قصہ سیف الملوک/41
41. رسیدنِ شاہزادہ بر کلئ دیواں کہ اسفند
یار نام داشت وا فتح کردن آں را وا خبر
یاپھتن از مقصود وا خلاس کردن ملکہ خاتوں
را از بندِ دیوَ وا ہلاک کردن دیوَ را وا از
آنجا آوردن ملکہ را
(شہزادے دا اسفند باش نامی قلعے تائیں
اپڑنا تے اوہنوں فتح کرنا ملکہ خاتون
نوں دیو قتل کرن مگروں رہا قرانا)
دھپاں پالے سر تے سہندا نیندر بھکھ پیاساں
اگے ہی اوہ مان نہ آہا لگّ پئیاں ہن آساں
اعظم-اسم پکاندا جاندا برکت اس دی بھاری
قوت زور عشقَ دا تن وچ ہور اسم دی یاری
ہک دن تردے تردے جاندے جا اچی ہک تکی
اوسے ولّ اتیرے چڑھیا رکھ دلیری پکی
اچا تھاں وڈیرا آہا چڑھدا گیا اگیرے
اتے جا تئجب ہویا پھیری نظر چوپھیرے
ہر ہر پاسے نگاہ دوڑائی تکے ربّ دیاں کھیلاں
جیوں کر نجد اتے چڑھ مجنوں تکدا سی گھر لیلاں
قلعہ بلند حسابوں باہر نظر پیا ہک پاسے
ہک ہک برج اوہدے تے ایسا جیوں کر قلعہ رہتاسے
باہی ایڈی اچی آہی جے اک کرے سہارا
پہلے پھیر پہنچے مڑ کے اگے ہور پسارا
جے سیمرغ اڈاری مارے ساری قوت کرکے
اس نوں بھی کم مشکل آہا اتوں لنگھن ترکے
پھیر زمیں دے ہیٹھ سرے سن کنگریاں اسمانی
دسن بند ہوئے دروازے نہ کوئی راہ نشانی
صیف-ملوک قلعے ولّ ٹریا ذرا خوف نہ کھاندا
مر جیؤ اوکھا سوکھا ہو کے کول قلعے دے جاندا
اوہ اندر نوں وڑیا لوڑے کھولھ کویں دروازہ
جسے جامے پاکی کیتی وضو کیتا مڑ تازہ
اعظم اسم مبارک پڑھیا کفل اتارے در دے
کر بسملا اندر وڑیا کردا سیر اندر دے
ہر ہر چھپن-چھیتی تکے ہر ہر برج منارے
ہر باہی دروازے کوٹھے تھاں تکیندا سارے
ڈٹھیؤسُ سہن قلعے دے اندر بہت عجب ہک ماڑی
نال جنت فردوس برابر خوب کاریگر چاڑھی
جویں اسمان کھرے تے راتیں چمکن روشن تارے
تویں اس بنگلے دے دسدے شیشے چمکن ہارے
لئل جواہر موتی ہیرے جڑت جڑی چوپھیرے
دنے چن وانگر دوروں لشکن روشن کرن ہنیرے
شہزادے جد ڈٹھا دوروں بنگلا خوب سہایا
دل نوں برکراری آئی اٹھِ اتے ولّ دھایا
جا بنگلے دے در تے پہتا ویکھ تئزبّ رہا
آکھے دوجا روئ-زمیں تے ڈٹھا نہیں اجیہا
بہت بلند شماروں بنگلا امبر نال منارے
خوب بلور عقیق گھرے دے اٹاں وٹے سارے
گردے دا کجھ انت نہ آوے کی کجھ آکھ سناواں
ہک بنگلے وچ دنگل-خانے وانگو شہر گراواں
چھجا چھت بنیرا جھالر جڑ موتی فیروزی
چونے بدلے چاندے کھنڈے وچ ہوئی زردوزی
کندھیں اتے تاک سنہری بہت بلند بنائے
لازوردی وانگ اسمانی نقش نگار سہائے
رنگا رنگ اجائب بوٹے رنگاں نال سجائے
پتے ہرے فیروزی کولوں چاندی ڈال لگائے
سرخ عقیق ہیرے دیاں کنیاں لئل زمرد گھڑ کے
رنگ برنگی پھلّ بنائے شاخاں اتے جڑ کے
گوہر تابشدار گھرے دے گئے چوپھیرے بندے
ہک ہک ٹکی دنہُ روشن دی ہک ہک چودھویں چن دے
واہ نقاش کریگر بھارے کیتے نقش ہزاراں
باغ بہاراں تے گلزاراں میوے رکھ قطاراں
تتر مور چکور ہزاراں بھور لٹورے طوطے
رنگارنگ پہاڑی پنکھی ویکھ رہے روح غوطے
آدم جنّ پری دیاں لکھاں خوب شکل تصویراں
تختاں تے شہزادے بیٹھے کرسی فرش امیراں
بنگلے دے دروازے اگے بنے بازار چورستے
ہٹ بھرے کجھ گھٹّ نہ آہا لوڑ پوے جس وسطِ
کھانے دانے چنگ چنگیرے چیز نیامت سچی
برفی خستہ اتے جلیبی پیڑے حلوہ لچی
برفی دانے خوب مکھانے بادشہانے کھانے
تریہ پیاس جاندی پاسے ویکھ پتاسے دانے
امرتیاں امرسے نلے ریوڑی اتے خجوراں
وڑے کرارے بھلے پکوڑے پاپڑ اتے پنجوراں
لڈو چاکی کرس کلیری مٹھیائی ہر جنسی
تھوڑا کھانا بہت سناناں کون نکما گنسی
امن امان دوکان بھرے سن نانوائیاں حلوائیاں
آدم کول نہ دسدا ربا کس تلیاں تلوائیاں
گوشت حلوے پھلکے چاول ہور اچار مربعے
دالیں ساگ بھنے تے تڑکے جو چاہیئے سو لبھے
گری بادام چھوہارے کھوپے ساؤگیاں سن مغزاں
بھرے بازار انار منکے خستہ پستا مغزاں
سطر رنگ طعام پکے سن پئے ہوئے وچ ہٹاں
بہت نہ ٹھنڈے بہت نہ تتے نرم آہے جیوں پٹاں
کھانے تکّ جی کرے دھننانے کھا لئیے من بھانے
مغز چڑھے خوشبو اوہناں دی قوت پور پرانے
شیشی نال پرتی شیشی بھریاں عطر گلابوں
کئیں طرحاں دے شربت مٹھے ناہیں کمی شرابوں
نرم لطیفَ گداز تے تازے کوئی نہ دسدا بیہا
لگا پیا بازار شاہزادہ ویکھ تئزب رہا
آدم زاد نہ کیڑا مکھی کاں نہیں کوئی کنا
خبر نہیں ایہہ کیسی حکمت ہووے نہیں کوئی بنا
کھانا ہک نہ دسدا بیہا سبھو تازے تازے
بھرے رکاب کباب نروئے بہتے بے اندازے
کھان پکاون والے ایتھوں کدھر مارے سارے
متّ کوئی کھیل جناں دی ہووے شاہ دلیل گزارے
کتنی مدت بھکھیاں گزری انّ نہ اکھیں ڈٹھا
اج اس جائی نظری آیا کھانا ہر اک مٹھا
متّ کوئی غیبی عالم ہووے مینوں نظر نہ آوے
کھانے نوں ہتھ پاواں ایویں جانوں مار گواوے
یار نہیں میں اکھیں ڈٹھا رکھاں آس ملن دی
جنگل تے کوہ قاف لتاڑے وانگو کوہ شکن دی
باجھ ملے مرجاواں اتھے رہگ افسوس گھنیرا
یار سجن نوں خبر نہ ہووے کس کم آون میرا
پھیر کہے دل تکڑا کرکے کی کریگا کوئی
جو کجھ بھا میرے وچ لکھی اوڑک ہوسی سوئی
لنگھ اگاہاں ہٹی اتوں اک رکاب اٹھایا
طلب موافک پلے پایا ودھدا موڑ ٹکایا
کر بسملا پائے لقمہ جو کجھ حد ادب دی
کھا لیا جو خواہش آہی حمد گزاری ربّ دی
ہو معمور بیٹھا شاہزادہ ذرا خوف نہ کھاندا
اس ہشتاتی بنگلے سندا بوہا لوڑن جاندا
لوڑ لدھا دروازہ اوڑک سنگل کنڈے جڑیا
ہتھ اپڑایاں اپڑے ناہیں اپر جائے نہ چڑھیا
قوت پیش نہ جاندی کوئی کرن لگا تدبیراں
جندریاننوں مار اڈاواں جے چلاواں تیراں
پھیر کہے متّ ویکھے کوئی خفا ہووے نکسانوں
تولے فحش تے بولے مندا لگدا خوف جہانوں
اوڑک ایہہ تدبیر بنائی کیتا راس کمانے
اگلے سرے اتے چا بدھے تیر دلیر جوانے
اچی کرکے جندرے تائیں تیروں کنجی پائی
جندرا لاہ لیا شہزادے برکت اسم خدائی
سنگل کنڈے لاہ شتابی کھولھ لیا دروازہ
اگوں دھم پئی خشبوئی روح ہویا خوش تازہ
جھلے بو سجن دے والی مٹھی واء پیاری
جان جسے وچ قوت آئی لتھی سستی ساری
جیوں کر واؤ سبا دی وگے ویکھن کھلیاں کلیاں
دیئ مبارک منہ کھلائے کھڑ کھڑ ہسن کھلھیاں
تویں صیف-ملوکے تانئیں واؤ چتّ کھلایا
بسملا کر اس مکانوں پیر اگیرے پایا
بنگلے وچ اگیرے ہویا نظر چوپھیرے مارے
آدم ذات نہ نظریں آوے لگے محل چوبارے
پھر پھر تھکا آپے یکا کوئی نہ پوندا تکا
نہ گھر والا تے نہ پاہرو نہ کوئی چور اچکا
بیٹھ اڈیکے متّ کوئی آوے پھیر تکے ہر پاسے
کدھرے کوئی نہ نظریں آوے لگے محل چوپاسے
بہت اچرج تئجب ہویا آکھے ایہہ کی بھانا
ایہہ قلعہ ایہہ بنگلا ایسا کوئی ناں وچ تھانا
کنجے کوچے جائ ٹکانے سچے مثل کٹورے
سجرے بستر مجلس خانے دسدے کور نکورے
اوہ کوہ قاف اجاڑاں براں اوہ قلعہ اوہ جائیں
ہک اکلا ویکھ نہ ڈردا آدم باجھ سرائیں
دل وچ فکر تمیزاں کرکے لوڑے سرا اس گلّ دا
ہر ماڑی ہر بنگلا ویکھے سیر کرے ہر ولّ دا
تیر کمان ٹکا شہزادے دھرو پھڑیا ہتھ کنا
بنگلے اندر بنگلا جہڑا اس نوں ویکھن بھنا
پڑھ کے اسم مبارک ربّ دا جا اندر وچ وڑیا
بہت اجائب حد شماروں بنگلا نظریں چڑھیا
بہت صفائی تے رشنائی بہتا سوہنا سندر
لئل جواہر روئے-زمیں دے سبھ پئے اس اندر
فرش صفائی شیشے نالوں کندھاں تے خود شیشے
سوہنی صورتَ نقش بنائے حسن کمال بے-ریشے
شیش محل سنہری سارا چھت بدھا سبھ پشماں
جت ولّ تکے پیا چمکدا جیوں سورج دیاں رشماں
وچ اس دے ہک تخت سنہری لئل جواہر جڑیا
پر کوئی شاہ امیر نہ اوتھے لگا اوہ بھی اڑیا
پنجریاں وچ پنکھی ٹنگے بنگلے وچ چوپھیرے
پنجرے جڑت جڑاؤ جواہروں آہے گھنے گھنیرے
بلبل کھرسو طوطے مینا کمری گھگی بھائی
کونجاں مور لٹورے کوئل انت نہ آہا کائی
بولن خوش آواز تمامی رنگ رنگاں دی بولی
ہکناں کوک اچیری آہی ہکناں دی گلّ ہولی
بلبل کرکے یاد بہاراں بولے سخن ہزاراں
قید ہویاں وچ پنجر پکاراں کد ملاں گلزاراں
باغ-ارم وچ پھلّ گلاباں ہوسی نویں جوانی
جے ربّ قید پنجر دیؤں کڈھے چل ملیئے دل جانی
کھرسو آکھے باغ-ارم دی کھیتی ہری ہوئےگی
شاخ فراخ وساکھ مہینے پھلیں بھری ہوئےگی
اج کل کنڈے نرم ہوونگے پتر لوے سمن دے
جے ربّ سانوں بندوں کڈھے کریئے سیر چمن دے
طوطے آکھن پکے ہوسن میوے باغ-ارم دے
ہائے ہائے ربا پائیو سانوں پنجریاں وچ جمّ-دے
امب انار مزے وچ ہوسن آن پئی رس مٹھی
دانے کڈھ اناروں کھاندے جے ربّ کردا چٹھی
کمری کوُ کوُ کوک پکارن ؤ کوُ ؤ کوُ مائی
باغ-ارم دیاں سروآں اتے ہندے اسیں گھمائے
نال خوشی دے سیر کریندے ہر بوٹے ہر ڈالی
راگ سہاگ چمن دے گائیے بھاگ جگائے والی
مینا آکھے میں نہ جمدی ماؤ دے گھر تتی
رجّ نہ کیتا سیر چمن دا آن پنجر وچ گھتی
چوہ چوہ کردا اج ہوئےگا مکھ لالی تھیں لالا
بھائِ اساڈے پائیو ای سائیاں داغ وچھوڑے والا
گھگی آکھے کوہ گئی مینوں کیسی چھری امر دی
یوسف کھوہ پیا نہیں دسیا طوق پیا ہن مردی
رتّ بہار تیار چمن وچ یار ہوسی سنگ سینا
میں بھی بولاں جے اج ہوواں چاننیاں وچ ریناں
کونجاں بولن سدّ غماں دی اسیں نیکاں بلمائیاں
بچے چھوڑ آئیاں ہن ایتھے پنجر وچ پھسائیاں
جے اج دیس اپنے وچ ہوئیے اڈیئے بنھ قطاراں
باغ-ارم ولّ پھیرا پائیے رل کے نال اڈاراں
مورے نوں ہڈکورے لگے اڈ اڈ کردا گلاں
باغ-ارم دے بوٹے ہوسن گھنے ہوئے جیوں جھلاں
پریاں خوب پشاکاں لاسن جے میں اوتھے ہوندا
پائل پاندا من پر چاندا خوشی دے ہنجھو روندا
کہن لٹورے مولٰی ٹورے بندی اسیں بیچارے
اڈن ہارے باغ کنارے خوشیاں دے ونجارے
باغ-ارم وچ رونق ہوسی دھرتی دھوڑ غباروں
ہر خانے وچ خوب صفائی ویہڑے بھرے بہاروں
کوئل بول کہے اج ہندی میں بھی کول چمن دے
سبزہ ویکھ ہندا دل تازہ بول سناندی من دے
ڈاہڈھے ربّ وچھوڑا پایا کدے اسانوں میلے
باغ بہاراں صحبت یاراں کرے نصیب ہر ویلے
خوش آواز پنکھیرو بہتے ہور بغیر ایہناں دے
پنجریاں وچ ٹنگے آہے نہ پچھ نام تنھاں دے
آپو اپنی نال ادائے سبھو کرن پکاراں
ربا قیدوں دیئیں خلاصی یار ملائیں یاراں
اشیں پرندے وچ ہوائیں اڈن والے ہیساں
آپو آپنیاں رنگاں والے خوب اجالے ہیساں
جتھے بھاوے اوتھے جانا اچی سچی جائیں
ایتھوں اٹھنا اوتھے بہنا کرنا سیر ہوائیں
پنجریاں وچ پئے تڑفدے جائ نہیں مکلیری
پر بھجے سر گنجے ہوئے ظالم قید لمیری
کالے تتر کاہلے ہوئے کرن اچیاں فریاداں
سچ سبحان تیری ہے قدرت کرنا قید آزاداں
قید ہویاں چا کریں خلاصی ایہہ بھی ہے کم تیرا
آپ وچھوڑیں آپ ملائیں تکیہ ہردم تیرا
پنکھی روح تے پنجرہ جسا بنگلا دنیاں خانا
باغ بہشت تے روح شاہزادہ یار لکائ یگانہ
پنکھی ویکھ شہزادے تائیں مٹھیآں نال زباناں
سارے بہت خوشی کر بولے پھریا نیک زمانہ
گھلیا ربّ موکل ساڈے بند اتارن والا
اس بن بندہ ہور نہ آہا دشمن مارن والا
جانوراں دے خوش آوازے صیف-ملوک سنیندا
پیراں ہیٹھ جواہر رلدے ناہا مول چنیندا
بنگلے اندر کرے نگاہاں ہر ہر گوشے جائے
متّ کوئی سر ایہدے وچ ہووے دس سجن دی پائے
بنگلا سارا فرقے ڈٹھا صیف-ملوک نہ ڈریا
لئل جواہر مانک ہیرے سونے موتی بھریا
پھردے پھردے نظریں آیا بوہا ہور ہک گھر دا
اس خانے ولّ ہویا روانہ نظر اگوں کی کردا
بوہے سنگل کنڈا جڑیا جندریاں سنگ کڑیا
سنگل کنڈے کفل سنہری موتی ہیرے جڑیا
دو کلا دے شیر وڈیرے رستہ مل کھلوتے
مچلے شیر خنامی دسن نال لہو مکھ دھوتے
ویکھن سئات شہزادے اتے حملے کر کر آون
پر اس دے گل پیندے ناہیں پاسوں پئے ڈراون
صیف-ملوک شیراں پر بھارا جیوں چوہیاں تے بلی
دوجا اتوں پٹھّ عشقَ دی خوب طرحاں دی ملی
عاشق موتوں ذرا نہ ڈردا جان تلی پر دھردا
جے اوہ ڈرنے والا ہندا پچھے کدھرے مردا
گلّ فرشتے والی اس نوں آہی یاد بھلیری
یار ملے بن مرنا ناہیں پکی رکھ دلیری
نالے آس اس گلّ دی آہی جو ہاتف فرمائی
جھب وسیلہ ملسی تینوں دس سجن دی پائی
شیر دلیر شاہزادہ تکّ کے نیڑے مول نہ آون
اسے پہلے پھیرے اتوں گھڑی گھڑی مڑ جاون
صیف-ملوک ڈٹھے ہک رتی پیر نہ اگے پاندے
ایسے ہکسے جائیوں مڑدے ہن ایہہ بنے کلاں دے
اعظم اسم مبارک پڑھیا شیر ہوئے ڈھیہہ ڈھیری
پھر پڑھ جندریاں ولّ ڈٹھا لتھے ہکسے ویری
شیر جوان دلیر شاہزادہ ذرا دیر نہ لاندا
لنگھ گیا اس گھر دے اندر ہرگز خوف نہ کھاندا
جس کوہ قاف سمندر ٹاپو بر اجاڑاں بیلے
نال دلیری ربّ دی ڈھیری گاہے اک اکیلے
جو دلبر دی لوڑے چڑھیا جے اوہ عاشق پکا
دہشت خوف نہ رہندا اس نوں نہ اوہ ٹردا تھکا
جاں اس گھر وچ گیا شاہزادہ ڈٹھوسُ تخت سنہری
چوہیں پاویں شیر سنہری بیٹھے لا کچہری
تخت سنہری لئل جواہر جڑت جڑی چوپھیرے
ہیرے پنے ہار ہمیلاں گلّ پائیاں ہر شیرے
ہر شیرے دی ڈولے بدھے کاریگر دے ڈولے
چوکی تے تعویز جواہر ہیرے دے سن جھولے
کناں اندر والے سجے سچے موتی والے
بنے نال سنہری کنگن دمب مرسء نالے
تخت اتے کوئی ستا ہویا چادر چٹی تانی
سر پیراں تکّ کتوں نہ ننگا پر دسدا کوئی ہانی
عاشق دی تکّ ہور دلیری کردا کی جند بازی
ایسی جائے خوف نہ کھاندا کردا دست درازی
دست درازی کی میں آکھاں چادر پلہ چائیوسُ
متّ کوئی غیر دلیل لیاؤ دیہی ہتھ نہ لائیوسُ