1269. cosin dala nde om. LU.
  1270. Tothét LU.
  1271. chind LU.
  1272. a popa Lóig LU.
  1273. fria LU.
  1274. artungsa LU.
  1275. firfassa LU.
  1276. bertair LU.
  1277. chennaib LU.
  1278. aconicim LU.
  1279. toberat LU.
  1280. Émde a Láig LU.
  1281. or LU.
  1282. mache LU.
  1283. nisrengat LU.
  1284. tíarmaig derúich LU.
  1285. om. LU.
  1286. adeochosa (.i. atgim) LU.: leg. ateochsa
  1287. int sainrethaig LU.
  1288. gaibid LU; gébaid above l. 205
  1289. muirthimiu LU; leg. i muirthemniu
  1290. corroirc monar féne LU.
  1291. ocháine LU.
  1292. usci LU.
  1293. i nindaib LU.
  1294. araslig LU.
  1295. forsind LU.
  1296. muintir isind LU.
  1297. Toscara LU.
  1298. sé LU.
  1299. ndaglæch LU.
  1300. Focherdat a puiple LU.
  1301. icond LU.
  1302. tothǽt LU.
  1303. úi Lomairc add. LU.
  1304. gl. .i. techt taidech LU.
  1305. dait a Luiḡ LU.
  1306. fóigela LU.
  1307. énflaith LU.
  1308. rotbía LU.
  1309. caud (.i. cadán) LU.
  1310. alailiu LU.
  1311. día tomna (.i. día tí) LU.
  1312. dano LU.
  1313. iasc indberu LU.
  1314. rotbia LU.
  1315. alailiu LU.
  1316. rotbíat LU., recte
  1317. 1317.0 1317.1 om. LU.
  1318. i náth LU.
  1319. túathe LU.
  1320. dodúthracar LU.
  1321. it cáini for slúaig LU.
  1322. A popa Lug LU.
  1323. int slúaig add. LU.
  1324. ⁊ rꝉ om. LU.
  1325. laimethar LU.
  1326. tabairt LU.
  1327. fúail LU.
  1328. i nimechtur LU.
  1329. ocai om. LU.
  1330. Mark of aspiration added later
  1331. Cu LU.
  1332. diandragbasa LU.
  1333. díburgud LU.
  1334. asin LU.
  1335. Lug LU.
  1336. in chocélisi LU.
  1337. dait LU.
  1338. dianomtisse LU. = dia n‑dom-thí-se
  1339. Cú LU.
  1340. cairte LU.
  1341. comarthæ LU.
  1342. popa LU.
  1343. comardæ LU.
  1344. i added below later: toinget anmchomet LU.
  1345. ‑aidche LU.
  1346. ag LU.
  1347. pupaill LU.
  1348. imach LU.
  1349. ɔcloth LU.
  1350. issisanassaib LU.
  1351. morslúagaib LU.
  1352. aisnethar LU.
  1353. ndethar LU.
  1354. falnathair LU.
  1355. armeidṁ LU.
  1356. d of úathud later over u: úath˘ sluáig LU.
  1357. móirscoith LU.
  1358. MS. altered to : artuirb imfóit LU.
  1359. ardálaib LU.
  1360. tascnæ tanicc LU.
  1361. Tongu do dia LU.
  1362. Lugaid LU.
  1363. athchomarc LU.
  1364. gillu LU.
  1365. leg. to‑m-ḟoír?
  1366. cét LU.
  1367. cucumsa LU.
  1368. tinni LU
  1369. taulchuma fina LU.
  1370. chuci LU.
  1371. ar added over the line: or LU.
  1372. Bít LU.
  1373. cotádaig LU.
  1374. b added over the line later
  1375. nó—andsud om. LU.
  1376. combetís .xx. aidchi and sin amal itberat araili libair add. LU.
  1377. Bit LU.
  1378. toficfat LU.
  1379. noindin LU.
  1380. cotomélat LU.; leg. cotobmélat
  1381. múr LU.; leg. úir
  1382. Beneath the first n a curved perpendicular stroke has been added later
  1383. brataitir LU.
  1384. The mark of aspiration is later: agatair LU.
  1385. cicen LU.
  1386. cíche áig LU.
  1387. ciche LU.
  1388. chétnæ LU.
  1389. iarsudiu úadib LU.
  1390. oscuchud (.i. oc tect) ass LU.
  1391. after Aill there is an erasure
  1392. A dividing stroke has been added later between t and r
  1393. ɔdatrind tauthat slúagu is bodbdæ LU.
  1394. ináthu LU.
  1395. gl. .i. Ulad
  1396. inbera LU.
  1397. díbúanaib LU.
  1398. dofoétsat LU.
  1399. .xxx. lǽch LU.
  1400. rancatár LU.
  1401. Gonaid tricha LU.
  1402. sudiu LU.
  1403. Búi LU.
  1404. issind LU.
  1405. Ath Cuillne LU.
  1406. i nDrúim Ḟéine LU.
  1407. atrubramar remoind LU.
  1408. a added beneath the line later: dosnethat LU.; leg. dosnetat
  1409. iar is added under the line later: suidiu LU.
  1410. orggaid LU.
  1411. diib LU.
  1412. na .iii. aidchi LU.
  1413. hOchainiu LU.
  1414. la Coinculaind LU., recte
  1415. dó LU.
  1416. comméite Maige Murtemne LU.
  1417. Aíi LU.
  1418. bas LU.
  1419. bess LU.
  1420. Aii LU.
  1421. da fer deac LU.
  1422. in magsa LU.
  1423. adgignethar LU.
  1424. indili LU.
  1425. gelsinisea LU.
  1426. óctigernd LU.
  1427. om. LU.
  1428. in LU.
  1429. Conculaind LU.
  1430. chucund LU.
  1431. Coinculaind LU.
  1432. r added under the line later
  1433. lorg anfaid LU.
  1434. Calg dét LU.
  1435. imcomairc LU.
  1436. chéli LU.
  1437. dond fir uccut LU.
  1438. ina added over the line, wanting in LU.
  1439. The mark of aspiration is later: sudiu LU.
  1440. cen mether LU.
  1441. atb˘ LU.
  1442. dano LU.
  1443. cia diarbo chocéle LU.
  1444. indadfil LU.
  1445. = bad: bas LU.
  1446. lor LU.
  1447. Anáu LU.
  1448. rosberthá LU.; leg. asbértha
  1449. Adfét LU.
  1450. do and anim are written on an erasure: dó in nimarchor LU.
  1451. asrubartmár LU.
  1452. i noccus LU.
  1453. rriri LU, recte
  1454. Dóet chucai LU.; leg. Doeth chucai
  1455. om. LU.
  1456. sóirem LU.
  1457. a mbad seisc LU.
  1458. b later over r
  1459. i naidchi LU.
  1460. nosgonad LU.
  1461. fri LU.
  1462. Cú LU.
  1463. leg. ructar
  1464. ar LU.
  1465. bróntib LU.
  1466. beimni LU.
  1467. blicht LU.
  1468. leg. ructar
  1469. blichta LU.
  1470. Dóeth cucai LU.
  1471. ar added later over the line: or LU.
  1472. illeͥgi LU.
  1473. bertair LU.
  1474. higaimred LU.
  1475. ol LU.
  1476. atchosse LU.; leg. atchoissed?
  1477. Rafetarsa LU.
  1478. ararócless LU.
  1479. doibsi LU.
  1480. ⁊ issed inso in chóma LU.
  1481. forsingénathar LU.: leg. forsingéntar
  1482. naidchi LU.
  1483. machdad LU.
  1484. ol LU.
  1485. tecatside LU.
  1486. duinni LU.
  1487. lái LU.
  1488. a cét LU.
  1489. naidchi LU.
  1490. gl. .i. lenaid LU.
  1491. sudiu LU.
  1492. Ed̄a LU.
  1493. Létrinne LU.
  1494. between mc and dalta there is an erasure
  1495. haccobor LU.
  1496. sotlacht LU.
  1497. saiṡle LU.
  1498. luinne LU.
  1499. tarpige LU.
  1500. bia LU.
  1501. cc on an erasure: comruc LU.
  1502. The marks of aspiration are all probably later
  1503. Etarcomol LU.
  1504. díardain LU.
  1505. Tecait LU.
  1506. ndíb carptib do LU.
  1507. The mark of aspiration is later: Laíg LU.
  1508. MS. chairp˘: charpat LU.
  1509. or Lǽg LU.
  1510. fǽbur chonduala LU.
  1511. n added over the line later: bréfech LU.
  1512. mimusc LU.
  1513. h added later
  1514. inda LU.
  1515. lói LU.
  1516. churaig LU.; leg. curaig
  1517. lái LU.
  1518. ol LU.
  1519. intiuch inge LU.
  1520. Atchoas LU.
  1521. dano LU.
  1522. inna cotlud LU.
  1523. The first s of doretlasstar seems to have been altered from i: dorétlaistir a claidiub LU.
  1524. dorat LU.
  1525. a phopa Ferg˘ LU.
  1526. Cú LU.
  1527. tí LU.; leg. tomna
  1528. íasc i ninb˘ LU.
  1529. rotbía LU., recte
  1530. a mmag LU.
  1531. caúth LU.
  1532. alaili LU.
  1533. femair LU.
  1534. fochlochta LU.
  1535. techt i náth ar cend fir LU.
  1536. a written over the line; leg. thecma?
  1537. The mark of aspiration is later: comthala LU.; leg. comtolae
  1538. tarise lim LU.
  1539. ol LU.
  1540. dorochtamar LU.
  1541. Téit Fergus ass iarum LU.
  1542. déscin LU.
  1543. doḟécai LU.: leg. doécai
  1544. Cú LU.
  1545. tussu LU.
  1546. Etarcomol LU.
  1547. icim added later above the line: fetar LU.
  1548. ardotáigthe LU.: leg. arṅdotáigthe
  1549. acim LU.
  1550. doíd LU.: leg. do ḟid
  1551. Fergus LU.
  1552. b altered from f: manípad LU.
  1553. ṡnadud LU.
  1554. roptís LU.
  1555. ricfaitis LU.
  1556. MS. indedaid, with a dot before n and a dot over it: i ndegaid LU.
  1557. comrac fri óenfer LU.
  1558. messe cíatacomraicfe frit LU.
  1559. Fergus comrac LU.
  1560. 1560.0 1560.1 Coinculaind LU.
  1561. LU.
  1562. asin LU.
  1563. anísin LU.
  1564. altered to
  1565. arachend—Cuchulaind om. LU.
  1566. accobor LU.
  1567. lige LU.
  1568. ar on an erasure: or LU.
  1569. s added over the line: scíth lem LU.
  1570. inniut LU.: O. Ir. indiut
  1571. It looks like parttib, with a stroke erased after the second t, and with i over it: i nilpartib LU.
  1572. acht mainbad LU.
  1573. ol Etarcomol LU.
  1574. claid˘ LU.; leg. chlaidiub
  1575. asa LU.; leg. ósa
  1576. díb naxalaib LU.
  1577. de LU.
  1578. ima cnes LU.
  1579. om. YBL.
  1580. Etarcomol LU.
  1581. Danaidle LU.
  1582. Cú LU.
  1583. sebaind LU.
  1584. ropu tromda LU.
  1585. aidech LU.
  1586. mullaid LU.
  1587. corrici LU.
  1588. Co nacci LU.
  1589. Tintái LU.
  1590. fri UL.
  1591. dait LU.
  1592. garit LU.
  1593. Fri LU.
  1594. faallud LU.
  1595. ailtu LU.
  1596. Etarcomal LU.
  1597. dimrén esbláthaib inneoch namaccæ arbail uallchas fochemdib fíalum LU.
  1598. forsaid LU.
  1599. fortchi LU.
  1600. longud LU.
  1601. inna sléchtain LU.
  1602. Fergusa taris co fo thrí LU.
  1603. iarfaig LU., recte
  1604. fódrúar LU.: leg. fodruar
  1605. leg. nách tú?
  1606. farcbadsom dano LU.
  1607. Cía LU.
  1608. bad LU.
  1609. om. LU.
  1610. or LU.
  1611. dorónad LU., recte
  1612. ar LU.
  1613. id LU.
  1614. MS disperith, s added later: dipherid LU.
  1615. a has been added later below
  1616. fadessin LU.
  1617. dúnud LU.
  1618. intan notheiged LU., = O. Ir. intan notéiged
  1619. olailiu LU.
  1620. réid LU.
  1621. conrictís LU.
  1622. affrissi LU.
  1623. moithchulióin LU.
  1624. Fergus LU.
  1625. tocrád LU.: leg. tochrad
  1626. dano int atechmatud LU.
  1627. Over the line is added do with marks to show that it was meant to precede glied: glieid LU., recte
  1628. nádnárgarad LU.
  1629. leg. cladair
  1630. 1630.0 1630.1 1630.2 ⁊ saitīr; sátir LU.
  1631. lia LU.
  1632. om. LU.
  1633. nogaim LU.
  1634. agair LU.
  1635. nisdibeirg LU.
  1636. Cúchulaind dano LU.
  1637. dádaig LU.
  1638. LU. adds between the columns: ⁊ dobertar a mna ⁊ a ingena do ⁊ leth a bó ⁊ doberthe biád do fri dei
  1639. Conculaind LU.
  1640. Daberat LU.
  1641. after nech there is an erasure
  1642. The first s and oman on an erasure: robíth essem ón LU.
  1643. comthastár LU.
  1644. The mark of aspiration is later: atchotad LU.
  1645. dano LU.
  1646. ragthar LU.
  1647. chuingid LU.
  1648. Nadcrantail LU.
  1649. Nadcardil om. LU.
  1650. di muintir LU.
  1651. Conrúi LU.
  1652. phupaill LU.
  1653. dodeochaid LU.
  1654. muint˘ LU.; leg. muintir
  1655. cuci LU.
  1656. adfíadat LU.
  1657. Tair LU.
  1658. The mark of aspiration is later: giull LU.
  1659. má LU.
  1660. Totǽt LU. leg. Dotét
  1661. carr LU.
  1662. mbói LU.
  1663. dúnud LU.
  1664. dul LU., recte
  1665. dagén LU.
  1666. Tothǽt Luiğ LU.
  1667. innaidchisin LU.
  1668. Dothǽt LU.
  1669. is dirsan duit LU.
  1670. co mad-rꝉ: combad and sin nochanad Cuchulaind ma dofoetsad Nathcrad LU.
  1671. dúnud LU.
  1672. a of fuaighthi is added under the line; the mark of aspiration over g is also later: fúachtai follscaidi LU.
  1673. bói Cú LU.
  1674. f added later
  1675. sríd LU.
  1676. Coinculaind LU., recte
  1677. ninderbai LU.
  1678. a added later under the line: forímim LU.
  1679. On an erasure: isudiu LU.
  1680. Luid Cuchuliand iarum for slicht na hélle add. LU.
  1681. cach LU, recte
  1682. i níarmóracht LU.
  1683. arnáchelaitís LU.
  1684. 1684.0 1684.1 teched LU., recte
  1685. uccut LU.
  1686. dochóid reomsa LU.
  1687. The mark of aspiration is later: dagóic LU.
  1688. This is what is meant in the end, but do is over the line, o has been altered from another letter (u?), and i is added under the line: do Coinculaind: co nUltaib LU.
  1689. dotǽt LU.
  1690. úadib LU.
  1691. do LU.
  1692. f added over the line
  1693. teches LU., recte
  1694. ría næniur LU.: leg. ria nóenḟīur
  1695. gress LU.
  1696. ol LU.
  1697. ed LU.
  1698. dó LU.; leg. dom?
  1699. nobeth LU.
  1700. ina LU.
  1701. Rafetarsu ém LU.
  1702. mbé LU.
  1703. Ochine LU.
  1704. between n and t a letter has been erased
  1705. téis LU.; leg. tess
  1706. iarum LU.
  1707. fáthi LU.
  1708. airigestár LU.
  1709. 1709.0 1709.1 f added later
  1710. lasuide LU.
  1711. Cáte LU.
  1712. tall LU.
  1713. om. LU.
  1714. m̄assu LU.; leg. massu
  1715. dano
  1716. másu thú ém LU.
  1717. om. YBL.
  1718. nocorucaimse LU., recte
  1719. dúnud LU.
  1720. namulaig LU.
  1721. messi LU.
  1722. a dochum LU., recte
  1723. Tothǽt LU.
  1724. commail uilchi smerthain LU.
  1725. cc on an erasure, and a added over m: comrac LU.
  1726. dogníthe LU.: leg. dogníth?
  1727. taulaig LU.
  1728. orse add. LU.
  1729. Déne LU.
  1730. ngascid LU.
  1731. rotbia són LU.
  1732. nínimgaba LU.
  1733. Nadch˘ LU.
  1734. i narddi LU.
  1735. Nath˘ LU.
  1736. mo aurchorsa LU.
  1737. i nardda dano LU.
  1738. i nardda LU.
  1739. tocorastár LU.
  1740. Amai ole LU.
  1741. as LU.
  1742. or Nathcrā LU.
  1743. fichet LU.
  1744. 1744.0 1744.1 dúnud LU.
  1745. Tiagasa LU.: leg. Tíagsa
  1746. co necius LU.
  1747. or LU.
  1748. dotéis LU.
  1749. dothǽt LU.
  1750. Cáte LU.
  1751. or cách add. LU.
  1752. dommo LU.
  1753. co ndeochus dorissi LU.
  1754. comrac LU.
  1755. MS. c. c.: Coinculaind LU.
  1756. MS. c. c.: Tiat ass di saigid Conculaind LU.
  1757. i narddæ LU.
  1758. eb added over the line.
  1759. síartha LU.: leg. síabartha
  1760. Choinculaind LU.
  1761. After dorigne, dorigarraib ⁊ was written and cancelled
  1762. maccu LU.
  1763. a cethri gábaiti LU.
  1764. dond LU.
  1765. insind LU.; leg. isind
  1766. Medb LU.
  1767. s added under the line: int slúaig LU.
  1768. s added under the line: co triún intsloig LU.
  1769. chuingid LU.
  1770. sligi LU.
  1771. Bude LU.
  1772. muintir LU.
  1773. Dothǽt LU.
  1774. The mark of aspiration is later, and i is added under the line: folad LU.
  1775. s later under the line
  1776. MS. pͭ, the usual Latin abbreviation for post: om. LU.
  1777. fóndráncamár LU.
  1778. bidcu LU.
  1779. mai on an erasure: oc saigid acallma LU.
  1780. nachitchara LU., recte
  1781. The a is imperfect, and before it some letters have been erased: for LU.
  1782. sraithe LU.
  1783. din chertgai LU.
  1784. resin gai LU.
  1785. mBude LU.
  1786. d altered from another letter: ansu LU.
  1787. airi LU.
  1788. a comarli LU.
  1789. chuingid LU.
  1790. Cú LU.
  1791. dáb˘ LU.
  1792. dait LU.
  1793. targid LU.
  1794. naberad LU.
  1795. MS. manai, with i altered later to s: mani LU.
  1796. forstarsnu LU.
  1797. t of tolam on an erasure: is tolam (.i. sét talman) in sétse LU.
  1798. before this stands a superfluous ⁊, and before that ol c.c. has been cancelled: ol LU.
  1799. i narrasar LU.
  1800. don cletine added over the line later: don cletiniu LU.
  1801. ind LU.
  1802. Bodb LU.
  1803. imdeguil LU: leg. imdegail
  1804. crocine ( croiniche) LU.
  1805. focherda LU.
  1806. .xx. on an erasure, with a letter erased after it
  1807. gabáil LU.
  1808. ndeogbaire LU.
  1809. fénnide LU
  1810. Tintái LU.
  1811. aitheruch atúaid LU.
  1812. ó LU., recte
  1813. cóicthiges oc LU.
  1814. fri add. LU.
  1815. Uthidir LU.
  1816. Dailríatai LU.
  1817. inrosaidi LU.
  1818. ocárfíu LU.
  1819. dindgna LU.
  1820. Condrecat LU.
  1821. dib sꝉ on an erasure: oc Focheird etir Ailill ⁊ Medb LU.
  1822. On an erasure: Acht LU.
  1823. mbúachaill LU.
  1824. dib LU.
  1825. From t to ċ on an erasure; after t, i and a are clear, then comes apparently t, and after it a, which may have been altered from h: ɔidtimachtatár LU.
  1826. cumaing LU.
  1827. Conidbertatar LU.
  1828. om. LU.
  1829. This looks as if it were originally Nata altered to Nota, with a second t added later under the line: Atá LU.
  1830. hé LU.
  1831. isind aidchisin LU.
  1832. d has been added over a: adchota LU. = O. Ir. adcotae
  1833. namá úadib LU.
  1834. The whole of the following passage in brackets is taken from LU. (70b33 to 72b24). It does not occur in YBL.
  1835. recte con-dan-raib
  1836. leg. Tíagar
  1837. In marg.: comrac Conculaind fri Findabair inso
  1838. leg. chélesiu
  1839. In marg.: comlond Munremair ⁊ Conrōi inso
  1840. recte con-dan-raib-ni
  1841. In marg.: aided na macraidi inso
  1842. leg. dia
  1843. MS. tudcͥth
  1844. In marg.: banchath Rochada inso
  1845. in is superfluous
  1846. leg. Matti
  1847. In marg. aided na rīgamus inso
  1848. Cur LU.
  1849. for cend LU.
  1850. assateilcedside LU.
  1851. b on an erasure and a under the line: is LU.
  1852. re cind LU.
  1853. ō of rongona on an erasure: "Mad diangona," ol Medb, "is búaid" LU.
  1854. Gid he gontair LU.
  1855. After truim there is an erasure: dromma LU.
  1856. domt slóg LU.
  1857. reid LU.
  1858. bith fris im longud ꝉ im ligi LU.
  1859. lesside LU.
  1860. ar-amulch˘ on an erasure: tech for cend siriti amulaig LU. After this LU has "Ní có ém," olse. "Is cert in brig doberid dún," corresponding to which YBL. has at the foot of the page: ⁊ isbert fria Meidb: "is cert in brig doberi dom
  1861. rofesind LU.
  1862. dia saigid add. LU.
  1863. ropad LU.
  1864. chomadais LU.
  1865. dom LU.
  1866. ara chend: na agid LU.
  1867. Condlongas LU.
  1868. nni LU.
  1869. diandingbaitea fessin he LU.
  1870. Cipé LU.
  1871. imthesidsi LU.
  1872. isin matain imbarah LU.
  1873. guin na erri LU.
  1874. Teit iarom matain muich LU.
  1875. tarrgraige LU.
  1876. a séta rempo add. LU.
  1877. ar ba suba dogénadsum LU.
  1878. Luiͩdó iarom add. LU.
  1879. chless LU.
  1880. .i. LU.
  1881. ubull chless LU.
  1882. cletenach LU.
  1883. corp LU.
  1884. ích nerred LU.
  1885. d added under the line
  1886. dar néib LU.
  1887. filliud LU.
  1888. brasse LU.
  1889. chless LU.
  1890. ⁊ otar LU.
  1891. bruud LU.
  1892. caurad LU.
  1893. LU. has a variant ꝉ co fomus
  1894. táithbéim LU.
  1895. After fogaist there is an erasure
  1896. co ndirgiud crette LU.
  1897. co fornadmaim naid náir LU.
  1898. dano LU.
  1899. airimbert LU.
  1900. nicontetarraid LU.
  1901. ind is added later under im: i nimforgub LU.
  1902. Cú LU.
  1903. sráithi in nubullchless LU.
  1904. chobrad LU.
  1905. om. LU.
  1906. dano LU.
  1907. iar naraile slicht add. LU.
  1908. forsin sligid om. LU.
  1909. mánopgaib far glinne LU.
  1910. ara added later under the line: sund co bárach LU.
  1911. On an erasure: Cáur LU.
  1912. Datuitside dano cadessin LU.
  1913. a glinni LU.
  1914. andsin LU.
  1915. rogæta LU.
  1916. Collaa (.i. erig) LU.
  1917. a popa Lóig LU.
  1918. gl. .i. co niarfaigea LU.
  1919. dothǽt LU.
  1920. imbárach LU.
  1921. fiar is on an erasure, and the marks of aspiration are later; = a iarfaigid: Iarfaigther LU.
  1922. for ⁊ rꝉ LU. has Rosoich iarom Lǽg.
  1923. Fochen duit or Lugaid LU.
  1924. a óenur LU.
  1925. Over this, and running into the margin, has been added later: cia dotæt ar cend Conculaind amarach; this is probably meant to follow amin fri firu hErend LU.
  1926. théte LU.
  1927. imbárach LU.
  1928. om. LU.
  1929. Soid Lǽg afrithisi co airm imbói Cuculaind add. LU.
  1930. forǽlid LU.
  1931. athiusc LU.
  1932. adfét LU.
  1933. anísin (.i. a athesc) LU.
  1934. do Ailill ⁊ Medb LU.
  1935. ar LU.
  1936. chomrac LU.
  1937. ndingbala LU.
  1938. The second a added later below; dán LU., recte
  1939. ba hí LU.
  1940. It seems to be nígaibed altered to nusgaibed: nogebed LU.
  1941. haccobor LU.
  1942. bithchotaig LU.
  1943. topachtur LU.
  1944. dogénad LU.
  1945. g has been altered from some other letter; d has been altered, probably from g: Lugdach LU.
  1946. dothǽt LU.
  1947. chucai LU.
  1948. óm add. LU.
  1949. Olc LU.
  1950. i added below
  1951. sudiu LU.
  1952. da LU.; leg.
  1953. celebor LU.
  1954. dano LU.
  1955. tuidecht LU.
  1956. apair LU.
  1957. Intan LU.
  1958. in naidchisin LU.
  1959. do LU.
  1960. darindgult (.i. rogellus) LU.
  1961. do Meidb added later over the line: om. LU.
  1962. Doṡella LU.
  1963. ar added later under the line: om. LU.
  1964. culind LU.
  1965. Conculaind LU.
  1966. cend LU.
  1967. Dasrenga LU.
  1968. fónúarsa LU.
  1969. Tochræ uáit LU.
  1970. Ferbǽth LU.
  1971. ndegaid LU.
  1972. co nérrmadair LU.
  1973. issa nglend LU.
  1974. oeth on an erasure
  1975. mac Fir Febe om. LU.
  1976. asrubart LU.
  1977. feochard LU.
  1978. om. LU.
  1979. MS. a Mur˘: Murthemne LU.
  1980. glend Firbaith. Ɔcloth ni Fergus co nepert LU.
  1981. sin LU.
  1982. do com on an erasure; bar has been altered from ba: do chombár and LU.
  1983. Fíthi
  1984. Cróenech i mMuirthemniu LU.
  1985. ⁊ cetera LU.
  1986. Tarrochair LU.
  1987. imbárach LU.
  1988. An erasure between r and a: atheroch LU.
  1989. do fis LU.
  1990. imtháthar LU.
  1991. dunud LU.
  1992. iarnúair do chomacallaim LU.
  1993. imbárach co ellom LU.
  1994. or LU.
  1995. dórónaid LU.: leg. dorónaid
  1996. gl. .i. ceilg LU.
  1997. dothǽti LU; leg. dothét
  1998. sic LU.; leg. asberthar
  1999. fil don fin LU.
  2000. linni LU.
  2001. uisciu LU.
  2002. The MS. seems to have tuiti altered to tuigi: tuicce LU.
  2003. ind riastairthe dūinni LU.
  2004. t added over the line; Nofóité co LU.; leg. nofóite co
  2005. ngaile LU.
  2006. noráté LU; leg. noráte
  2007. anísin LU.
  2008. Laríne LU.
  2009. The first a of alla has been altered from o, and between aile and alla something been erased: oltanaile LU.
  2010. After ri a letter has been erased: ríg LU.
  2011. After fin a letter has been erased: find LU.
  2012. g on an erasure: desraid LU.
  2013. ind lánamain LU.
  2014. After this ⁊ doberar was written and cancelled
  2015. om. LU.
  2016. coindme LU.
  2017. comrac LU.
  2018. gebsa LU.
  2019. Láríne LU.
  2020. Cate LU.
  2021. Téite Lárine LU.
  2022. Dothǽt LU.
  2023. comráicne LU., omitting failte which is a gloss on comraichne
  2024. leg. Lugaid
  2025. araile LU.
  2026. atechmatud LU.
  2027. Laríni LU.
  2028. ár is airi doberarsom chucutsu ardáig co forgénmáis arudis debuid add. LU.
  2029. ar LU.
  2030. Láríne LU.
  2031. ind LU.
  2032. inna farrad LU.
  2033. Danethat LU.: leg. Danetat
  2034. Doloside LU.
  2035. Gabaid LU.
  2036. co nsephaind LU.
  2037. channebor LU.
  2038. om. LU.
  2039. r added over the line: buadartha LU.
  2040. thruallnethe LU.
  2041. cethararda LU.
  2042. dendgur LU.
  2043. co mbái LU.
  2044. a dai: da LU.; leg.
  2045. robo LU.
  2046. LU. looks like coín
  2047. robai LU.
  2048. The mark of aspiration is later; clíabgalar LU.
  2049. adroinni drochternam LU.
  2050. neoch LU.
  2051. ar tána LU.
  2052. Cú LU.
  2053. roderscaigthe LU.
  2054. táisiu LU.
  2055. The mark of aspiration is later
  2056. inbuid LU.
  2057. tonnánac LU.
  2058. ainmgorti LU.
  2059. ni haurussa LU.
  2060. comrac LU.
  2061. banscáil LU.
  2062. isind níthso LU.
  2063. Bíd īchobairse (.i. dogénsa congnom latt) LU.: leg. Bidimchobairse?
  2064. oin on an erasure; there is also a long erasure after mna
  2065. gabussa LU.
  2066. Biansu LU.
  2067. orsi LU.
  2068. doragsa LU.
  2069. The first c is added under the line
  2070. firiu LU.
  2071. Tarrocsa altered to Tarrogsa; the mark of aspiration is later: Doragsa LU., recte
  2072. escongan LU.
  2073. fót LU.
  2074. isind LU.
  2075. co táithis LU.
  2076. mmebsat LU.
  2077. n added above
  2078. 2078.0 2078.1 bennachtan LU., recte
  2079. in cethri forsind áth LU.
  2080. One d is added under the other: do dochumsa LU.
  2081. co comart LU.: leg. co mema?
  2082. it LU.
  2083. sin added later: fónd anim LU.
  2084. Torach LU.
  2085. si added later above the line; dait LU.
  2086. máile dérce LU.
  2087. mensat LU.; leg. memsat
  2088. 2088.0 2088.1 forsna LU.
  2089. linniu LU.
  2090. nimaircechasa LU.
  2091. Tolecubsa LU.
  2092. do fergara on an erasure
  2093. bennachtan LU.
  2094. After this LU. adds: Combad sechtmain dosom for Áth Grench, ⁊ dofuitted fer cach lái i nÁth Grencha laiss .i. i nÁth Darteisc
  2095. comruc—sīs om. LU., which has between the columns: aided Lóich maic Mofemis inso sís
  2096. Gessa LU.
  2097. dano LU.
  2098. Emonis LU.
  2099. The second e is added above later: dorairngired LU.
  2100. comméte LU.
  2101. Over this is added ui with a mark to indicate that it is meant to precede siu
  2102. fiu LU., recte
  2103. a added later below the line; fri LU.
  2104. tinscra LU.
  2105. ar LU.
  2106. dano LU.
  2107. f added below the line; dáfessid LU.; leg. dia fessed
  2108. combad LU.
  2109. fer ulchach: MS. rualach; the letter between f and r is a smudge: i altered to e?: fer ulcach LU.
  2110. The first o on an erasure: nodngonad LU.
  2111. "Berid grem catha chuci," ar Medb fria muintir, "tarsin náth aniar co ndigsid taris, ⁊ brister fír fer fair." Tíagait na secht Mane mílid i tosach, conidnachcatar for bru ind atha aníar. Gabaidsom a díllait nóenaíg imbi in laasin. Iss and fordringtís na mná na firu día descin. "Is sǽth dam," or Medb, "náchaccim in 'gilla immanágar sund." Ni ba slániu de latt do menma," or Léthrend echaire Ailella, "dia naicigther." Dothǽt iarum dochum ind átha amal búi. "Cía fer sucut a Ḟerguis?" or Medb. "Gilla araclich claideb co scíath arbúaib mór serig armnáib feraid fodil diferlessaib aróenathib Ulad imgóet cáin fera fodil di fodbaid ríg than mc dían díangarar Muirthemne mag másu Cháuland cú." Fordring Medb dano na firu lasodain dia déscin. add. LU.
  2112. dognithe a cutbiud LU.
  2113. dúnud LU.
  2114. ara chend LU.
  2115. smérthain LU.
  2116. dénum LU.
  2117. ɔidgnidsom anísin LU.
  2118. ardáig cuingthi LU.
  2119. fri LU.
  2120. Lóch LU.
  2121. The whole of this passage in brackets is taken from LU. 74b 38 to 76b 29. It does not occur in YBL.
  2122. Tanic dano Lóch i nagid Conculaind LU.
  2123. fair, ar donadbacht do ba ulcha bói lais add. LU.
  2124. úachtarach or LU.
  2125. isind LU.
  2126. condricfem, áit hi torchair Long LU.
  2127. Ó thánic iarom do saigid ind ath bibsat LU.
  2128. Below biath is added na bu: Biáid LU.
  2129. fili add. LU.
  2130. 2130.0 2130.1 darteisc LU.
  2131. osin forsin phurtsin. O rochomraicset iarom ind fir forsind áth ⁊ o rogabsat oc gliáid ⁊ oc imsesorcain and ⁊ o rogab cach dib for truastad a cheli focheird LU.
  2132. escongon LU.
  2133. gl. .i. tri curu LU.
  2134. co mbói fǽn fortarsnu LU.
  2135. isind LU.
  2136. Danautat (.i. búalis) LU.
  2137. combu chróderg int áth dia fulriud add. LU.
  2138. Grēsid—minter: “Olc ón om," for Fergus, "an gnímsin hi fiadnaisi námat. Gressed nech úaib, a firu," forse fria mintir, "in fer nárthǽth i nascid." Atraig Bricriu nemthenga mac Carbatha ⁊ gabais for gressacht Conculaind LU.
  2139. "Roscáich do nert," olse, "intan is bratan bec dotrascair" LU.
  2140. chucut. Dolig duit gnim nerred do gabail fort hi fiádnaisi fer nErend ⁊ læch ansa do dingbail a gaisciud fonsamail add. LU.
  2141. darsna slúagu LU.
  2142. isind LU.
  2143. Tanautatsom LU.
  2144. fair síar LU.
  2145. súil LU.
  2146. cind LU.
  2147. máile LU.
  2148. Over t has been added later d: muitti LU.: leg. maitti
  2149. Below forsa has been added n: forsna LU.
  2150. gl. .i. ni rochim LU.
  2151. samaisc máil déirg LU.
  2152. gergara LU.
  2153. úaraib LU.
  2154. a mbú LU.
  2155. a trí LU.
  2156. a nathinni LU., which adds:

    Bec na romnítsat ind firar imad comlaind oenfir.
    Ni rubaim níth nerred nánimmar atú m’óenuran. Móen. d.

  2157. dogéni LU.
  2158. Regamna LU.
  2159. claidim on a erasure; cusan claidem ⁊: isind áth LU.
  2160. ms. gai
  2161. bolga LU.
  2162. hi LU.
  2163. oc LU.
  2164. The first c added under the line
  2165. bói la Lóch add. LU.
  2166. or LU.
  2167. Doléiciseom LU.
  2168. combo
  2169. docer LU.
  2170. benaid Cuchulaind a cend de iarsudi add. LU. in marg.
  2171. nosngeogain LU.
  2172. óengoirt LU.
  2173. cóicnas LU.
  2174. Dosmíde LU.
  2175. om. LU.
  2176. The second c is added under the line: ɔnacǽmnacair LU.
  2177. duniu LU.
  2178. cethir LU.
  2179. danarraid LU.
  2180. The first r is added below
  2181. blegón LU.
  2182. Below the third letter there is a perpendicular curved stroke
  2183. The second a is added below: dé ⁊ ande LU.
  2184. ⁊ anai: andéi LU.
  2185. no-ceteris om. LU.
  2186. iarum add. LU.
  2187. Combad ed atberadsom in cech ní dibsin: "Bráth bennachtan fort," orse, add. LU.
  2188. ol LU.
  2189. tria bith sír add. LU.
  2190. om. LU.
  2191. tarthesc LU.
  2192. tána LU.
  2193. siacht LU.
  2194. Coinculaind LU.
  2195. add. LU.
  2196. cuici over the line: ar galaib oenfer coicer LU. After this there is a long omission in the ms.: what follows in brackets is taken from LU., beginning 77b8.
  2197. sic MS. leg. tri.
  2198. leg. rém.
  2199. In marg. éti loga inso sís
  2200. Also in H. 2. 17 fo. 349a
  2201. mhoiruladh H
  2202. cuirethar H.
  2203. neretar fortecht H.
  2204. sǽrforughud H.
  2205. bruthaighthi H.
  2206. iarsin nethatrai atrai H.
  2207. leg. mumme
  2208. With the following passage cf. Windisch, Táin Bó Cúailnge, pp. 352 sq.
  2209. om. LL.
  2210. om.
  2211. leg. cneslénti
  2212. leg. na nanglond
  2213. leg. cona ṡerraib
  2214. leg. glés
  2215. leg. dobretha
  2216. = mbodba
  2217. YBL resumed, 33a1
  2218. aridisi LU.
  2219. thrí LU.
  2220. ll on an erasure; mórthimchull LU.
  2221. a below in a later hand: fri LU.
  2222. tīmchill LU.
  2223. 2223.0 2223.1 breslige LU.
  2224. imṡlige glennammach LU.
  2225. after Irgairich follows , probably with reference to some words (issed, etc.?) which should have been added on the margin.
  2226. over d a later mark of aspiration: s̄ LU.
  2227. ISsed atberat araili rofich Lug mac Eithlend la Coinculaind sesrig mbreslige add. LU.
  2228. immorro add. LU.
  2229. The second i is added later below; árim LU.
  2230. e seo LU.
  2231. om. LU.
  2232. om. LU.
  2233. amandside LU., after which is added: inna rurech ⁊ inna táisech .i.
  2234. the second letter and the sign over it are indistinct: combirgi LU.
  2235. caurith LU.
  2236. dáich LU.
  2237. rurthig LU.
  2238. rochtaid LU
  2239. corpri LU.
  2240. ndaigith LU.
  2241. ndári LU.
  2242. MS. deith
  2243. secht LU.
  2244. robí LU.
  2245. maigi murthemni LU.
  2246. MS. nirerno altered later to nisserno: nírérno LU.
  2247. herenn add., LU.
  2248. LU. adds: ⁊ dothǽth úadib iarsin iar tabairt in tressasin forro cen fuligud cen fordercad fáir fein fora gillai for ech dia echaib
  2249. s added later below
  2250. to LU.
  2251. the second a added below the line
  2252. leiss LU.
  2253. fiar ind LU.
  2254. adaig LU.
  2255. 2255.0 2255.1 om. LU.
  2256. algin alaind inlásin LU.
  2257. ai is on an erasure, and e is on the tail of s
  2258. inlásin om. LU.
  2259. Faircsi tri LU.
  2260. fair LU.
  2261. cind add. LU.
  2262. orbude LU.
  2263. ardatugethar LU.
  2264. imsrotha LU.
  2265. snath oir: orṡnáth LU.
  2266. the g is later; fathmainnech LU.
  2267. derscaigtech LU.
  2268. om. LU.
  2269. sell LU.
  2270. imma LU.
  2271. brágit LU.
  2272. charmocol LU.
  2273. hi timthacht LU.
  2274. buide LU.
  2275. corcra LU.
  2276. om. LU.
  2277. forgabáil LU.
  2278. diibsin LU.
  2279. Gabaidseom LU.
  2280. dillat LU.
  2281. corcorglan LU.
  2282. cóicdíabuil LU.
  2283. Delg find findárgit LU.
  2284. ecor LU.
  2285. intlassi LU.
  2286. chumgaitís LU.
  2287. suili LU.
  2288. the first mark of aspiration is later
  2289. sróil siricda ré chnes LU.
  2290. add. LU.
  2291. the f is later
  2292. srol LU.
  2293. It looks as if l had been altered from b
  2294. findruini LU.
  2295. semmannaib LU.
  2296. inna LU.
  2297. f added later
  2298. Rosecroth LU.
  2299. commram LU.
  2300. for—dosin: sin LU.
  2301. frisócbat LU.
  2302. Added later above the line: om. LU.
  2303. Follaig LU.
  2304. gnusi LU.
  2305. Conid LU.
  2306. dóel LU.
  2307. Masu LU.
  2308. riastartha LU.
  2309. dúine LU.
  2310. deite LU.
  2311. there is space between l and s for a or u; and it looks as though one or the other had been altered to is: lissu LU.
  2312. airisiu LU.
  2313. lleirg LU.
  2314. noennenach LU.
  2315. immondnaig LU.
  2316. 2316.0 2316.1 cind LU.
  2317. the first t on an erasure: imbrétaib LU.
  2318. ina rosétaib LU.
  2319. dofócrat LU.
  2320. o is obscure
  2321. imforráin LU.
  2322. between l and i a letter (r?) has been erased
  2323. do cath: di cach leith LU. After this a half-verse is wanting
  2324. Conid and rochan Fergus inso conebairt LU.
  2325. the abbreviation for er is alter, and there is an erasure after b
  2326. ndóel tengaid LU.
  2327. s added later below
  2328. nasrengaid LU.
  2329. d later over the line
  2330. geogain LU.
  2331. ningenraith LU.
  2332. o and ail on erasures
  2333. fíachaig LU.
  2334. nípau cháiniu LU.
  2335. over oc there is a long stroke
  2336. corpri mc fedelmthéo LU.
  2337. dóini LU.
  2338. originally rubard: rubad LU.
  2339. cosaidi LU.
  2340. longais LU.
  2341. the two first letters obscure
  2342. g on an erasure
  2343. the half of this stanza is wanting
  2344. it is uncertain whether the eighth letter is a or u: ɔderesot LU.
  2345. fuidb bechtai LU.
  2346. airlechtai LU.
  2347. branfossaib LU.
  2348. bi LU.
  2349. m and part of u on an erasure
  2350. In the ms. there comes here: regaid fene fodon (followed by erasure) la (on erasure) slogh (mark of aspiration later) inna nduinechon, and the verse Rōinfed &c. follows anall
  2351. fat LU.
  2352. díandarísat LU.
  2353. Sréid LU.
  2354. over the first a has been added later an
  2355. a added later below: di LU.
  2356. Ɔcloth ní Ailill conebairt LU.
  2357. fergus LU.
  2358. mbernaib LU.
  2359. slig LU.
  2360. inóenferaib LU.
  2361. ɔcloth LU.
  2362. Comérig LU.
  2363. ailind LU.
  2364. fíannaib LU.
  2365. fótrind LU.
  2366. dath LU.
  2367. melchib LU.
  2368. in LU.
  2369. loingis ulad LU.
  2370. filib LU.
  2371. over against this LU. has: Fergus dixit
  2372. bǽtha LU.
  2373. the second a added later below: nachaauchide LU.
  2374. ɔcloth LU.
  2375. ní LU.
  2376. cholet muint˘ sceó chenél LU.
  2377. natádet LU.
  2378. ɔcloth LU.
  2379. Nabriguid briathra LU.
  2380. laidib LU.
  2381. om. LU.
  2382. matulle LU.
  2383. femdit LU.
  2384. isin náth LU.
  2385. the first a later on an erasure
  2386. cocloth LU.
  2387. rofitir LU.
  2388. meilaith LU.
  2389. imthecht LU.
  2390. for the first b the ms. seems to have something like bb on an erasure
  2391. ach cía LU.
  2392. the o is not clear: slattaib LU.
  2393. dithoing LU.
  2394. co cloth LU.
  2395. Na fer a LU.
  2396. mórscoith LU.
  2397. dit loingis LU.
  2398. buirrbráthu LU.
  2399. iarmbliadain sceó chathig LU.
  2400. iartaige LU.
  2401. nádimdat ditmorchothaib LU.
  2402. tisscet LU.
  2403. on margin: imroll Belaig Eóin inso LU
  2404. nandóe LU.
  2405. ulad LU.
  2406. fíachaich LU.
  2407. Docorastár LU.
  2408. on an erasure
  2409. dano LU.
  2410. .i. add. LU.
  2411. the first di added below later: anait andidírim LU.
  2412. a added later below the line: suidiu LU.
  2413. Conchobuir LU.
  2414. Condrecat LU.
  2415. Todeochadsa LU.
  2416. relcet LU.
  2417. ndorónad LU.
  2418. robáge LU.
  2419. dano LU.
  2420. for LU.
  2421. so LU
  2422. conidapthatar a ndís LU.
  2423. This looks as if an original t had been altered to d; the mark of aspiration is later
  2424. has been added beneath later: a ndírim LU.
  2425. On marg.: aided Tamuin druith inso LU.
  2426. Ailill add. LU.
  2427. 2427.0 2427.1 Tamuin LU.
  2428. imthamun LU.
  2429. on marg.: Oeided Óengussa mic Óenlama LU.
  2430. Dointái LU.
  2431. cáime LU.
  2432. dano LU.
  2433. Lugmod LU.
  2434. ferta LU.
  2435. d above the line
  2436. eóláig LU.
  2437. imneblaid (.i. rofós) LU.
  2438. rémáin LU.
  2439. tíastaī LU.
  2440. óenfer LU.
  2441. rambéotar inecomlond LU.
  2442. on marg.: Comrac Fergusa fri Coinculaind LU.
  2443. messe LU.
  2444. óol ms.
  2445. dom cheniul LU.
  2446. nodligthe LU.
  2447. gessa LU.
  2448. dano LU.
  2449. ar LU.
  2450. .i. Conculaind LU.
  2451. there are traces of something which may have been ⁊, but it is now smudged over.
  2452. comrac LU.
  2453. oca etargude LU.
  2454. something has been erased after ɔ, and a hyphen inserted between it and ; the dot over n may be later: comglinni LU.
  2455. intiuch LU.
  2456. argatsaí LU.
  2457. ass LU.
  2458. cumma LU.
  2459. Teilgfeso LU.
  2460. dano LU.
  2461. ndoluid LU.
  2462. dósom traigid LU.
  2463. beneath ocha has been added later imo: in catha LU.
  2464. over n is a very faint dot.
  2465. Fergus LU.
  2466. robeóda LU.
  2467. an attempt seems to have been made to erase i: reg LU.
  2468. Tíagait secha LU.
  2469. ngabsat LU.
  2470. ross LU.
  2471. raclunethar LU.
  2472. boi for longus over the line: longais LU.
  2473. dothæt LU.
  2474. dano LU.
  2475. (in min)agib, the letters within the brackets are doubtful
  2476. Here LU. breaks off
  2477. The last s added later above
  2478. The mark of aspiration is later; a has been added later below, and i has been altered from another letter e (?)
  2479. Superfluous
  2480. i neim LL.
  2481. The mark of aspiration is later
  2482. The sign for m is later
  2483. ms. iar sin
  2484. The first letter looks like o
  2485. a later below the line
  2486. Beneath l has been added later a'
  2487. c added below the following c
  2488. The mark of aspiration is later
  2489. leg. ar ūamun
  2490. Beneath indabair has been added later find
  2491. The first letter seems to be c altered to g
  2492. The s has been added later over the preceding t
  2493. f added above
  2494. The mark of aspiration is later
  2495. leg. mad dula?
  2496. On the margin is something like obar
  2497. This is what the ms. seems to have; the fourth letter might be r
  2498. b has been inserted later
  2499. Before err ms. seems to have either s or f, and before that probably i
  2500. The two last letters are doubtful
  2501. d added later below
  2502. The second and third letters are doubtful; the original letters (? tc or c) seem to have been erased
  2503. ni hulang is metrically superfluous, and should be omitted
  2504. inn urrand LL.
  2505. The e is imperfect
  2506. The mark of aspiration is later
  2507. s added later below
  2508. Between d and c there is a blur; over it there is a mark of reference to ar which has been added later above
  2509. 2509.0 2509.1 Such is the order of the two verses in the ms.; but they should be in the reverse order as in LL.
  2510. A t has been added (possibly later) beneath between a and f
  2511. A line is wanting in this verse; after this LL. has: domroiched sról santbrecc
  2512. Beneath o and f a t has been added later
  2513. A line is wanting
  2514. ardamc̄ on an erasure
  2515. These four lines are wanting in LL.
  2516. The mark of aspiration is later
  2517. 2517.0 2517.1 The a is later
  2518. Over the second c is a later mark of aspiration
  2519. MS. friₐͣ: both a’s later
  2520. The t has been added later above
  2521. The third c has been added later below the line
  2522. The first a has been added later below the line
  2523. igh later on an erasure
  2524. After oen is a later hyphen
  2525. The first a is imperfect and has been added later below the line
  2526. The first d later below the line
  2527. The marks of aspiration seem to be later
  2528. leg. cromscíath gel?
  2529. The marks of aspiration seem to be later
  2530. After this an erasure
  2531. f added later below the line
  2532. After e is a smudge which may be meant for o
  2533. i under l of lath and a dot under l of lena added later: leg. íall én
  2534. iassg aninberaib in marg.
  2535. The second mark of aspiration is later; ta is on an erasure and is obscure
  2536. r on an erasure
  2537. Mark of aspiration later
  2538. After m, f has been inserted
  2539. n on an erasure
  2540. an on an erasure; leg. nochon ina dáil
  2541. The second c is over o
  2542. do inserted later
  2543. Aspiration later
  2544. tar cach later in marg.
  2545. ad on erasure
  2546. added above
  2547. g has been altered later from t, and the mark of aspiration added; leg. díummasaig
  2548. b added later above
  2549. ms. saraichi with t added later below h
  2550. leg. cathmílid
  2551. Originally, af (?); f (?) altered later to b and ar added: leg. ar comadchess
  2552. id added above
  2553. f added later
  2554. ms. imus, with ara added later below.
  2555. first t added below; aspiration of g later
  2556. a added later over p.
  2557. s added above later
  2558. mark of aspiration later
  2559. d added later
  2560. mark of aspiration later
  2561. The i has been added below
  2562. curadadaib ms.
  2563. t added later below
  2564. added later below
  2565. added later below
  2566. forsṅgera LL.
  2567. chreitt LL.
  2568. a erased after c: gorruca LL.
  2569. b added later over the first a
  2570. mark of aspiration later
  2571. d later under a
  2572. ms. dinda with s added later below
  2573. the second s added later above
  2574. leg. na nech
  2575. Over d there seems to be a later mark of aspiration
  2576. ms. tairemar with t added below
  2577. ms. adds doternom
  2578. t altered later to d
  2579. d added later above
  2580. fe added later above
  2581. f added later above
  2582. Aspiration later
  2583. d later over a
  2584. After a letter has been erased, and a stroke added connecting and thaib.
  2585. Between r and a an f has been added later
  2586. saigh added below later
  2587. r has been altered from s; and over it s has ben added, leg. feirtsib: dar Breg Ross dar Braine LL., Wi. 3324
  2588. s added later below
  2589. t added later under c
  2590. t added later under p
  2591. s later above
  2592. aspiration later
  2593. For the missing portion of this verse LL. has: rafess ni ba tua
  2594. leg. cuing
  2595. leg. dronórda, Windisch, Táin, p. 489
  2596. leg. fertsib
  2597. There is an acute accent over the g
  2598. the last a is faint on an erasure
  2599. second l inserted later
  2600. aspiration later
  2601. the first c inserted later
  2602. daill ms., with na added later above the a
  2603. the dot is indistinct
  2604. after this an erasure
  2605. č in pale ink on the margin; between e and č a letter has been partially erased
  2606. cech oinfinda should be omitted
  2607. this was first written cæch, and the second part of the diphthong was erased
  2608. glic altered later to glec
  2609. very faint in marg.
  2610. there has been an attempt to add e at the end
  2611. there seems to be a lacuna
  2612. 2612.0 2612.1 co nadabraid LL., Wi. 3354.
  2613. this line is superfluous; it is absent in LL.
  2614. f added later
  2615. ms., st, over which was added later b a to indicate that the letters are to be transposed
  2616. originally is, but s almost erased and a line drawn above i
  2617. ea on an erasure
  2618. leg. dodechad, with LL.
  2619. trethan LL.
  2620. fan LL.
  2621. d'feirg LL.
  2622. f added later
  2623. over f there is a small dot
  2624. ms. CaƗ with Ɨ on an erasure
  2625. r added later
  2626. cnit altered to cnet
  2627. om. LL; before this a line is wanting: gid leind rarrficfam LL. (Wi. 3435)
  2628. aspiration later
  2629. s added later below
  2630. bán in gléo LL.
  2631. tf added above later
  2632. d added later below
  2633. a line is wanting: tanic cend do ṡaegail LL.
  2634. a line is wanting: condricfa cach diás LL.
  2635. triás LL.
  2636. the second a added later below: is aróen LL.
  2637. aspiration later: leg. imríadmais
  2638. ms. macmace (the letters below added later): m'aiccme LL.
  2639. over tu fine has been written later caille tu muirsid; there is a stroke over the f = m'fine
  2640. leg. fúar
  2641. over this adt has been added laterr
  2642. after s, 'a has been added later
  2643. after cridi an erasure on which inn has been added
  2644. the second i later below; romór fácbai LL.
  2645. leg. dait
  2646. all from this point down to the end of p. 95 is in a different hand; the remainder of the page is blank.
  2647. the letter (? e) over g is very faint
  2648. leg. cluichiu
  2649. leg. clessid?
  2650. leg. ralín att? cf. Táin, ed. Wi. 3802, 3867
  2651. leg. dorochar
  2652. In what follows, the metre shows that there are omissions
  2653. leg. cluiche
  2654. corrupt and defective.
  2655. leg. nanmannaside
  2656. The following occurs here (see note 14 on p. 93):—bu roba (= roga) scribneora anti roghraí an bhladh sin do Than Bo Cuailnge. Mesi Cathal Marti ix° m.d.cc.lxx.
  2657. MS. seems to have fectfa
  2658. b corrected from l
  2659. ḟintain MS.
  2660. Mark of aspiration later.
  2661. on an erasure
  2662. Cethern MS.
  2663. leg. ad-da-féchad
  2664. leg. nambenadsom
  2665. cennḟait ms.
  2666. Later on erasure.
  2667. The d had originally been n.
  2668. leg. īarnimdae
  2669. leg. os sī
  2670. leg. is sī
  2671. the a-d are in lighter ink
  2672. leg. nītbērad
  2673. Under this word a later hand has written the letter q, i.e. quaere
  2674. fuiliud originally, altered later to filliud
  2675. i added under the line
  2676. a letter (? either a or q) has been added later beneath n.
  2677. A mark of aspiration has been placed later over the t
  2678. ru on an erasure
  2679. an erasure between r and a, leg. ní recaim?
  2680. Marks of aspiration placed later over g and d
  2681. b corrected from h
  2682. Letter erased after i; gloss added later no righlach
  2683. Originally letglas, the other letters were added later
  2684. no e added later above second i
  2685. f inserted later between m nad o
  2686. t inserted later below
  2687. r added later above c; the first t has been added below
  2688. a added later beneath l
  2689. a added later beneath n
  2690. o on an erasure
  2691. arc on an erasure
  2692. The ib seems to have been added later
  2693. leg. imsōi
  2694. ina ms., a added later
  2695. first e inserted above s
  2696. d or o?) added between r and e below the line
  2697. leg. nāimtea
  2698. b added later beneath m
  2699. leg. nāimtea
  2700. leg. ḟrepaid
  2701. n and g later on erasures
  2702. siglum for m added later
  2703. Omit do beith
  2704. ag later on erasure
  2705. leg. do
  2706. In margin
  2707. leg. degaid
  2708. b on an erasure, a further letter also erased
  2709. leg. laithe co n-aidchi
  2710. leg. corgab
  2711. Mark of aspiration later
  2712. tri .III. ms.
  2713. db on an erasure
  2714. s added later above
  2715. On an erasure
  2716. Letter erased between cor and sin
  2717. 2717.0 2717.1 s added beneath later
  2718. 2718.0 2718.1 faraich ms.
  2719. a letter erased after i
  2720. buagaich ms.
  2721. e added beneath later
  2722. the second i seems later
  2723. Added later beneath
  2724. f added later
  2725. First d inserted later on erasure
  2726. bentai add. ms.
  2727. One or two letters erased between this word and the next
  2728. a added below the line later
  2729. i added after a below
  2730. Altered later to fria
  2731. the a ndiad has been added later above
  2732. s and i added later below
  2733. Aspirate mark later
  2734. chernach ms.
  2735. an original d or t has been altered to g
  2736. Mark of aspiration over d later
  2737. Letter erased after cia
  2738. dsom added later
  2739. Ċul˘ ms.
  2740. f added later aove before aca
  2741. Letter erased at the end
  2742. leg. agtar
  2743. for duma inserted (possibly later) below
  2744. Added in marg. later
  2745. Added later below
  2746. naltaib ms., with n altered into a
  2747. One or two letters erased between this word and the next
  2748. leg. cia asberat
  2749. Second a added later below
  2750. the mark of aspiration is later
  2751. edad seems to have been inserted later on an erasure
  2752. inaer altered later to inber
  2753. The at has been added later above
  2754. Added later below
  2755. The s has been added below
  2756. ol Conchobar added later above
  2757. s added later below
  2758. a added later below
  2759. Two or three leters erased here
  2760. no o added later over g
  2761. Space for three or four letters follows
  2762. s added later above
  2763. or perhaps ⁊ t̅
  2764. Last n added later above
  2765. Second i added later below
  2766. Mark of aspiration later
  2767. fecth ms.
  2768. dōreccacha ms., but the stroke over o is later
  2769. tilcha altered to tulcha
  2770. Both aspirate marks later
  2771. d added later above
  2772. Originally araritrascair, but ri have been converted into m
  2773. Mark of aspoiration is possibly later
  2774. The s has been inserted later above
  2775. i has been added later below between c and s
  2776. The ne has been added above later
  2777. l later on erasure; the two last letters originally would appear to have been li, but l had been transformed into r
  2778. oici, but second i added later below
  2779. The line added above for the second n is later
  2780. Mark of aspiration over d, but it is later
  2781. The t is somewhat doubtful, there being marks of erasure and of writing over it: no a is added later over the e
  2782. no d added later over g
  2783. ib later on erasure
  2784. no u added later over first o
  2785. a added later beneath l
  2786. the enn has been inserted later on erasure
  2787. leg. thochim
  2788. The r has ben added later below
  2789. The fu added beneath
  2790. caurita altered later to caurata
  2791. The mark of aspiration seems later
  2792. The a has been added later
  2793. The d has been added beneath
  2794. The f has been added beneath
  2795. mgs (?) inserted, apparently later, in left margin
  2796. The ms. has Cusͫcrad, but the siglum for m seems to have been added later
  2797. iͫrīd ms., but cf. Táin Bó Cúailnge, ed. Windisch, p. 745, notes 2, 3, and 4
  2798. The f has been inserted later
  2799. The r has been inserted later on erasure
  2800. The f has been inserted later
  2801. sic ms.; leg. tóchim
  2802. caurita altered to caurata
  2803. The dot over c seems later
  2804. This was originally written impuil, altered later to impiul
  2805. g inserted later on erasure
  2806. ā later on erasure
  2807. First d later on erasure
  2808. The letter which followed has been erased; the siglum for n added later
  2809. The d has been added later above
  2810. mor inserted later in left margin, apparently a part of a sentence which has been erased
  2811. sic, leg. hĒrend
  2812. Later on erasure
  2813. All except r later on erasure
  2814. a stroke appears to have been added later to the h, thus hˉ: see Táin ed. Windisch, p. 767, note 6, leg. Eccetsalaig
  2815. Originally atuaid, the stroke for n has been added later
  2816. The second t has been added later beneath
  2817. The letter which followed h has been erased, and a stroke added later to the h, thus h˘
  2818. The la has been added later
  2819. The t has been added later beneath
  2820. The n has been added later beneath
  2821. The n has been added above
  2822. One or two letters erased at the beginning of the word; ? leg. luascach, as in LL. (Fo. 99 a)
  2823. Second d and stroke over later on erasure
  2824. sic, an leg. chleth?
  2825. r later on erasure
  2826. in later on erasure
  2827. th has been added (? later) over rig (ruirthig), or, being immediately under the b of Choba, were they inteded to alter Choba into Chobtha?
  2828. rtha later on erasure
  2829. Later on erasure
  2830. The t has been added later beneath
  2831. immmtoltonach ms., but the second and third m added later on erasure
  2832. Inserted later between imbi on one line and huasa on the following line
  2833. 2833.0 2833.1 Added later in margin on right
  2834. first s on erasure
  2835. f has a later mark of aspiration over it
  2836. Beneath a another a has been added later
  2837. ms. (? side), but an attempt seems to have been made to alter si to f; leg. Fergus?
  2838. th later on erasure
  2839. h later on erasure
  2840. Added later above
  2841. Mark of aspiration later
  2842. Added later beneath
  2843. First s either inserted later on erasure or an attempt made to erase it
  2844. The s has been inserted later
  2845. A letter seems to have been erased after tair
  2846. The n is later on erasure
  2847. ci later on erasure
  2848. Mark of aspiration later
  2849. Mark of aspiration later; the i, which is on an erasure, is doubtful
  2850. scliath ms
  2851. Letter erased before r
  2852. The th has been added above between h and e
  2853. The i has been added later beneath
  2854. e added later beneath the m
  2855. for ech ⁊ later on erasure
  2856. cen later on erasure
  2857. Later on erasure
  2858. First a on erasure
  2859. A letter (? i) erased before s; the stroke over the n is later
  2860. the n is on an erasure
  2861. Mark of aspiration later
  2862. there appears to be a dot over first r
  2863. later on erasure
  2864. a letter (? g) has been erased after i
  2865. The siglum for m seems to be later
  2866. The e has been added later beneath the n
  2867. The l has been added above, possibly later
  2868. Sic ms; the stroke over r is possibly later; cf. Táin, Ed. Windisch, line 5823, also note 6, p. 842
  2869. The h is later; cf. Táin, Ed. Windisch, p. 842, note 6
  2870. Sic ms; leg. tesorcain
  2871. The stroke for the n is later
  2872. The a has been added—possibly later—beneath, between i and l
  2873. The mark of aspiration is later
  2874. The m is doubtful
  2875. The g is later on erasure
  2876. The one or two letters (de?) preceding rc are illegible
  2877. g is later on erasure, the one or two letters that follow, on an erasure, are illegibl
  2878. sic ms; leg. nemain (?).
  2879. Added later beneath
  2880. The mark of aspiration over t is later
  2881. Another a has been added later below between l and a
  2882. no e added later over the second o
  2883. The s is later on an erasure
  2884. The second s has been added later above
  2885. The a has been added later beneath
  2886. The last letter is doubtful
  2887. The mark of aspiration is later
  2888. Originally uæ, but u has been changed into li
  2889. The d added beneath first i
  2890. The last letter is later on an erasure
  2891. The s has been added above a
  2892. no a added later over o
  2893. Two letters erased after b; e inserted later on the erasure
  2894. A letter seems to have been erased between a and d
  2895. The d has been added beneath
  2896. over the first line there is a faint an
  2897. looks like coicli
  2898. sic ms; leg. Slig
  2899. Later on erasure
  2900. perhaps fiu le
  2901. ms seems to have īm
  2902. The s has been inserted there
  2903. am̄ added later in left margin
  2904. The o is inserted above between r and a
  2905. The mark of aspiration is later
  2906. lungtu altered to lunggu ms
  2907. bo with t (? or d) added beneath the o
  2908. One or two letters erased before this word and the next
  2909. leg. fertsib cf. 2525 and 2549
  2910. .i. toirsi added above
  2911. mairb ilib ms.
  2912. The s is added below
  2913. The in is later on erasure
  2914. The marks of aspiration are later
  2915. The mark of aspiration is later


Public domain
This work is in the public domain in countries where the copyright term is the author's life plus 70 years or less. See Copyright.