قانع و شوان

قانع و شوان (1953)
by قانع
307135قانع و شوان1953قانع
ڕۆژێ ڕێم کەوتە سەر بەندی شاخێ کێوێکی دارسان بەرزە دەماخێ
کاتیش چ کاتە؟ کاتی بەهارە کوردستان هەمووی چەشنی گوڵزارە
کاتی ئازادی دیلی زستانە سەیر و تەماشای دیدە مەستانە
نزار پڕ لە گوڵ، گوڵی فراوان سەوز و سوور و شین وەک دڵی لاوان
کەرەس لەسەر چووز، مەنێ بە خەروار هەڵەکۆک زۆر کۆک، کاشمە لە ناو غار
ڕێواس سپی و ساف، وێنەی شووشەی زیو شەماڵ لێی ئەدا، ئەم دیو بۆ ئەو دیو
پیچک بە یەک چڵ، وەک من تەنیا و تاک ئەو لە سای سێبەر من ئامێتەی خاک
خوژە گەڵا لوول، قومام کڵاو لار تریشکە و تەڕلە، هەزاران هەزار
وەنەوشە لە چەم، لە پای بەفراوان هەڵاڵە برمە، فرمێسک لە چاوان
بەرزەلنگ سەربەرز، گاگۆراڵ بە تەوق بۆی ئەدابابا گەش و پڕ لە شەوق
کە زانیم دنیا تەواو گوڵ گەشتە چەپکەی نزاران چەشنی بەهەشتە
***
پاڵم دا بە پاڵ دارمازوو دارێ ڕوانیم کە تک تک عەتری ئەبارێ
نواڕیم لە لاما هەندێ حەیوانە پڕمەی مێگەل و تەقەی گۆچانە
دیم نەوجوانێک کەپەنک لە بەر گاڵۆک لە مەچەک، کڵاو لە لای سەر
شمشاڵێکی زەرد لە تۆی پشتێنی مەر چاک تێفکری، ئەرنا نایبینی
مەرحەبا خاڵۆ، چۆنی کاکە گیان؟ لەویا کەوتە بەین، قانع و شوان
مامە بە خێر بێی، خەڵک کام خێڵی چیت لە ون بووە، بەم جۆرە وێڵی؟
وتم بابە گیان دڵم ون بووە! ئەی تۆ نازانی کە بۆ کوێ چووە؟
پێکەنی وتی: مامە دڵ گشتمان ئەسووڕێتەوە بۆ دەوای نیشتمان
تۆزێ ڕاوەستە، بانگی بکەم بۆت بیخەمەوە ناو سینەی تەنگی خۆت
نەوی لە شمشاڵ لە هەوای هەی دڵ هەی دڵ! هەی نامەرد، هەی نازک وەک گوڵ!
کە پەنجەی جووڵان، هەر یەک هەوایێ هەر یەکە دەنگێ، هەر یەک نەوایێ
گوێم گرت کەوتە سەر بەزم و شۆری نەی چۆپی، چەمەری مقامی «وەی وەی»
گا «مینا مینا»، تاوێ «تەل و بەل» گا «لەیلی لەیلی» هەوای لای مێگەل
تاوێ «خرنگەکە»، تاوێ «ئای نەخشان» گا «چاوە ڕەشێ»، بەزمی «شانەوشان»
تاوێ «سێ پێیی»، گا هەوای «لای ڕان» گا «هەی سوار هەی سوار» بەزمی ڕووی مەیدان
گا «سەوزە سەوزە»، تاو تاوێ «حەیران» گا «بووک و خەسوو»، بەزمی «ژن هێنان»
***
خاوی کردەوە کرژی دەمارم کەوتەوە بیرم، یاری دڵدارم
کز کز بۆی گریام، تا تەواوی کرد زانی پەشێوم، شمشاڵی لابرد


This work is first published in Iraq and is now in the public domain because its copyright protection has expired by virtue of the Law No. 3 of 1971 on Copyright, amended 2004 by Order No. 83, Amendment to the Copyright Law. The work meets one of the following criteria:
  • It is an anonymous work or pseudonymous work and 50 years have passed since the year of its publication
  • It is a work where the copyright holder is a legal entity or a work of applied art and 50 years have passed since the year of its publication
  • It is a photographic or cinematic work that is not compositive (artistic in nature) first published before 1 January 1999
  • It is work published in Iraq before 1 January 1954, and the author died before 1 January 1979
  • It is another kind of work, and 50 years have passed since the year of death of the author (or last-surviving author)
  • It is one of "collections of official documents, such as texts of international laws, regulations and agreements, judicial judgements and various official documents."
  • It is the work of a body corporate, public or private, published by January 1st, 1980 (Article 20, 1971 law).