Ирон чингуытæ (Коцойты)

←

Ирон чингуытæ (1924)
by Коцойты Арсен

→

Фыст датæ: 1924, Рауагъ аз: 1924. Равзæрæн: Коцойты А.Б. Уацмыстæ. – Дзæуджыхъæу : Ир, 2012.

289605Ирон чингуытæ1924Коцойты Арсен

Ирон чингуытæ

Библиографи

I. Къоста, «Ирон фæндыр». Рацыди Берлины 4-æм рауагъдæй. Чиныг хорз гæххæттыл рæсугъд шрифтæй мыхуыргонд у, фæлæ йæм дыууæ аиппы ис. Иу у, æмæ йæ рауадзæг Гутнаты Елбыздыхъо æрæвæрдта чиныджы сæр, зынгæ ран, йæхи ном: «Æз райгуырдтæн хохы, Дзывгъисы...» æмæ афтæ дарддæр.

Дыккаг аипп уый у, æмæ чиныджы раздзырд æнæхъола фыст у. Фыста йæ Байаты Гаппо. Биографи дæр у истори æмæ йæ историау фыссын хъæуы. Байат та, истори цы у, уый, æвæццæгæн, не ’мбары. Историйы не ’мбæлынц ахæм ныхæстæ: «О нæ Хурзæрин; о не стъалы» æмæ уый хуызæттæ. Ахæм бæрзонд ныхæстæ уæлдай сты.

Уый ма зæгъын хъæуы, æмæ ацы чиныгæн Хуссар Ирыстоны бынат нæй, уый тыххæй æмæ мыхуыргонд у зæронд, уырыссагхæццæ шрифтæй, мах та лæуд стæм латинаг шрифтыл, зæрондыл нывыл кæсын дæр ничи зоны.

II. «Песня об Алгузе». Рауагъта уый дæр Гутнаты Е. Берлины уырыссаг æвзагыл. Зæронд гуырдзиаг æвзагæй йæ раивта уырыссаг æвзагмæ проф. Джанашвили. Зарæг у ирон паддзах Æлгъуызы тыххæй, йæ хъæбатырдзинад æмæ йе сгуыхтдзинæдты тыххæй. Дзуры зарæг, Æлгъуыз сыхаг паддзахадтимæ куыд хæцыд æмæ Иры паддзахад дардыл куыд æрзылдта. Чиныг нын æргом кæны рагон заманы царды уавæртæ æмæ æгъдæуттæ.

Ацы чиныгæн дæр раздзырд ныффыста Г. Байаты — уый дæр та Гаппойы æнæхъуаджы бæрзонд ныхасæй цух нæу.

Хорз уаид, ацы чиныг ирон æвзагыл дæр куы рацæуид.

III. «Нарты Батырадз». Фыссæг Æмбалты Цоцко, рауадзæг Е. Гутнаты. Кадæггæнæг куыд дзырдта, афтæ фыста, æвæццæгæн, Æмбалты Цоцко, æмæ уымæй хорз бакодта — зæронд ныхасы арæзтытæ дзы æнагайдæй баззадысты. Ам дæр та иу диссаг ис: чиныг рауадзæг Гутнат дæр йæ ном фæтъыста Цоцкойы номимæ. Ссардзыстут дзы ахæм фыст: «Цоцко æмæ Елбыздыхъо хæлар кæнынц ацы чиныг ирон адæмæн».

Æвæццæгæн, «Æз дæн» у сыгъдæг ирон низ.

This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:

its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).

This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).

The author died in 1944, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 79 years or less (if applicable), or the copyright term is 99 years or less since publication (if applicable).