Чисталёв Тима Веньлӧн гижӧдъяс (Минин)

by Минин

Неуна сійӧ олӧм йылысь.

Коми йӧзлӧн эм нин ыджыд сьӧлӧма гижысь, Коми мулысь шоглунсӧ, зільлунсӧ, пӧсьлунсӧ петкӧдлысь, коми йӧз понда тӧждысьысь. Тима Вень бура тӧдӧ коми крестьяналысь курыда олӧмсӧ. Ачыс ӧд крестьянин пи: чужлӧма Помӧсдін грездын, дай ӧні на зэв матын сулалӧ сиктса олӧм дінас (гортас пыр учителялӧ).

Ичӧтдырсянь сылӧн висьӧма сьӧлӧмыс коми йӧз вӧсна. Сар дырйиыд на нӧшта ёна вермасьлӧма Тима Веньыд коми кыв понда чиновник чукӧркӧд да рочмӧм коми йӧзыдкӧд. Революция бӧрын ёна сійӧ пессис коми школалы нигаяс лӧсьӧдӧм вылын.

1909 воын на Тима Веньыд босьтчывлӧма комиӧн гижны, кыпӧдлывлӧма сёрнияс ас кывйӧн школаын велӧдӧм йылысь. Сӧмын сійӧ кадъяснас киясыд мортыдлӧн вӧлі кӧртӧдаӧсь. Сьӧкыд вӧлі рочмӧдысьяскӧд вермасьны. Регыд сэсся кыптіс война. Тима Веньӧс тшӧтш нуисны война вылӧ. Быдлаті ветлігӧн, сійӧ веськалӧма Украинаӧ. Сэні олігӧн Тима Вень абу вунӧдӧма чужан мусӧ, бара босьтчӧма гижны комиӧн. Ачыс, олӧм висьтас, тайӧ кад йывсьыс со кыдзи висьталӧ: „Киевын олігӧн 1917ʼ вося тулысӧ ме первой збыльысь, тыр сьӧлӧмӧн, заводитчи гижны ас кывйӧн. Вӧлисти менам инасис сьӧлӧмӧй, вӧлисти ме ассьым шуд-таланӧс аддзи... Восси. Садьми. Ордӧм вируля дойӧй письті... Мича-муса Украиналӧн ывлавылыс менӧ садьмӧдіс поэзия олӧмӧ, а Украинаса йӧзлӧн автономияа олӧм корсьӧмыс — меным тшӧтш вуджис. И нуи ме сійӧс (думсӧ) сьӧрсьым „ки пыдӧс вылын, полалігтырйи“ Коми муӧ... Вӧлисти кутісны позьтӧмтор колӧмъяс уна вося думъяслӧн вӧтъясысь вемӧсӧ пӧрны“.

Гортӧ воӧм мысти Тима Вень зіля босьтчис коми кыпӧд уджӧ. Коми гижӧд понда вермасян туй воссис. Кымынкӧ водзмӧстчысь ёртъяскӧд Помӧсдінын найӧ лӧсьӧдісны „Коми автономист чукӧр“. Регыд мысти, Сыктывдінкарӧ лэччӧм бӧрын, коми кыпӧд босьтчӧдысьяслӧн, коми гижӧд дор сулалысьяслӧн лыдыс пондіс содны. „Коми Котыр“-лы лои ёна вермасьны коми культуралы паныд сувтысьяскӧд. Сьӧкыд вӧлі воддза кадъясас. Та йылысь ас олӧм висьтас Тима Вень со мый пасъялӧ: „Уна ёртлӧн миян виръясыс тшыкласисны, сьӧлӧмъясыс доймалісны, кыдзи кыз кымӧса юръяс вӧлі оз гӧгӧрвоны коми йӧзыслы ас кывйӧн сёрни-гижӧд колӧмсӧ, кыдз найӧ вӧлі оз чайтны культура кыпӧдны „пон сёрниӧн“...

Сьӧкыд вӧлі коми кыпӧд босьтчӧдны, сьӧкыд и литература кыв вӧчӧдны, кыдзи тай нюр шӧрысь сьӧкыд шыльыд видз вӧчны, медым ытшкыны позяс, сэтшӧм жӧ... Кыдзи тай сулалан уль пу дыр на оз во бур мича вӧчӧдӧм добраӧ: керавны-лӧсавны, шыльӧдны-мольӧдны, косьтӧмӧн тэчны... Да содтӧд — некод вӧчлывтӧмтортӧ, некодлысь аддзывтӧг. Колі вӧлі петкӧдлыны, мый коми кыв — сэтшӧм жӧ кыв, кыдзи и быд йӧзлӧн, да сійӧ кывнас позьӧ висьтавны-гижны сэтшӧм жӧ мичаа, бура...“

Кутшӧм могъяс пуктыліс ас водзас „Коми Котыр“? Тима Вень ачыс сы йылысь тадзи висьтыштӧ. „Миянӧс, „Коми Котырӧс“ кодсюрӧ шуӧны комилы бӧжалӧмӧн, а рочӧс кедзовтӧмӧн. Сӧмын комилы бӧжалӧмыс абу, абу жӧ и рочӧс кедзовтӧмыс. Эм сӧмын комиӧс дорйӧм, дорйысьӧм... Ставыс сійӧ — коми йӧзӧс, мукӧд йӧзӧс моз жӧ, пыдди пуктӧмла. Ӧнӧдз ӧд морт туйӧ эз лыддьывны миянӧс. Кыссям ми сэтчӧ: мед эськӧ му вылас быд мортлы сӧмын кык сикас кыв тӧднысӧ колӧ — ассьыс чужан кывсӧ дай йӧзкостса (интернациональнӧй) кыв... А сы бӧрти — ӧти кыв ставыслӧн му вылас лоӧ, кодыр став йӧзыс культуранас да политиканас ӧтвыйӧ воасны“.

Тайӧ висьтыштӧмъясыс петкӧдлӧны нин — кутшӧм удж бердын мырсьывліс дай ӧні мырсьӧ Тима Веньыд, кытчӧ сійӧ пуктӧ уна вын, уна эбӧссӧ, ассьыс сьӧлӧмсӧ. Сійӧ олӧм йылысь ме тані неуна пасъялі сы вӧсна: ӧти-кӧ, олӧм сертиыс мортыдлӧн артмӧ, сӧвмӧ вежӧртасыс, мӧвпъясыс, идеологияыс; гижысьыдлӧн гижанногыс, сямыс сідз жӧ кӧртассьӧ ас бердса олӧмыскӧд, войтырыскӧд; мӧд-кӧ, Тима Веньтӧ став Коми му пасьтаыс оз на тӧдны, шуам, Нёбдінса Витторӧс кодя. Гижӧдъясыс эськӧ сылӧн йӧз костӧ петавлісны нин, да быдӧн торйӧн, ичӧт торъясӧн, уна кадын. Уна гижӧдъяс сэсся ӧнӧдзсӧ эз вӧв печатайтӧма.

Таво вӧлисти вермим лэдзны торъя нигаӧн Тима Веньлысь гижӧдъяссӧ. Петі сӧмын на воддза нигаыс (первоя том). Водзӧ кежлӧ лӧсьӧдӧма лэдзны мӧд том. Тані ми векньыдика видлыштам воддза нигаысь гижӧдъяссӧ.

• * *

Мукӧд коми гижысьясысь Тима Вень ёна торъялӧ. Босьтам кӧть Нёбдінса Витторӧс. Гижанногыс Витторлӧн — прӧстӧй коми йӧз сёрниа, быдӧнлы гӧгӧрвоана, кокньыдик теш сора, лӧсьыда рифмуйтӧм кывбуръяс, сьыланкывъяс Витторлӧн медбур гижан сямыс — кокни серам, аслыспӧлӧс, сьӧлӧм кыпӧдана серам, юмор. Виттор мунӧ олӧмыскӧд ӧттшӧтш, тӧдӧ коми мортлысь олан сямсӧ, сяммӧ мича коми кывйӧн чуксавны выль олӧмлань. Тайӧн ставнас Виттор вермӧ инмӧдчыны йӧз сьӧлӧмас.

Тима Веньлӧн гижан сямыс мӧд нога. Сылӧн кывбуръясыс оз вермыны кыпӧдны серамтӧ. Сылӧн сьылӧмыс оз вермы гажӧдны морттӧ. Босьтам со тайӧ кывбуръяссӧ:

„Кодлы ме висьтала шогӧс?

Код водзын сьылышта-бӧрда?

Кодлы нӧ норася-горза?

Кодӧс нӧ сы вылӧ бӧръя?

Коді нӧ? Абу тай некод.

Тэ водзын сӧмын ме, муза,

Висьтала ас кежся думъяс.

Тэ сӧмын ӧтнад мем „гуза“.

Либӧ мӧд кывбуртор:

„Сьӧлӧмӧй бӧрдӧ и сьылӧ,

Виралӧ быдсяма ног:

Том кадӧй лэбзьӧма ылӧ, —

Кольӧма пальӧдтӧм шог...

...Морӧсӧй тырӧма шогӧн,

Пыкӧсыс некыдз оз письт,

Эськӧ нӧ лэччис жӧ шорӧн,

Но... весиг оз синва тусь пет“.

Тайӧ кывъясыс ёна мудзӧма мортлӧн, шогӧн тырӧма мортлӧн. Тайӧ кывъясыс петкӧдлӧны — мыйыськӧ Тима Веньлӧн сьӧлӧмыс висьӧ, доймӧма. Тані Тима Вень петкӧдлӧ асьсӧ индивидуалистӧн.

Татшӧм нориник лирикаыс воддза нигаас паныдасьлӧ тшӧкыдакодь. Босьтам кӧть кывбуръяс: „Ок, эськӧ!...“, „Йӧз муын“, „Каля“, „Кӧнкӧ ылын, вӧр ты дорын“, „Эн кӧсйы лоны“, „Менам кывъясьӧй“, „Мый колӧ мем“, сідз водзӧ. Тайӧ гижӧдъяссӧ позьӧ шуны нярган лирикаӧн. Коркӧ важӧн татшӧм лирикаыд, дерт, лыддьыссьӧ вӧлі коланаӧн. Важ роч интеллигенция пӧвстын вӧліны няргысьясыд унаӧн. Кутшӧмкӧ шогтор кӧ суас, либӧ дӧзмасны кӧ весь олӧмсьыс, пондасны няргыны, рушкусяньыс лолавны, асьнысӧ жугыльтны. Рочӧн кӧ шуны: „Беспредметная тоска, беспредельные желания, мечты, нытье о чем-то невозвратно потерянном“ — со налӧн кутшӧм няргӧмыс.

Тані оз кыв ӧнія, „ён збой кадъяслӧн, вензяндыръяслӧн“ шыыс. Тайӧ абу сьӧлӧм кыпӧдана кывбуръяс, тайӧ лоӧ, рочӧн кӧ шуны — „упадочничество“.

Тима Веньыд роч литература вылын велӧдчӧма, сылысь тшӧтш жугыль поэзия артмӧм ногсӧ, тыдалӧ, ичӧтика курыштлӧма. Буракӧ, сылы тшӧтш вуджлӧма няргӧмыс. Гашкӧ, и абу сідзи. Гашкӧ, мортыд мудзӧма, ассьыс томдырсӧ жалитӧ, сёрӧн нин, ыджыд арлыдӧн заводитчӧма гижнысӧ да. Гашкӧ, сьӧлӧмыс сылӧн бӧрдӧ коми йӧз вӧсна. Миян тай оз тайӧ кывбуръясыс кажитчыны-а; вывті шуштӧмӧсь, сьӧлӧмтӧ йирӧны, нормӧдӧны. Ӧні ӧд абу шогсян, нярган кад.

Став гижӧдыс кӧ эськӧ вӧлі та нога, сэки Тима Веньтӧ, дерт, эз позь лыддьыны миянлы колана, бур писательӧн, поэтӧн. Сэки эськӧ ошкынысӧ вӧлі нинӧмысь.

Тима Вень миянлы дона уна мукӧд, сьӧлӧмтӧ кыпӧдана гижӧдъясӧн. Тыдалӧ, шогсьӧмыс сылӧн волывлӧ сӧмын кадъясӧн-здукъясӧн. Сэки сійӧ перӧ улысь петӧны нора сьыланкывъяс. Мукӧддырйиыс сійӧ гижӧ ловзьӧдан, кыпыд кывъясӧн, чуксалӧ выль олӧмлань. 1919 воын на сійӧ чуксасьӧ:

„Кӧні ті, сьӧлӧмъяс?

Кӧні ті, кыпыдъяс?

— Шыасьӧй!

Удж вылӧ петавлӧй!

Висьтавлӧй-велӧдӧй!

Сьылалӧй, гижӧй!

Олӧмсӧ лӧсьӧдӧй

Коньӧрлы — комилы

Бурджыкӧс важсьыс!

Чуксалӧй-пальӧдӧй!

Удж вылӧ кыпӧдӧй!

Кыланныд? Эй!“

Водзынджык ми гижлім нин, Тима Вень ичӧтдырсяньыс пуктыліс ас водзын мог — петкӧдны коми йӧзӧс югыдлань, кокньӧдны налысь сир курыд олӧмсӧ. Ас чужан муыд сылы зэв муса. Весиг тӧдчӧ кӧнсюрӧ шовинизмлань кыссьӧм. Коми автономия воссигӧн сійӧ гижӧ „Чужан мулы“:

...Тэныд ми, чужан му, сетам

Асьнымӧс дзоньнаным ставнас!

Сетам тыр сьӧлӧма

Томдырся олӧм.

Эмбуртӧ кыпӧдны,

Мортногса олӧмтӧ вӧчны.

Вирнымӧс, ловнымӧс сетам!

Став выннымӧс сы вылӧ пуктам!

Тима Вень оз ворс кывъясӧн. Быд кыв сылӧн петӧ сьӧлӧмсяньыс, зэв пыдісянь. Сетӧ сійӧ збыльысь став ловсӧ, вынсӧ коми йӧз вӧсна.

Тима Веньлы тӧдса миян жугыль, гажтӧм, пемыд олӧмыд. Уна кывбуръясӧн сійӧ петкӧдлӧ коми оласногсӧ. („Пемыд олӧм“, „Веж гажа лун“, „Тӧв паныд“, „Лым вылын йӧктӧны нывъяс“, „Чукӧстчӧм“ (коми школаясын велӧдысьяслы), „Коми ИНО-ын велӧдчысьяслы“, „Коми кыпӧд“, с. в.). Сійӧ гижӧ:

— Пемыдлунным ставсӧ сёйӧ —

Виӧ ловтӧ, пӧдтӧ,

Оз лэдз водзӧ мунны туйӧ,

Югыдлунсӧ тупкӧ.

Ӧти сӧмын буртор миян —

Уджӧс вылӧ пуктам,

Мед жӧ сійӧ видза олас, —

Сійӧ — миян енныс.

Аслас вынӧн мортыд сӧмын

Вермӧ шудсӧ дорны.

Югыд олӧм, садя олӧм

Миян колӧ корсьны.

Велӧдчыны колӧ, войтыр,

Пальӧдчыны шогсьыс.

Сэки вӧлисьт коми котыр

Кыпӧдчыны вермас.

Унджык кывбуръясас Тима Вень сюрӧссӧ босьталӧ коми олӧмысь. Дерт, эм сылӧн уна роч да суоми поэзияысь вуджӧдӧмторъяс. Эм гижӧдъяс Пушкин вылысь, Шевченкоысь, Бальмонт ногӧн, М. Горькӧй серти, Языков серти, А. Гостев серти, Кольцов вылысь, Огарев ногӧн, Дельвиг серти, Лермонтов вылысь, Крылов вылысь.

Медмичаыс, медыджыдыс тані — „Тӧвйыв Варыш“ (гижӧма Горькӧй „Сокол“ серти). Зэв жӧ нин шыльыда гижӧма. Позьӧ шуны, тайӧ коми художествоа литератураын — шедевр. „Тӧвйыв Варышнас“ Тима Вень кужис петкӧдлыны коми кывлысь озырлунсӧ, мичлунсӧ, дай ассьыс ыджыд гижан сямсӧ, талантсӧ. Лыддян тайӧс да невӧляысь шуан: „Аттӧ дивӧ, кутшӧм небыд, лӧсьыд, вынаа-гораа, озыр вӧлӧма коми кывйыд“.

Некымын кылӧн артмӧма тай мича дзонь серпас:

„Зэв вылын енэжас

Дзирдалӧ шонді, —

Сявкйӧдлӧ би югӧр,

Разйӧдлӧ гож.

Кок улын, кыр улас

Лӧзалӧ саридз,

Из дора кыркӧтшӧ

Гыяссӧ нӧйтӧ:

Жуглӧдлӧ гыяссӧ —

Веж быгйӧ пӧртӧ,

Швачӧдӧ чорыда,

Тшын-бусӧн лэптӧ.

Слудасянь сёнъясӧд

Леччӧны шоръяс,

Ызгӧны-бузгӧны,

Усьӧны саридзӧ...“

Тайӧс лыддигӧн вемӧсӧн аддзан, кылан саридзсӧ, быттьӧ син водзад сійӧ сулалӧ. Тадзи вермӧ гижны сӧмын ыджыд художник-реалист. Тані тӧдчӧ ыджыд поэтлӧн киподулыс, сямыс. Тима Веньысь ӧтдор некод на, некутшӧм коми поэт эз вермывлы ас кывйӧн татшӧм мичаа, бура гижлыны. Тайӧ ӧти гижӧдыс петкӧдлӧ дзоньнас Тима Веньлысь гижан сямсӧ. „Тӧвйыв Варыш“ серти позьӧ донъявны, тӧдны Тима Вень кывбуръяслысь мичлунсӧ.

Сэсся Тима Вень моз бура некод на эз вермывлы ас кывйӧн уджлысь да ывлавывлысь серсӧ петкӧдлыны. Сылысь гижӧдсӧ лыддигӧн кылан коми йӧзлысь олӧм-мырсьӧм шысӧ, сьӧкыд удж бердын ружтӧмсӧ, вӧр пулысь шувгӧмсӧ, шоръяслысь чольгӧмсӧ, кайяслысь дзольгӧмсӧ, став войвыв ывлалысь лолалӧмсӧ. Ывлавывсӧ да удж вылын коми йӧзлысь тільсьӧм-пессьӧмсӧ Тима Вень петкӧдлӧ уна мича кывбуръясӧн („Тувсов вой“, „Майбыр Май“, „Тувсовъя“, „Кӧнкӧ, веж турун пӧвстын“, „Пышкай“, „Тувсов войын“, „Гожся лунӧ“, „Гожӧм пом“, „Аръявыв“, „Тӧлысь“, „Ар“, „Тӧлӧ“, „Югыд вой — кӧдзыд вой“, „Тӧвся турӧб войӧ“, „Гӧрысь“, „Ур кыйигӧн“, „Войвыв страдна“, „Ӧввӧ“, с. в.). Ставыс тайӧ йӧзлы гӧгӧрвоана, кужӧмӧн рифмуйтӧма кывбуръяс. Унджыкыс сэтысь пырӧма нин школаын велӧдан нигаясӧ.

Тайӧ кывбуръясыс шаньӧсь, сӧмын прозаӧн гижӧмыс Тима Веньлӧн сыысь на мичаӧсь. Со лыддьыштам серпастор тулыс воӧм йылысь:

— Улльӧв кодь небыд тӧв лунвывсянь пӧльтӧ, — вайӧдӧ чӧскыд кӧр, лӧсьыда чужӧмад ӧвтӧ... Енэжын шондіыс вылі нин ветлӧ, — дзирдалӧ югыда — синъястӧ ёрӧ. Сывны нин вӧрзьӧма лым — мытшкысьӧ-топалӧ, кок улын сыв. Гож водзын лӧзӧдӧ, сӧнікӧ пӧрӧ. Толаяс ляпкалӧ, чинӧ. Гӧгӧр дзик личалӧ, прӧстмӧ!

— Ӧдзӧсыс тулыслӧн паськыда воссьӧ...

Та ногӧн жӧ художествоа прозаӧн гижӧма серпасторъяс: „Поводдя вежсигӧн“, „Во гӧгӧр кытшовтӧм“ (пӧтка сьылӧм шыӧн), „Кер пӧрӧдӧм“, „Кер кылӧдӧм“, „Пуръясянінын“. Коми йӧзлӧн нэмӧвӧйя сьӧкыд помтӧм уджыс, сьӧд вӧр шӧрын мырсьӧмыс, кынӧмпӧтсӧ перйӧмыс, лым-няйт пиын луасьӧмыс, йиа ваын келалӧмыс — ставыс тані син водзӧ усьӧ. Тайӧ гижӧдъяснас, олӧмсӧ, бытсӧ, уджсӧ петкӧдлӧмнас Тима Вень оз кольччы весиг роч классикъясысь.

Коми литератураын Тима Веньлӧн гижӧдъясыс художествоа боксяньыс зэв бурӧсь. Сылӧн тӧдчӧ культура ыджыд техника. Быд гижӧдтор сылӧн шыльӧдӧма, мольӧдӧма. Оз ӧд весьшӧрӧ ачыс шу: „Менам кывъясӧй тайӧ — вир тусьяс, менам гижӧдъяс — менам синваяс...“

Эмӧсь сылӧн, дерт, уна муртӧстӧм да рифмуйттӧм кывбуръяс. Сэтшӧмъяссӧ сьӧкыдджык лыддьыны. Кӧнсюрӧ паныдасьлӧны роч оборотъяс. Сы вӧсна кывбурыслӧн тэчасыс ичӧтика торксьыштӧ.

Тима Веньлӧн сэсся эм ӧти донатор, кодӧн гӧльӧсь мукӧд коми гижысьяс. Мукӧдыс мича кывъясӧн жӧ уджыслысь серсӧ петкӧдлӧны, сӧмын оз кужны мортыслысь думъяссӧ, пытшкӧсса олӧмсӧ, сьӧлӧмыслысь колӧмъяссӧ пасъявны гижӧдас. Тима Вень — медводдза коми поэт, коді пондіс пырны мортыслы морӧсас, петкӧдлыны не сӧмын ветлӧдлӧмсӧ, олӧмсӧ сылысь, а тшӧтш и сьӧлӧмыслысь вӧрӧмсӧ, мӧвпалӧмсӧ. Тані ми ог ошкӧ Тима Веньлысь няргӧмсӧ. Ми шуам сӧмын, няргытӧг позьӧ да колӧ ӧнъя кадъясын, коми литературалы паськыд туй воссигӧн, сибӧдчыны гижысьяслы йӧз сьӧлӧм бердӧ да мӧвпъяс бердӧ, мед эськӧ гижӧмыс эз жӧ ло „репортерскӧй заметка“.

Тима Веньлӧн мичмӧдӧма ассьыс гижӧдъяссӧ зэв мича кывъясӧн, рочӧн кӧ шуны — образносьт эм. Босьтам со: „Эзысь югыд, тувсов войясӧй“, „Чукльӧд-мукльӧдлігтыр“, „Югыд синва кодь“, „Эзысь сюмӧда кырсь“, „Кизьӧр, тшын-бус кодь руд, вылӧ лэбзьӧма ру“, „Улльӧв кодь небыд тӧв“, „Вевттис гӧгӧр шобді пызьӧн“ (лымйӧн), с. в.

Нӧшта колӧ содтыны татчӧ: Тима Вень ас гижӧдъяснас пыр озырмӧдӧ коми художествоа литература. Сійӧ сюялӧ кывбуръясас сэтшӧм кывъяс, кодӧс вунӧдӧмаӧсь, либӧ оз быдлаын кывсьы: (Аръявыв, асъя вой, быгыд, вӧрас, вӧзьӧм, вӧртас, вечмасьны, вев, вевтыр, вукыд, с. в.).

Юаласны сэсся менсьым: Тима Веньыд нӧ пролетариат нога гижысь абу? Важӧнсӧ, первойсяньыс, сійӧ, дерт, сэтшӧмӧн эз вӧвлы. Лыддинныд тай сылысь нярган, жугыль кывбуръяссӧ. Сэні сійӧ индивидуалист. Сы бӧрын сэсся видзӧдлім сылысь олӧм кыптӧм йылысь гижӧдъяссӧ. Тані ичӧтика тыдовтчыштӧны нин Тима Веньлӧн пролетариат дор катовтчӧмыс (босьтам: „Дорччысьяс“, „Мед нэммас тайӧ лун“, „Мездлун дорӧм“, „Эрд вылын гу нӧрыс эм“, „Поезд“, с. в.).

Та серти, дерт, оз на позь шуны, мый Тима Вень ставнас лои пролетариат нога писатель. Сійӧ ӧнӧдзсӧ вӧлі крестьянскӧй писатель. Бӧръя вояснас Тима Вень пондіс нин мыйтакӧ гижны пролетариат нога мӧвпъясӧн. Сылӧн бӧръя гижӧдыс: „Ленин гу вылын“, „Гуся чом“ петкӧдлӧны — Тима Вень дзоньнас мӧдӧдчӧ сувтны революция дор. Ӧні сійӧ КАПП-ын шлен.

Том коми гижысьяслы сиам велӧдчыны Тима Вень моз мичаа гижны.