Язгы юлда (Җәлил)

Tatar Book Publishers This material is uploaded by Republic of Tatarstan State Unitary Enterprise «Tatar Book Publishers» in the framework of cooperation with Wikimedia Russia («Wikimedia RU» non-profit partnership) and Wikimedia Community of Tatar language User Group. Public Domain texts once printed by Tatarstan Publishers is being uploaded by the publisher's staff or third parties on the order of the publisher, or other participating volunteers.

English | русский | татарча | +/−

This work is in the public domain in Russia according to article 1281 of Book IV of the Civil Code of the Russian Federation No. 230-FZ of December 18, 2006, articles 5 and 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006 (the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation).

Usually:[1]

  1. The author of the work didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the work was published first before that date.
  2. The author of the work fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and the work was published first before that date.
  3. This work was originally published anonymously or under a pseudonym before January 1, 1943 and the name of the author did not become known during 50 years after publication.
  4. This work was originally published anonymously or under a pseudonym between January 1, 1943 and January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the name of the author did not become known during 70 years after publication.

[1] If the author of this work was subjected to repression and rehabilitated posthumously, countdown of copyright protection began not from the death date, but from the rehabilitation date. If the work was first published posthumously, the copyright term is counted from the date of that first publication, unless the author was later rehabilitated, in which case it runs again from that later rehabilitation date.

Язгы юлда
Автор: Муса Җәлил

Язгы юлда


Кар шул инде,
                       тузган чикмән кебек,
Аннан киткән,
                       моннан сүтелгән.
Кар чикмәне хәзер җитми
                                                  кырның
Коңгырт-кара тәнен өртергә.

Кояш ашыга
                       безнең калку кырны
Ак күбекле кардан әрчергә.
Безгә хәзер менә әйтергә иде:
– Даёшь, кояш,
                       иртә чәчүгә!..
Юк шул, Мотый,
                       безнең тамак кипкән,
Борын очына саркый тиребез.
Без орлыкны ташып куймаганбыз,
Сынык юлдан чана сөйрибез.
Тузган чикмән ямап йөргән кебек,
Кардан карга сикереп, әйләнеп –
Без кайтабыз авыр йөк өстендә,
Иртә чәчү безгә кайда әле!..

Тузган чикмән күпме ямасаң да
Сүтелә инде,
                       без дә, кар эзләп,
Күпме сөйрәлсәк тә,
                       яз соңламас,
Яз үзенчә кышны каезлар.
Сиңа карыйм, Мотый,
                       тирләгәнсең,
Мыш-мыш килеп, атны куасың.
Син әйт инде,
                       болай безнең амбар
Уңыш белән кайчан тулар соң?

Орлык фондын җыйнап куяр көнне
Безнекеләр йөрде кинәнеп:
– Район бирер әле,
                       юк орлыкны
Каян җыйыйк? – дип сөйләнеп.
Хәзер карыйм сиңа,
                       мыш-мыш килеп,
Алып кайтасың район орлыгын.
Кышкы юллар көлеп яткан чакта,
Сез соң нәрсә карап тордыгыз?
Кар шул инде – тузган чикмән хәзер,
Аннан киткән,
                       моннан сүтелгән.
Юллар сынык,
                       мескен ат терлеге
Бер атлый да карга сөртенә.
Ул малкайга хәзер әйтергә иде:
– Аша, малкай, симер,
                                       аннан соң,
Тырма җиткәч, кырда «эһ» тә дими,
Басуларның чәчен тарарсың.

Юк шул, Мотый,
                        хәзер безнең малкай
Кара җирдә чана өстерәп,
Иңбашлары чыга,
                        өйгә кайткач,
Аурып ятар шуның өстенә.

Кояш көлә,
                        кояш кызганмый да,
Кар чикмәнен сүтә,
                                   тарткалый.
Аңар зәвык, ахры,
                      колхозчының
Эш өстендә йоклап ятканы.

Юк, без хәзер, Мотый,
                      кулыбызны
Күтәрербез,
                      шушы ачудан
Иртә орлык,
                      иртә мал хәзерләп,
Иртә чыгып,
                      иртә чәчүгә!!!


1933