Бурджыка пуктам уджсӧ

by Улитин Николай Андреевич

БУРДЖЫКА ПУКТАМ УДЖСӦ
(Му да вӧр бердын уджалысьяс союзса удж йылысь)

Сиктъясын му да вӧр дорын медӧн уджалысь йӧз пыр содӧны: содӧны батракъяс, содӧны пес кералысьяс, кодъяс сы помысь ас овмӧсас медуна нажӧткасӧ босьтӧны, кер лэдзысьяс, мукӧд пӧлӧс уджалысьяс. Сӧвет власьт да коммунист партия зільӧны кокньӧд сетны тайӧ уджалысьяслы, зільӧны ӧтувтны профсоюзъясӧ, лӧсьӧдалӧны законъяс найӧс дорйӧм кузя.

Сиктъясын му да вӧр дорын медӧн уджалысьяс унджыкыс гӧль крестьяна. Найӧ медматынӧсь рабочӧйяс дінын, медъёна сулалӧны рабочӧйяс дорыс. Озыръяскӧд, кулакъяскӧд водзсасигӧн рабочӧйяс отсӧгсӧ медъёна вермасны виччысьны найӧяссянь.

Сӧмын му да вӧр дорын уджалысь йӧзыд пемыдӧсь на, асланыс пемыдлун вӧснаыс оз на вермыны петны сьӧкыд олӧмысь, дай быд боксянь бура сӧвет власьтлы отсавны. Му да вӧр дорын уджалысьяслӧн союзыс асланыс шленъяс пӧвстас, мукӧд союзъяс дорысь, омӧля на жӧ уджсӧ пуктӧма.

Коммунист партиялӧн индӧдъясыс.

Коммунист партия аддзӧ тайӧ омӧльторъяссӧ. Партиялӧн Центральнӧй комитетыс му да вӧр бердын уджалысь пӧвстын удж нуӧдӧм йылысь неважӧн на лэдзліс торъя шуӧм. Сійӧ шуӧмас лючки висьталӧма ставсӧ, мый колӧ вӧчны му да вӧр бердын уджалысьясӧс ӧтувтӧм кузя, сӧветъясӧ, кооперативъясӧ, да мукӧдлаӧ найӧс ёнджыка кыскӧм кузя. Батракъяс, му да вӧр бердын мукӧд уджалысьяс бокынӧсь на сӧветъясысь, кооперативъясысь. Найӧ оз на ньӧти веськӧдлыны сиктса олӧмнас.

Медвойдӧр Центральнӧй комитетлӧн шуӧмыс индӧ му да вӧр бердын уджалысьяссӧ союзӧ ӧтувтӧм йылысь да союзас уджсӧ нуӧдӧм йылысь. Союзса уджас уна на нелючкияс эмӧсь. Омӧля на сэні сувтӧдӧма югдӧдчан удж, этша на союзас пыртӧма батракъясӧс, омӧля на дорйӧны союзса шленъяссӧ, да мукӧдтор. Коммунист партиялӧн Центральнӧй комитет индӧ: колӧ пӧ водзӧ чорыдджыка нуӧдны батракъясӧс да гӧль крестьянаӧс (кодъяс кызсӧ медӧн уджалӧны да сэтысь ас овмӧсас медыджыд нажӧтка босьтӧны) союзӧ пыртӧм удж, кыскыны уджалысьясӧс быдсяма пӧлӧс союзса удж вылӧ. Му да вӧр бердын уджалысьяс ёна на пемыдӧсь. Колӧ заводитны ёнджыка нуӧдны на костын югдӧдчан удж, бырӧдны лыддьысьны-гижны кужтӧмлун, судзӧдны налы колан газетъяс, журналъяс, нигаяс, кыскыны быдсяма пӧлӧс школаясӧ.

Шуӧм индӧ, колӧ пӧ ёнджыка заводитны дорйыны му да вӧр бердын уджалысьясӧс медалысьяс водзас договоръяс лӧсьӧдалӧмӧн, кокньӧдны уджсӧ уджалысьяслысь, зільны регыдджык стракуйтны батракъясӧс, сідзи водзӧ.

Коммунист партия организацияяслы ёнджыка колӧ видзӧдлыны батракъяс пӧвстын удж нуӧдӧм вылӧ. Партияын этшаӧнӧсь на му да вӧр бердын уджалысьяс, колӧ зільны найӧс унджыкӧс пыртны партияӧ, кыдз позьӧ кокньӧдны налы партияас пырӧмсӧ. Нывбаба юкӧдъяслы колӧ бура жӧ ёнмӧдны уджсӧ батрачкаяс да мукӧд медӧн уджалысь нывбабаяс костын.

Со мыйяс индаліс коммунист партиялӧн Центральнӧй комитетыс му да вӧр бердын уджалысьяс пӧвстын удж нуӧдӧм йылысь.

Кутшӧма мунӧ уджыс миян обласьтын.

Миян Коми обласьтын му да вӧр бердын уджалысьяслӧн союзыс — йӧз лыд серти медыджыд союз. Тавося январ 1-ӧд лун кежлӧ сэні вӧлі лыддьысьӧ 10.927 морт. Мукӧдлаын моз жӧ, тайӧ союзын миян обласьтын уджсӧ омӧля на сувтӧдӧма, эмӧсь на нелючкияс. Коми обласьтын му да вӧр бердын уджалысьяс союзын медунаӧнӧсь кер да пес лэдзысьяс. Вӧр лэдзӧм коми обласьтын воысь воӧ содӧ. Сы серти тшӧтш содӧны вӧр бердас уджалысьясыс, содӧны союзын шленъясыс. Сӧмын союзыс кыдзсюрӧ став пырысьсӧ босьталӧма вӧлі да сэтчӧ веськавліны уна ковтӧм йӧз. Весиг пыралӧмаӧсь союзас йӧзӧс медӧн уджӧдысь крестьяна.

Союзса шленъяс пӧвстас югдӧдчан либӧ мӧд пӧлӧс уджъяс муніс зэв омӧля. Му да вӧр бердын уджалысь союзлӧн обласьтувса юкӧдыс эз ыставлывлы йӧзӧс индавны сиктса месткомъяслы удж нуӧдӧм йылысь. Аслас удж нуӧдӧм йывсьыс некод водзын жӧ эз висьтавлывлы. Союзса шленъяс дзикӧдз торъялӧмаӧсь союзысь. Весиг шленскӧй взносъяссӧ зэв оз кадын мынтыны. Батракъяс да батрачкаяс пӧвстын удж сиктъясын зэв омӧля мунӧ, а кӧръясӧс видзысьяс пӧвстын весиг некутшӧм удж оз мун. Союзӧ найясӧс этша на жӧ кыскӧма. Видз-му удж велӧдан школаясын абу на кыдзи колӧ бура уджсӧ лӧсьӧдӧма. Велӧдчысьясӧс сэтчӧ босьталӧны бӧрйысьтӧг. Сэсся омӧля на видзӧдӧны ас союзсьыс велӧдчысьясӧс быдсяма пӧлӧс школаясӧ ысталӧм вылӧ да велӧдчысьяслы отсалӧм вылӧ. Эмӧсь на, дерт, омӧльторъяс и тані индӧмъяс кындзи.

Му да вӧр бердын уджалысьяс союзса уджын, дерт, эмӧсь и бурторъяс. Вӧр бердын уджалысьяс унджыкыс нин уджалӧны коллективнӧй договоръяс серти. Союзса шленъяс пӧвстысь индалӧны союзса да овмӧс нуӧдан уджъяс вылӧ. Лӧсьӧдалӧны уджалысьяссӧ курсъяс вӧчалӧмӧн. Шленъясӧс дорйӧм ӧні бурджыка нин мунӧ. Сетӧны ёнджыка нин отсӧг шленъясӧс лечитӧмӧн да лечитӧны курортъяс вылӧ ысталӧмӧн.

Му да вӧр бердын уджалысьяс съездлӧн шуӧмъясыс.

Сыктывдінкарын февральын муніс му да вӧр бердын уджалысьяс союзлӧн нёльӧд обласьтувса съезд.

Съезд шуис: водзӧ кежлӧ пӧ колӧ ёнджыка тӧдмавны союзлысь сиктса удж нуӧданінъяссӧ, зільны сійӧс кыдз позьӧ донтӧммӧдны да матыстны шленъяс дінас. Шленъяс пӧвстын удж вӧлі омӧля на нуӧдӧны. Съезд тшӧктӧ ёнмӧдны союзса шленъяс пӧвстын уджсӧ став шленъяс да делегатскӧй собранньӧяс чукӧрталӧмӧн. Шленъясӧс союзӧ босьтігӧн ёнджыка видзӧдны, мед эськӧ эз веськавны ковтӧм йӧз. Колӧ ёна зільны йӧткыны сиктса уджалысьясӧс профсоюзса да мукӧд пӧлӧс удж вылӧ. Му да вӧр бердын уджалысьяслӧн союз миян ӧнӧдз омӧля на нуӧдіс удж батракъяс да батрачкаяс пӧвстын. Съезд шуис, колӧ пӧ чорыдджыка нуӧдны найяс пӧвстын удж, зільны кыскыны найӧс союзӧ. Медся нин колӧ ёнмӧдны уджсӧ том батракъяс пӧвстын: найӧс медалысьясыс ёнджыка вермӧны уджӧдны гырысьяс дорсьыс. Сэсся съезд тшӧктӧ обласьтувса правленньӧлы тӧдмавны да кыдзи позьӧ сувтӧдны удж яранъяс батракъяс пӧвстын.

Мед бурджыка позяс сувтӧдны уджсӧ му да вӧр бердын уджалысьяс союзса шленъяс пӧвстын сиктъясас, съезд шуӧ: колдоговоръяс серти пӧ месткомъяс да волкомъяс кутӧм вылӧ учрежденньӧяссянь босьтӧм сьӧмсӧ колӧ кольны сиктъясас. Шленскӧй взносъяс тырӧдз чукӧртӧм вылӧ колӧ ёнджыка видзӧдлыны. Колӧ ёна видзӧдны, мед эськӧ сьӧмыс кыдз позьӧ этшаджык муніс месткомъяс да волкомъяс видзӧм вылас.