Суг кежип хартыгайлаары

Тыва улустуң алгыш-йөрээлдери (Амыдырал чуртталга-биле холбашкан оваага, дагга, сугга чалбарыыры)
автору Тываның дыл, литература болгаш төөгүнүң эртем шинчилел институду
Чаяан чылы: 1990.

Шаанда Улуг-Хемни, Хемчикти дургаар чурттап чораан тыва чон суг кежерде ыяп "хартыгайлаар" турган.

Эрик кыдыынга чурттап турар улус, сал кырынга туруп алгаш кежип чыткан ийикпе, азы аъттың кондаалайындан туттунуп алгаш бир кижи хем-суг кежип чыдырда, улуг кырган ашактар азы херээжен улус, далайда эртем чок дээш, аъш-чемин, ак-сүдүн өрү-куду сугже чажар. кежип чыткан кижиниң бажы дескинмезин, кускузу келбезин дээш, ол кижиниң сеткил-сагыжын чазап, менди кеже берзин дээш, йөрээл салып, хартыгайлап — алгап ырлаар турган.


Суг кежип хартыгайлаары


1

Ойт, Хемчик, Хемчиим!
Кежир чалгы, оран-таңдым
Ажы-төлүм-биле,
Алган кадайым-биле
Далайны кежип чыдыр мен.

2

Хартыгай, хартыгай, эй
Хартыгай, хартыгай, эй!
Хартыгай, хартыгай, эй
Хартыгай, хартыгай, эй.

3

Дыка сыык дээш,
Таварбадым,
Дажыг дээш,
Дадагалзавадым.
Ада-өгбем изеп каан
Авыралдыг кежиим-дир сен.
Тереңиң сыыгадып,
Шакпыңың оожургадып,
Көвүүрүңге хөгледип,
Чалгыың-биле чайгап
Кежир, хайыракан!