Гәзит уҡыусылар был мәҡәләмде һаман бер балыҡ башын сәйнәү тип ҡабул итер, бәлки. Һүҙем — йәнә “һуғыш балалары”на ил Хөкүмәтенең ҡарашы тураһында. Уларға “Ветерандар тураһында”ғы Закон буйынса льготалар билдәләнгән. Тик Дәүләт Думаһы депутаттары ошо быуын хаҡында хәстәрлек күреүҙе арттырыу кәрәклеген онота шикелле.
Был мәсьәләгә ҡарата “Ветеран” гәзитенең 13-сө һанында (2011 йыл, апрель) “Необыкновенный статус” тигән мәҡәлә баҫылып сыҡты. Унда ярҙамдың юҡлығы телгә алына һәм закон проектын әҙерләүселәр менән ҡабул итеүселәр аңлы рәүештә беҙҙең категорияны “Ветерандар тураһында”ғы Федераль закондың 2-се пунктының 21-се статьяһына индермәне, тиелә.
Әрнеү хисе менән зат-ырыуым, ғаиләм хаҡында бер аҙ яҙмаҡсымын. Ғаиләбеҙҙән биш кеше Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан. Шуларҙың иң өлкәне — Бикмөхәмәт Ишмөхәмәт улы Һайыҫҡанов — 1947 йылда ғына иҫән-һау әйләнеп ҡайта, 11 тапҡыр яралана. Быны документтар менән раҫлап булманы, яҙған хаттарыбыҙға: “Медицина күрһәтмәһе ҡағыҙҙары янған”, — тигән хәбәр генә ебәрҙеләр. Ахырҙа башҡалар кеүек үк 12 һум күләмендә пенсия алды, 70 йәшенә етә алмайынса вафат булды.
Атайым Хажимөхәмәт Ишмөхәмәт улы Юлмөхәмәтов 1914 йылда тыуған. 1942 йылдың мартында хәрби хеҙмәткә саҡырыла. Ошо йылдың декабрендә Калинин фронты алыштарында (хәҙер Ржев йүнәлеше тип атайҙар) һәләк була. 2009 йылда, 69 йылдан һуң, атайымдың ерләнгән урынына сәйәхәт ҡылдыҡ. Быны Санкт-Петербургта йәшәүсе ҡыҙым Зөһрә Интернет аша эҙләп тапты һәм эҙәрмәндәр менән бәйләнешкә сығып ойошторҙо. Ундағы Туғандар ҡәберлегендә 1200 кеше ерләнгән, ләкин атайымдың, башҡорт, татар яугирҙәренең фамилиялары Мәрмәр ташта урын алмаған.
Оленин районының ветерандар советы рәйесе Григорьевтан: “Ни эшләп мәрмәр ташта атайымдың исеме юҡ?” — тип һораным. Аңлатыуынса, Ҡырмыҫҡалы районы хәрби комиссариатынан ерләү ҡағыҙы кәрәк икән. Бөйөк Еңеүҙең 65 йыллығына әҙерлек барған осорҙа ул ҡағыҙҙы юллап ебәрҙем. Атайыма килгән “ҡара ҡағыҙ”ҙа Калинин өлкәһенә ҡараған Молодут районының Мишуково ауылы тип күрһәтелә. Хәҙер өс районды бергә ҡушҡандар. Элек ҡаты һуғыш барған урындарҙа ауылдар ер менән тигеҙләнгән. Әле район Оленин тип йөрөтөлә. Элекке ҡасаба исемдәре лә ҡағыҙҙа ғына һаҡлана. Аҙаҡтан Оленин районының етәксеһе атайымдың исемен мәңгеләштереү мәсьәләһенең ыңғай хәл ителәсәге тураһында хат яҙып ебәрҙе.
Атайымдың бер туғандары Абдулла менән Баязит Ишмөхәмәт улдары хаҡында “Память” тигән китапта мәғлүмәт бирелгән. Береһе 1916 йылда Ҡырмыҫҡалы районының Мөҡсин ауылында тыуған, лейтенант, 1944 йылдың ғинуарында хәбәрһеҙ юғалған. Икенсеһе 1919 йылда ошо уҡ ауылда донъяға килгән, 375-се уҡсылар дивизияһы ҡыҙылармеецы, 1942 йылдың 13 авгусында һәләк булған. Калинин өлкәһенең Ржев ҡалаһында ерләнгән.
Өсөнсө туғаны Шәйхулла Ишмөхәмәт улы Исламғолов 1926 йылғы. Япондарға ҡаршы һуғыштан әйләнеп ҡайтты, Өфөлә йәшәне, хәҙер гүр эйәһе.
Әсәйем Зөбәйҙә Әхтәм ҡыҙы Юлмөхәмәтова колхоздағы барлыҡ ауыр эште башҡарҙы, 91 йәшкә етеп, 2009 йылда арабыҙҙан китте. Атайымды 67 йыл буйы көттө, тик уларға яҡты донъяла осрашыу насип булманы. Атайымдан өс йәш ярымда ҡалғанмын, хәҙер һигеҙенсе тиҫтәне ваҡлайым.
Атайҙары яу яланынан ҡайта алмаған “һуғыш балалары”на лайыҡлы пенсия түләнергә тейеш. Ил азатлығы өсөн башын һалған яугирҙәргә ҡарата ла хөрмәт күрһәтеү булыр ине ошондай аҙым.
Еңеү яулап ҡайтҡан хөрмәтле ветерандарыбыҙға ихтирам ҙур: еңел машиналар ҙа, фатир ҙа бирәләр, пенсиялары ла юғары. Ә ут эсендә ятып ҡалыусылар хаҡында ләм-мим. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусыларға тәғәйенләнгән күләмдәге пенсия атайҙары өсөн балаларына һәм тол ҡалған ҡатындарына түләнһен ине. Зыя ЮЛМӨХӘМӘТОВ,
урындағы ветерандар советы рәйесе. Ҡырмыҫҡалы районы, Һәүәләй ауылы. 18-02-2012
