مەم و زین (1692)
by ئەحمەدی خانی
08. مەبدەئێ مەقالە د نەعتا حاکمێ بوهتانێ خودان ئقبال «أمیر زین الدین بن أمیر أبدال» دگەل وەسفا هەردو هەمشیرەئێد وی ساحب جەمال «زین» و «ستی»یێد بێ مسال
313906مەم و زین — 08. مەبدەئێ مەقالە د نەعتا حاکمێ بوهتانێ خودان ئقبال «أمیر زین الدین بن أمیر أبدال» دگەل وەسفا هەردو هەمشیرەئێد وی ساحب جەمال «زین» و «ستی»یێد بێ مسال1692ئەحمەدی خانی
نەققاشێ سەحیفەئێ حکایەت نەققادێ سەبیکەئێ روایەت
کێشا ب ڤی تەرحی رەسم و ئایین لێدا ب ڤی گەرزی زەرب و تەزیین
گۆ: پادشەهەک زەمانێ سابق ڕابوو د حوکوومەتا خوە فائق
ئەجناسێ مللەل موتیع و مونقاد نەسلا وی عەرەب ئەمیرێ ئەکراد
تەختێ وی جزیر و بەختێ مەسعوود تالع قەوی و مەقامێ مەحموود
رۆم و عەرەب و عەجەم د فەرمان مەشهوور ب ناڤێ میرێ بوهتان
ئابائێ عزام و جەد و والد مەنسووب و موسەلسەلێ د خالد
جەببارێ فەلەک ژ وی حەزەرکار مەسلوول ژ سەللێ سەیفێ جەببار
زیبەندەئێ مولک و زەینێ دین بوو ناڤێ وی ئەمیری زەینەدین بوو
میرێ ژ وی ڕا ب زەین مووەسسەف زینەت ژ وی ڕا ب دین موعەررەف
ئاسارێ شەجاعەتا وی شاهی داگرتی ژ ماهێ تا ب ماهی
ماهییەتێ وی مەدارێ دونیا شاهییەتێ وی شعارێ عوقبا
موحتاجێ سەخاوەتا وی حاتەم مەغلووبێ شەجاعەتا وی روستەم
حاتەم ژ کەمالێ هممەتا وی تۆمارێ سەخاوەتا خوە کر تی
عەقل و هونەر و سەخا و مەیدان زەبت و نەسەق و نزام و دیوان
دینداری و دەولەت و دیانەت سەرداری و سەولەت و سیانەت
مەشحوون ژ هەر یەکی خەزینەک مەکنوون ژ هەر یەکی دەفینەک
بێ عوسر ژ بۆ وی ڕا مویەسسەر بێ خوسر ژ بۆ وی ڕا موقەددەر
ئەنواعێ نەوادر و جەواهر ئەلوانێ نەفائس و زەواهر
مەجمووعەئێ مومکناتێ مەقسوود واجب کربوون ل نک وی مەوجوود
حاسل ب وی موددەعا و مەتلووب واسل ب وی موشتەها و مەحبووب
سەحنا حەرەمێ ژ نازەنینان جەننەت تژی بوو ژ حوورعینان
حووری وی د جەننەتێ گەلەک بوون غلمان وی د حەزرەتێ مەلەک بوون
لێ زادەئێ دوودمانێ دەولەت نەوبادەیێ بۆستانێ عففەت
شەهزادە دو بوون ل نک وی شاهی خورشید دو بوون ل نک وی ماهی
یەعنی کو ژ وی نە ژادێ عالی هەمشیرە دو بوون د لا أبالي
یەک سەروێ ریازێ ڕاستی بوو وێ ناڤ ب ڕاستی ستی بوو
یا دی ژ دل و هناڤێ میر بوو وێ ناڤ ژ نسفێ ناڤێ میر بوو
راوی وهە گۆتە من موعەمما: ئەو حوور ب ناڤێ زین موسەمما
یەک زێدە شرین زیادە مەحبووب یەک رووحێ قولووب و حوورێ مەقلووب
یەک ئەسمەر ویا دووێ زەری بوو یەک حووری ویا دووێ پەری بوو
ئەو حوور و پەری د بێ بەدەل بوون لەورا کو ژ نوورێ لم يزل بوون
حوسنا روخێ وان چو کەس نەدی بوو زیرا ژ جەمالێ سەرمەدی بوو
لەب لەعل و سەمەن عوزارێ گولروخ رەونەق شکەنێ بوتانێ خوللوخ
زولفەین مسالێ تایێ سونبول خەددەین ژ ڕەنگێ ڕوویێ سۆرگول
ئەو سۆرگول و سونبولێ د ئازاد بشکفتی ل قەددێ سەرو و شمشاد
سۆرگول ژ خوە ڕا ل سەر رهستی سونبول ب خوە پێکڤە داهەڕستی
حوسنا خەتێ روخ ژ خەتتێ یاقووت چاها زەقەنێ ژ سحرێ هارووت
گۆیا کربوو ژ مشک بیزی رەممالێ فەلەک نوقاتێ ریزی
خال و نوقەت و بەیاز و حومرە بەیت و حەجەر و تەواف و عومرە
ئەبروو ژ کەمانێ قەوسێ ئەفلاک مو ژگان ب گومان ژ سەهمێ سەمماک
سەرماییە وەحشەتا جونوونان مەرمووز د دەهشەتا عویوونان
مەبهووت د بوون د طرفة العين کەششافێ رومووزێ حکمة العين
جەبهەت د نوما ژ تەرفێ ئکلیل گۆیا ل ئوفوق جەناحێ جبریل
وەستایی ل ئستوایێ دائم خورشید د خدمەتا وێ قائم
هەرچی بدیا روخ و بناگۆش في الحالی ب دەر ددا ژ بۆ هۆش
گەردەن تە دگۆ د دەستێ ساقی قاروورەیە پوڕ شەرابێ باقی
یان شوبهەتی شیشەیا نەباتێ یان مەنبەعێ کاهنیا حەیاتێ
سەرپەنجە و ناخونی موحەننا رەنجەندەئێ خاترێ موهەننا
خەلقێ کو د دیتن ئەو کەمەرگاهـ حازر دکرن ژ غەورێ دل ئاهـ!
زاهر دکرن کو زەند و بازن ئێدی نەدمان گلی و گازن
هەر چەندە کو هەردو شوبهی جان بوون ئەو هەردو ب حوسنێ تەوئەمان بوون
هەر چەندە ستی وە نازەنین بوو لێ زین ژ مسالێ حوورعین بوو
هەر چەندە ستی ستارە وەش بوو لێ زین ب روخان هەییڤە گەش بوو
هەر چەندە ستی وەکی قەمەر بوو زین موهر سفەت زیادەتەر بوو
ئەو هەردو وەکی دو شەب چراغان گاڤا دمەشینە باغ و راغان
نالان دکرن جەماد و حەیوان تالان دکرن نەبات و ئنسان
کۆفی ژ جەواهران موکەللەل کۆترکە ژ نەترکان موسەلسەل
سەربەندێ قەسەب ددان جەبینێ عاشق دمرن ژ دەست ئەڤینێ
ئەڤ زینەت و خەمل و قەشت و حەنبەل ئەز پێش و پەس و یەمین و قەنبەل
گاڤا دمەشین پەری د گەل وان والهـ دکرن وەلی د خەلوان
گەر شەیخن و گەر مەلا و میرن دەروێش و غەنی و گەر فەقیرن
کەس نینە نە تالبێ جەمالێ کەس نینە نە راغبێ و سالێ
هن راغبێ حوسنێ لا یەزالن هن تالبێ قالبێ بەتالن
لێکن هەمیان یەکە یەقین دۆست فەرقا کو هەیە ژ مەغزێ تا پۆست