دیوانی وەفایی/ا
| ←تایێکی ڕیشەیی دڵ بە نووکی غەمزەدا دا | دیوانی وەفایی (1902) by پیتی ا |
پیتی ب→ |
1 edit
| هەرچی لە سەر تۆ گەڕا شاد بوو بە دەوڵەتی ڕووت | زولفی شکستە بۆیێ دەستی لە دامەنت دا |
| سەد ڕۆح ئەگەر فیدا کەم ناگەم بە خەتت و خاڵت | من نائومێد و مەحرووم هیندوو لە گوڵشەنتدا |
| زولفت لە پێ کەوت و خەت هات بە تەمای قەتڵی دڵ | ئاخر بە دەستخەتی خۆت گرتت بە کوشتنت دا |
| ئەی نەوبەهاری خووبی ڕوحمێ بە حاڵی بولبول | نەوەک سەرمای هەناسەی لە گوڵ و یاسەمەنت دا |
| ئەی خەت بە زولفی دولبەر تۆ بوویە فیتنەیی دڵ | دڵ بێغەم و خەیاڵ بوو هاتی بە گرتنت دا |
| وا تێمەگە عەزیزم کوشتمت و نائومێد بووم | دەستم ئەگەر نەگەییێ خوێنم لە گەردەنت دا |
| بە قسەم بکە وەفایی بمرە هەتاکوو ماوی | وەسڵی بەقا بە ئایات ئەوا لە مردنت دا |
2 edit
| تابی سەری کوڵمت بوو کە وا زولفی بە با دا | یا ڕۆژی ویسالت شەوی هیجرانی وە لا دا؟ |
| خاڵی دەمتە یا مەگەسی حوققەیی شەککەر | یاخۆ حەبەشی زادە لەنێو ئابی بەقادا؟ |
| خوێنین جگەرن تالیبی ئەو زارە دوو عالەم | ئەو جەوهەرە بۆ هیچێ بە دوو عالەمی نادا |
| هەر تارە کە وا مەسکەنی بارێ دڵ و ڕۆحە | سەد ڕۆحی بە با دا کە بە داو پەرچەمی بادا |
| بازاڕی شکا وەک دڵی زارم گوڵ و نافە | تا تای سەری زولفی کە بەسەر عاریزیدا دا |
| ئەو زارە کە وا هەر بە تەبەسسوم هەیە حاڵی | پیرێکە دەڵێی گا لە بەقا گا لە فەنادا |
| حەیرەتزەدەیی نێرگس و ئەبرۆتە وەفایی | کافر نییە وا مەست و لە میحرابی دوعادا |
3 edit
| لەو شارە خەدەنگی سەنەمێکم لە جگەر دا | شۆخێکە غەمی ئایینەداری بە قەمەر دا |
| خەمڵیوە وەکوو گوڵ بە سەر و بەرگی بەهاری | خۆی گوڵ، دەمی گوڵ، چەپکەنی گوڵناری لەبەردا |
| بۆ زەوقی تەکەللوم کە دەمی هاتە تەبەسسوم | خەندەی لە دەمی غونچە و تەعنەی لە شەکەر دا |
| شەڕیانە لەسەر موڵکی دڵم غەمزە و نازی | بۆیێکی بە جووت دێن وەکوو نەشتەر لە جگەردا |
| گەنجینە تەلیسمی هەیە بەو چاوە لەسەر هیچ | وەجهی چییە ئاشوفتەیە زولفت لە کەمەردا؟ |
| تیرت کە قەراری جگەرم بوو وە دڵم کەوت | تا ڕۆژی حەشر داغی خەدەنگت لە جگەردا |
| ماڵێکە هەموو وەقفە لە شەوقی سەری کوڵمت | عومرێکە هەموو سەرفە لە ناڵینی سەحەردا |
| هەر لەحزە وەفایی وەکوو بولبول کە دەناڵێ | کەس مەنعی نەکا عەشقی گوڵەندامی لەسەردا |
4 edit
| مەششاتە کە شانەی لەسەری زولفی سەنەم دا | ئاشوفتەگیی حاڵی وەفایی لە قەڵەم دا |
| قوربان وەرە سەیرێکی دڵ و عالەمی دڵ کە | هەر زەوقە بە دڵ، شەوقە لە سەر، ئاهە لە دەمدا |
| ئاوێنەیی دڵ وا لە جەلادا بە تەجەللا | دێوانەیی ڕووت کەی لە هەوای شەوکەتی جەمدا؟ |
| بۆ خاتری خەندێکی بە ڕەنگی گوڵ و باران | عاشق ئەوەتا هەر کوڵی گریانی لە دەمدا |
| خەندەی گوڵی زارت کە نەبوو باعیسی مەستیم | بۆ چی دڵی من دەستی لە گوڵزاری ئیرەم دا؟ |
| ئاخر سەگی خاکی دەری تۆ بووم بە جودایی | مروەت نەبوو تیغت لە سەری سەیدی حەرەم دا |
| ڕۆحم بە نیساری قەدەمت! بۆ چی دەڕەنجێی؟ | ڕۆحم کە بە من بایە، وەکوو دڵ، چییە؟ دەمدا! |
| وا عاشقی زار و کەمەری تۆیە وەفایی | لەو نێوە وجوودێکە لە بەینی دوو عەدەمدا |
5 edit
| کاکۆڵی بەدەم باوە کە بادا بە بەدەندا | بازاڕی شکا نافە بەسەر چین و خوتەندا |
| تورکانە گوڵم پەرچەمی کەوتۆتە عیزاری | وەک سونبولی ئاشوفتە لەبەر بەرگی سەمەندا |
| تا هەوری بەهاری نەبزووت غونچە نەپشکووت | بۆیە دەگرێ خەندە بەسەر گریەیی مندا |
| گۆیا وەکوو من بەو قەدە سەودایییە زولفت | سەرگەشتەیە وا تا بەری پێت چین و شکەندا |
| من کوشتە ئەتۆ بەو دەمە شیرینە مەسیحی | من تەشنە ئەتۆ ئابی حەیاتت لە زەقەندا |
| هێشتا دڵەکەم سەرخۆشە نایێتەوە سەرخۆ | ساقی بە کەرەم دوێنێ کە جامێکی بە مەن دا |
| ماچێکی دەمت خوێنی شەهیدی سەری زولفە | سا ئەو دەمە وا بێنە ئەمن خۆم لە ڕەسەن دا |
| زولف و ڕوخ و لەب، عاریز و خەت، زایقەبەخشن | وەک زوهرە لە شەو، مەی لە قەدەح، گوڵ لە چەمەندا |
| کەی بەستەیی زەڕڕێکە دوسەد بەرقی لوئالی | ئەو خەندە مەگەر موعجیزە وا دێ بە دەهەندا |
| بۆ ڕۆژی نیساری قەدەمت ئەشکی وەفایی | مروارییە، پەروەردە لەنێو کانی یەمەندا |
6 edit
| بیا ای جان من ساقی فدای ساغرت بادا | ئەمان سووتام ئەمان جامێ لە نۆبەی دەورە بەم لادا |
| هوا خود نافه می‌ریزد صبا مشک ختن بیزد | مەگەر دیسا بە دەم بادا حەبیبم پەرچەمی بادا؟ |
| گدا و بزم شاهان؟ ما و وصل دوستان، هیهات! | لەبەر وەی ئارەقی کوڵمی لە باتی مەی بە مەی نادا |
| پریشان کرد چون بر چهره دو زلف عنبرین گفتی: | بەهارێک سونبولی تاتای بە بارێ یاسەمەندا دا |
| عرق بر گردن و خط بر عذار و خنده در لعلش | دەڵێی شەککەر لەمەڕ عەنبەر لەگەڵ ئارەق لە مینادا |
| به چشم اشکبارم عکس روی و موی جانان بین | شەو و ڕۆژ ڕۆژ و شەو هەردوو لەنێو عەقدی سورەییادا |
| بهای بوسه‌ی ناکرده جان باشد به چشم اما | دەمت وا بێنە - چاوم - قەد بووە گەوهەر لە دەریادا؟! |
| فغان و گریه‌ی دل از غم روی تو در زلفت | دەڵێی بۆ گوڵ دەناڵێ شەو لە نێو بولبول لە سەحرادا |
| وفایی! تا منم گریان و سوزان در پی یارم | تەمەننام هەر لە یارە گەر بە ئاو و ئاورمدا دا |
7 edit
| بە خۆڕایی نییە سووتاوی ڕووتە عاشقی شەیدا | لە ڕووتی دیوە جیلوەی ئاتەشی سینا لە سینەیدا |
| کوتم: عەقدی سورەییا ماهی من تونگی شەکەرنەی بوو | کەچی بۆ ڕاستی ئیعجازی خۆی یارم لە خەندەی دا |
| عەسای فەتحی مووسا کول بوو بە موعجیزە شکافی کرد | کە فیرعەونی خەتی هات و ئیحاتەی تووری کوڵمەی دا |
| درۆت فەرموو حەزم بێ نایەڵم، گەر ڕاست دەڵێی سادەی! | فەرەنگی قەومی دەججال - ئەی مەسیحا - دەوری کەعبەی دا |
| لە سینەمدا چ شیرین دڵ دەناڵێنێ بە مەحزوونی | وەرن لەو شیوە گوێ بگرن بە شین و شیوەنی نەیدا |
| مەکەن مەنعی وەفایی چونکە سەرگەردانی جانانە | لە سەر دینی کە شێخی خانەقا بردی کە تۆبەی دا |
8 edit
| سەری کوڵمت لە نێو زولفی سیادا | ئیشارێکە لە نووری شەوچرادا |
| سجوودی بردە ئەبرۆت ڕۆژ لە سەر ڕوو | شەوی دوێنێ کە تۆ زولفت وەلادا |
| ئەمن چاوم لە ڕۆژ وا پڕ لە خوێن بوو | کە ئاوێنەی جەمالی خۆی جەلا دا |
| شەو و ڕۆژ هەر لە فیکری زاری تۆ دام | بە هیچێ عومری شیرینم بە با دا |
| ئەرێ ڕۆحم بە لێوی پڕ لە خەندەت | ئەرێ هۆشم بە چاوی سورمەسا دا |
| لەبەر تاقی برۆت بمرم چ نابێ | کە من شا بم لە بن باڵی هومادا |
| مورادی ڕۆحمە بۆیە وەفایی! | بە دڵ ماچێ لە غونچەی لێوی نادا |
9 edit
| نەسیمی بادی نەورۆزی شەمیمی عەبهەری هێنا | بەریدی عاشقان دیسان پەیامی دڵبەری هێنا |
| نەوید، ئەی عاشقانی دڵفگار! یار هاتە سەر خەندە | سەڵا، ئەی بولبولان! دیسان درەختی گوڵ بەری هێنا |
| مەگەر ڕێی کەوتە زولف و ڕووی حەبیبم بادی نەورۆزی؟ | حەیاتێکی بە دنیا دا و بۆی گوڵعەنبەری هێنا |
| بە فەتحی دڵ دەڵێی یار زولف و سینە و ڕووی وەدەرناوە | لە نەسرین و گوڵ و سونبوڵ بەهار هات لەشکەری هێنا |
| دەڵێی چاوی منە هەوری بەهاری دەم بە دەم دەگری | دەڵێی ئاهی منە بەرقی درەخشان ئاوری هێنا |
| هەوا چوو پڕ بە دامانی دەر و دەشتان، گوڵی کێشا | سەبا هات پڕ بە جەیبی کۆهساران، عەنبەری هێنا |
| لە نێو بەزمی وەنەوشە و جۆکەناران، لالە پەیدا بوو | بە تاریکی خزر بۆ چەشمە شای ئەسکەندەری هێنا |
| کە ئیسلامی بەهار فتوای جیهادی کافری دەی دا | سنەوبەر نێزە، گوڵبون گورز و سۆسەن خەنجەری هێنا |
| نیسارئەفشان بە پایەندازی سوڵتانی بەهار هاتن | سەمەن دیبا، شەقایق ئەتڵەس و گوڵ مەخمەری هێنا |
| لە شایی دارە، گوڵ مەسنەدنشین بوو هاتە پشکووتن | چەمەن تەختی زوموڕڕود، گوڵ لە یاقووت ئەفسەری هێنا |
| لە بەزمی نێرگس و نەسرین بە دەفعی چاوەزاری گوڵ | وەنەوشە دەستە دەستە عوود و، لالە مەجمەری هێنا |
| لە مەیخانەی چەمەن بەزم و تەرەبیان گرت قەدەحنۆشان | شەقایق بادە، زەنبەق شیشە، نێرگس ساغەری هێنا |
| لە چەهچەی ساز و نەغمەی عەندەلیبان سووت هەموو دونیا | سەدایی تارزەن، ئاوازی خۆشخوان، ئاوری هێنا |
| حیکایاتی غەریبی پێیە بولبول جوملە خۆکردی | دەڵێی چاپاری ئێران ڕۆژنامەی ئەختەری هێنا |
| بە شەوقی ڕوویی لالە و گوڵ لە باغان وا چراغانە | دەڵێی باغی جینان ئەمساڵ بەری حۆر و پەری هێنا |
| لە گوڵشەندا ڕەیاحین مەست و شادابی هەوای خۆشن | دەڵێی ڕیزوانە بۆ ئەهلی بەهەشتی کەوسەری هێنا |
| شکۆفە و گوڵ بە خەندە و عیشوە ئارامی دەروونیان دا | بەهار بۆ خەستەکانی خۆی چ شیر و شەککەری هێنا؟ |
| بە زەرد و سوورەوە خەمڵیوە بۆ دامادی بولبول هات | وەرەق میعجەر، ئەرز گوڵگوونە، شەونم زێوەری هێنا |
| هەموو کەس چاوەڕوونی لێک دەکەن وەک سورمەیان دیبێ | مەگەر بادی سەبا خاکی گوزاری دڵبەری هێنا |
| چ دڵبەر؟ ئافتابی ماهڕوویان و شەکەرلێوان! | بە خەندێکی لە سەحرا گوڵ لە دەریا گەوهەری هێنا |
| بە بێ شاباشی سەر، بە قسەی وەفایی گوڵچرا نابێ | کە بولبول هەر زمانی هەن، وە پەروانەش سەری هێنا |
10 edit
| غەمزە و نیگەهـ و ڕوو لە خەمی زولفی دو تا دا | وەک نەشئە لە مەی، زوهرە لە نێو شامی سیادا |
| تۆی جیلوە دەکەی یانە مەلاییک لە سەمادا؟ | خەندەی گوڵە وا عەتری لە شەبنم بە سەبا دا |
| یاخود ز شکرخنده عرق کرده لبانت؟ | |
| ساقی بە سەری نەرگسی ئاهوویی تەتاری | بەو چاوە خۆمارەت بدە جامێکی بە یاری |
| تۆ خەندە ببارێنە ئەمن گریە بە زاری | جامی مەی و خەندەی گوڵ و بارانی بەهاری |
| زین هر سه توان گشت من پیر، جوانت | |
| ئەی زولفی ڕەشت قافڵەسالاری تەریدان | بنواڕە! سەفی عاشقی غەمدیدە لە چیدان؟ |
| هێندەت بە جەفا خەنجەری موژژەت لە دڵی دان | خۆ وەختە بگاتە کەمەرت خوێنی شەهیدان |
| کی باز کشی آخر از این عزم، عنانت؟ | |
| بەو چاوی سیاهت کە دەڵەی ئاهویی چینی | قەد وا دەبێ تۆ خۆش دڵ و ئەمنیش بە حەزینی؟ |
| ڕوومەت گوڵ و قەد سەروی ڕەوان زوهرەجەبینی | مەهـ عاریز و سیمین کەمەری تۆ بە یەقینی |
| بگذار در آغوش کشم سرو روانت | |
| بۆ قەتڵی وەفایی کە بە دڵ ئەو گوڵی خەندان | فەرموویە بڕۆ نێرگسی سەرمەستی بە موژگان |
| قوربانی نیگاهی بوو بە غەمزێکی دڵ و جان | نەمدیوە دوو نیشانە بە تیرێکی لە ئینسان |
| قربان شوم ای تُرک به این تیر و کمانت | |
11 edit
| هەر کە دی جەننەت بە ڕوودا زولفی پڕتابی شکا | تاری سونبول، حورمەتی گوڵ، بەرگی سیرابی شکا |
| ماهی شەوئارام بە خەندە هات نیقابی کردەوە | ئاسمان نەزمی سورەییا، شەوقی مەهتابی شکا |
| کارگا خاکی بە سەر، وەستا بە ڕوو و سینە و برۆت! | نرخی قاقوم، قەدری خەز، بازاڕی سنجابی شکا |
| دەوری تووری کوڵمی دا فیرعەونی خەت چارەی نەهات | ئەی درێغا! سەد کەڕەت مووسا بە بێ تابی شکا |
| تاقی پەیوەستی برۆت وا بوو بە قیبلەی خاس و عام | کەعبە گەر بۆ خۆی بزانێ پشتی میحرابی شکا |
| کەس نییە لەو نوکتە حاڵیم کا وەفایی! دڵبەرم | خۆی دەمی هێنا، ئەمن گەستم، دڵی بابی شکا! |
12 edit
| غەمزەدەی زولفم بە غەمزەی چاوی حەیرانم دەکا | بەستەیی داوم خەدەنگی تیرەبارانم دەکا |
| عاشقی زارم لەسەر هیچ ئەو نیگارە دەمکوژێ | تیفلی نادانم لەسەر ماچێ لە گریانم دەکا |
| داعیەی ئاوێنە دینی کوفرە نەک ڕوحمێکی بێ | حەقیەتی بەو چاوە کاڵانە کە تاڵانم دەکا |
| یاری من هەرگیز لە قەتڵی عاشقی پەروای نییە | چونکە ڕوومەت شەمعە بۆیە حەز بە سووتانم دەکا |
| ئاو لە چاوانم لەبەر زولف و عیزارت دێنە خوار | دووکەڵی ئەو مەجمەرە هەردەم لە گریانم دەکا |
| من دەڵێم: یاقووت و ڕەیحان خەتتی کامیان خۆشترە؟ | ئەو بە عەییاری ئیشارەی لەعلی خەندانم دەکا |
| قامەتی تۆ نەخلی توورە تەلعەتی تۆ نووری توور | دەم بە دەم وا وەجهی جیلوەت مەست و حەیرانم دەکا |
| فیکری زولفت عیللەتە، وەسفی دەمت ناکەم بە دڵ | نیکتەگۆیی پیشەمە هەودای پەرێشانم دەکا |
| ڕوو لە ئەبرۆی تۆم دەکا چاوت بە موژگانی کەچی | قیبلە نیشانم دەدا، کافر موسوڵمانم دەکا! |
| پێم دەڵێ: بگری وەفایی گەر ئەسیری لێومی | یەعنی مرواریم دەوێ، چی نرخی مەرجانم دەکا؟! |
13 edit
| گەردشی چاوت قەراری عاشقی مسکین دەبا | ساحیری چاوبەستە، ئارێ، دڵ دەکێشێ دین دەبا! |
| قیبلەکەم بەو زاری هەر وەک غونچە بۆیە پێکەنی | تا بڵێن خەندێ لە گوڵ بێ ئابڕووی پەروین دەبا |
| من کوتم: گرتی حەبەش کەعبەی جەماڵت؟ ئەو دەڵێ: | کاروانی میشکە بۆ شاری گوڵ و نەسرین دەبا |
| گەر ببینێ تاقی پەیوەستی برۆت فەرهادی چین | ڕۆحی شیرینی بە قوربانی، بە سەد ناڵین دەبا |
| پێچ و تابی زولفی خاو و ڕەمز و غەمزەی سیحری چاو | ئەو لە لایێ رۆح دەکێشێ ئەم لە لایێ دین دەبا |
| نەشتەری چاوی حەبیبم دێ بە سینەمدا دەچێ | مەرهەمی نازی تەبیبم بۆ دڵی خوێنین دەبا |
| من وەها مەستی گوڵەندامم کە نازانم ئەبەد | هۆشی من دوگمەی تەڵا، یا ساعیدی سیمین دەبا؟ |
| تا وەفایی لەو دەرە بێت و بچێ مەنعی مەکە | سورمەیی خاکی دەرت بۆ چاوی پڕ ئەسرین دەبا |
14 edit
| لێوەکەی ئاڵت دەڵێن عاشق لە سووتان بەردەدا | زەڕڕەیەک نوورە بەڵێ ئاگر لە ئینسان بەر دەدا |
| من لە سیڕڕی حیکمەتی چاوت عەجەب ماوم، عەجەب! | ئەو نەخۆشە خوێنی قەلبی من بە موژگان بەر دەدا |
| ئەژدەهای زولفت تەلیسمێکە لە سیحری بابلی | میهری ئاگر شوعلە دەگرێ، ماهی تابان بەر دەدا |
| هیندوویی خاڵت وەنێو باغی جەماڵت کەوتووە | باغەبان خانەخەرا بێ! بۆچ گوڵستان بەر دەدا؟ |
| لێوی یاقووتت ئەگەر قووتی ڕەوانی عاشقە | پێم بڵێ وەجهی چییە ئاگر لە ئینسان بەر دەدا |
| زاری تۆ گوڵزارە خۆ، بۆچ ئابی حەیوانی هەیە؟ | سەروی تۆ ئازادە، بۆچ نارنج و ڕوممان بەر دەدا؟ |
| لێوی ئاڵت چاوی کاڵت بوونە فیتنەی دین و دڵ | حەقیەتی - باللّه - وەفایی دەست لە ئیمان بەر دەدا! |
15 edit
| ما رأيتُ اللیلَ إن من لحظة صار الغدا | في الذوایب وجهك أم فی الدجی شمس بدا؟ |
| قەت نەهاتە دەست و جارێ نەبوە ئارامی دڵم | تا قیامەت داغی زولفانت لە جەرگی ئێمەدا |
| بمکوژی، سەد جار دەرم کەی، ڕووی من و خاکی دەرت | کیف يحْرَم سائڵ مِن بابِك حاز الندی؟ |
| ئاگری عیشقت لە ڕۆحم بەربووە سەر تا قەدەم | وەک نەیستان هەر دەسووتێم مات و خامۆش بێسەدا |
| دڵ بە مەحزی ڕوئیەتی زولفت بە ڕوودا کەوت و مرد | مرد و نەمزانی: نە گەنج خستی نە ماری پێوەدا؟ |
| چەند بە ناز دێی و دەچی سەرخۆش و شۆخ و شەنگ و مەست | ئەی گوڵی نازدار، ئیلاهی، بای خەزانت لێ نەدا |
| باغ دەبێ هەر گوڵفرۆش بێ، یار کە دێتە پێکەنین | «با» دەبێ عەنبەر بە با دا، ئەو کە زولفان با دەدا |
| دین و دڵ سەبر و قەرارم چۆتە ڕێگای یەک نەزەر | تۆ بڵێی ئەو شۆخە وا سەرمەستە قەت بێتە ڕەدا؟ |
| بۆچ برۆم لێ تێکدەنێی ڕووت وەردەگێڕی چاوەکەم؟ | کابە کەچ بوو؟ قیبلە گۆڕا؟ ماچێکم لەو لێوە دا! |
| دەست و دامان زولفەکەت کەوتۆتە بەر پێت و دەڵێ: | تۆ غەنی من بێنەوا، تۆ پادشاهـ و من گەدا |
| خەندە بەم شیرینییە، دەم بەم نموونەی حیکمەتە | قەت وەفایی نەبوە وا خۆش بێ، خەبەر بێموبتەدا! |