Ёзулуг башкы (Ондар Ай-кыстың очулгазы)
Ёзулуг башкы
Езулуг башкы болуру - чаяалга-дыр!
Өөредилге чылының эгезинде 6 классчыларның клазының башкызы клазының мурнунга туруп алгаш, чаа өөредилге чылын оларның шуптузу-биле эгелээнинге өөрүп тур мен деп чугаалаан.
Ол мегелепкен, чүге дизе мурнуку парталарның бирээзиниң артында ол башкының сагыжынга кирбези кончуг бир өөреникчизи оол куду көрүп алган олурган.
Ол оол өске эштеринден оспаксыргай, чааскаанзырак, ыыт-дааш чок, черликсиг-даа… хирлиг хептиг болгаш багай чыттыг, чуттуг болган.
Чоорту башкы ол өөреникчизинден халагзынар, түвексинер , ооң кыдыраажын безин тударындан чексинер апарган.
Бир-ле катап школаның завучузу класс башкылары өөреникчилеринге характеристикалар бижиңер деп даалга берген. Школага келген үезинден эгелеп амгы үеге чедир сайгарылга кылзын дээн болгаш, башкы анализтеп кирипкен. Хөңнү чок өөреникчизиниң хууда херээн суккан папказын эң адаанга салып алган. Адак соонда ол оолдуң херээн хөөн чок ажыткан… Номчуп ора, башкы алаң кайгап-ла калган.
1 класска турган башкызының бижээни: « Тулган өөреникчи. Хүлүмзүрүү арнындан ыравас. Онаалгаларын арыг –силиг кылыр. Үлегерлиг.»
2 класс соонда бижээни: « Эш-өөрү ону унелээр. Эки өөреникчи. Чугаакыр,ажык. Авазы аар аарып турар, бажыңында байдал берге»
3 класс соонда: « Авазының чок апарганын аар эртип турар. Кызып турар-даа болза, АЧАЗЫ ОГЛун уткан, боду ажыг-шүжүүнге алыскан. Өөредилгези баксырап болур»
4 класс соонда: «Өөредилгеже сонуургал чок, эш-өөр чок, кичээл үезинде бо-ла удуп каар, кошкак өөреникчи».
Мурнунда класстарга башкының бижип турган чүүлдерин номчупкаш, башкының арны кыза берген.
Чаа чылда өөреникчилери аңаа кылагар саазыннар-биле ораагаш, БАНТИКТЕП КААН белектер сунганда,демги оол солунда ораап каан белек берген.
Ол солунну башкы чазыптарга, чамдык өөреникчилер чир-шоң душкен. Солунда чамдык шилдери уштунгулап калган билектээш база ортуже хире ажыглап каан духи бар болган.
Башкы каткыны соксаткаш :
-Оо! Билектээштиң чаражын!- дээш, ону билээнге кедип алгаш, духини чаштынып алган.
Ол хүн оол кичээл соонда башкыга чедип келгеш, чугаалаан:
- Бөгүн силер мээң авам ышкаш чытталып тур силер,башкы...
Оол чоруптарга, башкызы ыглапкан.
Ол хүнден эгелеп ол башкы өөреникчилерин чүгле литература, бижилге, дылга эвес,а кээргээчел чорук, кижизиг болурунуң дугайында өөредип эгелээн. Элээн болганда ынак эвес турган өөреникчизи чоорту «дирлип» келген.
Өөредилге чылын ол эки демдектерлиг дооскан. Башкы ам ол өөреникчизинге эң-не кичээнгейлиг болгаш ынак болу берген.
Дараазында чылын ол башкыга өске класс ап берген турган. Бир катап эжик адаандан саазын тып алган. Демги оолдан чагаажыгаш болган. Ында ол башкызынга «СИЛЕР ЭҢ ЭКИ БАШКЫ СИЛЕР» деп каан болган.
5 чыл эрткенде оолдан чагаа алган. Колледжти доозупканын, эки демдектерлиг үнген өөреникчи болганын бижээн чагаазын база-ла «силер эң эки башкым бооп артар силер» - дээн болган.
5 чыл эрткен..Бергедээшкиннер турза-даа университетти эки доосканын бижээн чагаа база ол-ла оолдан келген. Чагааның төнчүзүнде «Силер мээң эң-не ынак башкым болуп арткан силер»- деп каан болган.
База каш чыл эрткенде оолдан чагаа келген. Бо удаада ол университетти дооскан соонда улаштыр билиин бедидип турарын айыткан чагаа болган. Адаанда салган адының мурнунда «доктор»деп каан..
База-ла «Чуртталгамга турган башкыларымның эң-не экизи силер турган силер» деп каан чагаа болган.
Үе эрткен. Бир катап оолдан чагаа алырга, ында өгленир деп барганын, ачазы 2 чыл бурунгаар чок апарганын бижээш, кудазынче чалаан болган. Кудага стол артынга бодунуң авазының олурар ужурлуг черинге башкызын олурарын дилээн.
Башкы чөпшээрешкен. Кудаже баарда, ол-ла шилдери четпес билектээжин комодундан уштааш, КЕДИП АЛГАН.Ынчангы белекке алганы духизин төндүр ажыглаан болгаш, ол-ла духини катап садып, чаштынып алган.
Олар ужурашкаш, куспакташкан. Оол таныыры духи чыды думчуунга кээрге, чугаалаан: «Меңээ бүзүрелиңер дээш, четтирдим,БАШКЫМ! Мени ...чаш үемде кымга-даа херек чок апарганыда…силерге херек кижи кылдыр билиндирипкениңер дээш, бодумга бүзүрелим оттурганыңар дээш, черге чедир мөгейдим… Эки-бакты ылгап билир кылдыр кижизиткениңер дээш, улуу-биле четтирдим!»-дээн.
Башкызы харыылаан: «Чазып тур сен…Сен мени өөреткен сен. Сени эки билбес турган үемде эки-бакты бодум ылгап билбес чордум…».
2014