دیوانی مەولەوی/ا
ئیمشەو تەنیا بێ جەستەی زەبوونم
editئیمشەو تەنیا بێ جەستەی زەبوونم | دیسان سەرواز کەرد دڵەی پڕ هوونم |
خەیاڵانی خام هاوردم بەردم | هاوار جە دەمەی هەناسەی سەردم! |
زووخاو گێج مەدا دیگی دەرووندا | هووناو هورشاناش جەستەی زەبووندا |
ڕەنگا ڕەنگ ڕەنگ، ڕەنگ گوڵگوون هوونم | قرچەی برێشتەی کوورەی دەروونم |
چون دانەی سەر ساج هور ئامام جارجار | جە تاوی دووکەڵ، جە شەرارەی نار |
سۆزیام هەی سۆزیام، وێنەی شوعلەی نوور | بیم سورمەی سوبحان ئاوەردەی کۆی توور |
من قەقنەس نەویم، ها بیم وە قەقنەس | یەکجاریچ ئیمشەو، ها بەرشیم جە دەس |
ئەوەند خەیاڵان بەردم وە دەروون | پەی دووریی یاران بەتەر بیم زەبوون |
ڕۆ جە شەو فێشتەر، زار و زەلیلم | ساقی! سا جامێ، ئەمجار دەخیلم |
بدەر پێم نۆش کەم چون هەردەجاران | وە ڕەغمی گردین گرۆی مەیخاران |
شیعری وێم تەنخوای سەمتوور سازێ | لێدەر، سا نەیچی! هەر تارێش گازێ |
چنگ پێکۆ نە جەرگ نەغمەی سازەکەت | بەرارۆ تۆتۆ میقراز گازەکەت |
سا دەروێش! کەفێ بدە نە ڕووی دەف | گیان مونتەزێرەن پەرێ ڕێزەی دەف |
موغەننی! لێدەر یەک ئیمشەو سازان | بەشقی ئەو کەسە تۆش ئاوات وازان |
بەڵکە خەمانم تۆ دەری وە باد | هەیهای جوانم، فرێم هەن مراد |
ساقی! سا دەخیل وە فریادم ڕەس | بە ڕووی نازەوە جام گێرە وە دەس |
دەور دەرە وە ناز چون هەردەجاران | پێمدەر یەک مەنێ سەبا و ئێواران |
با وەس باڵینم سێڵاوی هوون بۆ | ئامێتەی زوخاو دیگی دەروون بۆ |
وەختەن سەر تا پام ببۆ وە زوخاڵ | بۆیی سفتەکەم هورگێرۆ شەماڵ |
ساقی! ئامانەن، نەشوو جە ویرت | وە فریادم ڕەس تۆ بەشقی پیرت |
بەڵ ئیمشەو خەمان نەدەرۆم وە باد | ساقی گیان! قوربان، خاتر کەرە شاد |
بووە وە باعس ئەی نیم گیانی سەخت | سا بەڵکە نەمرۆ مەعدوومیی بەدبەخت |
ئازیز دیارەن وادەی لوامەن
editئازیز! دیارەن، وادەی لوامەن | ئەلوەدای ئاخر ئەوەنامامەن |
دەوڵەتەکەی وەسڵ پا نە زەواڵەن | جارێوتەر دیدەن باڵات مەحاڵەن |
سا دڵم وەش کەر وە ئیلتیفاتێ | بدیە وە لاوە، بوینووت ساتێ |
با بەیۆ شنۆی شیرین ڕازەکەت | گۆش دەرۆ لادێ مەینەت گازەکەت |
ئاخر سەفەرەن، ڕا خەیلێ دوورەن | مەنزڵ بێ پایان تۆشە زەروورەن |
دینت تۆشەی چەم، مەیلت تۆشەی دڵ | ڕازت تۆشەی گۆش، مەنزڵ وە مەنزڵ |
کێ زانۆ چۆن بۆ ئەی دنیای فانی؟ | با ببۆ نە بەین گەردن ئازادی! |
من شەوێ ناڵەم جۆش ئاوەردەبۆ | سەگی ئاسانەت بێدار کەردە بۆ |
یا ناستەبۆ سەیل دیدەم، نەفەسێ | نەسیم گەرد پات بەرۆ پەی کەسێ |
جەمینت زەحمەت نیگام کێشابۆ | کەفی پات وە خار دیدەم ئێشابۆ |
یا کەردەبۆ دڵ دێوانەی دڵ تەنگ | وەختی نیشانەی دڵان پەی خەدەنگ |
پەلەپەل پەی زەوق زامێ وە تیرت | ئازار دابۆ تای زوڵفی زنجیرت |
یا خۆ تۆ دابۆت وە دڵ مەزەی مەرگ | تیری خەدەنگت دابۆ نەتۆی جەرگ |
یا مەڕدەبۆت دڵ دێوانەی دڵگیر | جە تیرئەندازی کەردەبۆت تەقسیر |
یا نەدابۆت تۆز گەردی پاڵاکەت | پەرێ سورمەی چەم سفتەی باڵاکەت |
تۆ بویەر جە من، من زوو ویەردم | هیممەت بۆ، ها ژار مەحروومیت وەردم |
چەپگەرد پەی دووریت شانا مۆرەی نەرد | وە زاهر «بانە»ش وە بەهانە کەرد |
تا فەڵەک پەیمان نە بەهانە بۆ | ئەر سەد بانە بۆ، باز شوکرانە بۆ |
ئەر فرسەتش دا پەی دڵ خەمینت | عومرێ دووبارەن جارێوتەر دینت |
وەر ناستش، ئازیز! تۆ وە سڵامەت | دیدەنی دیدار کەوت ئەو قیامەت! |
ئەمجار سەختتەرەن زامم جە جاران
editئەمجار سەختتەرەن زامم جە جاران | چڵ مدۆ دایم چون گەستەی ماران |
هەر وە زۆر مەندەن ڕای ئامای نەفەس | تای ڕیشەی تاقەت شییەنم جە دەس |
بڵێسەی فیراق سۆچنان جەستەم | ناسۆرەن زامان گازی خەم بەستەم |
دووی کەواوی دڵ پۆشان سەر هەردان | زەرد کەردەن ڕوخسار پاییزی دەردان |
سەرسامەن عاڵەم یەکسەر جە ناڵەم | فەڵەک مۆرەی بەد شانا وە تاڵەم |
مەینەت سەر بەرزەن، شادیم زگارەن | ساقی! جامەکەت ئەمجار وەکارەن |
بۆرێ وە مەجلیس لا بەر پەردەی شەرم | وە دەورێ دیسان بەزمێ کەرمێ گەرم |
تا موتریب وە ساز حەنجەرەی بێگەرد | هوردۆ مەقامێ دەوا کەرۆ دەرد |
بەڵ ناکا نەیچی بەیۆ جە لاوە | وە مەقامەکەی قەقنەس ئاساوە |
بەزمێمان جەم بۆ چون هەردە جاران | بنۆشین جامێ وە یادی یاران |
هەر وە زۆر مەندەن نیم نەفەس باقی | پڕ کەر جامەکت، دەخیلم ساقی! |
ئەر ئازیز وەی تەور لێم کەرۆ ستەم | خەلاسیم نییەن ئەمجار خاتر جەم |
عەرەق چون شەونم نیشتەن نە ڕووی گوڵ | تەڕ کەردەن تاتای توغراکەی سونبوڵ |
جە قازانی خەم، دڵ کەردەن وە ئاو | وە درۆ ماچۆ مەگێروو گوڵاو |
ئازیزم! گوڵاو بۆی خۆی کوڵمی تۆن | ئەر بۆی تۆ نەبۆ بۆی گوڵاو جەکۆن؟ |
زەڕەی بۆی زوڵفت کەفتەن نە بەرزان | بۆی گوڵان کەردەن جە بەرزان هەرزان |
ئازیز، وە مەرگت گەر ئینسافت بۆ | هەنی کافییەن بۆی زوڵفت پەی تۆ |
ئیتر چ حاجەت وێت مەدەی عەزاو | قەبووڵ کەری جەور مەگێری گوڵاو؟ |
ئیحیا نەبوون سا نەشوون مەردەن
editئیحیا نەبوون، سا نەشوون مەردەن | نامەکەش ئامان، گلەییش کەردەن |
قاسد! شۆ وە لای ئەو نەونەمامە | چون یاوای، پێشدەر ئەی جواو نامە |
جەو ئەسکەنجەبین دەس سوروشتەکەت | یانێ: نامەکەی زێبا و زوشتەکەت |
بە بادەکەی وێت جام جام وەردەوە | تاڵی سەفرای دەرد دووریش بەردەوە |
فەرمابێت بەو لەفز شەکەر ڕازەوە | گا جە ڕووی عیتاب، گا وە نازەوە: |
نە وەختی هیجران ویداعت فاما | نە وە شەماڵدا پەیامت ئاما |
دەیسا هورێزە، خەمیارەکەی وێم | بۆ شاد بەر وە دین دیدارەکەی وێم |
تۆ تیرەکەی وێت، وە زامداریی وێم | تۆ بێباکیی وێت، بوردەباریی وێم |
ئەو وەخت پایی کاو هەردی دڵ تەم بۆ | ئەساسەی دووریی ئازیزان جەم بۆ |
چۆن نەبڕیۆ تای ڕشتەی سەبووری؟ | گۆش چۆن وێش مدۆ وە قسەی دووری؟ |
زوان چۆن تاقەت هیممەت وازیشەن؟ | دیدە چۆن تاقەت شۆن دیاییشەن؟ |
گێج مدۆ دەروون چەنی نێش، ئامان! | بەڵام هەی سەرخێڵ نەو تووڵ نەمامان |
چۆن یارای نەفەس بەراوەردەمەن؟ | سۆزش وە شەماڵ ڕەوانکەردەمەن؟ |
مەتەرسوو جە حیفز تەقریری ئەحواڵ، | سۆچۆ خەزانەی خەیاڵی شەماڵ |
من خۆ شەو و ڕۆ ئارەزووی تۆمەن | پەرێ دیدەنت نەزر و فتۆمەن |
بەڵام، یەن وە یاد باڵاکەی تۆوە | دەورم دان وە دەور سارا و سەرکۆوە |
بۆی باڵات هەرزان وە دەشت و دەردان | نمەز ڕای لای تۆم وەکام گوزەردان |
گلەی تۆ وەی تەور، حاڵەت وەی نەسەق | دووریچت وەی ڕەنگ، خودا تۆ وە حەق! |
ئارەزوومەندیم جە حەد ویەردەن
editئارەزوومەندیم جە حەد ویەردەن | فراوان خەیلێ تاسەی تۆم کەردەن |
قیبلەم بەو ئەحەد بێهەمتای فەردەن | سەوگەند یەکێوەن چەنی تۆم وەردەن |
فکر و خەیاڵان وەسواسەی وەفات | دایم نە دڵەن نە ڕووی سەر بەسات |
شەوان تا وە ڕۆ فکرم جە لاتەن | ڕۆحی ڕەوانم نە خاکی پاتەن |
قاڵبم بێڕۆح، ئەڕوام نەمەندەن | من دانی حەیات زیندەگیم کەندەن |
نامت چوون ئەوراد سوبح و ئێواران | موانووش وە گەرم نە پای دیواران |
چەمم چوون شاباز وێڵی شکار بۆ | دایم باڵ پەرواز نە سەر دیار بۆ |
جە سەرقەڵاوە مەگێڵوون پەی تۆ | دەک دیدەم هەر دوو سەد جار فدێت بۆ |
ئامان، هەی ئازیز بینایی چاوان! | گلەم هەن جە تۆ خەیلێ فراوان |
یانێ چێش مەیلت فەرامۆش کەردەن | مەر بادەت نە جام بێشەرتی وەردەن؟ |
وەرنە یانێ چێش نە جاران جارێ | خەبەر نەپەرسی جە ڕاویارێ؟ |
ئومێدم ئێدەن، ئامانەن ئامان! | جەی فێشتەر ناسۆر نەوزی زامان |
ئەحواڵی حاڵات شەرت و وەفاکەت | بکیانە پەرێم تۆبی خوداکەت! |
نە ساڵ و نە ماهـ، نە هەفتە نە شەو | نە ساتێ ئارام، نە دەقیقە خەو |
نمەشۆم نە چەم، دیدەم، نە دووریت | هەر ئێد موانوون: ئاخ جە مەهجووریت! |
ئیسە کێ تاقەت دووری تۆ دارۆ؟ | دەک بەرقی غەزەب وە جەسەم وارۆ! |
بە سەرگەردت بام، ئەڕواحەکەی وێم! | جوابی سەریح بکیانە پەرێم... |
ئەنیسی خەیاڵ دەردانی پڕ زام
editئەنیسی خەیاڵ دەردانی پڕ زام! | مەرهەمی جەستەی خەستەکەی ناکام! |
خەیلێن نە گێجاو بەحری مەهجووری | نە دەوری دووەی تەنوورەی دووری |
پووشەکەی جەستەم وە پەنا کەفتەن | سامیعەم خەبەر یاران نەشنەفتەن |
ئینشەڵڵا، چەنی خۆشحاڵی، شادی | نە شاخەی شۆخیی گەردوون، ئازادی |
چەنی وەشبەختی دوو دەس نە گەردەن | عومرتان وە عەیش عوشرەت ویەردەن |
نەک چون من جە دەس بێمەیلی دڵبەر | مەکێشوو هەر سات هەزار دەردیسەر |
دایم دڵ ڕەنجوور هیجرانی یارم | زەنجیری جەفای زوڵفی نیگارم |
خوسووس شەرارەی دووری زۆر کەردەن | مەزرەعەی هەستیم وای سەبوون بەردەن |
کەس بە وێنەی من پڕ مەینەت نەبۆ | گوروفتاری دۆس بێبەینەت نەبۆ |
هیچ کەس موبتەلای دووریی یار نەبۆ | چون من سەرگەردان بێقەرار نەبۆ |
کەس نەبۆ چون من یاری بەدکاران | زامداری موژەی دیدە خوماران |
جە هاژەی هووناو دەروونی پڕ دەرد | نە گەردشی چەرخ گەردوونی چەپگەرد |
تا جە تۆ بڕیام وە مەرگت قەسەم | ساتێ ئاسایش نەدیەنم وە چەم |
نەکەری خەیاڵ گلەیی کەردەن | نەواچی بادەی بێشەرتیش وەردەن |
ئەر زەلیلی دەس بێشەرتان نەبوون | کەی مەبۆ مەیلت فەرامۆش کەروون؟ |
ئیمشەو هەم خەمان وەنەم سەرداوە
editئیمشەو هەم خەمان وەنەم سەرداوە | سەر تا پای تەنم ئایر وەرداوە |
جەستەی زەعیفم، ئیستیخوانی ڕێش | هەر ئازای ڕێشم مەگریا پەی وێش |
گۆشت و پۆستەکەم نەفت پێدا ڕژیا | مەغز و ئیستیخوان وە هەمدا پژیا |
کەس نەبی ئاوێش بکەرۆ سەردا | بڵێسەش بەرز بی وە هەر تەرەفدا |
زاهیرەن دڵم هەم کۆسش کەفتەن | داخۆم جە دۆسان هەم کێ دوور کەفتەن؟ |
جە تاوی ئایر تەنوورەی دەروون | دیسان سەرواز کەرد زوخاو چەنی هوون |
ساقی باوەرە ئەو مەی دوو ساڵە | پێمدەر یەک جامێ حاڵم بەد حاڵە |
موغەننی! کۆککەر سازانت وە هەم | سەمتوورێ، تارێ، وە هەم کەرە جەم |
نەیچی! سا لێدەر، قەزات وە ماڵم | دەمێ دەر جە نەی، دەروون زوخاڵم |
هۆشێکەر هامفەرد! سازان بسازە | باڵات وەکاڵای خەمان بوورازە |
باوەرە بسات تەمام تەیار کە | شەوخەفتەنی شووم بە ژاری مار کە |
قەزای پەنجەکەت دەک لە من کەفێ | خەیلێ عاجزم، سا لێدەر دەفێ |
باوەرە کوورەی دڵ نە جەهد و جەخت | ڕووی تەوبیخ وەلای مەعدوومیی بەدبەخت |
ئیمشەو دیارەن بانگم بێشەرمەن
editئیمشەو دیارەن بانگم بێشەرمەن | زایەڵەی سەمتوور کەللەم وە گەرمەن |
سەدای زیل و بەم مەینەت سەد تەرزەن | خەفەت شادیشەن، خەم دەماخ بەرزەن |
هۆشم بێهۆشەن، فامم قامەت قاخ | بۆی دووریی ئازیز مەیۆم نە دەماخ |
نەیچی! درەنگەن سا مەکەر درەنگ | فیدای پەنجەت بام، نەی باوەر وە دەنگ |
هەر تەرزێ پەی وێش بکەرۆ ڕازێ | گێرۆ نە دەروون هەر سازێ گازێ |
بجۆشۆ هەر کەس وە قەد ناڵەی وێش | بنۆشۆ هەر کەس وە پیاڵەی وێش |
جەلای هەر گەردێ وە سەدایێوەن | دەوای هەر دەردێ وە نەوایێوەن |
هەر مەقامێوەت جگەر تاون بۆ | تفڵی بێچارەی دڵان لاون بۆ |
ئەو سەدای دەردە خەیلێ دڵکەش بۆ | دڵ تفڵان ئاسا بەڵکم دڵوەش بۆ |
هەی پەشێویی هۆش، هەی شێویای فام | هەی عەقڵی عەبەس، هەی خەیاڵی خام |
من و دڵوەشی و سەفایی کەردەن | هوونی یەکتەرین تا وە ڕۆی مەردەن |
سا دەی، ساحیب نەی! ڕیشەی دڵ کەر پەی | تالیمدەر، ئەیفەرد وە نەزمەکەی نەی: |
ئیمشەو وە هەر حاڵ شەو وە ڕۆ بەروون | ئەی خوا سا مەرگێ، سەحەر چێش کەروون |
ئەیازی هەمڕاز ناڵە و ئاخ و دوود
editئەیازی هەمڕاز ناڵە و ئاخ و دوود | عەرزش هەن وە خاک ئاسانەی مەحموود |
یاوا، وات، نامەی شیرین ئینشادت: | نەی ڕەمەزاندا نەشوون جە یادت |
نەکەردەن ئیفتار، دۆسەکەی کامڵ! | سیوای وە مەیکووس خەیاڵەکەت، دڵ |
«فاتحەی کتاب» دوعام، شەو ئەر ڕۆن | ئیلتیماسی حوسن خاتمەکەی تۆن |
حەق وە لوتفی وێش باوەرۆ ئەوڕێت | سوودی سەرمایەی عەقیدەکەی وێت |
وەرنە من لافاو تاوانان بەردەم | دوعا ڕای دەرگای قەبووڵ گوم کەردەم |
نەیچی! من پەنجەی پای ناڵەم سفتەن | تۆ دەی چون تەئسیر وە ناڵەت جفتەن |
چەند فەردی مەعدووم دەروون نە وەیدا | باوەر جە تەنخوای ناڵە وە نەیدا: |
من وێم مزانوو کام تۆمم کاڵان | یاران پەی هیممەت وەنەم مەلاڵان |
کەرەم دەر نە دەس ڕجای ئەوگاران | بۆ بەخشەم وە عەشق مەزننەی یاران |
وەختێ گۆشەی شار خامۆشان بۆ جێم | نەبوون وە تەسدیع هامسایانی وێم |
ئازیزم ئاهیر دووریی باڵای تۆ
editئازیزم! ئاهیر دووریی باڵای تۆ | جەستەم کەرد وە بووڵ، شەماڵ بەرد پەی کۆ |
ورشەی پرشەی تاو کوورەکەی جەستەم | شەرارەی لوولەی پێشەی شکەستەم |
گرمە و پزیسکەی چەخماخەی پارە | بەرقی بریسکەی شوعلەی شەرارە |
شاخەی شریخەی برووسکەی دەروون | نە چەم شەتاوان جاری کەرد چوون هوون |
مەوج مدۆ لافاو هوونی دەجلەی دڵ | نە فوارەی چەم هورمشانۆ گڵ |
کای دڵم نە گێج مەوجی فەنادا | مۆڵەقەن نە بەین خۆف و ڕجادا |
تۆیچ ئینسافت بۆ هەنی وەسەن وەس | بیللا جە دووریت، ها بیم وە قەقنەس |
تاکەی چوون مەجنوون ویڵی هەردان بم؟ | تاکەی خەمزەدەی باری هیجران بم؟ |
هەر ساتێ دووریت سەد ساڵەن جە لام | دەردم کارییەن وە سەرگەردت بام! |
بەزەییت بەیۆ وە جەستە و حاڵم | ڕیشەم بەراما، هەرەس وە ماڵم |
ئازیزم ئامای ئای بێ قەرار وێم
editئازیزم، ئامای ئای بێ قەرار وێم! | ئای ئای چەمەڕا ئای ئینتیزار وێم! |
مەوتەنەکەی چەم دیدەش ها نەڕێت | غەریبی تاکەی، بۆ وە ماوای وێت |
های ساقی! بازاڕ جیلوەی دڵدارەن | سەودای خڕیدار، دانەی دیدارەن |
یەکێ وە مایەی گەنجی کەیەوە | چون منیچ وە تای فەرتووت «نەی»ەوە |
ئەر سەد هەر کەسێ پەی وێش وە ڕاوەن | وە قیمەت نییەن، ئیخلاس حەساوەن |
مایل کەر باڵا وەی لادا چون نەی | دەسێوت دەف بۆ، ئەو دەس جامی مەی |
با بێدار کەرۆ تاکەی بۆ غافڵ | دەف وە سەدا گیان، جام وە ڕەشحەی دڵ |
با کڵافە بۆ، ئاخر لەوانم | خاکی پای حەزرەت پیری موغانم |
چون دەف، بەرگ پۆس ئیرادەت پۆشم | غوڵامی بەر دەس حەڵقە نە گۆشم |
خوم ئاسا خەیلێن وەتەن مەیخانەم | چون پیاڵەی واق شیشەی پەیمانەم |
ئازیز تەن وە نێش زامانت خەستەن
editئازیز! تەن وە نێش زامانت خەستەن | مەینەت پای ئامام وە زنجیر بەستەن |
قاسدێیچ واچوون پەی سەفەر خاسەن | ڕەوان بۆ تێزڕەو، هەرس و هەناسەن |
هێزی پای ڕەفت و ئاماشان نییەن | ئەو سەرچەمەش وشک، ئێد کۆتا بییەن |
سا تۆ بۆ وە ڕەغم بەختی بەرگەشتەم | جاگێر نە دیدەی وە هووناو ڕشتەم |
با ساتێچ ڕەقیب دووریت بکێشۆ | شەوێ وێنەی من وەی ڕۆوە نیشۆ |
وەرنە، سا چونکە ئاسانەت دوورەن | ڕا نمەزانوو، بەڵەد زەروورەن |
دڵ وەلاتەوەن، ئامان سەد ئامان | ئامۆشۆش کەردەن، فرە جار ئامان |
چون وە تامی زام دووری سەرشارەن | ویانە مارۆ، بەدەن بێزارەن |
هیچ مەوەر وە تەنگ ویانەشەوە | پەرێ بەڵەدیم، بکیانەشەوە |
ئەی گرد مەوجوودێ جە تۆ گرت مایە
editئەی گرد مەوجوودێ جە تۆ گرت مایە | مەوجوود هەر تۆنی، ماسیوا سایە |
پەنهان بی تەنها، وەحدەتت مەوج وەرد | پەی شناسایی زوهوورێوەت کەرد |
بە وێت، جەی عالەم بێبەقای ناسووت | ئەر وەی گرد جیلوەی وەرین نەشناسووت |
بە سەد جیلوەیتەر بێچوون و چەنی | شناسایی تۆم نمەبۆ، هەنی |
سەروەشم بەی وەسف جەمالیتەوە | باز هەم بەی جیلوەی جەلالیتەوە |
ئەر هەر بەو عادەت سەروەش نیگاران | پەی فەنای یەکسەر خاتر پڕ خاران |
چار نییەن جە دەس جیلوە نەکەردەن | بسم اللّە ئەو تێخ، ئێد کەچیی گەردەن |
یاگێوتەر نییەن دادی وێم کەروون | جە دەس تۆ بێداد وە لای کێ بەروون |
واوەیلام بێحەد، زاریم بێشۆمەن | جە لای تۆ فەریاد، جە دەسی تۆمەن |
ئای کێ بی هەواڵ لوای تۆ ئاوەرد
editئای کێ بی هەواڵ لوای تۆ ئاوەرد؟ | بەختش بەرگەشت بۆ، هۆشم وەحشی کەرد |
مدیا ئەو شۆنت دڵ نە پەنهاندا | چون ئیسمی ڕەحیم وە شۆن ڕەحماندا |
کۆترەکەی ئازاد حەریمی دڵ بیت | دانەی مۆبەتچین پەی وێت غافڵ بیت |
سەیادی چەپگەرد ئاخر فرسەت سەند | ناکاو دوور ئەنداز دووریت وە دڵ شەند |
هاڵای کزەی زام جگەرگۆشەی وێم | موو ئاسا و ئایر هەر پێچ مەدا پێم |
ئێشی زامی سەخت تۆیچ ئاما پێشدا | هەر ئێشەن مدیەی کەفتەن وە ئێشدا |
وێت تەنیا ئەیاز مەحموود نەزانی | من شەیداتەر بیم پەرێت پەنهانی |
بەڵام با جە تیر بەڵای قەزاوە | پاڵ دەیم وە قوللەی قەڵای ڕەزاوە |
تا بدۆ سەفای بێگانە و خوێشەن | هەر وەختێ بەرۆ باز ماڵی وێشەن |
ئەی دڵ مزگانی ئاما کۆچی یار
editئەی دڵ، مزگانی، ئاما کۆچی یار | شای شادی سەر دا، خەمان کەرد فیرار |
ها گەرد و غوبار مەحمەل دیارەن | دەک لێڵاویت بۆ چۆنت قەرارەن؟ |
چون بەدەن جە تاو هیجرانی باڵاش | ئەسڵەن هازو هێز نەمەندەن جەلاش |
فیراقش بەو تەور تەوانا سەندەن | پا قووەی ڕەفتار جەلاش نەمەندەن |
فرسەتەن ئەڕواح بشۆ وە پێشواز | پەردەی بینایی تۆ پەی پایەنداز |
دیدە فەرش بووزۆ وە سەتحی ڕێشدا | تاکە سەمەندش پا بنیۆ پێشدا |
عەینەین! وە ئەسرین ئاوپاشی ڕاش کەر | نەک گەرد بنیشۆ وە گۆنای دڵبەر |
با شای خاڵخاسان جەمین پەڕەی گوڵ | وەی ئەساسەوە یاوۆ وە مەنزڵ |
ئیمشەو مەینەتان نە دەروون جەمەن
editئیمشەو مەینەتان نە دەروون جەمەن | خێڵخانەی کەیفم پڕ جە ماتەمەن |
دیارەن دووەی دووری زۆر کەردەن | سوپای خەم و هەم هجووم ئاوەردەن |
شنۆی ئارەزووی وەسڵت زهوور کەرد | لافاوی مەینەت کۆگای شادی بەرد |
هووناوی دەروون ڕیشەی گیان کەندەن | سەرمایەی تاقەت نە دەسم سەندەن |
مەحاڵەن ئیمشەو گیان وە ڕۆ بەردەن | جارێوتەر تەواف ئاسانەش کەردەن |
یا خوا سەبووری وە دڵ باوەری | خەزانەی ئارام پێم عەتا کەری |
بەڵ وە ڕۆ بەروون وە هەر حاڵ ئیمشەو | کەروون زیارەت دەرگانەکەی ئەو |
سەر بنیەو وە خاک ئاسانەی دڵبەر | بەو ئارەزووی دڵ گیان بەرشۆ وە بەر |
ئاماوە وەهار وەهاری شادی
editئاماوە وەهار، وەهاری شادی | بۆی عەتری نەسیم غۆنچەی ئازادی |
خێڵخانەی خەفەت باربەنیش کەردەن | مەینەت ڕوو نیان وە ماوای مەردەن |
خەم وێنەی کەمان قامەت خەم بییەن | هەوارگەی قەدیم نە دەسش شییەن |
بەزمی شەوق و عەیش نە دەروون جەمەن | ئانە هیچ نەبۆ نە دەروون، خەمەن |
ئینە نەتیجەی دیای باڵای تۆن | نیشانەی ویساڵ خاڵی ئاڵای تۆن |
سرووری نەشئەی بادەی وەسڵی تۆن | تەئسیری بۆی عەتر موشکی زوڵفی تۆن |
سا پێم دەر، دەی دەی پەی پەی، نەو مەی مەی | لەتایف مەردەم یەکسەر بکەر حەی |
تا پەی یارانیچ وە ئیتمینان بۆ | سەرمایەی نیشات دڵحەزینان بۆ |
ئیمشەو هەر خەمەن ها نە کەمیندا
editئیمشەو هەر خەمەن ها نە کەمیندا | هەر دەردەن مدۆم وە ڕووی زەمیندا |
دڵ نە گەردەلوول بێپەرداخییەن | دەماخم نە گێج بێدەماخییەن |
سا، دەروێش! وە عیشق مەلاوی دەروێشان | وە یا هووی وە سۆز ڕیازەتکێشان |
هەر پاسە مەبۆ زەلیلی، دەخیل | چینەی زیاتەر مازەم وە زەلیل |
پەی دیگی دەروون جۆشی کوڵ و کەف | تەسکینی نمەک کزەی کەف و دەف |
با بەیۆ وەش وەش سۆزەی سەداکەت | لەرەی نەوای تەرز شیرین ئەداکەت |
بەو نائیرەوە، بەو دائیرەوە | خاس بنیەر هەستیم وە ئایرەوە |
بەڵ ئیمشەو خەمان شێونان کەڵەک | تا سەحەر چوون بۆ گەردشی فەڵەک |
ئەی ڕۆشنیی چەم تا کەی تەشریف بەر
editئەی ڕۆشنیی چەم! تا کەی؟ تەشریف بەر | لێڵاوی، سا دەی! هووناوەی هوون کەر |
پەی چێش، قیبلەکەم عەزمی سەفەر کەرد؟ | سێڵاوی دووریش ڕیشەی هەستیم بەرد |
بینایی وە ڕاست دڵەی پڕ دەردم! | ئای چەند سەرسەخت بیم لوای نەمەردم! |
بڵێسەی کوورەی هیجرانی باڵات | گەرمیی مەحروومیی تۆزەکەی پاڵات |
ئایر دان بەی تەور مۆبەت سەرای دڵ | یادەکەت مەندەن پەی مەسکەن خەجڵ |
دڵە! وە بادەی وەسڵش بادی بی | دەماخت نە ئەوج برجی شادی بی |
هیجرانی باڵاش وە هیچ مەزانای | وێت وە ساحیب سەبر تاقەت مەوانای |
سا ئیسە، ها دەرد دووریش ئاوەرد جۆش | سەبرت ئەر ئازان بمانۆ شنۆش |
ئارەزووی ئازیز وەنەم سەر داوە
editئارەزووی ئازیز وەنەم سەر داوە | نە هەردەی دەروون ئایر وەرداوە |
تاقەت بی وە هوون جە سەختیی زامان | تکتک چەنی هەرس ڕێزا وە دامان |
خەم نە سەرجۆی هوون سارای دڵ جەم جەم | بارچنی چون فەوج قافڵەکەی عەجەم |
هەر وە زۆر مەندەن نیم نەفەس باقی | وادەی دەورتەن، هانا هەی ساقی! |
دەورێدەر وە ناز وە پیاڵەوە | ژەنگی دڵ وە جام مەی بماڵەوە |
بۆی گوڵاڵەی دەرد دڵبەر عەزیزەن | مەزەی تامی خەم یاران لەزیزەن |
فەریادڕەسیم کەر، نە جای گشت کەسم! | مازە ئەو لەزەت بەرشۆ نە دەسم |
ئیحیام کەر وە جام سافی یەک مەنی | بەڵکوو بمانوون، پەی غەمێ هەنی |
ئیمشەو هەم دیسان دەروون پڕ خەمەن
editئیمشەو هەم دیسان دەروون پڕ خەمەن | ئەساسەی ماتەم جە لامان جەمەن |
نە تاوی دووری دڵ بێقەرارەن | بینایی دیدەم جە خەفەت تارەن |
شریخە و گرمەی هەوری دووریی دۆس | وە فەنا بەردەن مەغز و ڕەگ و پۆس |
شەرارەی گرپەی ناری مەهجووری | کەردەن وە غوبار کۆگای سەبووری |
نە تاقەت مەندەن نە تۆی دەرووندا | نە لەیلێ مدیۆ وە لای مەجنووندا |
یاخوا مەردەنی بۆ وە میهمانم | ئیتر نەوینوون دووریی یارانم |
بەڵکم خەلاسیم نە دەس دووریم بۆ | بەو زووخی زامان نەشوون وە گڵکۆ |
ئیمساڵ نەو وەهار چون خەزانی سەرد
editئیمساڵ نەو وەهار چون خەزانی سەرد | بەرگی وەردی باغ مەعدووم بەرد پەی هەرد |
مشیۆ تاڵەی من خیلاف ئەنگێز بۆ | وەرنە، کەی؟ کێ دی؟ وەهار گوڵڕێز بۆ |
دڵ وە گێجبازیی چەپگەرد بازیش وەرد | جفت ئارەزوو کەرد، چەپگەرد تاق ئاوەرد |
بۆی «عەنبەر» نە تۆی دەماخم دوور کەرد | فرسەتش ئاوەرد هەوای وەبای دەرد |
نەیچی! وە بێ بەزم یارانی جانی | کام سەفا مەندەن پەی زیندەگانی؟ |
چون مەزاق تاڵەن جە گردین لاوە | بۆ وە شیرینی یەک دوو نەواوە |
یەکێ یەکجاری تاونۆمەوە | ئەو یەک لاونۆم، یاونۆمەوە |
ئایینەی کامڵ ئازیزەکەی فەرد
editئایینەی کامڵ! ئازیزەکەی فەرد! | فیدای ئامات بم، سەفاییت ئاوەرد |
خەیلێن گەردی پات نە دیدەم دوور بێ | یانەی چەم وێران تەمام خاپوور بێ |
خاس بی تەشریفت هەم ئاوەردەوە | گەردی پات، وەتەن ئاوا کەردەوە |
ساقی، ئینە بەزم وەسڵی یارانەن | چەرخیچ هەر ئەو چەرخ هەردە جارانەن |
دەورێدەر وە بەزم وە پیاڵەوە | ژەنگی دڵ وە زاخ مەی بماڵەوە |
جامێمان جە دەس تۆ هەم سەندەبۆ | فرسەتەن، نسیو نەک نەماندەبۆ |
ئازارم جە وێم بێزارم کەردەن
editئازارم جە وێم، بێزارم کەردەن | ڕەویەی ڕەمەزان جە یادم بەردەن |
جەوساوە نییەت ڕۆزەم ئاوەردەن | هیچ ئازام جە هیچ زۆرش نەوەردەن |
نە چەم نە دیدەن ئازیزی بێگەرد | نە گۆش نە سەدای یارانی هامفەرد |
شیرینیی ئیفتار دڵم تاڵییەن | جام نە جەماعەت دۆسان خاڵییەن |
نەوای مەرحەبا نامان نە گۆشم | چەنی ئەلوەداش هەر نە خرۆشم |
زایفیم هەر یەند جە حەد بەرشییەن | نەسیم ئەر بارۆم عەجایب نییەن |
ئازیز تای ڕشتەی دڵەی خەم بێشۆ
editئازیز! تای ڕشتەی دڵەی خەم بێشۆ | ئەزەڵیا نە بەند تای ڕشتەکەی تۆ |
هەردوو چەنی هەم پێچ وەردەن وە هەم | جیایی نە بەین مەحاڵەن ستەم |
سەر مەودای ناخوون یەکسەر تێدا شی | هەرچەند سەعیم کەرد جیایی نەوی |
ئیسە خاس پاسەن تۆ نەی سەردەمدا | هەر دوو چەنی هەم پێچ دەی وە هەمدا |
تا یاران زانان ڕیشەی جەرگمەن | پاچیان، ئاوێزان وە ڕووی بەرگمەن |
هەنی مداران دەم وە سەناوە | ئافەرین واچان جە گردین لاوە |
ئازارم جە وێم بێزارم کەردەن
editئازارم جە وێم، بێزارم کەردەن | ڕەویەی ڕەمەزان جە یادم بەردەن |
جەوساوە نییەت ڕۆزەم ئاوەردەن | هیچ ئازام جە هیچ زۆرش نەوەردەن |
نە چەم نە دیدەن ئازیزی بێگەرد | نە گۆش نە سەدای یارانی هامفەرد |
شیرینیی ئیفتار دڵم تاڵییەن | جام نە جەماعەت دۆسان خاڵییەن |
نەوای مەرحەبا نامان نە گۆشم | چەنی ئەلوەداش هەر نە خرۆشم |
زایفیم هەر یەند جە حەد بەرشییەن | نەسیم ئەر بارۆم عەجایب نییەن |
ئازیز تای ڕشتەی دڵەی خەم بێشۆ
editئازیز! تای ڕشتەی دڵەی خەم بێشۆ | ئەزەڵیا نە بەند تای ڕشتەکەی تۆ |
هەردوو چەنی هەم پێچ وەردەن وە هەم | جیایی نە بەین مەحاڵەن ستەم |
سەر مەودای ناخوون یەکسەر تێدا شی | هەرچەند سەعیم کەرد جیایی نەوی |
ئیسە خاس پاسەن تۆ نەی سەردەمدا | هەر دوو چەنی هەم پێچ دەی وە هەمدا |
تا یاران زانان ڕیشەی جەرگمەن | پاچیان، ئاوێزان وە ڕووی بەرگمەن |
هەنی مداران دەم وە سەناوە | ئافەرین واچان جە گردین لاوە |
ئەو جا بەزمگەی کەس جێ نەڕەستە
editئەو جا بەزمگەی کەس جێ نەڕەستە | مەنزڵگەی سەیاد هەزاران خەستە |
من نەچیرەکەی هەزار زام وەردە | هەر زامێ پەی وێش زوخاو سەر کەردە |
ترسیای سەدای ماردم هۆش بەردە | ڕەمیای بۆی بارووت هەردە وە هەردە |
کەی تەوانای سەبر دیارانمەن، | یا پەروای تاقەت بێیارانمەن؟ |
ڕووم کەرد وە سارای هەرد و بەردەوە | وە سەد ترس و لەرز جەستەم شەردەوە |
چ داوایێوەن مەکەردێم چەنی؟ | بازدێم، نیم ڕەمەق پەی جارێو هەنی |
ئێمە گشت فانی هەر ئەوەن باقی
editئێمە گشت فانی، هەر ئەوەن باقی | نازوون وە بازووی پڕ نەیرووی ساقی |
خەڵاسیش دا پێت وە یەک پەیمانە | ئازاد بیت جە بەند بەستەی پەیمانە |
عارفان چ خاس پەی وە حەق بەردەن | وەسیەتی حافیز وە جا ئاوەردەن |
دەفنت نە پەهلووی مەیخانە کەردەن | وە سەر خاکتدا سەبووی مەی مەڕدەن |
قەڵەم یاد کردار یار و ئەغیاردا | ڕەقەم کەرد تەئریخ وە ڕووی مەزاردا: |
جامێش نۆشاوە چون مەردان ویەرد | گۆشەی مەیخانە وە زاویەکەرد |
ئازیز وە مەرگت دڵ نە خرۆشەن
editئازیز! وە مەرگت دڵ نە خرۆشەن | ئارەزووی خەدەنگ پەنجەکەی تۆشەن |
خەیلێوەن نامان تیرەکەت، ئامان | نامان وە سەر وەخت بیمار زامان |
وەختەن ساکن بۆ، قوربان سا تیرێ | دەماخش بەرزەن، دەخیل زنجیرێ |
نەوا جە حیکمەت بەربشۆ وە بەر | جارجار وە تیرێ دڵنەواییش کەر |
وەشوەش تای توغرای وێت بنمانە پێش | با هەر ناسۆر بۆ، زوو نەبۆ ساڕێش |
ئاخ چراخ چ ئاخ ئاخ پەی ئاخدارێ
editئاخ، چراخ! چ ئاخ؟ ئاخ پەی ئاخدارێ | چون من خاتر خار، خەمبار داخدارێ |
بشیامێ وە سەیر سەر سەراو چەمەن | چ ئەو چراخم نەو چەمەن، چ مەن |
ناڵەمان کەردا چەنی بوڵبوڵان | چەنی ناڵەیێ؟ چون سفتە دڵان |
تا نە قەفەسدا مانمان نەفەسێ | ئەوان پەی گوڵان، ئێمە پەی کەسێ |
ئەدای پەشێوی حاڵاتی جەستەم
editئەدای پەشێویی حاڵاتی جەستەم | دوورەن جە تەحریر خامەی شکستەم |
بەڵام مەعدووم هەرس دیدەش جۆش وەردەن | ناعیلاج خامەش وە دەسگیر کەردەن |
پەلەپەل پێکان پەل وە خامەدا | یەک فەرد ڕەقەم کەرد وە ڕووی نامەدا: |
ئیسە دیدەی دڵ دێوانەکەی وێت | نە بێخی ئاودا مەگێڵۆ پەرێت |
ئازیزم گەردەن بلووری بێگەرد
editئازیزم، گەردەن بلووری بێگەرد! | ئەمانەتی تۆو دڵەی پڕ جە دەرد |
چون جە زێد وێش بییەن ئاوارە | غەریبەن، قەدرش نیگا بدارە |
فەرامۆش نەبۆ لادێ، درەنگێ | سوبحێ وە تیرێ، شامێ خەدەنگێ |
ئارەزووی ئامای مەرگی وێت کەردەن
editئارەزووی ئامای مەرگی وێت کەردەن | گۆیا خەلاسیت وە دڵ ئاوەردەن |
ئەی پەی تۆ نەبۆ دۆسەکەی گیانی | چەند بۆ پڕووز بۆ تۆ هەر بمانی |
ئاخ پەی خەڵوەتێ بدیام وە بێخەم
editئاخ پەی خەڵوەتێ بدیام وە بێخەم | سیوای تۆ دیدەم، کەس نەدیام وەچەم |
دڵ پەی دیدەنت کام خەڵوەت سازۆ | تۆی دیدەیچم بی، مەردم نمازۆ |
ئازیز وەس بووزەم نە گێجاوی خەم
editئازیز! وەس بووزەم نە گێجاوی خەم | وەس چون بینایی پەنهان بەر نە چەم |
وەختێ جە وەسڵیچ هەر دڵم ڕێش بۆ | مشیۆ وەسڵ و فەسڵ فەرقشان چێش بۆ؟ |
ئازیز جە دووریت تەن بی کڵافە
editئازیز! جە دووریت تەن بی کڵافە | ڕۆح بی وە تەنوین حاڵی ئیزافە |
ئای چەنە سەرچەنگ چەرخ چەپ وەردم
editئای چەنە سەرچەنگ چەرخ چەپ وەردم! | چەرخ چەن چەرخاو من مام نەمەردم! |
ئەو ساتە زانام بەختەکەم شەڕ بی
editئەو ساتە زانام بەختەکەم شەڕ بی | عێلەکەم هامڕای عێلی سەگوەڕ بی |