Дууæ æрдхуарди (Багъæраты)

Дууæ æрдхуарди (1913)
by Багъæраты Созыр
290508Дууæ æрдхуарди1913Багъæраты Созыр


ДУУÆ ÆРДХУАРДИ


Нæ хуæнхти, нæ бæсти
Нарти гъæу цардæй,
æрветгæ сæ бæнттæ
гъæздуг бæркадæй.

æдзох сæ зарунгъæр
цудæй сæ фæндон,
адтæй син алкæддæр
онæн бæрæгбон.
Еу бон æрбадтæнцæ
нихæси рæнгъæй,
аргъæуттæ кæнунцæ
хестæртæ радæй.
Кæсунцæ Орс хонхмæ —
мегъæ'йбæл бадуй.
Дзорунцæ кæстæртæ:
«Нæ Орси уаруй.
æврагъ æй, æврагъ æй,
арв дæр дзи нæруй».
Зæронд дæр фестадæй,
кæстæртæн зæгъуй:
«Зæронди фæрсетæ, —
мегъæ уæ сайуй,
цауæйнон сикъети
бæрзондбæл маруй.
Гуймани фæйдтайтæ
айсоми цæугæ, —
ку радта не'Фсати —
хуæрдзйан æй бæргæ».
Хæснитæ кæнунцæ
æ хæццæ хинстбæл:
«Зæгъæн, ка фæммулд уа,
æврагъ ес Орсбæл...»
Дзорунцæ йе 'рдхуардмæ:
«Райсæ нин бæрæг!»
Рарветуй æ топмæ, —
рандæуй Дзæуæг.
Ку 'схъæртуй Гуйманмæ, —
Хæрдмæ 'ймæ кæсуй:
хонсарæй цæгатмæ
дзæбедур æхсуй.
Цауæйнон бастадæй,
æ топп исзинг æй.
Дзæбедур цæгатæй
уæддæр нæ киудтæй.
Ку 'скастæй «бонхуарз»-мæ, —
æ топп ниггæлдзуй:
«Ци 'сдзорон ме 'рдхуардмæ?»
Кæуæги фæнзуй.
«Хиццаг нæ минасæ, —
фулдæр мæ фæсмон.
Фесафтон мæ хуасæ, —
æхстон нивисон».
Цæунцæ цæгатмæ
лимæнтæ уæддæр:
«Нийзелæн еу къагъдмæ
додой нин æ сæр».
Хæстæгмæ разиндтæй
дзæбедур æцæг.
æскъуди ниндагъдæй
федар æ сæфтæг.
Нуртæккæ Гуймани
хуæздæр ци гъудæй?
Фенсонуй æ сирди,
райзелуй билæй.
Равардта не 'Фсати —
адгин сæ рæфтад.
Хæссунцæ 'й цæгати, —
хайуантæ... фæснад.
Сау Силам Гуйманмæ
неугæ никкæсуй:
«Ракæсæ де 'мбалмæ, —
байзудта дæ куй».
Уалинмæ Гуймани
фенсонуй Дзæуæг...
Байзадæй адаги
æносмæ нæ лæг.
Расхъиудтæй тæгæрбæл,
фегъустæй æ гъæр:
«Ме 'вдесæн фæууотæ,
хор æма тæгæр!»
Сау куй дæр зæйуатбæл,
урдугмæ гургæ,
нистадæй хецауæн
æ цори бæргæ.
«Уæу-æу-æу, уæу-æу-æу»,–
неуй æ реубæл.
Фæнзунцæ'й къæдзæхтæ:
рохсаг уа йе 'нбал.
Бадунцæ нихæси.
Дзæуæг фæззиндтæй.
«Уардта дзи нæ Орси,
Зæронд фæммулдæй.
Не 'ссердтон Гуймани!
Ецирдиги нæ'й.
Раздахтæн хонсарæй.
Дзæбедур мæн æй.
Февзистон мæ топмæ,
о, мардзæ, цæвæ'й, —
æ фæрци голлагæ
байдзаг æй фидæй».
Сау куй дæр æ фæсте
неугæ фæззиндтæй.
Тонунцæ сæ ростæ
мадæй' ма ностæй.
Ностæн дæр æ фæндæ
раздæр конд адтæй.
Зунд æнцæ æгъдæуттæ, —
анз ин сау даргæ'й.
Ку сеса æ саутæ, —
Дзæуæгмæ цæудзæй.
Уарзони æдæрсгæ
хъуритæ кæндзæй.
Анзи бон ку 'рхъæртуй, —
рохсаг Гуйманæн.
Ресунцæ æ фæрстæ
Мæстæй Силамæн.
Ку скæсуй Дзæуæгмæ —
æ зæрдæ ресуй.
Дзæуæг æнæфсæрмæй
Сæ сæргъи истуй.
Нуртæккæ зæрондæн
æ хæснæ æцæг,
радтуй æ ниуазæн,
райсуй æй Дзæуæг.
Тæгæрæн æ сифæ,
тогæй игъæстæй,
хъалацæн æ хурфи
дунгæй низзилдæй.
Бæгæни хъалаци
хорæй ирадæй.
Сау Силам æзнаги
хуæруй дæндагæй.
Сау куйæй боз æнцæ, —
бæззуй æ дæндаг,
фал ностæ абонмæ
фæцæй тæрхойнаг.


1913 анзи августи 13 бон


This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
  • its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
  • and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
  • and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).

This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).


The author died in 1928, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 95 years or less (if applicable), or the copyright term is 110 years or less since publication (if applicable).