පවුලේ වෙද පොත/5. සංඥපනය
අනාදිමත් කාලයෙක සිට ලක් වැස්සෝ නානා ශාස්ත්රසයන් ගෙන් දියුණු ව විසුවෝය. ලක් වැස්සනට ‘රාක්ෂශයනැ’යි කිවු දඹදිව් වාසීහු පවා ඔවුන් ගේ ශාස්ත්රස ඥනය දියුණු ව තිබූ බව පිළිගත්හ. දැනට පවත්නා පුරාණ ග්රගන්ථ. හැටියට පිළිගැනෙන පුරාණයන්හි ද ලංකාව ගැන සඳහන් වේ. ලක්වැස්සන් වස්තු තත්ත්වි විඥනයෙහි (Chemistry) දක්ෂලයන් ව විසූ බව ගරුඩ පුරාණයෙහි පෙනෙන මේ ෙශ්ලෝකයන්ගෙන්පැහැදිලි වෙයි.
“ශේවත භෂ්ම සමන්තාරං
හෙමාංශ ශත යොජිතම්,
රස මදේධ්ය ප්රභදාවත්යංෙ
මෞක්තිකං දෙහ භුෂ්ණම්.
එවංහි සිංහලෙ දෙශෙ
කුර්ව නති විබුධා ජනාඃ”
ලංකාවෙහි විසූ අති පුරාණ ශාස්ත්රශඥයෙක් වූ පුලස්ති ඍෂිහු වරක සංහිතාවෙහි සඳහන් හිමාලයෙහි පවත්වන ලද මහා වෛද්යු සම්මෙලනයට පවා ගියහ. දැනට අභාවයට ගිය නමුත් අර්ක ප්රමකාශ, කෞමාර තන්ත්රය ආදී ග්රැන්ථ කිපයක් රාවණ රජ විසින් කැරුණු බව සඳහන් වේ.
ලක්වැස්සන් ගේ නීරෝගභාවය ආරක්ෂාම කිරිමට ශාස්ත්රී ය වූ ස්වාස්ථ්ය් නිති ද විකිත්සා ක්රාම ද ඒ දෙක පිළිබඳ වුවමනා වනස්පතිවිද්යාක (Botany), රසායන විද්යා ආදිය ද මෙහි ඇති විය. මෙසේ අංග සම්පූර්ණන වූ වෛද්යo ශාස්ත්රියෙක් ඉතා පුරාණ කාලයෙක පටන් අප ලක්දිව පැවතුණේය. මේ කාලයෙහි ආයු‍ර්වෙටදය - සිද්ධ සම්ප්රමදාය - මිශ්රෙ ය සම්ප්රේදාය - යවන සම්ප්රුදාය ආදි වෛද්ය ක්රිම කිපයෙක් ප්රඅචලිත විය.
ලංකාවේ ද මුලින් ම ආයුර්වෙලදය පැවැතුණු බව සිතිය හැක. එහෙත් ඊට අසමාන වෛද්ය් ක්රලම කිපයෙක් ද දෙර්ශිය වෛද්ය. ශාස්ත්රිය නමින් පැවතුණු බව හැ‍ඟෙයි. ලංකාවට ආර්යරයන් ගේ ගොඩ බැසිමෙන් හා බෞද්ධ දර්ශ‍නය ප්රාචලිත විමෙන් පසු ආයුර්වේදය තදින් දියුණු වන්ට වන්නේය. ද්රිවිඩයන්ගේ ගොඩ බැසිමෙන් පුස අගසති සම්ප්ර දාය ද මිට මිශ්රය විය. නැවත අරාබි, ග්රීමක්. මිසර ආදි වෙළෙඳුන් ගේ මාර්ගනයෙන් මිශ්රෙුය. යවන ආදි චිකිත්සා ක්රගමයෝ ද දෙශිය චිකිත්සා ක්ර මයට එක් වූහ.