Èl sgner Pirein/Me ptèigla?!

Èl sgner Pirein/  (1920) 
by Antonio Fiacchi
Èl sgner Pirein

ME PTÈIGLA?! edit

[1] (MONOLOGO... IN DÛ PERSUNAGG)


_Una stanzia mudèsta — Tavla peina d' lavurir — La sgnera Marieina a seder avsein a la tavla con èl scaldein sòtta al grimbal. Una scranna vuda indrett a lî dov as figura sia a seder la sgnera Neina._

MARIEINA. — ... Ah, che piasèir ch' l'ha m'ha fatt, la mî sgnera Neina... l'era un gran pèzz ch'an s'êren vesti...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Eh puvrètta, al so me ch' l'ha poch tèimp. E la sô Clelia com vâla?

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Oh guarda! Puvrèina, acsè bleina!... Mo la vdrà che con la bona stasòn la guarirà dèl tùtt. Sâla chi sta mal? la Viola.

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Sicura, benessum, la fiola dla sgnera Catareina...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Com disla?

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Nò, nò, ed quèl lè la guarè. Adèss as tratta d'un mal ai polmon — speriamo nella gioventù! Quèl ragazz ch'j andava, al n'i va più...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Sicuro, as capeva ch' l'era un scalda-scrann, mo qla sô mader per la smania ed maridarla l'avra l'ùss a tùtt...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Bravo, la m'ha tolt la parola d'in bòcca... chissà che la causa dèl mal non sia il matrimonio andato a monte... Viva la mî fazza che d'omen an n'ho mai vlo savèir...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Com disla? sè, sè, Aristide, una cossa prinzipià e finè, zert ch'al srêv sta un bòn partè — mo quand a vèdd quèsta que indrett: la Farnesi...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — L'an la cgnoss brisa?! Eh! l'è in sfròmbla tùtt èl dè. — Una bèla dona — almanch j al disen — al le sa èl duttòur Carini, che al la va a curar anch quand la sta bèin — acsè a j ho sintò dir, perchè me a viv tra stel quatter muraj e an me cur di fatt di alter... hâla abastanza fugh int èl scaldein... a j è que la palteina (_la tôl da la tavla una palètta e l'armèsda èl sô scaldein_) l'an fazza cumplimeint! l'è zindrein dèl furnar que zò... quèl ch'i disen che al mett la pòlver ed marum tra 'l pan perchè ch'al pèisa... mo zò chi dess mèint al mali lèingv... a fazz bèin me a badar ai prassû dla mî stanèla... Ah, la redd, sgnera Neina, mo al n'è vèira?... Dònca, turnand alla Farnesi, sô marè l'è minester int la drugarî dla semmia, e sebbèin ch' l'ava una pagteina appènna, appènna, al fa un lusso che bisògna vèdder — scusum cassètta se at dagh una strètta.

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Sicura, propri quèl bèl girungein, che al par un suspir ed Santa Bregida, — e po l'ha una ch' sta int'èl Burghètt, una bèla ragazza, che al la manda con tùtti el premmi mod, e se an bastass a j è el seruv che an li lassa viver...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Mo zò, in ein mai cunteint, l'alter dè a j era giùst tra la grella, megga per star a sbraghirar, mo per ciappar un poch d'aria, e in quèl mèinter che la sgnòura stava in anticamera col dottor Carini, perchè soffre del nervoso, èl marè fava èl burdèl con un spaipètt d'una brusa-pgnatt, ch' l'ai piantò po in s'dû pî, perchè in casa di quei Principi as magna da magher anch i dè da grass. Gran bèla cosa badar ai fatt sû, che an s'ha mai nient da dir con endson. A j è i Barletti ch' stan a l'ùss que indrett, che i troven da litigar con tùtt — e se che lî spezialmèint, l'arê un bèl da star zetta... l'è la protetta ed dòn Bergonzi èl caplanein.

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Mo sicura. — Al la vein a cunfsar spèss, perchè, puvrètta, ci dà fastidio a stare in chiesa. A proposito: êla stà a seinter èl predicatòur ed San Pir?

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Nò?! ch' l'ai vada! Che brav omen! anch stamateina a in dscurreva con èl mî cunfsòur, indegnamente, a sòn andà a far un poch ed bèin...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Ah, sè, cosa disla mai! una Santa? ai vol alter bèin, insòmma, lassèinla lè; e am dseva che non ha mai sentito un oratore accosì eloquente... Bèin dònca, turnand ai Barletti, j han del cuntenvi lit con i Trivellini ch'i stan d' sòuvra, e me am divert po a seintri da la fnèstra ed cuseina ch' la dà int l'istèssa court. — La Barletti la vrè che quî d' sòuvra en s' muvessen mai, l'as figura ch'j han trî ragazzû, èl più grand, Amonasro, l'ha ott ann, e la sgnera Peppina, la Trivellini, ch' l'era una lavuranta d'Ambrosi e l'ha truvà èl bòn omen ch' l'ha spusà, la j in dis ed tùtt i culur, e me am divert e a redd com è una matta...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — L'incomod? L'incomod l'è stà èl sô, a vgnir sù da stel brùtti scal, brùtti com è èl sô padròn, che i disen ch' l'ha mess insèm i bajucch, a tirar i vidî sù per la mura...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Ch' la staga bèin que un alter puctein...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Andèin; la n'ha megga i tusett ch'aspètten la tètta... E pur se tùtt fossen com a sèin nualter, da badar a sè, comme la società andrebbe bene. Èl predicatòur l'alter dè al trattò, della maldicenza int un mod che am era vgnò voja ed diri fort: bravo, bravo! t'ha rasòn!... A proposito, a la predica a vest la Letizia, povra ctà... l'è int el dsgrazi... almanch am pars ed vèdderla, s' la m'accapess... Eh! al saveva me che ql'avvucatein non poteva dire sul serio con quèl pover strafiri ch' l'ha dèl gran fùm ma poch arrost, colla patente da maestra, sissignore, ma sèinza un bajocch... e lù l'è un zòuven ch' sta bèin, ed bona famèja e che al farà carrira, sè a degh: l'è stà, lè, lè per dvintar cunsîr comunal.

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Oh, an la voi tratgnir de più, perchè a star con me, a j è da sbadacciar... ma d'altronde quant an s'è ptèigli, braghiri e che an s' vôl dir mal dèl prossum, an s' sa com s' far a tratgnir la zèint...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Al so benessum che anca lî l'è dla mî razza che an'i pias el ciaccher, e l'è per quèl che ai vôi bèin...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Oh, grazia (_si alza_), ch' l'am vegna dònca a truvar prèst, ai cuntarò el scenn tra i Barletti e i Trivellini, che a j è da murir dal redder... Trivellini al fa l'usurari e Barletti, i disen ch' l'è sta dèinter perchè al fava el cambial falsi... (_s'avvia verso la porta di destra fingendo di tener per mano la sua amica, senza però lasciar lo scaldino che terrà sempre sotto il grembiule_) mo! anma sô, piccaia sô... grazia tant dla bèla visita...

NEINA. — . . . . . . .

MAR. — Eh! mo cossa? La m'ha fatt un regal... un vèir regal (_entra e prosegue a parlare_) a rivederla, tanti saluti alla sô bèla Clelia... grazie, sè; a rivederla... (_Rumore di una porta che si chiude. Esce con due scaldini in mano_). Con bèla manira la s' l'avviava con èl scaldein... Auf! che noja! che strazz d'una lèingva!... puvreina lî... e dir che con la Sbregoli l'ha dett che me a sòn una ptèigla! me ptèigla?! e se ch' l'harê un bèl da star zetta. (_Nel frattanto avrà messo a posto le sedie, messo in terra uno degli scaldini e venendo avanti coll'altro che mescola e vi soffia per ravvivare il fuoco_). (_Al pubblico_): Qla Clelia, una brùtta semmia, l'è sô fiola (_indicando l'uscio da cui figura uscita la Neina_) ma... il padre? Basta lasciamola lì, che dmatteina a j ho d'andar alla Pasqua!! (_Via_).

  1. Questo monologo, fino ad ora inedito, non fu mai rappresentato.