Ме немтор

Ме немтор (1923)
Аноним
335590Ме немтор1923Аноним

Нэмӧвӧйся лёк олӧмыс, буракӧ, миянӧс та выйӧ воштӧма. Ми полысьӧсь, ичӧт сьӧлӧмаӧсь. Ыджыдтор, буртор ӧткӧн огӧ вермӧ вӧчны. Лёксӧ, пежсӧ асланым туй вылысь огӧ лысьтӧ вештыны, весавны. Сӧмын велалӧмаӧсь йӧз сайсянь, мышку сайсянь збоявны. Чукӧрӧн, унаӧн ёна збойӧсь: кӧсъям лёк олӧмсӧ путкыльтны, ас ногӧн, бур ногӧн выльысь лӧсьӧдны; быдӧн сьӧлӧмным пуӧ. Мыйӧн ӧткӧн колям — пырысь-пыр раммам: меным мися мый!.. ме ӧд ӧтнам!.. ме эськӧ немтор да... кыдз гажныд. Став важ омӧльсӧ, лёксӧ эновтам: мед миянӧс важ моз личкӧ, кыскӧ быд лёкыс, омӧльыс.

— Медтыкӧ воча оз ков мунны-а, сэсся меным немтор оз ков. — Татшӧм миян сямным лоӧма. Став пӧлӧс йӧз пиас ӧд эмӧсь татшӧм йӧзыд.

— Оз ков сійӧ миянлы! Огӧ пуктӧй! — став йӧзыс скод вылын ӧти морт моз горзӧны. Важ старшинаӧс оз кӧсйыны пуктыны: ёна нин сійӧ зепсӧ тыртӧма, пикӧ воштӧма крестьянасӧ. — Оз ков сійӧс пуктыны! Ёна нин миртӧ гӧрис. Пуктам ми Спира Микайлӧӧс. Сійӧ веськыд морт.

— Мый понда нӧ важсӧ онӧ пуктӧ? — юасьӧ земскӧйлӧн писарыс. Ачыс, тыдалӧ, важ старшина дор сулалӧ.

— Оз, мися, ков! Тырмас, ёна нин тшӧгӧдчис!

— Час видзӧдлам. Нолтӧсь матыстчыв татчӧ тэ, меддорса.

Матысмӧ меддорса.

— Мый нимыд?

— Сава Васьӧ.

— Кыті сьӧлӧм вылад оз во важ старшинаыд?

— Меным... меным эськӧ немтор да...

— Мый тэныд лёксӧ вӧчис?

— Збыль висьтав, мый ме омӧльсӧ тэныд вӧчи? — юасьӧ ачыс старшина.

— Меным... меным эськӧ немтор да...

— Мыйысь нӧ эськӧ мыжалан?

— Меным мый?... мукӧдыс тай...

— Мукӧдтӧ мый висьталан, тэ ас весьттіыд висьтав!

— Меным шань...

— Тэныд лёк эз вӧчлы?

— Меным нӧ мый? Ме лёк эг аддзыв...

— Сэсся он ков, мун! Тэ сэсся матыстчыв!

— Мый нимыд?

Ӧтикаӧн быдӧнӧс юасяс. Ставныс ӧтмоз висьтавласны: «немтор эськӧ да», «ме нӧ мый!» «меным омӧль эз вӧчлы». Сідзи сэсся бӧр и кольӧ мир гӧрысь старшинаыд.

Овлывлӧ ещӧ тадз на. Мир гӧрысь старшинаыд выльысь бӧрйӧм бӧрад йӧзыдлы шуӧ: «Кывзӧй, бур йӧз. Со ӧд ме кӧн нин служита тіянлы, дерт эськӧ, абу кокни да, слабог ӧнӧдз тай эг на некытчӧ дзугсьыв-а. Ті вот водзӧ кежлӧ менӧ бурыштӧй, энӧ жалитӧ, содтыштӧ жалӧванньӧтӧ. Ме ӧд ог на прӧста кор тіянлысь. Ме сайӧ оз на вош. Со, аддзанныд?..» — зепсьыс зэв сюся кыскӧ портманет, портманетсьыс сьӧм.

— Мися тай, висьтала, оз ме сайӧ немтор вош. Налӧ кызь витаӧс, ньӧбӧ ставыс вылӧ вина. Сы пыдди ті энӧй топӧдчӧ: сёӧн-джынйӧнсӧ энӧй жалитӧ. Ме сэсся кужа нин водзӧснытӧ мынтыныд. Кута сулавны тіян дор.

Унджыксьыс сэтшӧм старшина ногӧн и вӧчасны. Кызь вит шайт вылӧ содтасны сёӧс, сё ветымынӧс. Асьныс обществонас и быдтӧны, сӧвмӧдӧны яндысьтӧм синъяссӧ, гусьяссӧ. Содтасны, дерт: оз ӧд ков некод водзын мыжмӧмысь повны. Мед жӧ эськӧ быд морт сэтшӧм лёк вӧчӧмсьыс мыжмӧмысь поліс. Мед жӧ эськӧ быд морт мӧда-мӧдыслысь судзсьытӧмсӧ ассьыс моз жӧ тӧдіс. Гашкӧ эськӧ, мӧвпыштіс сё ветымын шайт содтӧмтӧ.

Дзик жӧ тадзи вӧлі юӧны-кодалӧны став Россия пасьталаыс. Быдӧнлысь кылан: миянлы пӧ мый, мыйысь нӧ юнысӧ. Оз ӧткӧн юны, юӧны чукӧрӧн, обществоӧн. Волостнӧй правленньӧ кодалӧ, суд кодалӧ. Кӧні эськӧ колӧ веськыдлуныс да вежӧрыс йӧзыслы, сэні и вина ассьыс уджсӧ уджалӧ. Сэтшӧм юӧмыс унанас, чукӧрнас, вӧлі войдӧр медыджыд докодсӧ сетӧ казналы. Некод ачыс оз кӧсйы юсьыны, ӧткӧн дугдывтӧг юысь этша. Юӧны ӧтув, тшӧтш, сійӧн и оз ков некодлы ас весьтті повны мыжмӧмысь. Сідзинад юигӧн некутшӧм пежторйысь оз повны, мыжа мортӧс он вермы корсьны.

Ас костын жалӧванньӧ старшиналы содтӧм йылысь збоя сёрнитӧны:

— Эз жӧ ков содтыны сылы. Чинтыны кӧ колі-а ме ногӧн. Ме кӧ бара эськӧ эг жӧ содты весиг грӧш.

— Та бӧрын кутшӧм нӧ ми йӧз! Некор ог вермӧ ӧтувъя удж нуӧдны. Ми асьнымӧс вывті увтыртам, пыр полам мыйыськӧ. — «Кысь нин пӧ бара меным. Ме лёка ичӧт морт». Ми пыр и сетчам, тшӧктӧм серти олам. Сійӧн ми нимкодьпырысь уськӧдчам кодкӧ дінӧ, сетчам быдӧнлы, мед сӧмын миянлы аслыным оз ков ӧтвет сетны. Асьным огӧ кужӧ ныравнысӧ-юравнысӧ. Чукӧстасны миянӧс война вылӧ, тшӧктасны кувны, ми нимкодьпырысь шыбитчам. Сійӧ толькӧ бара и вермам.

Миян помысь, ас помсьыным торйӧн немтор бур оз овлывлы, некутшӧм общественнӧй ыджыд удж оз артмы. Миянлы ӧткӧн немтор оз ков. Ми ӧткӧн быдтор терпитам: тшыгъялӧм, кынмӧм, быд лёксӧ. Ми ӧткӧн быд омӧль уджсӧ мукӧдыслысь ланьтӧдам, сетам калым, мездысям. Ме ӧткӧн терпита весиг семьяпытшса лёк олӧмсӧ. Ме ӧткӧн пола быдӧнысь. Мый нӧ ме татшӧм мортыс верма обществолы сетны? Мый бур содта общественнӧй учрежденньӧясас? Мыйӧн вермася лёкыскӧд, пемыдыскӧд? Менам немтор абу. Ме немтор.


This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
  • it was anonymously published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).

This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).


This anonymous or pseudonymous work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term of anonymous or pseudonymous works is 100 years or less since publication.