Войвыв страдна

by Тима Вень

Саридз дор. Гожӧм.
Лун сьӧвмӧс шонді
Лӧдсалӧм пачысь моз
Коялӧ-ӧвтӧ…
Донӧдӧ лыасӧ,
Пӧсьӧдӧ васӧ;
Чишкалӧ-сотӧ
Степ вылысь турунсӧ…

* * *

Шондіӧй! Нинӧм нин тэд
Кернысӧ тан.
Весьшӧрӧ ассьыд тэ вынтӧ
Му вылас, ва вылас лэдзан.
Турунъяс, няньяс
важӧн тан эштӧма.
Вотӧсъяс кисьмӧма,
быдтор нин воӧма…
Шондіӧй! Ветлы тэ вай
войвылӧ. Енэжас
вылӧджык кай!
Сэтӧні колан тэ зэв.

* * *

Моресянь ымрӧдлӧ-вайӧ
тӧвруӧн улиса
турунлысь кӧр —
кыдзи тай нюдз вӧвдӧм
асывводз видз вылын пӧжсьӧ…

* * *

Турун кӧр казьтыштіс мем
мӧд гожӧм — войвылысь,
ылысь.
Сюрс верстъяс сайӧдз
нӧбӧдіс думӧс…
Аддза ме, син водзӧ сувтӧ:
кӧнікӧ зэв ылын тасянь
войвылын, Комиын,
мунӧ сэн «страдна».
Тӧда, кыдз мырсьӧ сэн,
весиг кызь часа
уджалан луныс
оз судзсьы йӧзыслы ӧні.
Водз асыв — сёр рытӧдз
ытшкӧны,
куртӧны,
чӧвтӧны…
Тӧв кежлӧ вӧчӧны-
-заптӧны турун.
Кыдзикӧн асылын
люзьгӧны-мунӧны
подӧн и,
вӧлӧн и,
пыжӧн —
котӧрӧн тэрмасигтыр…
Сідзикӧн уджалӧ,
Келалӧ ва пиын,
собалӧ няйт пытшкын —
оз косьмыв,
гожӧмбыд ва.
Оз эштыв сёйныыс,
шойччыны-узьныыс,
кысь эськӧ гажсӧ да…

* * *

Ывлаыс нюмъялӧ,
Ывлаыс сьылӧ.
Сулалӧ вӧр-пуыс,
Шы ни тӧв кывзӧ.
Сьылӧны лэбачьяс
быдсяма пӧлӧсыс.
Чирзӧны чиркъяс сэн —
Сьылӧны шуднысла…
Оз аддзы, оз кыв
страдуйтысь тіянӧс!
Оз эшты тэкӧд тай,
майбырӧй гожӧмӧй,
гажлунтӧ юкныыс.
Лэчтанъяс тальскӧны,
Куранъяс шаргӧны…
Турунсӧ ытшкӧны,
вӧвдӧмсӧ куртӧны.
— Шеныштлы!..
— Курыштлы!.. —
сӧмын тай кывлӧны
сёрнияс пыдди.

* * *

Асъя лун шонді.
Пестерӧн, туисӧн мунӧны
котӧрӧн мамъяс, —
видз вылӧ нуӧны
сёян да юан.
Кашкӧны, вунӧма
челядьныс, гортныс
(Сиктъясын колины
сӧмын тай
челядькӧд гутъяс…)
Лун сьӧвмӧс.
Шондіыс сайласьӧ,
кымӧр пӧвст келӧ.
«Зэрсӧ тай туналӧ…» —
морт шуӧ, кылӧ.
Кузьысь-кузь лёдзьяс
видз вылын куйлӧны.
Мӧдарын юръяс
сяргысьӧ-сувтӧны…
Нёйкмӧдчӧ.
Лов тырмӧн тэрмӧдлӧ
куртысьӧс, чӧвтысьӧс…
Тӧвзьысьӧ.
Со, тонӧ, чӧвтысьлысь
турунсӧ виласьыс
нетшыштіс-мырддис,
йӧр сайӧ шыбитіс-чӧвтіс…
(Пусь-пась разалі
видз пасьта турун).
Гымалӧ, чардалӧ.
Зэр войтъяс локталӧ —
йӧзыслысь пӧсь яйсӧ
кӧдзыда чуткалӧ.
Тыш пансис:
вермасьӧм-вензьӧм
ывлакӧд мортлӧн
чорыда лыбис.
Ӧтиыс чукӧртӧ-идралӧ,
мӧдыс нӧ —
разӧдӧ, кӧтӧдӧ,
ӧтиӧс тӧдӧ…
Енэжын чардалӧ,
енэжын «праздник»…
Гымалӧ-гажӧдчӧ сэн
тӧждысьтӧм ен.
(«Илля» сэн гуляйтӧ
сё шайта вӧвнас).
Чукӧрмӧ морӧсас
шогыс и лёкыс
страдуйтысь мортлӧн.
Чатӧртчӧ —
ыршасьӧ кузь пуа виланас,
грӧзитӧ матьӧн да сӧтӧн:
«Кӧть эськӧ вӧв йывсьыд мед
думыштлін, вӧла морт, тэ!
Коді нӧ тӧвнас
верднысӧ кутас?!.»
Быттьӧкӧ ӧд шеді:
шливгыны мӧдӧдчис,
кӧшысь моз зэрны…
«Стрӧймис тай сювсьыс!» —
зорӧд улӧ пыригмоз
чӧвтысь морт шуис.

* * *

Панӧм зорӧд улын
чӧвтысьлӧн семья
панялӧ кӧдзалӧм шыд.
Войталӧ-тёпкӧ туисӧ
зорӧдысь лысва —
вочасӧн содтыштӧ шыдсӧ.
Паськӧмныс выланыс
мортъяслӧн руалӧ —
пӧсь яйныс косьтӧ…

* * *

Кобис. Кунӧр зэр муніс.
Мыччысис шонді. —
Шлянгыны-пӧжны
турунӧс мӧдіс…
Шоймисны лёдзьяс да юръяс.
Мӧрччӧдчис вутш костӧ вӧвдӧм,
Ӧтава ныр-вомсӧ мыччӧ…

* * *

Водз шабаш вӧчис
куртысьлы талун
невӧля зэр.
Шойччӧдӧ. Сӧмын тай
нимкодьыс-личыдыс
страдуйтысь мортыдлы
сы помысь нинӧм.
Та пыдди мӧд лунъяс
дас мында зэвтлас…
 
* * *

Тадзикӧн пуктысьӧм,
страдуйтӧм-мырсьӧм
войвылын овлӧ.
Ӧтырыш дорвывтӧ
кос куртан луныд тай
шоча зэв лолӧ.
Пыр сідзи котӧрӧн,
кашкигтыр тэрмасьны,
удитны-гусьыштны
гожӧмлысь бур кадсӧ лоӧ,
мед эськӧ
арыс оз таляв, —
зэр улӧ, лым улӧ
турун-нянь сюр.