සද්ධර්මාලඞකාරය/සද්ධර්මාලඞකාරය - xii

19. ‍ පරිචෙඡදය

19. අභයස්ථවිරවර්ගඡය

77. අභයත්ථෙිරවස්තුව

තව ද මෙ ම සද්ධර්මාආලඞකාරයෙහි එකුන්විසි වන අභයස්ථවිරවර්ගූය * කවරැ යත්? එහි පළමු වන අභයත්ථෙ ර වස්තුව මෙසේ දතයුතු . කෙසේ ද යත්?

මේ ම ලංකාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරනුවරට පහ්විමදිග්හභාග යෙහි මල්වැස්සා නම් වූ මහාවිහාරයෙක් විය. ඒ විහාරය සමීපයෙහි දෙව නම් ගමැ දෙව් නම් අමාත්යරයෙක්1 ඉසුරුමත් ව වෙසෙයි. දවසෙකැ ඒ අමාත්යනයා ඒ ඒ තැනැ ඇවිද තමා වසන ගමට පෙරළා ඇවිත් සයින් විඩා ව තමාගේ මිනිසුන් කැඳවා බත් අනුභවයට උන්නේ ය. එකෙණෙහි සයින් විඩා වූ බල්ලෙක් අහාරගන්ධමය ආඝ්රායණය කොට වෙවුලවෙවුලා ඇවිත් ඔහු ඉදිරියෙහි සිටියේ ය. අමාත්යනයාගේ කුඩාකොල්ලෙක් දඬුකඩක් ඇරැනෙ බල්ලාට ගසා ලුහුබඳවන්නට ආ ය. ඒ දැක අමාත්යලයා බල්ලාගේ බැගෑපත්කම් දැක කරුණ උපදවා නො ගසව යි වළකා නොයෙක් රස මුසු කොට බත්පිඬක් අනා බල්ලා තිබී ය. එකලැ බලු බත් අනුභව කොට සතුටු ව නගුට2 සලමින් සාදර දක්වා මුහුණ බලබලා සිටියේ ය. ඒ දැක අමාත්යලයා සුනඛයාට දුන් දානයෙහි සිත් පහදවාගෙන එ පමණ කුශලයෙන් එයින් චුත ව එ ම ගමැ අනිකක්හට පුත් ව ඉපද ක්රිමයෙන් වැඩී කුටුම්බසණ්ඨාපනය කොට වෙන ගෙයෙකැ වාසය කරනුයේ මහලු අවස්ථාවෙහි මල්වැස්සා වෙහෙරට ගොස් භික්ෂූැන් වැඳ සමිපයෙහි මහණ ව ත්රිැපිටක ධර්මකය අසා නිමවා අභයමහතෙරුන්වහන‍සේ ය යි ප්රතසිද්ධ වීයත හේ එසේ ‍ මැයි.

පහන් සිතින් තිරිසනුන්ට දුන්නා වූ දානය මහාවිපාක දෙන්නේ ය. සැදැහැයෙන්3 යම් කිසි කෙනෙක් කුරුන් කුහුඹුවන් පටන් ගෙන යම් කිසි තිරිසන්සතක් හට කුස පුරා ආහාරයක් දුන්නාහු වී නම් ඒ දානය ඔවුන්ට දිව්යක මනුෂ්ය්සම්පත් සාධා දි කෙළවරැ නිර්වානණසම්පත්තියත් සාධාදෙන්නේ ය යි නිශ්චය කරන ලද්දේ ම ය. ‍ එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

1. දෙව නම් ගම අමාත්යතයෙක්. 2. නකුට 3. ශ්ර්ද්ධාවෙන් * අභයත්ථෙනර -

692 සද්ධර්මතමාලඞකාරය

“යො සද්ධං පුරතො කත්වාු, දානං දෙති නාරො ඉධ, කිපිල්ලකමුපාදය, තිරච්ඡානගතස්ස ‘පි.

විපාකං තස්ස දානස්ස, දෙවමානුසිකං සුඛං., දත්වාං නිබ්බානසම්පත්තිමත්තෙ දෙතීති නිච්ඡිතං” යී.

එයින් මෑතභාගයෙහි බැමිණිටියාසාය පැමිණියේ ය. එකල්හි දොළොස්අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි ඉඳුරා වැස්සෙක් නොවුයේ ය. එසේ හෙයින් දුරුභික්ෂරභය ද අමනුෂ්යිභය ද සොරභය ද පැමිණියේ ය. එකල්හි විහාරසමීපයෙහි ගම්වලැ මනුෂ්යසයෝ තමතමන් උන් උන් තන්හි හිඳ ජිවත්විය නො හී අනික් අනික් පාසුතැනකට1 ගොස් ජිවත් වම්හ යි සිතා මහතෙරුන්වහනසේ කරා එළැඹ කියන්නාහු ස්වාමීනි, රට සාය ගැසී ය, මෙ තන්හි හිඳ ජිවත් ව ගත2 නොහැක්ක. නුඹවන්සේත් අප හා සමඟ වැඩිය මැනැවියි ආරාධනා කළහ. එකලැ තෙරුන්වහන්සේ එම්බා 3 උපාසකවරුනි, බුදුන්ගේ ශරීරධාතු පිහිටුවා බඳනා ලද මේ චෛත්ය්ය හා බෝධීන් වහන්සේ ද ජිවමාන සර්වවඥයන්වහන්සේ සේ ම සිතාගෙන වත්පිළිවෙත් කෙරෙමින් මම ය මාගේ ය යි මමත්වාය ඇති ව මල්පහන් පුදමින් නිරන්තරයෙන් වැඳපුදා වාසය කෙරෙමි. මම මේ දහගප් මහබෝ දෙදෙනාවහන්සේ අත්හැර නො යමි.4 ජිවිතාන්තය දක්වා මෙතැනැ ම වාසය කොට දහගප්මහබෝ දෙදෙනාවන්සේට වත්පිළිවෙත් කොට ගෙන මෙහි ම වෙසෙමි. මා නොකැඳවා තෙපි හැම පාසුතැනකට පලා යව යි වදාළසේක. එ බස් ආස මනුෂ්යගයෝ එතනින් නික්ම ගියහ.

ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ ආහාරයක් නැතිව පළමු දවස් වත්පිළිවෙතින් ම දවස් යවා එසේ ම දෙවන තුන් වන දවස් ද අමැදීම ආදි වූ කළමනා වත්පිළිවෙත් කොට එයින් නික්ම5 සක්මන්මළුයෙහි6 වැඩසිටිසේක. එකලැ උන්වහන්සේ ගේ ගුණානුභාවයෙන් මළුකෙළවරැ සිටි කරඳගසැ අධිගෘහත වූ දිව්යතපුත්රගයා මලානික වූ ශරිර ඇති මහතෙරුන් වහන්සේ දැක තමාගේ භාය්යාින ව කැඳවා තෙල අභය ස්ථවිරයන්වහන්සේ දහගප් මහබෝ දෙදෙනා වහන්සේ ඇර අන් තෙනකට නො යමි යි ප්රපතිඥා කොට මෙ වැනි 7 සායෙහි පවා අන්තෙනකට නො ගොස් සුන්බත් ව වත්පිළිවෙත්

1. තැන්වලට 2. ජිවත්විය 3. - වහන්සේ කියනු යේ එම්බා - 4. අරුනොයමි 5. අවුත් 6. විතක්කමාළකෙ - (විතර්කාමළුයෙහි ) (සහ, රස.) 7. මෙ වෙනි

අභයස්ථවීර වර්ග.ය 693

කරනසේක. අනික් මුන්වහනසේ සිඟා වඩිනා තැනෙකුත්1 නැත. මුන්වහන්සේ කාලක්රිීයා කළසේක් වී නම් කටයුතු නො වෙයි. අද මුන්වහන්සේට2 දනක් දෙම්හ යි කී ය. එ බසට දඅව්යඩස්ත්රීෙ ස්වාමිනි, නුඹවහන්සේ මහතෙරුන්වහන්සේට ආහාරයක් දෙම්හ යි කියන දැ ය. උන්වහන්සේ පෙර ජාතියෙහි කළ කුශලකර්මදය මට ප්රාකාශ කරව යි3 විචාරන්නී :- 4

“කිමෙස සංසාරමහාවිදුග්ගෙ අකාසි පුඤ්ඤං භවභොගහෙතුං, කෙනස්ස දානෙ නිරනො මනො තෙ පුච්ඡාමි තං දෙව වියාකරෙහි.”

යනාදීන් ස්වාමීනි, නුඹවහන්සේ මහතෙරුන්වහන්සේට දන් දෙමි කියන්සේක. උන්වහන්සේ දැන් මෙවැනි5 සාගතයේ මෙසේ ආහාර ලබන්ට කවර කුසලයක් කළසේක් ද? මෙසේ නුඹවහනසේ දන් කෙමි සිතන්ට හේතු ක‍වරේ ද? ඒ මට ඉඳුරා ප්ර්කාශ කළ මැනැවැයි කිව එ බස් ආසා මහතෙරුන් වහන්සේ පූර්වකජාතියෙහි කළ කුශලය දිව්යළස්ත්රිැයට ප්රිකාශ කොට දක්වන්නා වූ දිව්යකපුත්රසතෙම :-

“අයං සතීසො දුතියත්තභාවෙ නාමෙන දෙවො ඉති විස්සුතො ‘සි, ගොතතුං තදා හත්තමුපට්ඨිතෙ සො අද්දක්ඛි සොණං නසිතං කිලන්හං.

තෙනෙව හත්තස්ස මහන්නපිණ්ඩං වට්ටෙත්ව ’දා තස්ස බුහුකබිතස්ස, තෙනස්ස දා ‍‍ නෙනිධ අත්තභාවෙ ඵලං විපච්චිස්සති සාධු භද්දෙ,

අප්පන්තී දානං නහි වින්නතීයං

		   පරිත්තබීජෙන වටොව ජාතො”

යනාදීන් එම්බා භද්රාටව, මෙ ම තෙරුන්වහන්සේට මිට පළමු වන ජාතියෙහි දෙව ය යි යන නමින් ප්රයසිද්ධ ව වසනසේක් බත් අනුභව කරන්ට ඉද සයින් පීඩිත ව ඉදිරියට ඇවිත් සිටියා වූ බල්ලකු දැක මහත් බත්පිඩක් වටා ඕහට දුන්සේක. ඒ දානයෙහිවිපාකය මේ ජාතියෙහි පල දෙන්නේ ය. දානය නම් ස්වල්ප ය යි නොසිතිය යුතු ය. ඉතා ස්වල්පමාත්ර් වූ බිජුවටින් ඉපිද ආකාශමණ්ඩලය වසා සිටගත්තා වූ නුග

1. තෙනෙකුන් 2. උන් - 3. කළ මැනැවැයි 4. විචාළිය . - විචාරන්නාවූ දිව්ය ස්ත්රිි තොමෝ 5. මෙවෙනි

694 සද්ධර්මා ලඞකාරය

වෘක්‍න්යක් මෙන්විපාක දෙන අවස්ථාවෙහි අපමණ විපාක දෙන්නේ වේ දැයි කී ය. මෙසේ කියා දිව්යාපුත්රායා තමන‍ගේ දිව්යෙශරීරය හැර මනුෂ්යචවෙශයෙන් තෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ පසග පිහිටුවා වැඳ පාත්රිය ගෙන දිව්යය ආහාර දී කියනුයේ ස්වාමීනි, නුඹවහන්සේට ජිවිතාන්තය දක්වා ආහාරාදිය දෙමි. නුඹවන්සේ අප්රකමාද ව මහණදම් පිරුව මැනැව තෙල කරදාගස නම් මාගේ විමාන ය. ඇම දවස් ම උදැසනැ එ තන්හි වැඩිය මැනැවැ යි ආරාධනා කොට තමාගේ විමානයට ම ගියේ ය.

එ තැන් පටන් මහතෙරුන්වහන්සේ කරඳගසමුලට වඩනාසේක. දිව්ය්පුත්රමයා ද නිරන්තරයෙන් දිව්යාවහාර දන් දෙමින් වාසය කෙරෙයි. දවසෙකැ සාගතයෙන් පීඩාවට පැමිණියා වූ මනුෂ්යවයෝ මිනිසුන් මරා මස් කා ඇවිදිනාහු ඒ විහාරයට අවුත් දිව්යාමභාර වළඳා වැඩුණා වූ ශරිරමාංස ඇති මහතෙරුන්වහන්සේ දැක මුන්වහන්සේ මරා මස් කම්හ යි කථා කොට මහතෙරුන්වහන්සේ දාගප්මළුව හැමැද පිටත් වූ කල්හි මහත් කොට අඬ ගසා දඬු මුගුරු ඇරගෙන දිව අවුත් වටකොටගත්හ. මහතෙරුන්වහන්සේ පළමු අමාත්යු ව උපන් ජාතියෙහි සුනඛයාට ගසන පිණිස මුගුරු ගෙන ආවා වූ මිනිසා සුනඛයාට ගැසිය නො දී වැළැකුවා වූ කුසලයෙන් එ කෙණෙහි විහාරය මැඳැ මහත් වූ ගලක් පෙනී දෙපියන් දොරක් හරනාක් මෙන් විවර දින1 . එ කෙණෙහි තෙරුන් වහන්සේ ඒ පර්වයතයැ ඇතුළට වන්සේක. සොරහු ඇවිත් ඈ. මෑත බලා මහතෙරුන්වහන්සේ නො දැක රහත් කනකුන්වහන්සේ වනැයි සිතා පලා ගියහ. හේ එසේ ම ය.2

නිෂකාරුණික වූ3 යම්කිසිකෙතෙක් නිග්රයහ විඳින්ට අයොග්යහ වූ කෙනකුන්ට දණ්ඩ‍නය කෙරෙද්ද, ඒ රෞද්රි සත්ත්වියෝ උපනුපන්ජාතියෙහි නොයෙක් දණ්ඩනයට ව්යකසනයට නිග්රතහයට4 පැමිණෙන්නාහු ය. යම්කිසි උත්තමයෙක් තමාගේ සිතැ උපන්නා වූ ක්රොරධය නසා මෛත්රීෝ පැතිරවීමෙන් දණ්ඩනයක් නිග්රයහයක්5 නො කෙරේ ද, එසේ වූ පැමිණියේ වී නමුත් දෙවිය්න හා මනුෂ්යයයෝ ඒ දුකින් ගලවා රක්ෂා් කරන්නාහු ය. එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

1. වන 2. ඒ මෙසේ ම ය 3. නිෂ්කාරණ වූ 4. දණ්ඩන ව්යතසන නිග්ර්හයට 5. දණ්ඩනයන් නිග්රයයන්

අභයස්ථවිර වර්ග ය 695

         “	යො  යස්ස ද‍ණ්ඩෙති අදණ්ඩියස්ස

ස දණ්ඩියො හොති භාවාගවෙසු, 1 යො හන්ත්ව් කොපං න කරොති දන්ඩං සනරාමරා නං පරිපාලයන්ති” යී.

එකල්හි අභය ස්ථවිරයන්වහන්සේ දෙවියන්ගේ සුධාභොජනය අනුභව කෙරෙමින් දොළොස්අවුරුද්දක් පෘථග්ජන ව වාසය2 කළ‍සේක. පසු ව විදර්ශකනා වඩා රහත් ව එ පරිද්දෙන් ම දොළොස්අවුරද්දක් එ ම විහාරයෙහි ම විසූසේක. මෙසේ දිව්යොපුත්රකයා සුවිසිඅවුරුද්දක් දිව්යසභොජනයෙන් මහතෙරුන් වහන්සේට උපස්ථාන කෙළේ ය. මහතෙරුන්වහන්සේ එ ම විහාරයෙහි ම වැස පිරිනිවීසේක. මෙසේ ඒ අභය මහතෙරුන් වහන්සේ පළමු ජාතියෙහි සයින් විඩා වූ සුනඛයාට බත්පිඩක් දුන්නා වු කුසලයෙන් දෙවන ජාතියෙහි එබඳු සාගතයෙහි දිව්යි වූ ආහාර ලැබ අජර වූ අමර වූ ශාන්ත වූ සිහිල්3 වූ නිර්වානණසම්පත්තියත් සැප සේ ලත්සේක.

එබැවින් දිව්යාමනුෂ්යෙසම්පත් හා නිර්වාහණසම්පත්4 කැමැති ශ්රීද්ධාවන්ත උත්තමයන් විසින් කුරුකුහුඹුවන් පටන්ගෙන මනුෂ්යරයන් දක්වා යම් ම කෙනකුන්ට ආහාරදානය දිය යුත්තේ ම ය. ඒ දානය උපනූපන් ජාතියෙහි දෙව්මිනිස්සැපත් සාධා කෙළවරැ අමාමහ නිවනටත් පමුණුවා ලන්නේ මැයි.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

          “දත්වාානෙකං කබලමපි හො ජානක‍ස්සෙකාසානො

දිබ්බාහාරං ලහි සිවමථො සීතිභුතං යතින්දොෂ, තුමෙහපෙවං දදථ සත්තං යස්ස කස්සාපි දෙස්යංර තං තෙ වට්ටෙ භවති සරණං හොති නිබ්බාන‍මන්තෙ” යී

මේ මෙහි පළමු වන අභයත්ථෙදරවස්තු ය. __________

78. ධම්මදින්න ත්ථෙ රවස්තුව

තවද මෙහි දෙවන ධම්මදින්නත්ථෙභරවස්තු නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලක්දිවැ තලඟුරුපවුසමීපයෙහි තිස්මහවෙහෙරැ 5 ධම්මදින්න නම් මහතෙරකෙනකුන්වහන්සේ පන්සියයක් පමණ රහතන් පිරිවරා නිරන්තර ව වසනසේක උන්වහන්සේ 1. භවෙ භවෙසු 2. පෘථග්ජනවා‍සයෙ 3. සිසිල් 4. නිවන් සම්පත් 5. වාලඞකර සමුද්ද පබ්බතවිහාරවාසී - (සහ.)

696 සද්ධර්මාපලංකාරය

එක්සමයෙකැ මණිනාගදිවයිනැ මහසෑය විඳුම්හ යි1 පන්සියයක් පමණ රහතන් පිරිවරා ගම් නියංගම් රාජධානි පිළිවෙළින් කොස් යෙහෙලිගිරි නම් විහාරයට2 පැමිණිසේක. ඒ විහාරයෙහි මහාදැලියාතිස් මහතෙරුන්වහන්සේ 3 එ‍සේ ම පන්සියයක් පමණ භික්ෂූෙන් පිරිවරා නිරන්තරයෙන් වාසය කරනසේක. උන්වහන්සේ ධම්මදින්නාමහතෙරුන්වහන්සේ දැක පහන් සිත් ඇති ව ආගන්තුකසත්කාර කොට එ දවස් එතැනැ රැඳවූසේක.

ඉක්බිති දෙවන ‍ දවස් දෙදෙනාවහන්සේ ගේ අදහසක් පමණ භික්ෂුකන් හා සමඟ මහතෙරුන්වහන්සේ කැඳවාගෙන පූර්ණ්හාලා නම්4 ගමට ගොස් තමන්වහන්සේ උපස්ථාන කරන සිටාණන්ගේ ගෙදොරට වැඩිසේක. එකලැ සිටාණෝ බොහො දෙනාවහන්සේ දැක සතුටු ව මහතෙර දෙදෙනාවහන්සේ ප්රාධාන කොට ඇති ඇමදෙනා වහන්සේගේ පාත්රාක5 ගෙන භොජන ශාලාවට කැඳවාගෙන ගොස් පනවන ලද ආසනවලැ ඉන්ට සලස්වා සාමස්රසමුසු අවුළු හා සමඟ කැඳ වළඳවා වළඳන්නට අතුරෙහි පැමිණිසකුරු දුරුමිරිස් ආදීන් සකස්‍ කොට පිසන ලද නොයෙක් අවුළු හා එ‍සේ ම සකස් කරන ලද සසමාංස එළැවූහ.

ඉක්බිති වේලා ආසන්න වූ කලැ එසේ ම සසමාංස සුපයෙන් හා නොයෙක් ව්යාිඤ්ජනයෙන් යුක්ත වූ රත්හැල් සාලේ බත් දුන්නාහු ය. එකලැ භික්ෂූින්වහන්සේ‍ ආහාර කෘත්යලය නිමවා ඉක්බිති මේ ඇසිල්ලෙහි මෙ තෙක් දෙනා වහන්සේට දන් සැපයූ නියා ඉතා ආශ්චය්‍්නිමවයෙකැයි විසමය පත් වු සේක. මෙසේ විස්මයටපත් ව ඒ සිටුපුත්රූයාට තෙරුන් වහන්සේ අනුමෙවුනි 6 බණ වදාළසේක. සිටාණෝ බණ අසා ඉක්බිති ස්වාමීනි, සෙට දවස් ගමිකදානය්ක දෙමි. මාගේ ගෙට සිඟා වැඩිය මැනැවැයි ආරාධනා කළහ භික්ෂූනන් වහන්සේ ද හයපතැයි ගිවිස විහාරයට වැඩීසේක. එකලැ භික්ෂූාන්වහන්සේ 7 මහදැළියංතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ එක්තපස් ව හිඳ ස්වාමීනි, අප දහසක් දෙනාවහන්වසේ වැළැඳවූ තැනැ වෙන වෙන ම ‍ සාවුන්ගේ8 ඇටගොඩවල් මෙ තෙකැයි පමණ නැත. මෙ‍සේ සතුන් මරා කන පව් නොවළකන්නේ කුමක් පිණිස දැයි, සැදැහැයෙන් මෙසේ කරන සිටා‍ණෝ කුමක් නිසා අවවාද නො ගිවිසිද්දැයි කීසේක.

1. විදම්හයි 2. වාළගිරිවිහාරං - (සහ) සාගිරිං නාම විහාරං - (රස.) 3. බහලමස්සු මහාතිස්ස ත්ථෙිරො - (සහා) 4. පුණ්ණසාල කොට්ඨක - (සහ. , රස.) 5. පාත්රා 6. අනුමෙවෙනි 7. ධම්මදින්නතෙරුන් වහන්සේ ය යි සහස්සචත්ථුායෙහි එයි 8. තැන සැවුන්ගේ

අභයස්ථවිර වර්ගසය 697

එකලැ මහදැළියාතිස්ස තෙරුන්වහන්සේ එම්බා ඇවැත්නි, සෙට දවස් අප1 සිටාණන්ගේ ගෙට ගියකලැ නමන් ඇම සිටාණන්ට අවවාද කිව මැනැවැයි කී සේක.2 දෙවන දවස් (ඇමදෙනා වහනසේම)* සිරුරු පිළිදැගැ දහගප් මහබෝ වැඳ ගැට වටුගන්වාගෙන කයින් සිවුරු හා අතින් පාත්රිය ගෙන සිටාණන්ගේ ගෙට වැඩිසේක. එකල්හි සිටාණෝ භොජන ශාලාවෙහි ආසන පනවා හැමදෙනා වහන්සේගේ පතුල් සෝධවා3 වැඩ ඉන්ට සලස්වා පළමූදවස් පරිද්දෙන් ම මහදන් දනුහ. ඉක්බිති ඇමදෙනාවහන්සේ වළඳා අත මුව සුද්ධ කොට වැඩඋන් කල්හි සිටාණෝ මහදැළියාතිස්සමහතෙරුන්වහන්සේ සමීපයට ගොස් අනුමෝදනාව වදාළ මැනැවැයි පාත්රරය අල්වා ගෙන සිටියහ. එකලැ මහතෙරුන්වහන්සේ බණ කියන්ට කියා තමන්වහන්සේට කළ ආරාධනාව ධම්මදින්න මහතෙරුන් වහන්සේට භාර කළසේක. එකලැ ධම්මදින්න මහතෙරුන් වහන්සේ සිටාණන්4 සිතා සතුන් මරා පව් කෙරෙති සිතා ඊට සුදුසු ලෙස බණ වදාරනසේක් :-

“‍හිංසා අප්පායුකක්තවඤ්ව, බව්හාබාධත්තනම්පි ව, වියොගදුක්ඛබාහුල්යං් , ජනෙතුබහිග්ගවාසතං”5

යනාදීන් ප්රාහණවධ කළ සත්ත්වහයෝ නොයෙක් හිංසා පීඩාවට පැමිණෙති. අල්පායුෂක වෙති. බොහෝ වැස‍නාදීන් 6 පීඩාවට පැමිණෙති ප්රෙපම සහිත මිත්රයපුත්රතකලාත්රාබදි වූ බන්ධු වර්ග යා උන් කෙරෙහි 7 නොකැමැති වෙති. එපරිද්දෙන් ම වියොග බොහෝ වූ දුඃඛයට පැමිණෙති. නරකාදියෙහි බොහෝ දුක් විඳ ඉදින් ගොඩෑ නැංගාහු වී නම් වෙනෙහි වසන මෘගජාතීන් හා8 කපුටුවන් මෙන්9 ඇමවෙලෙහි භයින් තැතිගෙන දැන් මරති සෙට මරති10 කියන්නාක් මෙන් භය ගෙන වාසය කෙරෙති. මෙසේ ප්රාසණාතිපාතයෙහි ආදීනව දක්වා බණ වදාළසේක.

1. අපි 2. කියා 3. සෝදවා 4. සිටාණෝ 5. - වාසිතං 6. ව්යනසනාදීන් 7. බන්ධුෝවර්ගණයා කෙරෙන් 8. මෘගජාතීන් මෙන් ද 9. මෙන්ද 10. දැන් මැරෙති සෙට මැ‍රෙති.

* වරහන් තුළ වූ කොටස පිටපත්හි නැත.

 “යනාදීන්” යන්තෙන් පටන් ගෙන “වාසය කෙරෙති” යන්නෙන් අවස්න වූයේ “හිංසා” යනාදි ගාථාවෙහි අදහස ය. සද්ධම්මාපායනයෙහි ඇති මේ ගාථාවෙහි අරුත් එහි පැරැණි සන්නයේ එන්නේ මෙ‍ෙස් යි :- හිංසා - ප්රාවණාතිපාතාචෙකනා තොමෝ, අප්පායුක්ත්තඤ්ච - අල්පායුෂ්ක බව ද, බව්හාබාධතත්තනම්පි ච - බොහෝ රෝග ඇති බව ද, වියොදුක්ඛ - වියෝගදුක්ඛයාගේ, බාහුල්යංච - බොහෝබව ද, උබ්බිග්ගවාස්තං - උද්වි ග්නවාස ඇති බව ද හෙවත් යහපත් ව විසීම ද, ජනෙති - කෙරේ.

698 සද්ධර්මාාලඞකාරය

ඒ අසා සිටාණෝ ස්වාමීනි, හැමදෙනාවහන්සේ මා සාවුන් මරා මන් කති යි සිතනසේක් දැයි කීහ. එ බස් අසා භික්ෂූ‍න් වහන්මසේ එසේ ය යි සිටාණෙනි, වදාළසේක. එකලැ සිටාණෝ ස්වාමිනි, එසේ නොසිතනු මැනැව, අපගේ ගෙයි ඇමදවස් ම සාවුන්ගේ මස් අඩු නො වෙයි. ඉදින් මේ සක්වළගැබ පුරා උන්මනුෂ්යසසමූහයාට1 වෙන වෙන බෙදා දෙතන් නොයෙක් කන බොන දෑ හා සසමාංසය අඩු නො වෙයි. වඩවඩා ඉදිරි ව තිබෙයි. මා උපයා සොයා රැස් කරන දෙයෙකුත්2 නො වෙයි. ඇසින් දැක කන බොන දෙය හා සසමාංස ඔබට දෙන්ට දන්නා විනා මේ හැම උපදින්ට කාරනා මේ ය යි නො දනිමි. දිවස් ඇති ස්වාමිදරුවනට දැනේ නම් පරීක්ෂාි කොට වදාළ මැනැවැයි කීහ. ධම්මදින්නමහතෙරුන්වහන්සේ එතන්හි ම වැඩහිඳ දිවයින් ඒ සිටාණන්ගේ පෙරැ විසූ කඳපිළිවෙළ බලනසේක් මේ මහාභද්රාකල්පයට කප්ලක්ෂායෙකින් මත්තෙහි ලොවැ පහළ වූ පදුමුත්තර නම් බුදුනු සමයෙහි දුන්නා වූ දානය දැක සිටාණන් ට ඒ බව ප්රේකාශ කොට දක්වනසේක් :-

        “	භික්ඛුස්සෙකස්ස ත්වංක පුබ්බේ, සසමංසෙත සංයුතං,

භත්තං දත්වාි තථෙකස්ස, භික්ඛු නො ‍ පුන එකදා,

               ඝතසක්ඛරසම්පුණණං, මධුරං පුවඛජ්ජ කං,

දත්වා දානං පසීදිත්වාො,3 එවං ත්වං, පණ්ධිං අකා.

             එතෙහි පුඤ්ඤකම්මෙහි,4 උප්පන්නුප්පන්තජාතියං,

සසම සඤ්ච පුවඤ්ච , අක්ඛයා හොන්තු5 මෙ ඉමෙ.

             ඉදං තෙ වරිතං ආසි, භවතො පුබ්බජාතියං,

ඨානොපවිතපුඤ්ඤස්ස, විපුලිං ඵලමිදියං.

             දෙහි දානම්පි සද්ධාය, මා පාපමකරා ඛරං,6

යථාබලම්පි හො සීලං, පාලෙහි විමලං සදා”*

යනාදීන් එම්බා සිටාණෙනි, මීට ලක්ෂංයක් වන කපැ පියුම තුරා නම් වූ ලොවුතුරා බුදුකෙනකුන්වහන්සේ ලොවැ පහළ වූ සේක. උන්වහන්සේ දෙවිමිනිසුන් සහිත වූ ලොකවාසී සත්ත්වනයන් දහම් නැමැති නැවට නංවා සසර නමැති සයුරෙන් එතෙර7 කොට නිවන් නැමැති අභයපුරයෙහි ගෙනහැර පිහිටුවන‍සේක.

1. මනුෂ්යියන්හට 2. දෙයක් 3. භොජයිත්වාරනසන්තුටෙඨා - (රස) 4. එතෙන පුඤ්ඤකම්මෙන 5. අක්ඛයං හොතූ 6. මා පාපෙකරා ඛරං - (රස.) 7. එතර

* ර්ස්වාහිනියෙහි ගාථා මෙයට වෙනස් ව පෙනේ.

අභයස්ථවිර වර්ගසය 699

එකලැ තෙපි එක්තරා කුලගෙයෙකැ1 ඉපිද ‍ වැඩිවිය පැමිණ දවසෙකැ බණ අසා අටගත්තා වූ ශ්ර්ද්ධා ඇති ව තුනුරුවන් ‍ කෙරෙහි පැහැද වසන්නා වූ අහර2 සිඟා වඩනා පිණ්ඩපාතික භික්ෂූ9 කෙනකුන් දැක පාත්රරය ගෙන ගෙට කැඳවාගෙන ගොස් ඉන්ට සලස්වා සසමාංසසහිත වූ ආහාරදානයක් දුන. නැවැත එක් දවසෙකැ භික්ෂූාකෙනෙකුන් වහන්ිසේ දැක ගිතෙල් හා උක්පැණි සහිත වූ අවුඵවත් වැළැඳවුව. මෙසේ මෙ කි දෙය වළඳවා මේ කුශලයෙන් උපනුපන්ජාතියෙහි සැප සේ දෙව්මිනිස් සැපත් ලැබෙම් ව යි3 සියල්ලවුන් කෙරෙහි අග්ර වෙම්ව යි, අපමණ වූ උපභොග පරිභොග සම්පත් ලැබෙම්ව යි3 මහත් වූ යසස් තේජස් ඇති වෙම්ව යි4 සසරැ සරිසරා ඇවිදිනා වූ මම යම් කලෙකැ මිනිස් ලොවැ උපදිම් නම් එකල්හි සසමාංස හා පූපවර්ගදයෝ ඇම දවස් ම අඩු නො ව5 උපදිත්ව යි කියා මේ තොප කල්හි කළ ප්රාපර්ථනාව ය.

සිල්වත් ගුණවත් සඞඝරත්නය උදෙසා දුන්නා වූ දානමය කුශලයෙන් මෙසේ මේ විපාකප්රසවාහය6 ලදුව. එසේ හෙයින් වඩ වඩා සිත් පහදවාගෙන කුසල් කරව . අකුසල්7 නො කරව්. සරණශීලාදි වූ ශීලයෙන් තමහට පිළිවන් ශීලයක් අප්රවමාද ව රක්ෂා් කරව යි මෙසේ සිටාණන්ගේ පූර්වමචරිතය ප්රවකාශ කොට බණ වදාරා ‍ විශෙෂයෙන් කුශලක්රිවයාවෙහි යොදා හුනස්නෙන් නැඟී සෙසු භික්ෂූනන් හා සමඟ විහාරයට වැඩිසේක. එතැන් පටන් සිටාණෝ පර්ෂමත් හා සමඟ වඩ වඩා දන් දෙමින් නිරන්තරයෙන්පන්සිල් රැක පොහොයැ ‍ පෙහෙවස් රැක ජිවිතාවසානයෙහි පර්ෂ ත් හා සමඟ දෙව්ලොවැ උපන්හ.

මෙසේ අසඞඛ්යඩ ගණන් කපින් මත්තෙහි කරන ලද්දා වු ස්වල්පමාත්රි වු කුශලය පවා නො නස්සේ ය යි දැන සසරැ මෙසේ සැප කැමැති සත්ත්වායන් විසින් අප්රයමාද ව කුශලධර්මේයෙහි යෙදී දවස් හළ මැනැවි.8 කියන ලද මැයි  :-

“ අසඞඛ්කප්පාන’පි මත්ථ කස්මිං කතපුඤ්ඤකම්මමපි න නස්සතී’ ති, මනත්ථ්වාන පුඤ්ඤස්ස විපාකමිච්ඡ තා ජහාථ දිවසං කුසලෙන ධීරා” යී

මේ මෙහි දෙව ධම්මදින්‍‍නත්ථෙකරවස්තු ව ය. ___________

1. කුලයෙක 2. වසන්නා වූ තෙපි අහර 3. ලැබේව යි 4. වේවයි 5. අනුභව 6. විපාකය 7. අකුශලයෙක් 8. අළ මැනවි.

700 සද්ධර්මාවලංකාරය

79. ගාමදාරිකාවසුතුව

තවද මෙහි තුන් වන ගාමදාරිකා වස්තුව නම් කවරැ යත? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරයට දකුණුදිග්භාගයෙහි බ්රුහ්මණාවාල නම් ගමෙක්1 විය. එහි වසන මනුෂ්යපයෝ එකතැනෙකැ සී සා වත්තක් ඉදි කොට උඳු වපුළහ. ඉක්බිති ගම්වැසි මනුෂ්ය්යෝ උඳු පැසුණු කල්හි උඳු කඩම්හ යි යන්නාහු එකල2 වැසි නැති මහනියං අවදිය හෙයින් බොන්නට පැන් ඇරගෙන ගොස් එක්තැනෙකැ තුබූහ. 3 එකලැ ගාමන්ත සෙනාසන්නයෙහි වසන භික්ෂූ_කෙනෙකුන්වහන්සේ පිපාසාධික හෙයින් බොහෝදෙනා සිටි තැන්හි පැන් ලැබෙන්නේ වේ දැයි සිතා එ තන්හි වැඩිසේක. එකල්හි එක් ගම්දැරියක් පිපාසායෙන් කලාන්ත ව මිරිකුණා වූ ශරීර ඇති උන්වහන්සේ දැක උපන්නා වූ ශ්රාද්ධාවෙන් කිසිකෙනකුන්ට4 නොහඟවා කළයෙහි තුබූ පැන් තෙරුනුවහනසේට පිළිගන්වා සිත් පහදවා ගෙන ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ වඩනා දිනාව බල බලා පහන් සිතින් වැඳ වැඳ සිටියා ය.

එකල්හි උඳු කඩන ‍ මනුෂයෝ ඇවිත් කළයේ පැන් නැති හෙයින් මේ ක‍ළයෙන් පැන් ගත්තෝ කවුරු දැයි විචාළහ. එකලැ කුමාරිකාවෝ ස්වාමිනි, පැන්පිපාසයෙන් වැඩි තෙරකෙනකුන් වහන්සේ දැක පිළිගන්වාපීමි කීහ. එ බස ආස මනුෂ්යරයෝ අප බොන්නට ගෙනා පැන් අපට නො හඟවා භික්ෂූනකෙනකුන් වහන්සේට දිපීමි කියයි; මෑගේ ශ්රැද්ධාවක් බලව යි කුමාරිකාවන්ට නින්දා බැණ කිපී අපි හැම අව්සුළන්දෙකින් වියළි පිපාසා ඉවසිය නො හෙම්හ; අපට යුහු ව පැන් ගෙනෙව යි. කියා කුමාරිකාවන් හා ඩබර ‍ කළහ. එකලැ කුමාරිකාවෝ උන්හැම කෙනෙක් දෙඩුවත් ආක්රෝශපරිභව බිණුවත් එ බසට නො කිපී තමන් දුන් දානය ම සිතසිතා සතුටුසතුටු ව කළය ගෙන උඳුකඩන්නවුන්ට පැන් ගෙනෙමි යි සිතා තමන්ගේ ශ්ර්ද්ධාව ආවර්ජළනා කොට උඳුකෙතදිසාව බැලූහ. එකල්හි උන්ගේ ශ්රීද්ධාබලයෙන් මහපොළොව බිඳගෙන ස්ඵටිකාමාණික්ය්යක් මෙන් මහත් දියබුබුලෙක් උඩැ නැගී වට පැතිර වතුරු ගෙන දිවන්නට වන 5 අහෝ! කුමාරිකාවන්ගේ ශ්ර්ද්ධාමහත්ත්වඋය

1. බ්රගහ්මණාමොලගාමො - (සහ) - බ්රගහ්ම චොල - රසවාහිනියෙහි ද මෙසේ යි 2. එකලට 3. තිබුහ 4. එත් 5. පටන්ගත 6. මහන්ත්වකය

අභයස්ථ වර්ග ය 701

ආශ්චය්ය් ්ර මැයි. එක භික්ෂුරකෙනකුන් වහන්සේට පැන් ම පමක් දන් දී එ දවස් ‍ම ක්ෂචය නොවන්නේ වූ පැන් පොකුණක් ලද්දාහු1 මැයි. හේ එසේ ම ය.

දන් දීමට ශ්රෂද්ධාව ම මුල් වන්නේ ය. සියලු සම්පත් ලැබීමට ශ්රෙද්ධාව ම මුල් වන්නේ ය යි සැදැහැයෙන් දෙන ලද ස්වල්පමාත්රද වූ දානයෙන් විනමුත් කල් නො යවා එ ම විගසැ ම විපාක දෙයි. සියලු දිව්යෂමනුෂ්යනසම්පත් ලැබිමට දානය මූලකාරණ වන්නේ ය. දානය නම් ජාතියෙන් ජාතියට එක් ව යන්නා වූ නිධානයක් හා සමාන ය. සියලු ලොක වාසින් තමාගේ වශගත්ව්යට පමුණුවන දිව්යයමන්ත්රවයක් හා සමාන ය. දිව්ය් ඖෂගත්වවයක් හා සමාන ය. ආපදාත්ථායට සහාය ව සිටිනා එකාත්මික මිත්රරයකු හා සමාන ය. කැමැති කැමැති වස්තු ප්රිදානය කරන සිතුමිණිරුවන්ක් හා සමාන ය. දානය නම් භද්ර ඝටයක් හා සමාන ය. දානය නම් එකාන්තයෙන් ම කලපවෘක්ෂායක් හා සමාන ය. එබැවින් ඒ කුමාරිකාවෝ සැදැහැයෙන් ‍ෙමසේ පැන් පමණක් දන් දී එ ම ඇසිල්ලෙහි ම ක්ෂැය නොවන්නා වූ සිහිල් මිහිරි සුවඳ ජලධාරාවක්2 ලද්දාහු ම ය. එසේ හෙයින් උත්තම ය. මධ්ය ම ය. අඩම ය යි නො තිසා. තිරිසනුන් පටන් සියල්ලවුන්ට ම ආදිම්යානවසාන යන ත්රි.විධ චෙතනා‍වන් සුද්ධ කොට ශ්රනද්ධා පෙරදැරි ව හැමකල්හි දන් දිය යුත්තේ ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	සද්ධාව මූලං දානස්ස, සද්ධාමුලා හි සම්පදා, 

සද්දෙන කතමප්පමපි, දානං හොති අකාලිකං.

දානං නිදානං සග්ගස්ස, නිධානං අනුගාමික., සබ්බලොකවසීකාරං, මන්තං තං පරමොසධං.

ආපදාසු සහායො තං, කාමදො මණිමුත්තමො, දානං භද්දඝටො කා‍මං, දානං වෙ සුරපාදපං.

පානියමත්තං සද්ධාය, දත්ථා නෙසා කුමාරිකා, මුහුතෙත්නෙව යාලත්ථස, අක්ඛයං සීතලොදකං.

දාතබ්බං හි සදා දානං, උත්තමාධම්මජඣිමෙ, ‍ආදිමජඣාවසානම්හි, සද්ධංච පුරතො කරෙ” යී.

මෙසේ ඒ කුමාරිකාවෝ දිවන්නා වූ ජලධාරාව දැක සතුටු සිත් ඇතිව අභිප්රාකය වූ පරිද්දෙන් ඉස් සෝධා3 නහා පැන් බී

1. ලද්දේ 2. සිහිල් වු ද මිහිරි සුවඳ 3. සෝදා.

702 සද්ධර්මාේලඞකාරය

පැන්කළය ඇරැගෙන අවුත් පිපාසිතමනුෂ්ය්යන්ට පැන් දුන්හ.1 එබඳු ජලධාරාව සෙස්සවුන්ට නො පෙනෙයි. කුමාරිකාවන්ට ම පෙනෙයි.2 එසේ හෙයින් කුමාරිකාවෝ නැවැත නැවැතත් ගොස් ස්නානය කෙරෙති. පැන් බොති. කළයෙන් පැන් ගෙනවුත් මිනිසුන්ට දෙති, ඒ දැක මනුෂ්ය යෝ මැතැනැ අපි පළමු පැනක්2 නුදුටුම්හ. මෑණියෙනි, තෙපි කොයින් ඉස් සෝධා නහා පැන් බී එව් ද? ඒ අපටත් පැන් ඇති තැන් දක්වාලව යි කීහ. එ බස් අසා කුමාරිකාවෝ සතුටු සිත් ඇති ව ඉදින් මේ ජලය මාගේ කුශලානුභාවයෙන් උපන්නේ වී නම් ඒ ජලය සියලු ම මනුෂ්ය යන් හා ඌරන් මුවන් පක්ෂීේන් ඇතුළු වූ සියලු සිවුපා සතුන් විසින් ප්රලයොජන විඳින්ට සුදුසු පරිද්දෙන් පෙන්ව යි සිතූහ.

එකෙණෙහි කුමාරිකාවන්ගේ ශ්ර ද්ධාබලයෙන් ජලය විශෙෂයෙන් ගෙන දිවන පෙණබුබුලුමාලාවෙන් හා මහත් වෙගයෙන් බිඳි බිඳි උඩැ නැගෙන උත්තුඞගතරඞගමාලාවෙන් හා මුතුපතර ඉස්නා සේ දසදිගැ විසින් පවත්නා ජලකර්ණිකාවෙන් ආකීර්ණහ ව පෙළින් පෙළැ බිඳිබිඳී දිව ජලධාරාඝොෂාවෙන් එක් ඝොෂ ව දිවන්නා වූ මහත් ගඞගාප්ර වාහය දැක. මහත් වූ ආශ්චය්ය්ඝොෂ අද්භූතයට පැමිණියා වූ සිත් ඇති මනුෂ්ය්හෝ අහෝ! මුන් විසින් දෙන ලද්දා වූ දානයෙහි ආනිසංසයක් බලව මුන් දුන්නා වූ දානය ඉඳුරා සැදැ‍හරයෙන් සිල්වතුන් කෙරෙහි ම පිහිටුවන ලද්දේ ම ය යි කුමාරිකාවන්ට ප්ර ශංසා කෙරෙමින් තුමු තුමු ද ඉස් සෝධා නහා පැන් බි ගියහ. එයින් මෑතභාගයෙහි මනුෂ්යෙයෝ එ තන්හි අළුත් ගමක් කළහ. ඒ ගමට “උඳන්පිටය4 යි” නම් විය. පසු ව එ ම ජලය නිසා එතන්හි මහත් විහාරයක් කරවූහ. ඒ කුමාරිකාවෝ ජිවිතාන්තය දක්වා බොහෝ කුසල් කොට දෙව්ලොවැ උපන්හ.

එකලැ දිව්ය ලොකයෙහි උපන් උන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් නානාප්රරකාර ඵලපල්ලව5 කුසුමයෙන් සශ්රීභක වූ දිව්ය‍වෘක්ෂය පඬ්ක්තීන් ප්ර තිමණ්ඩිත වූ උද්යාලනමාලාවෙන් විභූසිත ව පස්පිය‍ුමෙන් සැදුම් ලත්6 මිහිරි ජලය පිරී සිටින පොකුණු පතැස් ආදියෙන් සැරැහී7 නොයෙක් දහස්ගණන් දෙවඟනන් විසින් ගසත පිමිනා ලද භෙරිතූය්ය්ැහීනාදයෙන් එකාලොහල ව නටන ගී කියන නොයෙක් සිගගණන් දිව්ය නාටික‍ාවන් විසින් ආකීර්ණක වූ දොළොස්යොදුන් දිව්යනවිමානයෙක් පහළ විය. උන්ගේ

1. දුන්නාහ 2. පෙනේ 3. පැන් 4. උදන්විට - මාසපිට්ඨියො (සප.) මාසපිට්ඨි ගාමංග - (රස) 5. - පලු පල්ලව - 6. සැදි 7. සැරසී

අභයස්ථවිර වර්ග ය 703

පූර්වථකුශල ප්රයකාශ කරනු පිණිස දිව්ය මය සුවඳ ජලයෙන් පිපුණා වූ ස්වර්ණ-ඝටයෙක් ද ‍එහි ම පහළ විය. ඒ සුවඳදිය පිරි පූර්ණයඝටය දිව්යපස්ත්රිණය යන එන යම් ම තැනකට එක් ව ම නික්මෙයි. දෙදෙව්ලොවැ දෙවියන් පිරිවරා ඇවිත් පරිභොග කළත් ක්ෂ්ය නොවන්නේ ම ය.

‍මෙසේ ශ්රමද්ධාවන්ත සත්පුරුෂජනයෝ පැන් පමණක් දන් දී තමන්ගේ චිත්තසුද්ධිබලයෙන් මහත් වූ ශ්රීස විභුති විඳිනාහු ම ය. ඊට වඩා මහදන් දුන්නා වූ ශ්ර්ද්ධාවන්ත මහාතමයන් ලබන ශ්රීව විභුතිය බුදු නො වි කවෙර නම් සත්ත=වකෙනෙක් කෙසේ කියා නිමවත් ද?1 මේ තෙකැයි කියා නිමවිය නොහැක්කේ ය.

කියන ලද මැයි :-

“සද්ධාය එවං සුජනා ‘ප්පදානං සත්වාංන වින්ද්න්ති මහාවිභූතිං, සක්කොති කො වනතුමසෙයිත්වා‍ අබුද්ධසත්තො බහුදායකස්ස” යී

මෙ මෙහි තුන් වන ගාමදාරිකාවස්තු ව ය.

80 ධම්මා වස්තුව

තව ද මෙහි සතර වන ධම්මා2 වස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දත යුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි ලජ්ජිතිස්ස නම් රජ්ජුරුවන් රාජ්ය? කරන කල්හි රුහුණුරටැ ගිරිතම්බලතිස්පවු 3 නම් ‍ෙවහෙරැවෙසන භික්ෂූ න්වහන්සේ සිගන්ට වඩනා සිව නම්4 ගමෙක් විය. ඒ ගමැ එක් දුප්පත් ස්ත්රිියක් අනුන්ට දර පලා පැන්5 ආදිය ගෙනෙමින් වී පහරිමින් පිදුරු සලමින් කළවිටිවලැ පාවර කාගියවි බලා ලනිමින් මෙසේ දුඃඛජිවිකාවෙන් දවස් යවයි. ඒ ස්ත්රීැ මෑතභාගයෙහි බැළමෙහෙ කොට වස්ත්ර්යක් උපදවා ගෙන මෙසේ සිතූ ය.6 රාග නමැති ගින්නෙන් දවන7 ලදු ව වෙෂ නැමැති රාක්ෂරසයා විසින් පීඩාවට පැමිණ මොහයෙන් මුඪ ව බොහෝ කලක් චුතිප්රෙතිසන්ධි්වශයෙන් සසරැ ඇවිද්දෙමි. මතු සැපක්8 ලබන්ට නිසි කුසලයක් එකාන්තයෙන් ම

1. නිමවාද 2. ධම්මාස - දුග්ගතිත්ථිරයා - (සහ.) 3. ගිරිතිම්බිලි - 4. සිවි 5. පැණි 6. සිතන්නී 7. දන 8. සැප.

704 සද්ධර්මා ලඞකාරය

නොකෙළෙම් වන. 1 එකාවන් පව් කෙළෙම් වන. එසේ හෙයින් 2 මම අනුන්ගේගෙයි බැළ මෙහෙ කොට දුක සේ ජිවත් වෙමි . සැපයෙක් නම් මට අහසට පොළොව සේ දුර ය. දැන බුදේධොත්පාදකාලයත් විය. ධර්මහයත් ලොකයෙහි පවතිමින් සිටියේ ය. පිරිසිදු නිර්‍මල වූ සීල නැමැති සුදු වැලිතලා ඇති ධුතගුණ නැමැති සඞඛමාලාවන් ඇති ත්රිැවිධසන්තොෂ නැමැති ජලයෙන් පිරුණා වූ ශමථවිදර්ශමනා නැමැති රළපතර ඇති ප්රරධන්වීය්ය් ජ නැමැති මස්කැසුප් ආදීන් ගැවැසීගත්ත් වු ප්රාඥා නැමැති සාර වූ රත්නයන් ඇති ධර්ම 3 නැමැති සමුද්ර්ය ද දසවිධරත්නයන්ට උත්පත්තිස්ථාන වූ මහාසමුද්රයය සේ ශීල සමාද්ධ්යාාදි ගුණධර්මම නැමැති රත්නයෙන් සමෘද්ධ වූ සඞඝ නැමැති සමුද්ර ය ද අඩු නො ව පවතිමින් සිටියේ ය.

එසේ ‍ෙහයින් කියන ලද :-

       “තායො අපායා ආරුප්පාසඤ්ඤං පච්චන්තිමම්පි ව,

පඤ්වින්රි්නය යානං වෙකල්ලං, මිච්ඡාදිට්ඨි ච දාරුණා” *

රාගානලෙන සංදඩ්ඪා, දොසරකඛසපීළිතා, මොහෙන මුච්ඡිතා හුන්ධා , සංසාරෙ සංසරිං4 චිරංග

නාකතං නු5 පුරෙ පුඤ්ඤං, කිඤ්චි ආයතිකාරණං, 6 කතං නූන මයා පාපමප්පහොගස්ස කාරණා.

තසමාහං පරගෙහෙසු, හතිං කත්වාින කිච්ඡතො, ජිවිස්සාමි සුඛං මය්හං, නහතො 7 පඨවී යථා.

බුද්ධුප්පාදෝ අයං දානි, ධම්මො ලොකෙ සුදිප්පති, බුද්ධපුත්තා ච ලොකස්මිං, වත්තන්ති ගුණසාගරා” 8

යනාදීන් දක්වනා ලද අෂ්ට දුෂ්ටක්ෂතණයෙන් විනිර්මුක්ත වූ නව වන බුද්දොත්පාදක්ෂ ණය මා විසින් ලබන ලද. මෙසේ වූ ක්ෂනණසම්පත්තියක් ලද්දා වූ මා විසින් දැන් මාගේ ආත්මය ගොඩැ නගාගත නුහුණුයෙම් වී නම් මේ අසාර වූ සංසාර නැමැති මහාසාගරයෙහි ගිලී කවර දවසෙකැ හිස ඔසවා ගත හෙම් ද? අනුන්ට බැළමෙහෙ කොට දුක‍ සේ උපදවාගත් මාගේ එක වස්ත්රගයෙක් ඇත. ඒ වස්ත්ර ය දන් දී එහි කුශලඵලය මහනැවක්

1. නම් 2. කෙළෙම්නම් මතුන් දුක්වන් නේ ය. 3. සඞඝ - (ඇතැම්) 4. සංසරං 5. නාකන්නූත 6. - කාරණා 7. නහොතො 8 - සාගරං

* මේ ගාථාව මුදිත රසවාහිනියෙහි නැත. සද්ධම්මොපායනයෙහි තිබේ.

අභයස්ථවිර වර්ගය 705

‍කොට ගෙන ඒ මට පිහිට කොට ගෙන සංසාර නැමැති1 සාගරයෙන් ගොඩැ නැංග මැනැවැයි සිතා ඒ ධම්මා නම් උපාසිකාවෝ සඞඝයාවහන්සේ උදෙසා ඒ වස්ත්රැය දුන්හ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	ඛණො කාමං මයා ලද්ධො, ඉදානත්තං2 න උද්ධරෙ,

සංසාරෙසු නිමුග්ගාහං, කදා සීසං සමුක්ඛිපෙ.

දුක්ඛෙනුප්පාදිතං එකං, සාටකං මම විජ්ජති, තෙන ‘දානි කරිස්සාමි, පතිට්ඨං භවසාකගරෙ.

ඉති වින්තිය සා ධම්මා, සඞඝමුද්දිස්ස තං තදා, අදා සද්ධාය දානස්ස, සද්දහන්තී පහප්ඵලං”යී.

එකලැ3 ගිරිතිම්බිලතිස්පවු නම් විහාරයෙහි පන්සියයක් දෙනාවහන්සේ වස විසූසේක. ඉක්බිති භික්ෂූපන්වහන්සේ සීව නම් ගමට බොහෝ සේ සිඟා වඩනාසේක. එකල්හි ධම්මා නම් ස්ත්රී තමහට උපන්නා වු ශ්ර ද්ධාව නො පසුබස්වා තමාගේ ඒ වස්ත්ර ය ගෙන භොජනශාලාවට ගොස් එක් භික්ෂුීකෙනකුන් වහන්සේට කියන්නී ස්වාමීනි, මේ වස්ත්රලය විහාරයෙහි වස් විසූ ඇමදෙනාවහන්සේට වස්සාවාසික කොට දෙමි. නුඹවහන්සේ ඔබැ ගොසින් දුක්පත් බව ද මේ වස්ත්රිය මහත් වූ ආයාසයෙන් උපදවා‍ගත් බව ද භික්ෂූමන් වහන්සේට කියා දුන මැනැවැයි උන් වහන්සේ අතට වස්ත්රඔය දී මහත් වූ සන්තොෂයෙන් පිනපිනා ගෙට ගියා ය. උන්වහන්සේ ඒ වස්ත්රොය ගෙන විහාරයට ගොස් එ තන්හි රැස් වූ භික්ෂූ න්වහන්සේට ඒ ස්ත්රි‍ය කී සැලැස්ම කියා ස්වාමීනි, මේ වස්ත්ර ය සිවුරක් කොට පොරොවන්ට4 නිසි කෙනකුන් වහන්සේට දුන මැනැවැයි කියා සඞළයා වහන්සේට වස්ත්ර්ය දුන්සේකග

එ බස් ආස හැමදෙනාවහන්සේ අතුරෙන් එක්කෙනකුන් වහන්සේ ස්වාමිනි, මට මේ වස්ත්රකය තුන්මසකට දුන මැනැව. මම මේ වස්ත්ර ය පොරවමි යි වදාළසේක. එ බස් අසා අනික් කෙනකුන්වහන්සේ දෙමසකට දුන මැනැවැයි කීසේක. අනික් කෙනකුන්වහන්සේ මසකට දුන මැනැවැයි කීසේක. එක් කෙනකුන්වහන්සේ දවසකට දුන මැනැවැයි කීසේක. එක් කෙනෙකුන්වහන්සේ පස්දවසකට දුන මැනැවැයි

1. මහනැවක් කොට ගෙන සංසාර නැමැති 2. ඉදාතනය ග 3. මෙසේ එකල 4. පෙරෝනට

706 සද්ධර්මා ලඞකාරය

කීසේක. මෙසේ මාසාදිවසයෙන් කල් පිරිහෙළා ක්රදමයෙන් එක් කෙනකුන්වහන්සේ මට එක් දවසකට දුන මැනැවැ, මම මේ වස්ත්රනය පෙරවමි කීසේක. එකල භික්ෂූ න්වහනසේ උන්වහන්සේට වස්ත්ර්ය දනුසේක. උන්වහන්සේ එ ම වස්ත්රභය ගෙන දාවලු කඩා ගෙත්තම් කොට රඳන් ‍කොට කප්බින්දු ඔබා සිවුරු පෙරව සක්මනට නැඟී භාවනා කෙරෙමින් ඉදිරියට වඩනාසේක් සත් වන පියවර නො ඉක්මෙන තෙක් කෙලෙස් සතුරන් ජය ගෙන රහත් ව ඒ සිවුර සෝධා දෙව දවස් භික්ෂූලන්වහන්සේට දුන්සේක. අනික් කෙ‍නකුන්වහනසේ ඒ සිවුර ගෙන පෙරව සක්මනට නැගී එපරිද්දෙන් ම රහත් වූසේක. මෙ ම ක්ර මයෙන් ඒ සිවුර නිසා වස් ඇතුළතැ පන්සියයක් දොනාවහන්සේ රහත් වූසේක.

ඉක්බිති ලජ්ජාතිස්සරජ්ජුරුවෝ මහපවුරුණුදවස් රජ ගෙන් නානාවස්ත්රහ ගෙන විහාරයෙහි වියන් බඳවා පිළි තොරණ, රඹතොරණ, පෙතිතොරණ, මල්තොරණ, ආදීන් ඒ ඒ තැන සරහා ලවා ධජපතාකා නංවා විහාර අලඞකාර කරව යි මනුෂ්ය යන්ට නියොග කළහ. එපරිද්දෙන් ම ඔහු1 විහාරය අලඞකාර ‍කොට සැරැසූහ. භික්ෂූහන්වහන්සේ ද විහාරය සරහනසේක් ඒ සිවුර ගෙන මේ සිවුර බොහෝ භික්ෂූනන්ගේ කෙ‍ලෙස්සතුරන් බිඳ පැලැවීමට2 කාරණ3 වී ය යි කියා සක්මන් මළුවට නැගෙන දොරකඩැ ධජයක් කොට බැඳැවූසේක එකලැ රජ්ජුරුවෝ විහාරයට ගොස් සක්මන්මළුව දොරකඩැ ඔසවා බඳනා ලද ඒ අභීත්ධ්වජය දැක මා විසින් නීලාපීතාදි වූ නානාවස්ත්රද එල්වන ලද. ඒ හැම අප්ර්කාශ ව තිබෙන ඒ ඒ තැනැ බැඳ කුමක් පිණිස මේ කන්ථකඩ4 ඉදිරිපිටැ බැඳැවූ දැයි ආරාමිකයන් විචාළහ. එකලැ ආරාමිකයෝ දෙවයන් වහන්ස, සඞඝයාවහන්සේ තමන්වහන්සේට බොහෝ උපකාර වූ අභීත්ධ්වජ ය යි කියකියා මෙ‍තන්හි බැඳැවූසේකැයි කීහ.

මින් සඞඝයාවහන්සේට කවර උපකාරයෙක් වී දැයි රජ්ජුරුවන් විචාළ කල්හි දෙවයන්වහන්ස, අපි නො දනුම්හ, සඞඝයාවහන්සේ ම දන්නාසේකැයි කීහ. එකලැ රජ්ජුරුවෝ සඞඝායාවහන්සේ කරා එළැඹ එකත්පස් ව හිඳ ස්වාමීනි, තෙල සිවුර සංඝයාවහන්සේට බොහෝ උපකාර වි ය යි කියති.

1. ඔවුහු (මුද්රිාත) 2. පැළැඳවීමට - පැළැඹිවීමට 3. කාරණා 4. මේ කඩ - (පාළි “නන්තක” යන්න “කන්ථකඩ” යි පිටපත්හි එයි. මෙහි පණ්ඩ රඞගවස්තුයෙහි ද මේ එයි.

අභයස්ථවිර වර්ගය 707

ඊට කාරණා කවරේ දැයි විචාළහ. සඞඝයාවහන්සේ මහරජ, මේ සිවුර නිසා මේ වස් ඇතුළතැ ම පන්සියයක් භික්ෂූ හු රහත් බවට පැමිණියහ. එසේ හෙයින් භික්ෂුුන්ට මේ සිවුර බොහෝ උපකාර වී ය යි වදාරා සිවුරෙහි ගුණ කියනසේක් මලමුත්රළ වැකීමෙන් අපවිත්රක ව දමන ලද්දා වූ කඩරෙද්දක් වී නමුත් දුටු කලැ ඉදින් පළමු සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූ න් විසින් ප්ර යෝජනය විඳි සිවුරුකඩෙක් වී නම්1 අනාදර නො කළම නා ම ය.2 එසේ වූ සිවුරුකඩ අඥනසත්ත්වයයන් පයින් මැඩ අනාදර අපවිත්රන නොකරන සේ යහපත් තැරනකැ තබා වැඳ පුදා ආදර කටයුත්තේ ම ය. එසේ වැඳ පුදා ආදර කිරී‍ම නිවන් අවසන් කොට සියලු දෙවිමිනිස්සැපත් සාධා දෙන්සේ ම ය. එසේ හෙයින් මහරජ, කඩකැබැලි3 එක් කොට ගෙත්තම් කළ ද ඉතා ස්ථූල වූ යම් තෙල අභිත්ධ්වජයෙක් බඳනා ලද්දේ ද, ඒ අභිත්ධ්වජය රහතන් විසින් පර‍ිභොග කරන ලද හෙයින් පූජාසත්කාරයට සුදුස ය යි වදාළසේක.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“මක්ඛිතං4 මලමු‍ත්තෙහි, අපිද්ධං පිලොතිකං, දිස්වා ඉසිද්ධජං යත්ථ‍, කරණියො න ‘නාදරො.

පාපෙත්වාස පන තං ඛෙමං, වන්දයමානෙන ජන්තුනා, ආදරො එව කාතබ්බො, තං හොති අරහද්ධජං.

සොයං සො නහතකො 5 රාජ, උසයිතො අරහද්ධ‍ජො, පරිභුත්තොරහන්තෙහි, තස්මා සො පූජනාරහො” යී

මෙසේ ඒ සිවුරෙහි වි‍ෙශෂගුණ දක්වා බණ වදාළසේක. ඒ අසා අන්තුෂ්ට වූ රජ්ජුරුවෝ මේ සිවුර දන්නෝ කවුරු දැයි විචාළහ. එබස් අසා භික්ෂූ න්වහන්සේ මහරජ, සීව නම් ගැමැ ඉතා දිළිඳු ධම්මා නම් උපාසිකාකෙනෙක් දුන්නු ය යි වදාළ සේක. එබස් ආස රජ්ජුරුවෝ ඒ ධම්මා නම් උපාසිකාවන් ‍ෙගන්වාගෙන උන්ට බොහෝ සම්පත් හා සීව නම් ගම උන්ට ම බත්ගම් කොට දුන්හ. එතැන්පෙටන් ඒ ගම “ධම්මසීව” නම් ගම ය යි6 ප්රපසිද්ධ විය . රජ්ජුරුවෝ එතැන් පටන් ධම්මාවන් දූ තනතුරෙහි තබා බොහෝ සම්පත්7 දුන්හ. එ වක් පටන් ඒ උපාසිකාවෝ දන් දී සිල් රැක ජිවිතාවසාන යෙහි දෙව්ලොවැ උපන්හ.

මෙසේ එකල්හි පියසීලි වූ සිල්වත් සඞඝයාවහන්සේට දුක්පත් ගැහැනි දුන්නා වූ වස්ත්රීදානයෙහි අනුභාවය ඉතා

1. වී නමුත් 2. නො කළ මැනැව 3. කඩ කැබැලි 4. මක්කත්තං 5. කනඟකෝ 6. ධම සීව ග්රාෙමය යි. 7. තබා යසස්.

708 සද්ධර්මා ලඞකාරය

ආහ්චය්ය්සද් ම ය. ඒ ජන්මයෙහි ඒ ධම්මා නම් ස්ත්රීම බොහෝ සම්පත් ලැබ දෙව්ලොවැ උපන්නී ය. එ ම වස්ත්රකය නිසා පන්සියයක් භික්ෂූසන්වහන්සේ ද රහත්බවට පැමිණිසේක.

කියන ලද මියි :-

      “අහොනුභාවං කපණාය1 දින්න

වත්ථ ස්ස සංඝස්ස පුපෙසලස්ස, ලද්ධාසි ධම්මා භවභොගසම්පදං, භික්බුපි බිණාසවතං ගතාසුං”යී

මේ මෙහි සතර වන ධම්මාවස්තුව ය. _______

81. කිඤ්චිසඞඝයාවස්තුව

තවද මෙහි පස් වන කිඤ්චිසඞඝයාවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලංකාද්වීපයෙහි කලකැන්දේවතිස්2 නම් රජ්ජුරුවන් රාජ්යහය කරන කල්හි අනුරාධපුරනුවරැ සංඝ3 නම් අමාත්ය යෙක් විය. ඕහට රජ්ජුරුවෝ රුහුණු මාගම බත්ගම් කොට දුන්හ. එකලැ ඒ අමාත්යජයා තමාගේ මල් වූ චූලසඞඝ4 අමාත්යන නම් වු මලණුකෙ‍නකුන් කැඳවා තෙපි රජ්ජුරුවන් වහන්සේ සමිපයෙහි සිටි සේවය කරව යි කියා රජුනුවරැ රඳවා තුමු මාගමට ගොස් වාසය කෙරෙයි. එකල්හි උන්ගේ කිඤ්චිසඞඝා 5 නම් එක් දියණිකෙනෙක් වූහ. ඌ තුමු ඉතා රූපසම්පන්නයහ. දිව්යානඞගනාවනක වැනියහ. උන්ගේ දෙමව්පියෝ ඒ කුමාරිකාවන් සූපශාස්ත්ර යෙහි අභ්යාගස කරවා පිසින සේ ඉගැන්වූහ. එකලැ ඒ කුමාරිකාවන් පළමුකොට පිසූ උපකරණ සඞඝයාවහන්සේට දුන්හ. එතැන් පටන් කුමාරිකාවෝ බොහෝ ‍ෙස් සඞඝයා5 වහන්සේට බත් මාළු පිස ගෙනෙති. එසේ හෙයින් ඒ කුමාරිකාවන්ට සංඝොපස්ථායිකා ය6 යි කියා ද කියති.

එයින් මෑත භාගයෙහි උන්ගේ පිය වූ සඞඝ නම් අමාත්යකයා දනව්වැසි මනුෂ්යමන්ට බොහෝ පීඩා කොට නොයෙක් වස්තු උදුරා ගනිමින් ව්යාාසන පමුණුවයි. මනුෂ්ය යෝ එ පවත් රජ්ජුරුවන්ට කීහ. රජ්ජුරුවෝ එ බවත් අසා උන්ගේ

1. කපර්ණබය 2. කාකව ණ්ණතිස්ස - (රස.) (කාවන්තිස්ස රජුට “කලකැන් දේව්තිස්, නමෙක් වෙන පොත්හි නො පෙනේ “කලකැන් දෙටතිස්” යි ගොඨාභයරජු පිත් “ජෙට්ඨතිස්ස” රජුට ව්යොවහාත විය.) 3. මහාසඞඝ - (සහ.) 4. කුණ්ඩිකසඞඝ (සහ) 5. කුණ්ඩිසඞඝා 6. සඞෂූපස්ථාසිකා

අභයස්ථවිර වර්ගය 709

මලණුවන් කැඳවා එම්බා, තොපගේ බෑණන්1 දනව්වැසි මනුෂ්යියන් සිත් ගෙන රාජ්ය්් තනාගන්නා ලෙස යවූ2 නියා යහපත. ඌ දැන් රාජ්ය්ය තනන්නා තබා දනව්වැසි මනුෂ්යමයන්ට පීඩා කොට වස්තු උපයා රැස් කෙරෙන්ල එසේ නො කරව යි3 කියා තොපගේ බැණන්ට පතක් ලියා යව යි කීහ. එකලැ චූලසඞඝ අමාත්යසයා එ පවත් ආස තමාගේ බෑනන්ට පතක් ලියා යවනුයේ :-

       “	භාතුනො මෙහිවාදෙත්වාක, පවත්තිං ඉධ පත්ථ ටං,

කථෙමි භාතු රාජානො, සෙවිතබ්බා අව්ඤ්චයා,

නම්මිතා විය රාජානො, වරන්ති4 ජහි භුතලෙ, යමාදිච්චින්දුාමච්චූහි, කුවෙරදහනෙහි ව.

තිට්ඨන්ති5 කෙවි තරවො, දහනා දඩ්ඪකානනෙ, රාජකොපානලාදඩ්ඪා, න තිට්ඨන්ති පරාධිනො.

දූරෙති නාවමන්තබ්බා, රාජානො දීඝබාහුකා, ගණක්න්ති6 සහයා දළහං, දිසං ලොකොපපීළිත.

පක්ඛආතඤ්ච ස්පෙමං, උපකාරිං හිතාවහිං, අභිවඩ්ඪනති7 රාජානො, යසදානාදිනා නරං”

යනාදීන් “මාගේ බෑණනුවන්සේ වැඳ රජුනුවරැ සැළ වූ ස්වරූප කියමි. බෑණන්වහන්ස, තමා සිතැ වඤ්චාවක් නැති ව රජදරුවන්වහන්සේගේ අභිප්රාබය දැන රාජසේවය කටයුත්ගතේ ය, රජදරුවෝ නම් යමරජ්ජුරුවෝ ය සුය්දිජස ව්යජපුත්රරයා ය, චන්ර්්ාතයා ය, මාරයා ය, වෛශ්රවවණයා ය, වහ්නි ය යන මේ සය එක් කොට මවාලූ රූපයක් සේ පොළෝතෙලෙහි ඇවිදිති, හේ එසේ ම ය; යමරජ්ජුරුවෝ සත්ත්ව යන් චුත ව ගොස්තමන් සමීපයට පැමිණි කලැ උන් කළා වූ කුසල් අකුසල් විචාරා උන් කළ කුසලාකුසල් නියාවට පින් කළවුන්9 දිව්යසලොකයට පමුණුවති. අකුසල් කළවුන්ට9 තොප අකුසල් කළ කලැ අප කරන්නේ කිම් දැයි යන විවරක් 10 විනා මුන්ට මෙබඳු නිග්රකහයක් කරව යි නො කියති. එකලැ ඊට නියුක්ත ව උපන් උන්ගේ අකුසල්බලයෙන් පෙනුණා වූ යමපල්හු ගෙන ගොස් වධබන්ධනාදිය කෙරෙති11 රජ දරුවෝ ද සමහර කලෙකැ එපරිද්දෙන් ම කරන කියන හෙයින් යමරජ්ජුරුවන් හා සමාන ය.

1. බෑයන් 2. යැව් 3. නොකරන්ට 4. වරන්තු 5. තිට්ඨත්තු 6. ගණ්හන්තු 7. අභිවඩ්ඪනතූ 8. කළාවුන් 9. කළාවුන්ට 10. විචාරිමක් 11. කරති.

710 සද්ධර්මාරලඞකාරය

සූය්ය්එප දිව්ය පුත්රඪයා මුළුලොවැ ආලොක පතුරවා ප්ර බොධ කළමනා පද්මයන් ප්රධබොධ කරවයි. වියළුවමනා දෙය වියළවයි.1 එපරිද්දෙන් ම රජදරුවෝ යහපත කළවුන් සන්තොෂ කරවති. නපුරු කළවුන් හකුළුවති. එසේ හෙයින් රජ දරුවෝ සූය්ය්්ත දිව්යුපුත්රකයා හා සමාන ය. චන්ර්රුවයා ග්රපහතාරකාවන් පිරිවරා තහොමණ්ඩලයෙහි පැලැඹෙමින් අතිසීතල වූ රශ්මි කදම්බ‍යන් දසදිගැ පතුරුවා ලොකවාසීන් සතුටු කරවයි. එපරිද්දෙන් ම රජදරුවෝ ද මොළොක් වූ සිහිල් වූ ගු‍ණයෙන් ලොකවාසීන් සතුටු කරවා පෘථිවිතලයෙහි පැලැඹෙන හෙයින් චන්ර්‍සීයා වැනියහ. යම් සේ මාරයා කිසි2 දයාවක් නැති ව මැරියයුත්තන් මරා ද, එපරිද්දෙන් ම රජදරුවෝ ද අපරාධ කළ අසත්පුරුෂ‍යන් මරවති. එසේ හෙයින් රජදරුවෝ මාරයා වැනියහ.

යම් සේ වෛශ්රවවණයා මිත්රක ව ඉන්නවුනට නොයෙක් වස්තු දීමෙන් සතුටු කරවා ද? විපක්ෂහ ව ඉන්නවුන්ගේ වස්තු උදුරා ගැන්මෙන් අකුළුවා ද, එපරිද්දෙන් ම රජදරුවෝ ද තමන්ට වසඟ ව ඉන්නවුන්ට වස්තු දී සංග්රසහ කෙරෙති. විරුද්ධ ව ඉන්නවුන්ගේ වස්තු උදුරා ගනිති එසේ හෙයින් රජදරුවෝ නම් වෛශ්රහවණයා හා සමානයහ. යම් සේ වහ්නිය කල්පාන්ත යෙහි සත්ත්වශසංස්කාර සියල්ල ම දවා නැති කෙරේ ද, එපරිද්දෙන් ම රජදරුවෝ ද අපරාධ කළා වූ සියල්ලවුන් ම ගිනි ගසා වද කොට දවති. එසේ හෙයින් රජදරුවෝ නම් ගිනිකඳක් හා සමාන ය. තවද ඒ වහ්නිය එක්කෙනකුන් ම දවයි. රාජ නැමැති වහ්නිය අපරාධ කළවුන් හා එක් ව සිටියවුන් ඇතුළු ව සියලු බන්ධුුවර්ගියා නසන්නේ ය. ළැව්ගිනි ගත් වනයෙහි අතරතුරැ සමහර රුක් ‍නො දා සිටියි. රජදරුවන්ගේ කොප නැමැති ගිනි ගත් මනුෂ්යත නමැති වනයෙහි අපරාධ කළවුන් ගෙන් සිටිනා කෙනෙක් නැත් ම ය.3

රජදරුවන්වහන්සේ දුරැ යි4 නොසිතුව මැනැව. රජදරුවන්ගේ අත ඉතා දිග. තමන් සන්තක රාජ්ය වාසීන්ට පීඩා කරන සතුරන් උන් තැනැ ම ඉඳ අල්වාගනිති. එසේ හෙයින් රාජ්යයය නොනැසුව මැනැව. රාජ්යතවාසීන්ගේ වස්තු නොගත මැනැව. අනුන්ට පීඩා නොකළ මැනැව. රාජප්රනසාදයෙන් සලස්වාලූ ඒ ස්ථානාන්තරය නොපිරිහෙළුව මැනැව. රජදරුවෝ නම් පක්ෂුපාත ප්රෙසම සහිත ව තමන්ට උපකාර කිරීමෙන් සැප ඵලවන්නා වූ සේවක ජනයන්ට නොයෙක් ස්ථානාන්තර දී

1. වියළයි 2. කිපී 3. නැත 4. දුරුයි

අභයස්ථවිර වර්ගය 711

යශඃශ්රීියට පමණුවති. එසේ හෙයින් අපත් නො බලා මෙසේ කිරීම කටයුතු නො වෙයි. මෙ තැන් පටන් රාජකාරියෙහි අප්ර්මාද ව රාජ්යකවාසීන් සිත් ගෙන වාසය කළ මැනැවැයි” අස්නක් ලිය යවූහ.

එකලැ සඞඝ නම් අමාත්යරයා මලණුවන් යවු පත්අස්න අසා මාගේ මලණුවෝ රජ්ජුරුවන් වහන්සේගේ අභිප්රාරය දැන් මේ අස්න එවුහ. රජ්ජුරුවන් වහන්සේ අභිප්රාවය දැන මේ අස්න එවූහ. රජ්ජුරුවන්වහන්සේ ‍කොප වූ තැන් පටන් අප මෙ තැනැ වාසය කළ නොහැක්කැයි හස්තසාර වූ වස්තු හා අඹෙණියන් හැ දියණියන් කැඳවා ගෙන පලා ගොස් ක්රවමයෙන් නුඟහල්කටුවට පැමිණ එතැනැ සිට සිතන්නාහු අප හැම රජ්ජුරුවන්වහනසේ කෙරෙහි භයින් යම්හ. නැවැත රජ්ජුරුවන්වහන්සේ දැක්ක නොහැක්ක. අනුරාධපුරයට නො ගොස් ගල්වල් බලා පලා ගොස් 1 යම්කිසි තැනෙකැ අප්රුසිද්ධ ව ඉද ජිවත් වම්හ යි තමාගේ ඇඹෙණින්ට කියා උන් විසිනුත් යහපතැයි ගිවිසි කල්හි තමන් දියණියන්ගේ රූප ශ්රීි සම්පත්තිය2 සලකා ඉදින් අපට භයෙක් උපදනේ වී නම් මුන් නිසා ම උපදනේ ය යි සලකා එම්බා භද්රාතව, ඉදිරියේ අවසෙකැ3 මේ කිඤ්චිසඞඝයා ව නිසා අපට භය උපදනේ ය. ඉදින් තොපටත් අභිප්රාිය වී නම් කිඤ්චිසඞඝයාවන් මෙතැනැ ම අරැපියා යම්හ යි කීහ. උන්ගේ භාය්යා‍වසෙවෝ ද එ බස් අසා ස්වාමීනි, නුඹවහන්සේට යමෙක් අභිප්රාපය වී නම් එපරිද්දෙන්ම කළ මැනැව. මම නුඹවහන්සේගේ අභිප්රා ය නො බිඳිමි කීහ.

ඉක්බිති තම දුව4 කැඳවා මෑණියෙනි, අපි දෙදෙන ඇතුළු ගමට ගොස් අනුභව කරන්ට ආහාරයක් සොයා ගෙන එම්හ. අප එන තෙක් මේ තන්හි ම සිටිනැයි දුවණියන් රඳවා දෙමහල්ලෝ ගියාහු ය. අහෝ! ඛෙදයක් ඇසුව මැනැව. භයට පැමිණියා වූ සත්ත්වයයන්ට‍ ප්රෙ.ම කටයුතු වස්තුවෙහි ප්රෙුමය4 හෝ ‍‍ලොභ කටයුතු වස්තුවෙහි ලොභය ද නැති වන්නේ මැයි. හේ එසේ ම ය. ලොකවාසිසත්ත්වෙයෝ එබඳු දුකක් උපන් කල්හි ප්රෙතමණිය වූ දරුවන් කෙරෙහි ද ප්රොම කරන්නාහු ම ය. කුමක් මෙන්6 ද? බඩැ සා අවස්ථාවෙහි දරුපෙම් හැර තමන්ගේ දරුවන් කන කිඹුලන් හැ කැස්බන් මෙනි.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	තථාවිධෙසු දුක්ඛෙසු , උප්පන්නෙසු ජනා ඉමෙ,

පෙමං ජහන්ති සුත්තානං, නක්කකච්ඡපසාදිසා” යී.

1. ගල්වල් බලා ‍ගොසින් 2. රූපසම්පත්තිය 3. දවස 4. ඉක්බිති සඞඝ අමාත්යියා තම දුව 5. ප්රෙ.මයක් 6. හෙයින්

712 සද්ධර්මාතලඞකාරය

ඉක්බිති එ තන් හි සිටියා වූ කුමාරිකාවන් මඟැ යන එන්නෝ දැක මේ කුමාරිකාතොමෝ විශිෂ්ට වූ . රූ ඇතියහ. ඉතා සිවුමැලි ය. කුමක් පිණිස මෙතැන සිටියෝ දෝ හෝ යි විසමය පත්ව සමිපයට එළැඹ මැණියෙනි, කුමක් පිනිස මෙතැනැ තනි ව සිටු දැයි අප හා කැටි ව පලා එව යි කියති. කුමාරිකාවෝ උන්ගේ බස් අසා මම මාගේ මව්පියන් කී වචනය නූගුළුවමි යි සිතා බැණ නො නැගි එතන්හි ම සිටියාහ. මෙසේ දෙමව්පියන් 1 දැන් එති දැන් එති යි සිත සිතා සිටිනා වූ ඒ කුමාරිකාවන්ට සත්දවසෙක් ඉක්මිණ. එ තෙක් දවස් මුළුල්ලෙහි නිරාහාරව ම සිටියාහ.

එකල්හි ශක්රසදෙවෙන්ර්ත්දයෝ දෙව්මිනිසුන් කෙරෙහි සැරිසරා ඇවිදිනාහු එපරිද්දෙන් සිටියා වූ කුමාරිකාවන් දැක මේ කුමාරිකාවෝ මහත් ගුණ ඇති කෙනෙක. උන් විමසමි යි සිතා විශිෂ්ට වූ රූ ඇති ළදරුපුරු‍සවෙසක්2 මවා ගෙන කුමාරිකාවන් සමීපයට ගොස් කුමාරිකාවන් හා සමඟ කථා ‍කරන්නාහු එම්බා කුමාරිකාවෙනි, තෙපි නිල් වු සිනිඳු වූ අක්බඹරු වූ ධම්මල්ලකලාපයක් ඇතියව. සුපිපි රත්පියුමක් බඳු වූ මුඛපද්මයක් ඇතියව. නිල් වූ දිගුපුළුල් නෙත්රයයුග්මයක් ඇතියව.

දුටුදුටුවන් නුවන් පිනවා සිත් උමතු කරවන රූප ශොභාවක් ඇතියව. මඳ මඳ පවනින් ලෙලදෙන රන්ලියක් මෙන් බබළමින් නඳුන්විමනැ මධ්යව ගත දෙවඟනක වැනියව. දසදිගැ අමැරැස් විහිදුවමින් ආකාශමණ්ඩතලයෙහි සිටගත් චන්ර්ක ව රෙඛාවක් මෙන් සොඳුර, තෙපි මෙතැනැ තනි ව සිට කුමක් කරා ද, තෙපි තමා දිව්යාිඞගනාවක් ද? නොහොත මනුෂ්යම ස්ත්රිවයක් ද? කවුරුන්ගේ දියණිකෙනෙක් ද? ‍කොයි සිට මෙ තනට අවු ද? කුමක් පිණිස මෙ තැනැ සිටියා ද? තොපගේ ස්වාමිපුත්රොයෙක් 3 ඇද්ද? ඒ මට ඉඳුරා කියාලව. ළදරු පුරුෂයෝ ළදරු ස්ත්රී න් කැමැති වෙති. ළදැරි ස්ත්රීඇහු ද තමන් සේ ම ළදරු පුරුෂයන් කැමැති වෙති. එබැවින් අපි දෙදෙන ම ළද සොඳ සමානවයස් ඇති ව යෞවනවයසෙහි පිහිටියම්හ. එසේ ‍ෙහයින් තෙපි මට භාය්යාස් වු නම් අද පටන් ඉඳුරා තොප රක්ෂාෂ කෙරෙමි. තොපට මම ගෙහිමි4 වෙමි. තෙපි මට භාය්යා ව ව මා කෙරෙහි වසව යි කිහ.

1. දෙමවුපියෝ 2. වෙශයක් 3. ස්වාමිපුත්ර්කෙනෙක් 4. හිමි

අභයස්ථවිර වර්ගය 713

එසේ හෙයින් කියන ලදී.

      “	නීලවෙල්ලිත ධම්මිල්ලා, ඵුල්ලපඞකජකානනා,

නිලායතවිසාලක්ඛා, ත්විමසී 1 නයනුස්සවා.

හෙමවල්ලීව ලිලාය, දෙවකඤ්ඤාව නන්දසනෙ, චන්දලලෙඛා වියාකාසෙ , භද්දෙ ත්වනමිධ තිට්ඨ යි.

කා වා ත්වංල කස්ස වා ධීතා, කුතො ත්ව මිධ ආතා, කිමත්ථා්යෙත්ථක අට්ඨාසි, කො තෙ හත්තා මනොරමෙ.

යුවතිං යුවා ඡ කා‍මෙති, යුවානං යුවතී තථා, ත්වතමහඤ්ච භද්දෙදානීධ, සමානම්හි වයෙ ඨිතා.

පො‍ෙ‍සමි හරියතේතෙන, තුවමජ්ජතනා සදා, අහං තෙ පති හෙස්සාමි, තුවං මෙ භරියා භව”යී.

එ බස ආස කුමාරිකාවෝ ස්වාමීනි, නුඹවහන්සේ කීයේ කාරාණා ම ය. මේ ලොකයෙහි පුරුෂාභරණයක් නැති ස්ත්රීත ජනයෝ කෙනෙක් ආභරණ පැළැඳගෙන සිටියාහු වී නමුත් නොහොබනාහු ම ය. යම් ස්ත්රිළයක්හට ගෙහිමිපුරුෂයෙක් 2 නැත් නම් වැන්දඹු තැනැත්තී ය යි නින්දා බෙණෙති. එසේ වූ කනවැන්දුම්3 තැනැත්තී සියලු දුකට භාජන වන්නී ය. එසේ වී නමුත් මාගේ මව්පිය දෙදෙන තමන් එන තෙක් මා මෙතැනැ සිටින්ට කියා අවවාද කොට ගියාහු ය. දෙමව්පියෝ නම් දරුවන්ට වැඩ කැමැත්තෝ ය. එසේ වූ දෙමව්පියන්ගේ බස් නො ගිවිස සිතුවක් කළ දරුකෙනෙක් ඇත් නම් එසේ වු නො කීකරු4 දරුවෝ මෙ ලොවැ නොයෙක් ව්යළසනයට පැමිණ පර‍ලොවැ දුර්ගයතියට පැමිණෙති ඉදින් මාගේ මවුපියදෙදෙනා5 තෙප කෙරෙහිඉන්ට කිවු නම් ඉදිමි. එසේ නොඅනුදන්නාහු6 වී නම් තොප හා සමග නො වෙසෙමි කීහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	මය්හං අත්ථින පිතා මාතා, මමෙවං තෙනුසායසුං’

යාවායාම මයං පුත්ති, තාව එත්ථෙව හොහිති.

මාතාපිතුන්නං වචනං, අකරෙන්තා7 නරා ඉධ, විනාසං ඉධ ලොකෙසු, යන්ති පෙච්චපි දුග්ගතිං.

යදි මාතා පිතා මය්හං, අනුජානන්ති මාණව, තථා තෙ සඞගමො‍ හොති, නො වෙ භවති8 සඞගමො” යී. 1. ත්වයමාසි 2. ගෙයි පුරුෂයෙක් 3. වැන්දඹු 4. නො කිකරු දරු කෙනෙක් ඇත් නම් එසේ වූ නො කීකරු 5. මවුපියන් - 6. අනු නොදන්නාහු 7. න කරෙත්තා 8. භවතු

714 සද්ධමලඞකාරය

එකල්හි ශක්රධයෝ කුමාරිකාවන් කී කාරණා අසා සතුටු ව එම්බා පින්වත්නි, තොපගේ ශරීරය මලානික ව මුහුණ වැරී තිබෙයි. ඉතා සයින් විඩා වූව යි1 සිතමි. මේ බත් අනුභව කරව යි කියා කුමාරිකාවන්ට බත්මුලක් දුන්හ. එකලැ කුමාරිකානවෝ බත්මුල ගෙන වේලා බලා පෙරවරු බව දැන දන් දී ඉතිරි බත් අනුභව කෙරෙමි යි සිතා සංඝයාවහන්සේ සිඟා වඩනා කලැයි තුන්විටෙකැ කාලඝෙෂා කළාහු ය. එකැල තුන් වැනි 2 විටැ හඬ ගෑ ශබ්දය අසා සිතුල්පවුවෙහෙරැ වසන රහතන්කෙ‍නකුන්වහන්සේ 3 ආකාශයෙන් අවුත් කුමාරිකාවන් ඉදිරියෙහි වැඩිසිටිසේක. කුමාරිකාවෝ තෙරුන්වහන්සේ දැක සතුටු ව පසඟ පිහිටුවා වැද පාත්රසය ගෙන බත්පුරා තෙරුන් වහන්සේට පිළිගන්වා ස්වාමිනි, මඳක් වැඩිසිටිය මැනවැයි කියා යුහු ව ගස් අතුරට වැද කොළ අතු කඩා ඇඳ වැලෙකින් බැඳගෙන තමන් ඇදි වස්ත්ර ය සෝධා සුඹුවුවක් කොට අකුළා තෙරුන්වහන්සේ දුන්හ.

තෙරුන්වහන්සේ කඩවැටියෙහි පාත්රසය තබා ගෙන මේ කුමාරිකාවෝ මා යන ගමන් මෙතැනැ සිටැ දකිත්ව යි අධිෂ්ඨාන කොට කුමාරිකාවන් බලබලා සිටිදී ම ඍධි වේගයෙන් අහයසට පැනනැගී සිතුල්පව් වෙහෙරට ම වැඩිසේක. කුමාරිකාවෝ වඩනා තෙරුන්වහන්සේ දැක පහන් සිත් ඇති ව දන් දී ඉතිරි ආහාරය අනුභව කොට තමන් දුන් දන් සිතසිත ගස්අතුරෙකැ පිලිසන් ව උන්හ. එකල්හි රජ්ජුරුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදූ කුමාරිකාවන් දුන් දනට සතුටු ව කුඩපුඬුවෙන් පිටත් ව අර්ධැශරීරයක් දක්වා සිට සාධුකාර දුන්නී ය.

      “	සාධු සාධු කුමාරිකෙ, සාදධා ‘සි ධම්මජිවිනී,

සාධු දානං අදාසි ත්වංස 5, සාධු පූජා සදා භව”

යනාදීන් ධාර්මික වූ ජිවිකා ඇති ශ්රෙද්ධාවන්ත කුමාරිකාවෙනි, තොප දුන්නේ යහපත් දානයෙක් . සාධු, සාධු, මමත් පින් අනුමෝදන් විමි. වඩවඩා තෙපි දන් දී ප්රනසිද්ධව යි කීව. රජ්ජුරුවෝ සාධුනාදය අසා කවුරුන්ට සාධුකාර දෙව් දැයි විචාළහ. එවේලෙහි දෙවතාදූ මහරජ, මාගමැ සඞඝ නම් අමාත්යනයාගේ කිඤ්චිසාඞඝා නම් දුවක් නුගහල්කඩැ දි දනක් දුන 6 උන්ට මම සාධුකාර දුනිමි කිව. රජ්ජුරුවෝ එ පවත් අසා අමාත්යුයන් කැඳවා එම්බා සගයෙනි නොපමා ව නුඟහල්

1. උවයි 2. වෙනි 3. ධම්මජිවිතත්ථෙඩරො - (ධම්මජිවිත තෙරුන් වහන්සේ - සහ.) 4. කඩවැටිය 5. ත්වොමිහි දානං දදමානා - (සහ) 6. දුන්හ

අභයස්ථවිර වර්ගය 715

කඩුවට ගොස් කිඤ්චි සඞඝා නම් කුමාරිකාව ගැලෙකැ ඉන්ට සලස්වා වස්ත්රාොභරණයෙන් සරහා කැඳවාගෙන එව යි කීහ. අමාත්යාවරු ගොස් ගස් අතුරෙහි උන් කුමරිකාවන් දැක එම්බා මෑණියෙනි, අපගේ රජ්ජුරැවන්වහන්සේ නුඹ කැඳවාගෙන යන සේ1 අප හැම එවූසේක. පලා එව, යම්හ යි කැඳැවූහ. අපගේ මව්පියදෙදෙනා නොඑන්නේ දැයි සත්දවසෙක2, දැන් මා ඇර යන්නේ හෝ මිය යන්නේ හෝ දෙකින් එකක් වන්නට කාරණ ය යි සිතා අමාත්ය වරුන් කී වචනය යහපතැයි ගිවිස්සහ.

ඉක්බිති ඒ අමාත්යගවරුන්ගේ කියමනින් දියට පැස ඉස් සෝධා නහා ඇඳගෙන උන් කොළ අතු දියෙහි හැර අදින්ට පිළිදෙව යි අත දික් කළහ. අමාත්යඋවරු රජ්ජුරුවන්ට යවු වස්ත්රියක් හැරැගෙන අතට දුන්හ. කුමාරිකාවෝ ඒ වස්ත්රඋය දැක පින්වත්නි, මේ වස්ත්රයය ඉතා දළ ය, යහපත් නො වෙයි. අනිකක් ගෙනෙව යි කීහ. එතැනැ සිටියවුන්ගෙන් එකෙක් එ බස් අසා කොළඅතු කඩා හැඳගෙන උන්නා වු නුඹට මේ වස්ත්රසය නපුරු දැයි කියා මිනිස්ලොවැ මිට වඩා සිහින්පිළි නැතැයි කීහ. එකෙණෙහි කුමාරිකාවන්ගේ කුශාලානුභාවයෙන් ශක්රනදෙවෙන්ර්මේ යෝ දිවසළුපසක් අඩු නොවන සේ අධිස්ඨාන කොට ඈට එවූහ.4 කුමාරිකාවෝ එයින් එකක් ඇඳගෙන රථටය නැගී මියුඟුණු වෙහෙරට ගොස් ඒ විහාරයේ බොහෝදෙනාවහන්සේට සිවුරුපිළී දී තමාගේ පිරිවර මනුෂ්යහයන්ට දිව්යාවස්ත්රහ දුන්හ. කෙනෙක්5 දුන්නත් කූරපයියෙහි6 පිළි දුන් දුන් සේ පිරෙයි. ඉක්බිති කුමාරිකාවෝ ක්රසමයෙන් අනුරාධපුරටය ගොස් රජ්ජුරුවන් දුටුහු.7

රජ්ජුරුවෝ කුමාරිකාවන්ට බොහෝ සම්පත් දුන්හ. කුමාරිකාවෝ ඒ ඒ විහාරවලැ භික්ෂූි භික්ෂුමණීන්ට ද රජ්ජුරුවන් ආදි කොට ඇති සියලු රජපිරිසට ද නුවරවසාසීන්ට ද දිව්යෂ වස්ත්රෂ දුන්හ. රජ්ජුරුවේ ඒ කුමාරිකාවන් තමන්ගේ පුතණු කෙනකුට පාවා දි කුමාරිකාවන්ට රුහුණුජනපදය බත්ගම කොට දනුහ. කුමාරිකාවෝ එතැන් පටන් එහි වස්නාහු දානාදි වූ බොහෝ කුසල් කොටගෙන ආයුකෙළවරැ පර්ෂනත් හා සමග දෙව්ලොවැ උපන්හ.

මෙසේ සත්ත්වරයේ දානය නිසා ම දෙව්ලොවැ දිව්යුසම්පත් ලැබෙති.8 එ ම දානමය කුසලයෙන් මිනිස්ලොවැ චක්රිවර්ති

1. සත්ව 2. මතුනොවෙයි 3. කළාය 4. අඩු නොවන‍ සේ එ වුහ. 5. දිව්යනවස්ත්රස කෙනෙක් 6. කුරපයියෙන් 7. දුටුබුය 8. ලබන්නේය - ලබති

716 සද්ධර්මා‍ලඞකාරය

සම්පත් ආදි වූ ශ්රීම සම්පත් විඳිති . එ ම දානමයකුශලහෙතුවෙන් නිවන්සම්පත් ලැබෙති. එසේ හෙයින් දන්පින් කිරිමෙහි සනතයෙන් උත්සාහ කළ මැනැවි. ‍කියන ලද මැයි.

“දානෙන සන්තා නිදිවං වජන්ති දානනෙ වින්ද න්ති සිරිං නරෙසු, ලහන්ති දානෙන සිවං පුරම්පි දදෙය්ය 1 තස්මා සතතං පදානෙ” යී.

මේ මෙහි පස් වන කිඤ්චිසඞඝාවස්තුව ය. __________

මෙ තෙකින් මෙ සද්ධර්මා ලඞකාරයෙහි අභයස්ථවිරවර්ගන නම් වූ එකුන්විසි වන පරිච්ඡෙදය නිමි.

20. පරිච්ඡෙදය

20. සඞඝ දත්ත වර්ගමය

82. සඞඝ දත්ත වස්තුව

තව ද සද්ධර්මාදලඞකාරයෙහි විසි වන සඞඝසත්තවර්ගසය නම් කවරැ යත්?

එහි පළමු වන සඞඝදත්තවස්තුව මෙසේ දතයුතු කෙ‍සසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරනුවරැ රාජකාය්ය් වූ2 කොට ජිවත් වන්නා වු එක්තරා පුරුෂයෙක් දවසෙකැ රාජකාය්ය්ුව යක්2 නිසා මුගලයින් රටැ කෙටුළුගමට4 ‍ගියේ ය. ඒ ගමැ මනුෂ්ය‍යෝ රජ්ජුරුවන් වහන්සේ ගේ කාය්ය්් ය 5 නිසා ආවා වු සේවාණෝ ය යි6 බොහෝ රා ගෙනවුත් කුමුන් බී රාජ පුරුෂයාටත්7 පෙවූහ. එලැ ඒ රාජපුරුෂයා මත් ව එ දවස් රාත්රිනය මුළුල්ලෙහි කෙළිමින් සෙමින්8 දවස් යවා දෙවන දවස් රා මතය සිඳුණු කල්හි සයින් විඩා ව මනුෂ්යනයන් අතින් බත් ඇද්දැයි විචාළේ ය. එකලැ මනුෂ්යසයෝ රජ්ජුරුවන්වහන්සේ ගෙන් ආ දූතයා වේ දැයි සිතා රත් හැල්9 සාලේ බතත්10 ගිතෙල් හා සමඟ කුකුළුමාංසයත් 11 එළැවුහ. එකල්හි බැල්ලක් බත්සුවඳ 1. නෙය්යාඟථ 2. රාජකාරීය 3. - කාරියක් 4. මුග්ගායතතරට්ඨ නො පුන කොට්ඨකං නාම ගාමකං - (සහ) 5. රාජකාරිය 6. සේවායෝය යි 7. - පුරුෂයන් 8. කෙළිමින් නිදමින් 9. රතුඇල් 10. බතක් 11. කුකුල් මාංසයක්.

සඞඝදත්ත වර්ගබය 717

අසා දිව ගෙන ආව. රාජපුරුෂයා බැල්ල දැක කිපී ගසන්නට කිසිවකුත් නැති හෙයින් තමා අනුභව කරන්ට පළමුකොට අනා ගත් බත් පිඩ ගෙන පිටිතොල් දත් කමින් රතැස්1 බමවා2 සැහෙමින් තමාගේ ඇති බලයෙන් තදකොට ගැසී ය. එකලැ ඔහු කොපයෙන් ගැසුවත් බැලි බත්පිඩ අනුභව කළා ය. සේවකයා අනික් බත්පිඩක් වටා අනුභව කොට රස දැන මෙ බඳු රසවත් මාංසයක් හා ගිතෙල්මුසු ආහාරයක් බැල්ලට දිනිමි. මා කළ සේ යහපතැයි මෙසේ අන්තිමචෙතනාව පහදවා ගත.

එකලැ ඒ සේවකයා මෙ පමණ කුසල් කෙට ගෙන පෙරළා නුවරට එනුයේ ඒ රවස නම් කඩට3 පැමිණියේ ය. එතන්හි සිටි සොරු ඔහු මැරී ය.එකලැ ඒ දුතයා කාලක්රි යා කොට මලහලවෙහෙර4 සමීපයෙහි එක් ගමෙකැ උපන්හය. ඕහට දමව්පියෝ සඞඝදත්ත ය යි නම් තුබූහ. ඒ සඞඝදත්ත නම් කුමාරයා ක්ර මයෙන් වැඩී මහලැණිය 5 වෙහෙරැ භික්ෂූකන් සමීපයෙහි පැවිදි වැ වත්පිළිවෙත්සරු ව උපසම්පදා ව තෙවළා බුදුවදන් පුහුණු කෙළේ ය. එයින් මෑතභාගයෙහි මේ ලක්දිවැ බැමිණිටියාසාය පැමිණියේ ය.6 මනුෂ්යමයෝ ජිවත් විය නො හී ගිරිදුර්ගව වනදුර්ගාටදි වූ ඒ ඒ තැනට වැද ජිවත් වම්හ යි තම තමන් වසන තැනින් නික්ම යන්නාහු ඒ තෙරුන්වහන්සේ ළඟට ඇවිත් ස්වාමීනි, මෙතැනැ හිඳ ජිවත් විය නො හැක්ක. අන් තැනකට යම්හ. ඉදින් අභිප්රාැය ඇත් නම් අප හා සමඟ වැඩිය මැනැවැයි කීහ.

එ බස් අසා තෙරුන්වහන්සේ උපාසකවරුනි, මේ බෝධීන් වහන්සේ හා දාගප්වහන්සේ හැර අන්තැනැකට යා නො හෙමි. වත්පිලිවෙත් කොට ගෙනැ මෙ තැනැ ම මියයාම යහපතැයි කියා ගමන් නෙගිවිසිසේක. මනුෂ්යටයෝ ඒ ඒ අතැ ගියහ. එකලැ තෙරුන්වහන්සේ දෙවන දවස්7 දාගප්මළු ආදි හැම තන්හි ම වත්පිළිවෙත් කොට මුසුන් ආදිය සේම කොට තබා කයින් සිවුරු හා අතින් පාත්රුය ගෙන සිඟා වඩනට නිසි තැන්ක නැති හෙයින් ලෙනදොරැ ඉදිරියෙහි වැඩ සිටිසේක.

1. එතැන් 2. බමවමින් 2. එකං වනඛණ්ඩං - (එක් වනළැහැබකව - සහ.) - එරකවස්සං නාමඛ්ණ්ඩං - (රස) 4. මහලවෙහෙර - මහලෙණවිහාරය ළඟ ගමෙක ඉපිදි එ වෙහෙරෙහි ම මහණ වූ බව සහස්සවත්ථු රසවාහිනි දෙක්හි පෙනේ. මෙහි බලහල, මහලැණියා යන දෙක ඒ “මහලෙණ” යන්න සඳහා ම යෙදුණ බව හැ‍ඟේ . 6. පැමිණ 7. දවස්හි

718 සද්ධර්මා ලඞකාරය

එකලැ ලෙනදොරසමීපයෙහි ගසෙකැ අධිගෘහීත දිව්යබපුත්රයයෙක් මිනිස්වෙසක් මවාගෙන තෙරුන්වහන්සේ ළඟට අවුත් පසඟ පිහිටුවා වැඳ ස්වාමිනි, නුඹ වහන්සේ ආහාරදානය හා ආරක්ෂ ව මෙ තැනැ පටන් මට භාර ය, මෙතැනැ ම සැපසේ වැස අප්රයමාද ව නුඹවහන්සේ ගේ මරණදම් පුරාගත මැනැවැයි ආරාධනා කෙළේ ය. තෙරුන්වහන්සේ ද මුවෙන් නොබැණිමෙන් ඉවසා වදාළසේක. දිව්යයපුත්ර යා තෙරුන් වහන්සේ ඉවසු බව දැන එතැන් පටන් දිව්යකමය අන්නපානාදියෙන් දොළොස්අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි ඉඳුරා ම පසඟ පිහිටුවා වැඳ උපස්ථාන කෙළේ ය.

මහතෙරුන්වහනසේ දවසෙකැ චිතෛතකාග්ර නාවන් යුක්ත ව වැඩහිඳ සිතනසේක් ලඞකාද්වීපවාසී සියල්ලෝ සාගතයෙන් පීඩීත වූහ. භික්ෂූසන්වහන්සේ ද ආහාරයෙන් මිරිකි ඒ ඒ තැනැ වැඩිසේක. මේ දිව්ය.පුත්රසයා මට දිව්ය වු අන්නපානාදියෙන් නිරන්තරයෙන් උපස්ථාන කෙරෙයි. පූර්ව ජන්මයෙහි මා විසින් බුදුපසේබුදුමහරහත්1 ආදි වූ එක්තරා කෙනෙකුන්වහන්සේට දුන්නා වු දානයෙකැ විපාකයෙක් දෝ හො! මේ කෙසේ වූ කුශලමහිමයෙක් දෝ හෝ යි කල්පනා කෙරෙමින් වැඩ උන්සේක. එකලැ දිව්ය පුත්ර්යා තෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ එකත්පස් ව සිටියේ ය. එකල්හි මහ තෙරුන්වහන්සේ දිව්යිපුත්රකයා බණවා තමන්වහන්සේ සිතූ කාරණා විවාරනසේක්. එම්බා දිව්යිපුත්රකයාණෙනි. මා සිතට උපන් සැක‍යක් තොප අතින් විචාරමි. දෙවතාවෝ නම් තමන් දිවඇස් ඇති මෙයින් සියල්ල ම දනිති. ඉදින් මා විචරන්නා වු සැකය තොපට දැනේ නම් ඉඳුරා කියව. මේ ලඞකාද්වීප‍වාසීන්ගෙන් බොහෝ දෙන දුර්භීක්ෂ භයින් පීඩිත ‍ව කෙ‍සේ රැකෙමෝ දෝ හෝ යි ශරණාන්වෙෂී ව ඒ ඒ අතැ පලා ගියහ. මා එකනම විවරක් රඳවා ගෙන තෙපි අන්නපානා දියෙන් අඩුවක් නැති ව ‍ෙමසේ උපස්ථාන කරව. ඒ මා පූර්වෙජන්මයෙහි කළා වු කවර කුසලයෙකින් රක්ෂාෙ කළා වු කවර ශීලයෙකින් කවර ව්රපතසමාදානයෙකින් මට මේ අන්නපානාදිය කෙසේ උප‍දනේ ද? 2 ඒ මට ඉඳුරා බලා කියා ලව යි3 කී සේක.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	පුච්ඡාමි තං දෙවපුත්ත,4 ‍විත‍ක්කො උදපාදි මෙ,

පස්සන්ති සකලං දෙවා, යදි ජානාසි සං ස මෙ.

1. රහතන් 2. උපදනා දෙයක් ද? 3. කියවයි 4. දෙවපුත්තං

සඞඝදත්ත වර්ග්ය 719

උපද්දුතා ජාතකෙන, ලඞකායං ජනතා බහූ එසන්තා සරණං ගඤ්ජුං, සක්කා තෙ යත්ථා ජිවිතුං.

අහමෙකො තයා දෙව, රක්ඛිතො පරිපාලිතො. අනුහොමි යථාකාමං, සබ්බදා දිබ්බභොජනං,

කෙන මෙ පුඤ්ඤකම්මෙන, සීලෙන ව ‍වතෙන ච, උප්පජ්ජන්ති මමෙතානි, තං මෙ අක්ඛාහි ජුවරිතො” යී

එ බස් අසා මහතෙරුන්වහන්සේ කළ කුසලය ගෙනහැර දක්වන්නා වු දිව්ය පුත්රවයා ස්වාමීනි, යම්කිසිවෙක් ලොවුතුරා බුදුන්ට බත් සැන්දක් පමණ දුන්නේ වී නම් එහි විපාක ලොවුතුර‍ා බුදුකෙනකුන් වහන්සේ විසින් ද කියා නිමවිය නො හැක්ක. එසේ ම පසේබුදුකෙනකුන් වහන්සේට දුන්න වූ දානයෙහි විපාකය ද බුදුසවි1 කෙනකුන්වහන්සේට දුන් දානයෙහි විපාකය ද මෙ තෙකැයි කියා නිමවිය නොහැක්කේ ම ය. යම් කෙනෙක් ධර්ම රත්නයට හෝ සර්ව ඥපුත්ර් වූ සඞඝරත්නයට හෝ ආදරයේන උපස්ථාන කළාහු වී නම් එහි විපාක ලොවුතුරා බුදුන් වදාරාතොත් මිස ශක්රාබ්ර හ්මාදි වූ මහානුභාවසම්පන්න දෙවතාවන් විසිනුදු මෙ පමණ ය යි කියා නිමවිය නොහැක්කේ ම ය. ස්වාමීනි, සත්වයන්ගේ උපන් ජාති බොහෝ රසයිනුත් අප තමා ශක්රකබ්ර.හ්මාදීන් සේ නො වී අල්පෙශාක්ය මන්ද බුද්ධීන් හෙයින් පළමු ජාතිවලැ කළ කුසල් අකුසල් කවර බවත් නො දැනෙයි. නුඹවහන්සේ මීට පළමු වන ජාතියෙහිකළා වු ස්වල්පමාත්රො වූ කුශලයෙකැ විපාකයෙන් මා දුටු විවරයක් කියමි. ඉඳුරා ඇසුව මැනැව.

නුඹවහන්සේ මීට දෙවන ජාතියෙහි රාජසේවක ව කිසි කටයුත්තක් නිසා රජ්ජුරුවන්ගේ මෙහෙවරෙකැ ගොස් දව සෙකැ සයින් විඩා ව එක් ගෙයෙකැ බත් අනුභවයට උන් කල්හි එහි වසන මනුෂ්යසයෝ ගිතෙල්මුසු මාංසයෙන් යුත් ආහාරයක් එළැවූහ. එකල්හි ආහාරගන්ධිය ආඝ්රාාණය කොට සයින් විඩා වූ බැල්ලක2 දිවි අවුත් සිටියා දැක ක්රොතධයෙන් රත් වූ භායානක ඇසින් බැල්ල දසාවා බලා පිටිතොල දත්කමින් පළමුවෙන් කන්ට වටාගත් බත්පිඬින් ගැසූවහු2 ය. බැලී3 බත් ආලොපය සතුටු සතුටු ව අනුභළව කළා ය. එ විටැ නුඹවහන්සේ අනික් බත්පිඩක් අනුභව කොට රස බලා මෙවෙනි රසයෙන් යුක්ත ආහාරයෙක5 මා බැල්ලට දුන්නේ ය යි සාධුකාර දෙමින් අන්තිමචෙතනාව පහදවාගත්සේක.

1. දුන්නේ වී නම් එහි විපාක ලොවුතුරා බුදුකෙනෙකුන් වහන්සේට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාකය. 2. බැල්ලක් 3. ගැසුයේ 4. බැල්ල 5. ආහාරයක්.

720 සද්ධර්මාපලඞකාරය

මීට පළමු1 ජාතියෙහි නුඹවහන්සේ කළා වූ කුසල්2 නම් ‍මෙ පමණෙක් ම ය. ඒ කුශලයෙන් මෙ ජාතියෙහි ‍මාගෙන් මෙ සියලු උපස්ථාන ලබනසේක. එසේ හෙයින් සිත්3 නොසතුටු ව වී නමුත් හැමදවස් ම4 දන් දිය යුත්තේ ම ය. එසේ දුන්නා වූ දානය ද මෙසේ ය යි උපමා නොකළහැකි විපාක දෙන්නේ ම ය යි කීහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

තව බුඤ්ජිතුමානීතං, පුබ්බේ සාධුරසොදනං නිසි‍ත්තො ‍භොජනත්ථා ය, දිස්වා සොණිං සමාගතං,

තස්සා ත්වංු කිපිතො රුටෙඨා , දට්ඨො‍ට්ඨො හීමාලොවනො, පඨමෙන භත්ත පිණෙඩන, පහරී තං පලාපිතුං

සා තුට්ඨා පිනිඩ මාසජ්ජ5 පරිභුඤ්ජි ජිඝච්ඡිතා, අථ ත්වංඨ දුතියෙ පිණෙඩ, රසඤ්ඤාතො විවි‍න්නයී

සාධුරසිං මයා දින්නං, සාධු සාධූ ‘ති භාසිය, පසාදෙසි ශකං විත්තං, එත්තකං තෙ පුරා කතං.

තතො 6 ත්වංි තෙන පුඤ්ඤෙන, වවිත්වාය තාය ජාතියා, ඉධ ජාතො ‘සි තං සබ්බං, ලාභීසි යතිනන්න‍න.

දානබ්බං සබ්බදා දානං, රූ‍ට්ඨෙනාපි ජනෙනිධ, ඵලං තාදිසකං දෙති, දායකානං අනූපමං” යී

	එ බස් අසා මහතෙරුන්වහන්සේ කොපයෙන් බැල්ල පහකරන7 පිණිස ගැසූ බත්පිඩෙහි විපාක මෙසේ වන කලැ සැදැහැයෙන් සිල්වතුන් වහන්සේට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක කෙසේ වේ දැයි විසම්යපත් ව අතිශයින් සතුටු වූ සිත් අති ව උපන්නා වු එ ම සන්තොෂය නො පිරිහෙළා සිත එකඟ කොටගෙන විදර්ශඋනා වඩා රහත්බවට පැමිණිසේක.

මෙසේ සත්ත්වායෝ දානය නිසා ම දිව්යොලොකයෙහි උපදිති. දානය නිසා ම නිවන්පුරයට පැමිණෙති. එසේ හෙයින් දානය නම් සියලු භවභොගසම්පත් හා නිවන්සම්පත් ලැබීමට එකාන්තපිහිට ය යි දැන සත්පුරුෂයන් විසින් දන් දීමෙහි ම සිත් ඇලවා8 වාසය කටයුත්තේ මැයි.

1. පළමුවන 2. කුශලය 3. සිතින් 4. දවස්හි 5. පිණ්ඩලාභ ව 6. සො - (රස.) 7. පහරන 8. අලවා.

සඞඝදත්ත වර්ග8ය 721

එසේ හෙයින් කියන ලදි :-

‘දානෙන සත්තා තිදිවං පයන්ති දානෙන නිබ්බාන පුරං පයන්ති, දානං හි සබ්බත්ථු පරායණන්ති දානෙව චිත්තං රමයන්තු යන්තො” යී.

මේ මිහ පළමු වන සඞඝදත්තවස්තුව ය. _______

83ග රටර්ඨයකපුත්ත වස්තුව

තව ද මෙහි දෙව රටර්ථ්කපුත්ත වස්තුව * නම් කවරැ යත් ? හේ මෙසේ දත යුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලක්දිවැ දකුණු දිග්භාගයෙහි ගල්වලැ 1 එක්තරා ගමෙකැ ජනපදනායකයෙක් වෙසෙයි. ඒ ජනපදනායකා දවසෙකැ බත් අනුභවයට ඉඳ ආහාර සිඟා වඬනා භික්ෂූෙකෙනකුන්වහන්සේ දැක පහන් සිත් ඇති ව පාත්රුය ගෙන තමහට සැපයූ ආහාරය පාත්රෙයෙහි බහා පිළිගැන්වි ය. එ දවස් ජනපදනායකයා නිරාහාරයෙන් ම දන් දි සිත් පහදවාගෙන මෑතභාගයෙහි එයින් මිය මෙ මලඞකාද්වීපයෙහි ‍කෙහෙල් ගමුව2 නම් ගමැ බොහෝ සම්පත් ඇති ඉසුරුමත් වූ උපාසකයකුට පුත් ව උපත. මව්පියෝ ඕහට විලස3 කුමාරයා යි නම් තිබූහ. ඒ ‍විලසකුමාරයා ක්රපමයෙන් වැඩී සියලු සම්පත්තීන් සමෘද්ධ ව ඒ ජනපදයට නායක විය. ධනධාන්යප යෙන් හා දැසිදස්ගවමහිසාදින් උන් හා සමාන කෙනෙක් නැත. මේ සියලු ලඞකාද්වීපයෙහි හිරසඳ සේ ප්රාසිද්ධ විය. හේ ‍එසේ මැයි.

දෙන අවස්ථාවෙහි ස්වල්පාත්රල වූ දායක් වී නමුත් විපාක4 දෙන අවස්ථාවෙහි මහත් වූ පල දෙන්නේ ය. යම් කිසි කෙනෙකුන් නොයෙක් පරිද්දෙන් අනර්ත්වූ එළවන්නා වු තාෂ්ණාව දුරු කොට ශ්රකද්ධාව පෙරදැරි කොට සඞඝරත්නය ‍උදෙසා ඉදින් දානයක් දුන්නාහු වී නම් ඒ කුශලයෙහි විපාක මෙලෙස ය යි උපමා කොට ඇති සැටියේ5 කිය නොහැක්ක. යම් සේ ස්වල්පමාත්රත වූ නුගබිජුවටින් නැගි පැළය ක්රේමයෙන් ඇති ව මහත් බවට පැමිණ ශාඛාප්ර ශාඛා ආදියෙන් අතිවිශාල ව 1. ගම්වල - (සහස්සවත්ථු රසවාහිනිදෙකෙහි “දක්ඛිණමලයෙ” යනු එයි. ‘මලය’ නම් ගල්වල්රට යි.) 2. කෙනහාලගාමෙ - (සහ.) - කදලිසාල - (රස) - කෙහෙල්පවු - (ඇතැම්.) 3. විලය - (රව්යික - සහ. ) 4. නමුත් මෙහි විපාක 5. හැටියේ රට්ඨපාලස්ස වත්ථු( - (සහ. )

722 සද්ධර්මාහලඞකාරය

නිල්මහමේකුළක් මෙන් ආකාශමණ්ඩලය වසාගෙන යම් සේ සිටී ද, එපරිද්දෙන් ම ස්වල්පමාත්ර වූ කුසල් නැමැති බිජුවටක් බුද්ධපුත්රට නමැති ක්ෂෙනත්රෙයෙහි අතිපවිත්රි වූ සිත්සතන් ඇති ව1 යම්කිසි ශ්රිද්ධාවන්ත කෙනෙක් රොපණය කළා හු වී නම් ඔහු දිව්යනලොකයෙහි ආනොපමෙය වූ දිව්යුසම්පත් හා මිනිස්ලොවැ මනුෂ්යවසම්පත් විඳ කෙළවරැ නිවන්පුරසිරි විඳනාහු ම ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	යො වෙ ‘නත්ථාුවහං තණ්හං, දුරෙ කත්වාව නිරාසයො, 

සද්ධංච පුරතො කත්වා , දෙය්යංව ‍දෙති ජිනොරසෙ විපාකං හි ඵලං තස්ස, න සක්කා උපමෙතවෙ,

ජායිත්වාි අනුබිජමහා, මහානිග්රො ධපාදපො. ජාදෙත්වාින නහං ඨති, මහනිලම්බුදොපමො,

තථෙ’ව අණුමත්තමපි, බීජං කුසලසඤ්ඤිතං රෙපෙති බුද්ධපුත්තස්ස, සීලවන්තස්ස භූතලෙ,

දෙවෙසු දිබ්බසම්පත්තිං, තථා මානුසිකං සුබං, අන්තෙ නිබ්බානසම්පත්ති, සො වින්ද ති අනූපමං” යී

ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ ජනපදනායකයන්ට බොහෝ ‍සම්පත් ඇති බව අසා විමසුනු කැමැති ව අපටත් හැල් එවුව මැනැවැයි පතක් ලියා යවුහ. එකල්හි ජනපදනායාණෝ ගැල්පන්සියෙකැ රත්හැල් පුරා පබළුවන් බැහැ ඇති රන් ගොන් දහසක් යොද‍ා යවූහ. ඒ දැක සතුටු ව නැවැතත් පරීක්ෂාක කරනු කැමැති ව අපට මහමෑ සුඟක්2 එවා ලව යි ලියා යවූහ. 3 එ පවත් අසා පළමු පරිද්දෙන් ම ගැල් පන්සියයෙකැ මහ මෑ පුරා කළු සුදු තිත් ඇති කබරවන් පැහැයෙන් යුක්ත ගොන්දහසක් යොදා යවූහ. ඊට ඉක්බිති ගැල්පන්සියෙකැ කළු මෑ පු‍රා කළු පැහැ ඇති ගොන්දහසක් යොදා ගමන් කරවුහ. ඊට ඉක්බිති ව එසේ ම ගැල් පන්සියයෙකැ උඳු මුං4 පුරා නිකමල් පැහැ ඇති ගොන්දහසක් යොදා ගමන් කරවූහ. එකලැ රජ්ජුරුවෝ අතිශයින් විසමයපත් ව මේ ගෙනා ගොන් හාගැල්5 කොපමණ තැනැ සිටියෝ දැ යි අමාත්ය යන් විචාළහ.

එකලැ අමාත්යසයෝ ස්වාමීනි, තුන්යොදුන්ක පමණ තන්හි සිටියෝ ය යි කීහ. මේ කුමන අද්භූතයෙක් දැයි විස්මයපත් වූ

1. බුද්ධ පුත්ර යන්ගේ අතිපවිත්ර් වූ සිත් සත්න නැමැකි ක්ෂෙ ත්ර යෙහි - (හැම.) 2. මහාපුවවුන්ණ - (සහ.) 3. එවා ලව යි යවූහ . 4. උඳු 5. ගැල් හා ගොන්

සඞඝදත්ත වර්ගමය 723

රජ්ජුරුවෝ ඕහට ඒ ජනපදය බත්ගම් කොට දුන්හ ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ මුං පිරූ ගැල් සිටි තැනැ මුංගමවිහාරය නම් මහා විහාරයක් කරවූහ. එ තැන් පටන් ඒ ජලපදනායකයාණෝ භික්ෂූදසඞඝයාවහන්සේට දන් දෙමින් සෙසුන්බොහෝ කුසල් කොට පන්සිල් රැක පොහොයැ පෙහෙ වෙමින් ජිවිතාන්තය කොට පන්සිල් රැක පොහොයැ පෙහෙවෙමින් ජිවිතාන්තය දක්වා බොහෝ කුශලසම්භාරයන් රැස් කොට ගෙන දෙව්ලොවැ උපන්හ.

යම් කිසි කෙනෙක් අලසවාසය හැර ස්වල්ප වූ හෝ බොහෝ වූ හෝ කුසල් කෙරෙද්ද, එසේ වූ ශ්ර ද්ධාවන්තයෝ මතු අනාගතයෙහි ජාතියක් ජාතියක් පාසා තමන් විසින් කරන ලද කුසල් වූ පරිද්දෙන් සියලු සම්පත් විඳිනාහු ම ය.

කියන ලද මැයි :-

කරොත හිත්වාි ‘ලසියාං ජනො යො පුඤ්ඤානි අප්පම්පී තථෘ බහුම්පි, සො ජාතිජාතීස ුඅනාගතෙසු තථා තථා වින්දුති සබ්බසම්පදි” යී

‍ මේ මෙහි දෙවන රටඨිකපුත්තවසුතුව ය. _________

84. නෙසාදවස්තුව

තව ද මෙහි තුන් වන ‍නෙසාදවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද? යත්?

මෙ ම ලක්දිවැ ‍රුහුණුජනපදයෙහි මාගමැ වියදි1 නම් වැද්දෙක් වෙසෙයි. මුවන් ඌරන් මොනරුන් ගිරවුන් වටුවන් ආදි වූ සේසතුන්2 දීනබල්ලෝ ද නරක් කෙමන් බිලී ආදිය ද දුනු මල දැල් ආදි වූ සියලු ම වැදිඋපකරණ ද යන සියල්ල ම ඔහුගේ ගෙයි සපයා තිබෙයි දවස් පතා පන්සියයෙක් මල පටවනු ලැබෙයි. පන්සියයක් උගුළු ලයි. උල් සිටුවිම්, බොරුවළ3 සැදිම්. මසුන්ට විෂ ලීම් ආදි වූ නොයෙක් ප්රාගණවධප්ර.යොග කෙරෙයි. යටත් පිරිසෙයින් ‍නැත්තාටත් දවස් පතා පන්සියයක් පමණ ප්රාණණින් මරයි. මෙසේ ඒ වැදි සතුන් කෙරෙහි කිසිදයාවක් නැතිව නිරන්තර යෙන් ලෙහෙයෙන් රැඳුණා වූ අත් පතුල් ඇති ව අඟුරේ ලා පලැහූ මස් කතමින් කකියවා පියන ලද ලේ බොමින් මාංස ‍විකොට පුත්රාදාරාවන් පොෂණය කරමින් වාසය කෙරෙයි.

1. පියොල - (සහ.) - මදධොල - (රස) 2 . ආදි වූ නොයෙක් සේව සතුන් 3. වළවල්

724 සද්ධර්මායලඞකාරය

දවසෙකැ මෙසේ පාපක්රිායාවෙහි නියුක්ත ව වසන්නා වූ ඒ වැදිපුත්රලයා ඒ ඒ තැනැ ඇවිද මාංස නො ලැබ මාංසයක් නැති ව බත් නොකමි යන සිතින් තණමිටක්1 අල්වාගෙන වස්සන්2 සිටිතැනට ගොස් තණ පැ කලැ ඒ තණ කන පිනිස දිව දික් කළ වස්සාගේ3 දිව කපා පිස ගෙන බත් කෑ ය. එ දවස් රාත්රි යෙහි ඔහුගේ සකලශරීරයෙහි දාහ උපන, ඉස යකුළු යමුගුරු ආදියෙන් පහරන කලක් මෙන් විය. තියුණු තෙප් ලලා ඒ ඒ තැනැ පහරන සේ විය. සියලගණන් උල් ලාලා තන්නා‍ සේ විය. මෙ‍සේ රාත්රි ය මුළුල්ලෙහි දුක් විඳ නින්දක් නො ලැබ නරකගින්නෙහි හුණු එකකු මෙන් අශ්වාසයක් නො ලැබ ඒ රාත්රි ය පහන් වූ කලැ මාගමැ තිස්සමහවෙහෙරට ගොස් භික්ෂූරන්වහන්සේ දැක පසඟ පිහිටුවා වැඳ එකත්පස් ව සිටි‍යේ ය. භික්ෂූූන්වහන්සේ ද මේ ප්රාිණවධ කරන තැනැත්තේ ය යි දැන දෙවදුතසූත්රහයෙන් බණ වදාළසේක පසු ව විමන්වතින් ස්වගීකථාව වදාළ සේක.

එ තැන්4 පටන් වැද්දා ප්රාරණවධ කිරීම හැර දවස් යවයි. ඉක්බිති එක්දවසෙකැ එ ම වැද්දා මුහුඳැ දිය කෙළනා වූ මහාජනයා හා සමඟ ‍ගොළුමුහුඳට ගොස් දිය කෙළිනේ ය. එතන්හි එක් දිව්යු නාගරාජයෙක් ඔහු දැක දරණවළයෙන් වෙළාගත. එවිටැ වැදිතෙමේ නාගරාජයා තමා දරණවැළයෙන් වෙළාගත් බව දැන පළමු තමා ඇසූ දෙවදූතසූත්ර ය සඳහන් කොට මේ ධර්මෙය බුදුන් විසින් දෙසන ලද්දේ ය. බුද්ධපුත්රො වූ සඞඝයාවහන්සේ විසින් දරන ලද. එසේ වූ ධර්ම්ය මා විසින් අසන ලද. ඒ ධර්මඞයෙහි ආනුභාවයෙන් මට කවර අන්තරායෙක් වේ ද? ඒ ධර්මාදනුභාවයෙන් කිසි අන්තරායෙක් නොවන්නේ ය යි සිතී ය ඉක්බිති නාගරාජයා ධර්මා්නුබාවයෙන් ඔහු මරාගත නො හී5 තමාගේ භවනයට ගෙන ගොස් යහළු , තොප කුමක් පිනිස මරණට නො බව් ද? ඒ මට ඉඳුරා කිය වයව යි කී ය. එකලැ වැදි නාරජහට6 ධර්මා නුභාවය කියනුයේ :-

      “ 	සුතං මෙ තං මහානාග,  ධම්මං ධම්මිස්සරිරිතං,

සබ්බුපදද්වවිද්ධංසිං. මධුරං රතිවද්ධනං

තස්ස මෙ ‘නුස්සරන්නස්ස, භයං නා ‘හොසි කිඤ්චනං, තථා හි ධම්මො නංහින්දස , වම්මො ව වජිරුබ්බවො”

1. නොකම් තණ මිටක් 2. වත්සෙක් 3. වස්සා අල්වා 4. දෙවදූත සූත්රකයෙන් බණ වදාළසේක එ තැන් 5. මරන්නට නොහැකිව 6. නාග රාජයාහට.

සඞඝදත්ත වර්ග ය 725

යනාදින් එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි, ධර්මෙසශ්වර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් සියලු සත්ත්වජයන්ට වැඩ පිණිස වදාරන ලද්දා වූ සියලු රසජාතීන්ට වඩා මිහිරි වූ ඇලුම් උපදවන්නා වූ මාහැඟි ධර්මියක් ඇසීමි. ඒ ධර්මිය සඳහන් කරන්නා වූ මට කිසි භයෙක් නුවූයේ1 ය. එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි, හේ එසේ ම ය. බුදුන්ගේ ධර්මිය නම් ආත්මාරක්ෂාාව පිණිස ශරීරයෙහි බහාගත් විදුරුසන්නාහයක් ‍හා සමාන ය. එසේ හෙයින් වේ ද මම2 මරණයට නොබන්නෙම්3 ය යි කී ය. ඉක්බිති නා රජ්ජුරුවෝ :-

      “	අහම්පි සොතුමිච්ඡාමි’ ධම්මං සුග‍තදෙසිතං, 

සුතං තෙ අවිනාසෙත්වා්, මය්හම්පි වද තං සඛෙ”

යනාදීන් එසේ කලැ යහළුව, මමත් ඒ බුදුන් දෙසු ධර්මසය අසනු කැමැත්තෙමි. ඒ තොප ඇසූ පරිද්දෙන් මටත් කියව යි කීහ. ඉක්බිති වැදිපුත්ර තෙම නාරජහට අකුසල් කළවුන් නරකයෙහි විඳිනනා දුක් තමා ඇසූ සැලැස්මෙන් හකුළුවා සංක්ෂෙකපයෙන් දක්වනුයේ :-

“අධිමත්තානි පාපානි, අවිසඞකා කරොන්ති4 යෙ, නි‍රයෙ තෙ මහාඝොරෙ, උප්පජ්ජන්ති අසංසයං

සඤ්ජඃවං කාලසුත්තඤ්ච, සඞඝාතං රොරුවං තථා, මහාරෙරුවත්පාඤ්ච, පතාපාවිවිනාමකො5

චතුක්කණෙණා වතුවාරො, විහත්තො භාග‍සො මිතො, අයොපාකා‍රපරියන්තො, අයසා පටිකුජ්ජිතො

තස්ස අයොමයා භුමි, ජලිතා තෙජසා පුතා, සමන්තා යොජනසතං, එරිත්වාෙ6 තිට්ඨති සබ්බදා,

ඉච්චෙතෙ අට්ඨනිරයා, අක්ඛාතා දුරතික්කමා, ආකිණ්ණා ලුද්දකම්මෙහි, පච්චකා සොළසුස්දා” *

යනාදීන් පාපිෂ්ඨ වූ යමිකිනි කෙනෙක් මෙලොව පරලොව නො බලා භයක් ලජ්ජාවක් සැකයක් නැති ව ප්රා්ණතිපාත ය, අදත්තාදාන ය, කම්මිත්යාතෙම චාර ය, මුසාවාද ය, සුරාපාන ය යනාදි වු7 අකුසල් කෙරෙද්ද, එසේ වූ පාපිසත්ත්වවයෝ එකාන්තයෙන් ම අතිඝොර භයානක වූ නරකයෙහි උපදනාහු මය. එසේ උපදනා අකුසල් කළවුන්ට සංජීව ය, කාලසූත්ර් ය, 1. නුයේ 2. මා 3. නොබානේ - නොබන්නේ 4. වරන්ති 5. නාමසො 6. ඵුටා 7. යනාදීන් දක්වන ලද * මේ ගාථා පොත් කිපයෙක කීප අයුරෙකින් දක්වේ 2, 3 ගාථා සද්ධම්මොපායන රසවාහිනි දෙක්හි නැත.

726 සද්ධර්මාාලඞකාරය

සඞගාජත ය, රෞරව ය, මහාරෞරව ය, තාප ය, ප්ර්තාප ය, අවිචිමහානරක ය යි. අටෙක් වෙයි. ඒ අටමහනරකය ම චතුරස්ස ය, චතුර්වාර ය, සතරදෙසෙයහි නවයොදුන් බාල සහිත්ති ය1. යටැ නවයොදුන් බොලයපොළොව ය. උඩ නවයොදුන් බොල යපියන්පතෙකින්2 සේම විය. එහි පූර්වොබිත්තියෙන් නික්මෙන අග්නිජාලාවෝ අතුළතැ අඹරෙමින් සළා දෙමින් සියක් යොදුන්තැන් දිවගෙන ගොස් පශ්චිමහිත්තියෙහි පැහැර විනිවිද පිටතැ සියක් යොදුන්තන්හි පැතිර සිටිති.

පිටතැ සියක් යොදුනෙහි සිටියවුන්ගේ ඇස් පිපිරි යන තරම් අතිභයානක තේජස් ඇතියහ. පශ්චිමහිත්තති යෙන් නික්මෙන්නා වූ අග්නිජාලාවෝ ද එපරිද්දෙන් ම දිවගෙන ගොස් පූර්වහහිත්තිය පැහැර විනිවිදගෙන පිටත් ව සියක් යොදුනෙහි පැතිර සිටිති. සෙසු නො කී තුන්දිසාවෙහි ද එසේ ම ය. එබඳු ගිනිජාලා3 මධ්ය.යෙහි දධා පැසෙන සත්ත්වියෝ කර්ම.ය නොගෙවෙන තෙක් නොයන්නාහු ම ය. ඒ අටමහානරකය ම ඇතුළතින් ද අයමින් ද විතරින් ද සියක් සියක් යොදුන. ඒ අටමහනරකයේන එකි එකී නරකයෙහි මහදොර සතරෙක් සතරෙක් වෙයි. ඒ නියායෙන් අටමහනර‍කයෙහි එක් ව ම4 මහදොරදෙතිසෙක් වෙයි.එකි එකි මහදොරින් පිටතැ උස්සදනරක සතරෙක් සතරෙක් වෙයි. ඒ නියායෙන් එකිඑකි මහනිරය පිරිවරා උස්සදනරක එක්සිය අටවිස්සෙක් වෙයි.ඒ හැම අටමහ නරකය හා එක්සියතිසෙක් වෙයි

එයින් අවීචිමහනිරය සතරදිශා පවාලාන්තයෙන් ඇතු ළතැ තුන්සියඅටළොස්යොදුන් වෙයි. වටීන් නවසියසිවු පනස්යොදුන් වෙයි. උස්සදනරකය හා සමඟ දසදහස් යොදුන් වෙයි. මෙ කී අවිචිමහනරකය පිරිවරා සිටි උස්සදනරකයෝ සොළය නම් අබ්බුද ය, නරබ්බුද ය, අබබ ය, අටට ය, අගග ය, කුමුද ය, යොගන්ධීවක ය, උත්පලය, පුණ්ඩරීක ය, පුදුම ය යතමේ දසය හ ගූථනරකය, කුක්කුළනරකය, කොළ හිඹුල්වනය, අසිපත්රසවනය, බාරොදකානදිය, ලොහොකුඹු

1. හිත්තියට 2. - පතින් 3. ගිනිසළා 4. ඒක්කම - එක ව.

සඞඝදත්ත වර්ගහය 727

නරයක යන මේ සය ඇතුළු වූ සොළස ය. පළමු කී සඤ්චිව ආදි වු මහනරක අට තබා මෙයින් එක් උස්සදනරකයෙහැ හුණු සත්ත්වතයන් විඳිනා දුක් මෙසේ මෙසේ ය යි නිමවා කියත් ලොවුතුරාබුදුන්ට මිස සොසු ඍද්දිවන්තයනටත් නොපිළිවන් මෙ ය. එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	උස්සදන්ති හි යං1 වුත්තිං, 	අබ්බුදඤ්ච නිරබ්බුදං, 

අබබං අටටං චෙව, අහහං කුමුදං තථා.

සොගන්ධිටකං උප්පලඤ්ච, පුණ්ඩරිකමථාපරං, පදුමං ගූථතිරයං, කුක්කුළා කොටිසිම්බලී.2

අසිපත්තවනං වෙව, තථා වෙතරණි නදී, ලොහකුම්භීතිමෙ තස්ස, 3 සොළසඋස්සදා 4 විදුං. 5

එතෙසු පන එකස්ස, උස්සදස්සාපි සබ්බසො, දුක්ඛං නිට්ඨපයෙ වත්වා , අබුද්ධො කො ජගත්තයෙ” *

තවද මෙයින් අවිචිමහනිරයෙහි දුකුත් බෙහෙව, ආයුත් බොහෝ ම ය. අබ්බුදාදී ඔසුපත්ද‍සයෙහි ආසු බොහෝ ම ය. ශූථනරකය, කුක්කුළනරකය, ශාල්මලීවනය, අසිපත්රසවනය, වෙතරණිනදිය, අඞගාරපර්වදතය, සඞඝාතනරකය, රෞරව නරකය, කාලසූත්ර,නරකය, මහාරෞරවය, සංජිවය, ලොහො කුඹුනරකය යන මෙහි ඇසිය ඉවසිය නොහැකි අතිඝොර භයානක වූ අප්ර මාණ බොහෝ දුක් ඇත්තේ ය. එසේ හෙයින් කියන ලදි.

      “	අවිචි 6 ගුථනිරයෝ. කුක්කුළං කොටිසිම්බලි.

අසිපත්තවනං වෙව, තථා බාරොදකානදි

අඞගාරපබ්බතො වාපි, සඞඝාතං රොරුවම්පි ච කාලහත්ථිබ මහය‍න්තො , ලොහකුම්හාදිකාපි ච.

අමිතා දුස්සහා බීමා, ඝොර හරදයදාරුණා.7 මහදුක්ඛානුහොතබ්බා 8 , නිරයෙ පාපකම්මිනා” යී

මෙසේ අකුසල් කළ සත්ත්ව යන් මහානරක ආදියෙහි9 විදිනා අතිඝොර භායනාක දුක්ඛරාසියෙන් එකදෙශමාත්ර්යක් ගෙනහැර දැකිවි ය.10 නැවත නිරශ්චිනජාතීන් හා ප්රෙකතයන් ‍විදිනා දුක්ඛසම්භාරය ගෙනහැර දක්වනා වූ වැදිපුත්රෙතෙම; 1. තං 2. කුටසිමඛලිං - (නිරය වර්ණරනා) 3. වෙතස්ස 4. සොළෙසුස්ස දානි තිං - සොළොසුස්සාති තං - සො‍ළසුස්සදාති තං 5. විදු 6. උස්සදෙ 7. ඝොරාතී භයදාරුණා - (රස.) 8. ‍- භොතතබ්බා 9. සත්ත්ව)යන් ආදියෙහි 10. දක්වා * මේ ගාථා සතර සද්ධම්්මොපායන, රසවාහිනි දෙක්හි නැත. මුල් තුන තිරයවර්ණ නාවෙහි පෙනේ.

728 සද්ධර්මාසලඞකාරය

       “	තුච්ඡානහවෙ දුක්ඛිං, තථා පෙතභවෙ භවිං,

දුක්ඛං දට්ඨුම්පි සොතුම්පි, පටික්කුලං භයාවහං.”

යනාදීන් තිරිසන් ජාතියෙහි උපන්නවුන්1 බොහෝ සේ ඈත් කුණු මිනීකුණු ගෙරිකුණු අත්පස් ආදියෙහි 2 ඉපිද වියළි වයළි දුක් විඳ වියකෙන3 හෙයින් තිරිසනුන් විඳිනා දුක් ඇසින් දක්නටත් පිලිකුල ප්රෙවතනිකායෙහි උපන්නවුන් බොහෝ ‍සේ බිහිසුණු දරුණු දාර පිඹුරු ‍නා පෙළොන් ආදීන්ගේ ශරීර බඳු අමනොඥ ශරීර හා ඌරන්ගෙ මුහුණු බඳු දෙදළ යුතු විරූප වූ මුඛමුහුණු ඇති ව සොටු සෙම් පමණ ආහරයක් නො ලැබ ඇතුළත ගිනි ගත් සිදුරු තුරු සේ උදරාග්නීන් දදා දුක් විඳිනා හෙයින් ඇසින් දක්නටත් භ්යාගනක ය යි මෙසේ මෙපණෙකින් තිරිසන්ජාතීන් හා ප්රෙනතජාතීන් විඳිනා දුක් ස‍ංක්ෂෙේපයෙන් දක්වා එසේ වූ නරක තීය්ය්ජාතක් ප්රේත අසුර නිකාය යි යන සතරඅප‍ායෙහි දුක් නො විඳ සැප විඳිනා කැමැති දුඃඛභීරුක සත්පුරුෂයන් විසින් සියලු අකුසලයන් දුරු කොට කුසල් කටයුත්ැතේ ය. යනාදීන් නාරජහට ධර්මයදෙශනා කෙළේ ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	අනිට්ඨඵලදං පාපං, හිත්වා  පාපං, හිත්වා  තං දුක්ඛබිරුනා4

කුසලෙ ආදරො නිච්චං, කත්තබ්බො හිතසාධකෙ” 5 යී.

මෙසේ වැදිපුත්ර්යා විසින් කියන ලද්දා වූ ධර්ම්කථාවෙහි පැහැද නාරජ්ජුරුවෝ ඕහට කැමැති කැමැති වස්තු සිද්ධකොට දෙන මාණික්ය‍රත්නයක් දුන්හ. එතැන් පටන් වැදි පුත්රියා මාණික්යයරත්නානුබාවයෙන් දන්පින් කෙරෙමින් බොහෝ කලක් ගිහිගෙහි වැස මාණික්යිරත්නය පුත්රමදාරාවන්ට6 දී තිස්මහවෙහෙරට 7 ගොස් බික්‍ෂූන් කරා එළැඹ ස්වාමීනි. මා මහණ කළ මැනැවැයි කී ය. භික්ෂූින්වහන්සේ ඔහුගේ හේතුසම්පත් බලා මහණ කොට උපසම්පදා කරවූසේක. එකලැ උන්වහන්සේ වයස් පිරී නෙසාද තෙරුන්වහන්සේ ය යි ප්රැසිද්ධ ව වසනසේක් මෑතභාගයෙහි එ ම දෙවදූතසූත්රේය අසා රහත්බවට පැමිණිසේක.

එ පවත් ආස දැක මහාජන‍යෝ මසේ අකුශලක්රිණයාවෙහි නියුක්ත වැද්දෝ පවා සත්පුරුෂසමවායයෙන්8 කුශලක්රිකයා යෙහි යෙදී මහණ ව රහත්බවට පැමිණියෝ‍ වේ දැයි කියා

1. උපදනාවුන් 2. ගෙරිකුණුපස් ආදියෙහි 3. රැකෙන 4. දුක්ඛභීරුණි 5. භිතසාධකො 6. - පුත්රපදැරාදීන්ට 7. තිස්ස - 8. - සංවාසයෙන් - සම්වාසෙන්

සඞඝදත්ත වර්ග-ය 729

ප්රාතණාතිපාතාදි වූ අකුශලධර්මෙයෙන් වැළැක දානාදි වූ දශවිධ කුශලධර්‍‍ණයන් පුරා බොහෝදෙන දෙව්ලොවැ උපන්හ. එබැවින් යම්කිසි කෙනෙක් ලොහයෙන් මුළ ව පළමු වන1 වයසැ කුශල් කිරීමෙහි ප්ර මාද ව පසු ව උත්තමයන්ගේ අවවාදයන් ගිවිස කුසල් කළාහු වී නම් එබඳු කීකරු ගුණසම්පන්නයෝ පඤ්චොපක්ලෙශයෙන් විතිර්මුක්ත වූ පූර්ණකචන්ර්යෝ යා මෙන් බැබැළෙති යි බුදුන් විසින් ම වදාරන ලද හෙයින් ම පළමු වන වයසැ යම් කිසි කාරණයෙකින් කුසල් කිරීමෙහි මන්දො ත්සාහී ව විසූවෝ තිනුත් අප්රකමාද ව කුසල් කොට දිව්යෙමනුෂ්යෙසම්පත් විඳ බුදුන් විසින් පස්නා ලද නිවන් සුරසින් විඳින්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලද මැයි :-

“ පමාදමාපජ්ජ පුරෙ පනෙකෙ මොහෙන පච්ඡා පනුදිත්වම මොහං, වරන්ති ධම්මෙ සුගතප්පසත්ථෙජ තෙ වෙ ජනා සොනති ජිනප්පසත්ථාප” යී ;

මෙ මෙහි තුන් වන නෙසාදවස්තුව ය. ________

85. සිලුත්ත වස්තුව

තව ද මෙහි සතර වන සිලුත්තවස්තුව 2 නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

එක් සමයෙක්හි සකලාදීපදීපායමාන වු මෙ ම ශ්රී ලඞකාද්වීප යෙහි සියලු සම්පත්තීන් සමෘද්ධ ව සැරැහුණා වු රුහුණුරටැ තලඟුරුතිස් නම් පර්වෙතයෙහි වසන3 ධම්දින්න මහතෙරුන්වහන්සේ දෙවුරුගා නම් ගල්ලෙනෙකැ4 වසනසේක. එකල්හි ඒ ගල්ලෙනැ සමීපයෙහි මහත් තුඹසෙක් විය. එ සම යෙහි එක් ගරඬියෙක් ඒ ඒ තන්හි ගොඳුරු ක ඇවිත් තුඹසෙහි ‍වෙසෙයි. මෙසේ කල්යාමක් ගිය කල්හි එක් දවසෙකැ ගොචරග්රගහාණය කොට ඇවිදින්නා වූ ඔහුගේ ඇස් දෙ ම නැසිණ. එකල් හි ඒ ගරඬියා ඇස් දෙක ම නැෂුණු හෙයින් වේදනා ඉවසිය නො හී තුඹසින් පිටතැ දරණ5 ලා ගෙන ගොදුරු නො ලැබ සුස්මසුස්මා වැදහොත්තේ ය. එකල්හි ධම්මදින්න මහතෙරුන්වහන්සේ එපරිද්දෙන් වැදහොත්තා වූ8 ගරඬියා දැක ඔහු කෙරෙහි උපන් මහත් වූ කරුණාවෙන් ඕහට ඇනෙස සේ සතිපට්ඨානසූත්ර යෙන් බණ වදාඛසේක. 1. පළමුව 2. ගිරවිලස්සවත්ථු - (සහ.) 3. වාළඞකරතිස්සපබ්බතාවාසි - (සහ.) 4. දෙවදත්තලෙණෙ - (සහ.) මහරම්භකලෙණෙ - (රස.) 5. ධරණ 6. හොත්තා වූ

730 සද්ධර්මා-ලඞකාරය

එකලැ ඒ ගරඬියා සූත්රසය වදාරන ශබ්දය අසා සිත පහදවාගෙන එකඟ වූ සිතින් වැදහොත්තේ ය. එ කණෙහි ම මහත් වූ ගොයෙක් දිවගෙන ඇවිත් ඔහු මරා ගැලැපී ය. එකලැ ඒ ගරඬියා තමා සිත පහදවාගෙන බණ ඇසූ කුශලයෙන් එයින් මිය අනුරාධපුරයෙහි දුටුගැමුණු රජ්ජුරුවන්ගේ එක් අමාත්යරයක්භට පුත් ව උපන. ඔහු වැඩිවිය පැමිණි කල්හි ඒ අමාත්යරපුත්රමයාට තිස්ස අමාත්යා ය යි නම් විය. ඒ තෙමේ ක්රඩමයෙන් වැඩී සත්රුව්න මුතුමැණික් දැසිදස් ගවමාහිෂාදි වු සියලු සම්පත්තින් සමෘද්ධ විය. මෙසේ කිසි විශෙෂයක් නො දැන ශබ්දමාත්ර යක් ඇසූ පමණෙකින් පවා මේ ධර්මවය සත්ත්වෙයන්ට බොහෝ සම්පත් සාධා දෙන්නේ ම ය. එසේ හෙයින් මේ ධර්ම ය නම් ආශ්චය්ය්ො දෙයෙක් ම ය. හේ එසේ මැයි.

බුදුන් ධර්ම්ය නම් මහත් වූ ආශ්චය්ය්න ඇත්තේ ය. තිරිසන් යොනියෙහි උපන් මඬුවන්1 හා දීර්ඝහජාතීන් පවා ජාතිසම්පන්න වූ මනුෂ්යාභාවාදියට පමුණුවා ලොකපූජිත කරවන්නේ ය. කිසි වස්තුවක් නැති නිර්ධනන සත්ත්‍ දයන් ධනවන්ත කරවන්නේ ය. කුශලයෙන් හීන සත්ත්වවයන් අග්ර් වූ උතුම් කුලයෙහි උපදවන්නේ ය. අඥානසත්ත්වශයන් ඤාණවන්ත කරවන්නේ ය. අපායට යන මඟ අවුරන මහත් වූ කටුවැටක් හා සමාන ය. දිව්යනලොකයට යන්ට සරහාලු රජමහවතක් හා සමාන‍ ය. ජාති ජරා මරණ නැමැති තද ව්යාතධීන්2 නසන හෙයින් දිව්යන ‍ඖෂධයක් හා සමාන ය. එසේ හෙයින් සියලු සත්ත්වධයන් විසින් ම ආදර සහිත ව ඇසුව මනා ම ය. භජනය කළ මනා ම ය. එම්බා පින්වත් සත්ත්වියෙනි, බුදුන්ගේ ගුණ මහිම හා එබඳු බුදුන් වදාළ ධර්මනයෙකැයි යන ව්ය්වහාරමාත්ර්යකුත් නොදන්නා එවැනි ගරඬියා පවා බණ ඇසූ කුශලයෙන් මනුෂ්යය ව ඉපිද බොහෝ ‍ෙඑශ්චය්ය්දන් ලද්දේ ම ය. එබැවින් තමහට වැඩ කැමැත්තා වූ කවර නම් සත්ත්වඑයෙක් බණ නො අසා ද, එකාන්තයෙන් බණ අසන්නේ මැයි.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	අහෝ ධම්මානුභාවො ‘යං,  සුගතස්ස මහෙසිනො.

අජාතිං ජාතිමන්තං සො, කරොති ලොකපූජිතිං.

නිද්ධනං ධනවන්තං ච අකුලීනං කුලග්ගතං. දුම්මෙධඤ්ච සුමෙධත්තං, ධම්මො පපෙති සබ්බදා.

1. මණ්ඩුකයන් 2. ව්යාෙධී

සඞඞදත්ත වර්ගමය 731

සකණ්ටකා වතී ධම්මො, අපායගමනඤ්ජසෙ, සුසජ්ජිතො මහාමගේගො, සග්ගලොකස්ස ගාමිකො 1

ජරාරොගපහානො සො2, සදම්මෙවා 3 අමතාගදො, තසම්මා සො සෙවිතබ්බො ‘ව, ජනකායෙන සාදරං4

සොයං ධම්මනි ගො සුත්වා , ල‍ද්ධො මානුසිකං සිරිං, කො තං ධම්මං න සෙවෙය්යු,

අත්ථංකාමො ජනො හි කං5” යී.

මෙසේ ඒ ගරඬියා මනුෂ්යොව ඉපිද පූර්ව හෙතුබලයෙන් ශ්රනද්ධාවන්ත ව ඉසුරුමත්බැවින් බොහෝ කුසල් කොට එයින් ගොස් නිඳා පිබිදියක්හු මෙන් තුෂිතභවනයෙහි උතුම් වූ රන්විමනෙකැ උපන්නේ ය. එබැවින් ධර්මරය නම් සියලු භවභොග සම්පත් සාධා දෙන සිතුමිණිරුවන්ක හා සදාග වන්නේ ය යි සිතාගෙන ශ්රොද්ධාවන්ත සත්පුරෂයන් විසින් බුදුන්ගේ සද්ධර්මසය සිතා හෙළා7 ඇසිය යුත්තේ ය. ධර්මායට පූජා කටයුත්තේ ය. හිදිම් සිටීම් සක්මන් කිරිම් සැතැපීම් යන6 සතර ඉදිරියවුවෙහි ම අප්රයමාද ව ධර්මුය ම සිහි කටයුත්තේ ය. එපරිද්දෙන් අදර සහිත ව සිහි කරන ලද්දා වූ ඒ ධර්මරය හැම කල්හි ම තමහට පිහිට වන්නේ මැ යි.

එ‍සේ හෙයින් කියන ලදි:-

“ සුණන්තු ස‍න්තො අමතං ජිනෙරිතං භජන්තු පූජෙන්තු උපාසසන්තු තං, ඨ‍ානෙ ච ගමනෙ සයනාසනෙ ච සරන්තු තං හොති සදා පරාසණං.”

මෙ මෙහි සතර වන සිලුත්තවස්තුව ය. _______

86. හෙමාවස්තුව

තව ද මෙහි පස් වනා හේමාවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දත යුතු කෙ‍සේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරටය පශ්විමදිශාභාගයෙහි එක්ගමෙකැ නාමගොත්රියෙන් අප්රපසිද්ධ වූ එක්තරා කුලපුත්රෙයකුගේ අක ම දියණිකෙනෙක් වූහ. ඕතොමෝ උතුම් වූ රූ ඇතියහ. යහපත් වූ වර්ණිසෞන්ද ර්යෙන් යුක්තය හ. කාව්ය 1. - ගාෂිනො 2. පහානෙසු 3. සද්ම්මං 4. සාදරා 5. තං 6. ආදි වූ 7. පහදවා

732 සද්ධර්මා ලඞකාරය

කාරයන් විසින් වර්ණ නා ‍කටයුත් මනොඥවූ රූ ඇතියහ. මහත් වූ නුවණ ඇතියහ. තමන් ඇසූ කිසියම් ධර්මායෙක් ඇත් නම් ඒ සියල්ල ම එකශ්රැිතියෙන් ධරාගනිති. උන්ගේ සකල ශරීරය රන්වන් පැහැ ඇත්තේ ය. එසේ හෙයින් ඒ කුමාරිකාවන්ට දෙමව්පියෝ හේමාවෝ ය යි නම් තිබූහ.

ඒ කුමාරිකාවෝ දවසෙකැ තමන්ගේ පියාණන් හා සමඟ බණ අසන පිණිස විහාරයට ගියාහ. එකල්හි ධර්මසකථිකයන් වහන්සේ දම්සක්පවතුන් 1 සූත්ර ය වර්ණහනා කොට කිසේක. එකලැ කුමාරිකාවෝ තමන් ස්වභාවයෙන් ම නුවණැති හෙයින් කිසි පරක්කුවක් නැති ව බණ අසන්නාහු මුතුවැලක් අමුනන කෙනෙකුන් සේ එක අකුරක් නො වරදවා අර්ත්ථබකථා හා සමඟ සියලු සූත්රානන්තය එක්විට ඇසූ ගමන් ම ධරාගත්හ. එයින් මෑතභාගයෙහි මාවටුපුනෙහි වසන එක් වෙළදාණකෙනෙක් වෙළදාම් පිණිස පශ්චිමදික් බලා ගොස් වෙළදාම් කොට ඇවිදිනාහු හෙමාවන් දැක පිළිබඳ සිත් ඇති ව උන් හා සමඟ සංවාසයෙන් විශ්වාසී ව2 ඒ හෙමා නම් කුමාරිකාවන් ප්රෙසමපාශයෙන් බැඳ රඳවා නොබෝදවසෙකින් එන්නෙම් වේ දැයි කියාගෙන තමන් වසන ‍මාවටුවට ගොස් කිසි කාය්‍්් යෙකැ ව්යා වෘත ව නැවැත නො අවාහු ය. එකල්හි වෙළදාණන් කල් යවා ම නො එන හෙයින් හෙමාවෝ ඒ වෙළදාණන් අද එති සෙට එති බල බලා සිහි කොටකොට උන්නාහු රාගයෙන් රත් ව මොහයෙන් මුඪ ව අක්දවසෙකැ රාත්රිොභාගයෙහි මාවටුවට යමි යි පිටත් ව ගොඩමගින් යමින් සිට ඒ මඟ දුරැයි සිතා මුහුඳ පීනාගෙන යුවු ව යෙමී වෙරළ ඇස සිට හිසැ කේ ගොතා බැඳ ඉණකඩ මිරික හැඳ මුහුඳුදියට බැස පීනන්ට පටන්ගත්හ.

අහෝ! රාගයේ අනුභාවයක් ඇසුව මැනැවි. නො‍ෙයක් උපද්රැවයෙන් යුක්ත වූ මෙ තෙක් දුරුකතර සමීපගෙයකට යන කමනක් මෙන් සිතා නික්ම ගතු හේ ‍එසේ මැයි. රාග නැමැති යක්ෂි ණීන් ආවෙස ව අධික වූ රාගයෙන් උමතු වු සත්ත්වවයෝ යහපත් නපුරැයි යන කිසි ම කාරණාකාරණයක් නොදන්නාහු ම ය. එසේ හෙයින් ඒ කුමාරිකාවෝ තමන්ගේ මව්පියන් හා සෙසු තමන්ට හිතාත්වෙ ෂි ව ඉන්නා ඥාතිමිත්රාිදී වූ කිසි කෙනකුටත් නෙහඟවා උදෙකලා ව3 රාග නැමැති සන්නාහයෙන් සැරැහී එ ම රාග නැමැති ප්රයදීපය අල්වාගෙන ඝනාන්ධ කාරයෙන් යුක්ත රාත්රිැයෙහි කණු කටු ගල්මුල් කැට

3. - පැවතුම් 1. විශිවාසිකව 2. උදකලාව

සඞඝදත්ත වර්ග-ය 733

පහණ ආදීන් ගැවැසිගත්තා වූ විෂමමාර්ගුයෙහි න‍ා පොළො දාර පිඹුරු ආදීන් හා දිවි වලස් සිංහ ව්යාතඝ්රා3දීන් ගහණ ව බැකිසි බකමුහුණු උලළිහිණි කැනහිල් බලු ආදීන්ගේ අමනොඥ භයඞකාරනාදයෙන් හා යක්ෂාරාක්ෂැසප්රෙණතපිසාචයන් විසින් අතිභයානක වූ අමුසොහොන් මිනී දවන සොහොන් ආදියෙහි මහත් වූ භයින්1 කිසිවකුත් නො සලකා තමාගේ කාමතෘෂ්ණාව ම සහාය කොට ගෙන වෙළඳාණන් කරා යෙමි යන දෘඪ වූ සිත් නැමැති ආයුධයක් ධරා නොයෙක් උපද්රණවයෙන් යුක්ත වු මාර්ගැයෙන් ගොස් සමුද්ර්යට බැස කිඹුලුන්2 දැති මොහොර කොරළ මහරළ ආදි වූ මහත් චණ්ඩමතස්යරයන් විසින් ආකීර්ණ ව පවන්වේගයෙන් පැහැර අහසට නඟන ගල්කුළු සේ උඩැ නැඟී පෙළින් පෙළ3 දිවන මහත් වූ රළපතර සමූහයෙන් ගැවැසී ගත්තා වූ එබඳු සමුද්රළය පවා පිහිනන්නාහු කිසිහයක්4 නැති ව නික්මුණාහ.

එසේ හෙයින් යම්කිසි ස්ත්රිනයක් බමි යි කියා නම් ඇගේ වචනය නුවනැත්තන් විසින් සැබැව යි නොසිතිය යුත්තේ ය. කාරණා කිම් ද යත්? උන්ගේ භය නම් “ලලනා භීරුකාමිනි” යනු හෙයින් ස්ත්රී හු නම් භය ඇත්තාහු ම ය යි යන ලොකප්ර සිද්ධ වචනය පිණිස බහම් යි යනු විනා මිනීමස් කන යකින්නන් වැනි ස්ත්රීකන්ට භයෙක් නම් නැත.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

රාගයක්ඛිණියාවිට්ඨා, රාගනො ‘තිවිෂමොහිතා, කාරණාකාරණං කිඤ්චී, න ජානන්ති හිතාහිතං.

තස්මා මාතාපිතුන්තම්පි, ඤාතිමිත්තහිතෙසිනං, අජානෙත්වාා ‘ව එකා ‘ව. රාගවම්මෙ න වම්මිතා.

ජලෙත්වාව රාගපජ්ජොතං, රත්තියං තිමිරෙ හනෙ, බාණුකණ්ටකපාසාණබහුලෙ විසමඤ්ජසෙ.

අජගරෙරගසද්දුල අච්ඡව්යාසකුලාකුලෙ, උණ්ණාසකුණහුං කාර අසිවොරුසිවාරුතෙ.

යක්ඛපෙතපිසාචදිහහෙරවසඞකුලෙ, අමපක්ක සුසානෙසු, න ගණෙත්ති මහබහයං.

කත්වාකන දුතියං තණහං, දළ්හමානසආවුධං, ධාරෙන්තී ආරූහී මගගං, ගහණං වනසංයුතා 5

	1. භයෙන් 	2. කිඹුල්	3. පෙළෙපෙළ	4. පිහිනන්නා වූ කුමාරිකාවෝ කිසි භයක් 	5. ඝනසංයුතං. –

734 සද්ධර්මාභලඞකාරය

කුම්හීලමකරාකිණ්ණං, මහාවිවිසමාකුලං, සමුද්දම්පි තරනව්තී යා, අගා ‘ පගතහෙරවා.

භායාමහන්ති යා කඤ්ඤා , යදි භාසෙය්යස විඤ්ඤැනා න තං මනසි කාතබ්බං, භයං තාසං තු කිත්තිමං” 1 යී.

මෙසේ මුහුදු පිහිනන්නා වූ හෙමාවන් නාගරාජකෙනෙක්2 දැක මෝතොම නාගකන්යාුවක් දෝ හෝ නොහොත් මණිමෙඛලා නම් දිව්යාස්ත්රීර3 දෝ හෝ නොහෝත මනුෂ්ය‍ ස්ත්රි යක් දෝ හෝ ඒ දැන් මා නියම දත මැනැවැයි සිතා හෙමාවන්ගේ සකලශරීරය ජලයෙන් පිහිත ව තිබෙන හෙයින් තමන් ඇසට ‍ෙපනුණා වූ මුහුණ පටන් එක ම ශරිරභාගය නිසා වර්ණමනාවක් උපදවා මුත් තමන් අසවල් කෙනකුනැයි නියම දත මැනැවැයි කල්පනා කොට විචාරන්නාහු එම්බා සොඳුර, තොපගේ රූපය ඉතා යහපත, තොපගේ සියලු ශරීරඅවයව ජලයෙන් සැඟවී මුහුඳමැදැ පෙණබිබුබුමාලා වන් මධ්යකයෙහි බබළන්නා වූ තොපගේ තෙල පැහැපත් වූ මුහුණ තාරකාවන් පිරිවරා අහස්මැදැ බබළන්නා වූ පුන්සඳ මඬලක් හා සමාන ය. ඉතා නිල් වූ තොපගේ තෙල නෙත්ර යුග්මය නිලුපුල්4 පෙතිදෙකක් හා සමාන ය. තොපගේ තෙල මනොඥ වූ නාසිකාව භ්රෑපයුග්ම නැමැති නිල්පට්ටිකාවක් ඇති නළල්තල නැමැති ස්වර්ණ ඡත්ර යෙහි රන්පුඩුවක් හා සමාන ය. තොප‍ගේ තෙල ලීලොපෙන වූ කන්වැල් සඟළ කාමී පුරුෂයන්ගේ ඇසට රසඳුන්පිඬක් බඳු වූ තොපගේ ම ධම්මිල්ල කලාප නැමැති මෙඝකූටයෙහි පහළ වූ විදුලිය දෙකක් හා සමාන ය. තොපගේ සෙසු ශරීර අවයවයන් විශෙෂවත් ව මා නුදුටු හෙයින් වෙන වෙන ම කියා නො හෙමි. එතෙකුදු වුවත් මෙසේ අතිමනොඥවු රූපසම්පත්තියෙකින් යුක්ත ව උදෙකලා ව පීනන්නා වූ තෙපි තමා කුරු දැයි විචාළහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

        “විවිස‍තාරෙ5 ඵෙණවි‍කිණ්ණෙ,

සලිලමගාධෙ චන්දනසමවත්තා, තුවම්හිරූපා නීලතරක්ඛි, ජලධිතරන්තී කාසි තුවන්ති” යී.

එසේ විචාළ නාරජහට තමන්ගේ ස්වභාවය කියන්නා වූ හේමාවෝ -

1. තමං තු කිනප්ති මං 2. නාගරාජයෙක් 3. - ස්ත්රිරයක් 4. නිලිපුල් 5. වියතිසතාරෙ

සඞඝදත්ත වර්ගතය 735

      “	උරගපතී ත්වංම ජිව විරකාලං,

තව වනිතායො සාධු රමන්තු, වචනපථං මෙ නාග සුණ සම්මා, ජලධිතරන්තී විත්තවසගාහං”

යනාදීන් එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි, තෙපි බොහෝ කාලයක් ජිවත් ‍වවු.1 තොපට වැ‍ඩෙක් ම වේව යි, තොපගේ භාය්යාලයක් වූ නාගකන්යාතවෝ තොප සිත් වූ පරිද්දෙන් පොලඹවා2 වාසය කෙරෙත්ව යි එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි, මා කියන්නා වූ වචනය ඉඳුරා අසව, මුහුඳු පීනන්නා වූ මම නිකමෙකැ පිහිනන්නෙමි නො වෙමි යි තෘෂ්ණා නැමැති රජු හු විසින් මෙහෙයන ලදු ව ඔහුගේ අණසක ඉක්මවාගත නො හී චිත්තවසග ව යන්නා වූ මනෂ්යමස්ත්රිගයකිමි කීහ. එකලැ නාරජ්ජුරුවෝ ඒ වන්නා තෙපි මනුෂ්යයස්ත්රිමයක් ම ය . දැන් තෙපි හස්තතලයක් මෙන් මටසිලුටු මනොඥ වූ කලවාසඟලෙකින් හා සෙසු ශරීර අවයවයෙන් ශොභමාන ව දියපිටැ පෙරළෙන ඝනරන් අවයවයෙන් ශොභමාන ව දියපිටැ පෙරළෙන ඝනරන් කඳක් සේ දිලිහිදිලිහී මෙසේ වූ ඝනාන්ධකාරයෙන් යුක්ත රාත්රිකයෙහි කොයි යවු දැයි විචාළහ.

එබසට හෙමාවෝ එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි, මාගේ ජිවිතයටත් වඩනා සිතෙහැති3 ගෙහිමියාණකෙනෙක් ඇති. උන් සඳහන් කරන්නා වූ මට මහත් වූ ශොක උපත. එසේ හෙයින් උන් දක්නා පිණිස යෙමි කීහ. එකලැ නා රජ්ජුරුවෝ එම්බල නුවණ මඳ ජඩ තැනැත්තිය, උදෙකලා ව පිහිනන්නා වූ තොප භය නැති වන්නට කාරණා කිම් ද? ඒ මට කියාලව යි4 කීහ. එබස් අසා හේමාවෝ එම්බා නාරජ්ජුරුවෙනි මාගේ තද වූ කාමතෘෂ්ණා නැමැති යෙහෙළියක් ඉදිරිඉදිරි ව කැඳවාගෙන යන්නියක මෙන් අත් නො හැර එන්නී ය. එසේ හෙයින් කිසි භයක් නැත්තෙමි කීහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	ක්වා:යාසි වාමකරහොරු මහානිසායං

පාණාදිකො වසති යත්ථී ධවො ගතිං මෙ, බාලෙ කථං වද න භායසි එකිකා ත්වංග නත්වෙකති දළ්හතසිනා හි සහාසිකා මෙ” යී.

මෙසේ කථා කොට ඉක්බිති නාරජ්ජුරුවෝ එම්බා සොඳුර, තෙපි නොකළමනා කාරියෙහි යෙදී ‍ඇවිදිව. ඉතා සිතුවක්

1. ජිවත්ව 2. පොළඹා 3. සෙනහ ඇති 4. කියවයි.

736 සද්ධර්මා්ලඞකාරය

කරන්නා වූ තද අදහස් ඇති කෙනෙකැයි අපහාස කොට බැණ දොඩා නැවැත එම්බා සොඳුර, ලඞකාද්වීපවාසීහු බොහෝ සේ යම්තම් වී නමුත් බණපදයක් දන්නාහු ම ය. කිමෙක් ද? තෙපි බණ දැනු දැයි විචාළහ. එකලැ හේවාමෝ එ‍සේ ය, නාරජ්ජුරුවෙනි, බණ දනිමි. දම්සක්පවතුන්1 සූත්ර‍ය අර්ථකථා හා සමඟ මට ප්රනගුණ ය, වා‍වොද්ගත ය, වනපොතැයි කීහ.

එ බස් අසා නාරජ්ජුරුවෝ සතුටු ව තමන්ගේ ආනුභාවයෙන් මුහුදමැඳැ සත්රුවනින් විසිතුරු මූ මන්ඩපයක් මවා නොයෙකි පරිද්දෙන් අලඞකාර කොට සරසන ලද විසිතුරු වූ ආසයක් මත්තෙහි හෙමාවන් ඉන්ට සලස්වා දශනඛසමොධාන සමුජවලිත වූ තමන්ගේ දොහොත් මුඳුනෙහි තබාගෙන ක්ෂවත්රි ය කන්යාමවක දුටු චණ්ඩාලකු සේ මහත් වූ ආදර දක්වා ස්වාමීනි, බුදුන් විසින් වදාරන ලද්දා වූ දම්සක් පවතුන්1 සූත්ර ය වදාළ මැනැවැයි ආරාධනා කළහ. එකලැ හෙමාවෝ පනවන ලද ධර්මානසනමස්තකයෙහි දිවිදළින් ඔප් නැඟූ රන්රුවක් සේ ලීලොපෙත ව බඞපය්ය්්මාඞකයෙන්2 හිඳ කිසි භයක් චකිතයක් නැති ව නාරජහට බණ කීහ. නාරජ්ජුරුවෝ බණ අසා පැහැද හෙමා‍වන් නොයෙක් වස්ත්රායලඞකාර ආදියෙන් සරහා කැමැති කැමැති වස්තු ප්රසදානය කරන උතුම් වූ මාණික්ය රත්නයක් අත්ලෙහි තබා තමන්ගේ ආනුභාවයෙන් කැඳවා ගෙන ගොස් මාවටුවෙළඳාණන් වාසය කරන ගෙයි ම ඇරැ සිටුවූහ.

ඉක්බිති රාත්රිවය පහන් වූ කලැ එහි වසන මනුෂ්යකයෝ හෙමාවන් අතැ තිබූ ඒ මාණික්ය රත්නය දැක මේ මානිඛ්යහ රත්නය තෙපි කෙයින් ලදු දැයි විචාළහ. එකලැ හෙමාවෝ තමන් ඒ මාණික්ය රත්නය ලත් සැලැස්ම ඇතිසැටිය්ම කීහ. මනුෂ්යෙයෝ හොමාවන් කියන බස් සැබැ නො වෙයි සිතා අනුරාධපුරයට ගොස් රජ්ජුරුවන්ට කීහ. එකැල රජ්ජුරුවෝ හෙමාවන් කැඳවා ගෙන්වාගනෙ උන් අතින් ඒ මාණික්ය රත්නය අනිකක් හට දෙවූහ. එකලැ ඒ මාණික්යනරත්නය හෙමාවන්ගේ අතින් පහ වු ඇසිල්ලෙහි එ ම විටැ ඔබෙකින් ගෙනහැර දක්වූ පහණවටක්3 සේ නිඃශොභ ව ගියේ ය. ඒ දැක රජ්ජුරුවෝ නැවැතත් හෙමාවන් අතට දෙවුහ. එකලැ ඒ මාණික්යයරත්නය හේමාවන් අතට පැමිණි ඇසිල්ලෙහි එ ම හේමාවන්ගේ ශරීරරශ්මීන් ශොභාසම්පන්න වූවා සේ

1. පැවතුම් - පැවතුන් 2. ලීලොපෙතව ධර්මා්සනමස්තකයෙහි බද්ධ පර්යඞකයෙන් 3. පාසාණ. –

සඞඝදත්ත වර්ගපය 737

ජ්යොතතිෂ්මත් ව1 දිලියෙමින්2 සිටගත. මෙසේ රජ්ජුරුවෝ තුන්විටක් පරීක්ෂා කොට හෙමාවන් ළඟට කැඳවා මේ මාණික්ය රත්නය තෙපි කෙසේ ලැදු දැයි විචාළහ.

එකලැ ඒ මාණික්යටරත්නය තමන් ලත් සැලැස්ම නො වරදවා ඇති සැටියේ ම කීහ. එකල්හි රජ්ජුරුවෝ සතුටු ව හෙමාවන්ට දහසින් බඳ පියල්ලක් දී හෙමාව ඉන්නා ගම උන්ට ම අතැ පැන් වත්‍ ‍කොට දන් දී3 සැප සේ ගොසින් වසව යි නික්මවූහ. එ තැන් පටන් හෙමාවෝ ධර්මෙයෙහි ආනුභාවය තමන් විශෙෂයෙන් ම දුටු හෙයින් නිරන්තරයෙන් අනලස් ව අප්රරමාද ව බණ අසමින් වනපොත් කෙරෙමින් ධර්මියෙහි පවතිමින් දැහැමෙන් සෙමෙන් ජිවිකාවෘත්තිය කෙරෙමින් දැහැමෙන් ලත් දෙය දානාදී වූ කුශලාක්රිපයාවෙහි ම යොදමින් ජිවිතාන්තය දක්වා බොහෝ කුසල් කොට එයින් ගොස් දෙව්ලොවැ උපන්හ.

එබැවින් යම් කිසි කෙනෙක් සත්පුරුෂධර්ම්යෙහි පවතිද්ද, ධර්මියෙන් යුක්ත වූ කථා කියද්ද, ධර්‍ුරය තමන්ට අලඞකාර ධ්වජයක් මෙන් උසස් කොට සිතද්ද, ධර්මථය ම අසා ධරද්ද, එ‍සේ ධර්මකයෙහි පිහිටියා වූ උත්තමයන් දෙවියෝ ද එකාන්තයෙන් රක්ෂා කරන්නාහු මැයි.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

                “	යො වෙ ජනො වත්තති සාධු ධම්මෙ

ධම්මානුපෙතං ‘ව කථං කථෙති ධම්මදධජො ධම්මධරො ච හොති දෙවා ‘පි තං ධම්මඨිතං අවෙන්ති” යී.

මේ ‍මෙහි පස් වන හෙමාවස්තුව ය. ____

මෙ තෙකින් මෙ සද්ධර්මාෙලඞකාරයෙහි සඞඝදත්තවර්ගි නම් වූ විසි වන පරිච්ඡෙදය නිමි. ________

1. ජොතිමත්ව 2. දිලිහෙමින් 3. කෙට දී

738 සද්ධර්මාමලඞකාරය

21. පරිච්ඡෙදය

21. සිරිනාගවර්ග්ය

87. සිරිනාගවස්තුව

තව ද මේ සද්ධර්මාසලඞකාරයෙහි එක්විසි වන සිරිනාගවර්ග ය නම් කව‍රැ යත්? එහි පළමු වන සිරිනාගවස්තුව මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි සිරිනාග1 නම් බ්රාමහ්මණපුත්රියෙක් දවසෙකැ සිතනුයේ යම් කිසි උපායෙකින් වස්තුව උපදවා ගෙන ඒ වස්තුවෙන් පිරිසක් සිටුවාගෙන ඒ පිරිස් ඇරැගෙන ගොසින් සටන් කොට අනුරාධපුරය ඇරැගෙන රාජ්යාය එක්සත් කොට ඔටුනු පැළැඳ රජකම් කෙරෙමි යි සිතින් ම කල්පනා කොට ඉක්බිති වස්තු තමා කොයින් ලැ‍බගනිම්‍ දෝ හෝ යි වස්තුව ඇති තැන් පරීක්ෂාබ කරනුයේ දකුණුගිරිවිහාරයෙහි මහදාගබ2 දැක ඒ දාගැබ බිඳ වස්තු ඇරැගෙන පිරිස් සිටුවා ගනිමි කියා බොහෝ මිනිසුන් ඇරැගෙන ඒ ඒ තැනැ ගම් පැහැර වස්තු රැස් කෙරෙමින් දකුණුගිරිවිහාරයේ දාගබ සමීපයට ඇවිත් මේ දාගබ බිඳුව යි කියා කැටු ව ගිය මිනිසුන්ට නියොග කෙළේ ය. එකලැ මනුෂයයෝ දාගබෙහි සන්ධි ය පරීක්ෂාන කොට සොයා ගත නො හී ස්වාමීනි, මේ දාගබෙහි සන්ධිහය නුදුටුම්හ එසේ හෙයින් දාගබ බිඳගත නොහැක්කේ ම ය යි කීහ.

එකලැ සිරිනාග නම් බ්රාුහ්මණයා එකලැ මේ දාගබෙයි2 සන්ධි ය කවුරු දනිද්දායි විචාළේ ය. එකලැ මනුෂ්යේයෝ ස්වාමීනි, හෙල්ලොලි3 නම් ගමැ බහුල4 නම් චණ්ඩාලයා දාගැබැ සන්ධිද දනියි කීහ. එකලැ ඔහු ගෙන්වාගෙන එම්බල කොල, මේ දාගබෙහි2 සන්ධිෙය තා දනිති5 කියා බොහෝදෙන කියති. ඒ දාගැබැ සන්ධි,ය බලා දැන දාගබ බිඳුව යි කීහ. එකලැ ඒ නැවෑමියා ස්වාමීනි, මම සවර්ගැමර්තයයපාතාලසඞ්ඛ්යාිත වූ මුළු තුන්ලොව අග්රැ වූ ජ්යෙබෂ්ඨ වූ ශ්රෙ ස්ඨ වූ සම්යගක්සම්බුද්ධයන් වහන්සේ මට පිළිසරණ සේකැයි මෙසේ සැදැහැයෙන් ආපාණ කොටින් “බුද්ධං සරණං ගච්චාමි” යි සරණගත වූ උපැසකයෙකිමි.6 ‍එසේහෙයින් දෙවාතිදෙව වූ ශක්රාරතිශක්ර” වූ බ්ර හ්මාති බ්රයහ්ම වූ වන්දඑනෙය්යාිහිවන්දරනෙය්ය් වූ පූජනෙය්යාූහිපූජනෙය්‍ය වූ

1. ශ්රී් නාග 2. දාගැබෙහි 3. ගොලිය - (සහ) 4. බහුලා - බදුල

සඞඝදත්ත වර්ගශය 739

ඒ බුදුරජාණන්වහන්සේ ‍ගේ ධාතු පිහිටුවා කළ මෙසේ වූ චෛත්යෙය බිඳීම නම් මාතුඝාතක, පිතුඝාතක, අරහන්නඝාතක, ලොභිතුප්පාදක, සඞඝභෙදක යන පඤ්චානන්තරිකකර්මසය 1 හා සම ය යි කී ය.

මෙසේ ඔහු විසින් කියන ලද්දා වූ එබඳු බුද්ධගුණමහිමය2 ඒ බ්රා හ්මණයාගේ කනැ යහුල්2 බාන්නා සේ 4 විය. එකලැ බ්රාදහ්මණයා බුදුගුණ කී නැවැමියාට කිපී මොහු අල්වාගෙන ගොස් දිවස්උලැ තබව යි නියොග කෙළේ ය. එකලැ නියොග ලත් මනුෂ්යලයෝ ඔහු ගෙන ගොස් උලැ හිඳුවා ස්වාමිනි, මොහුගේ පුත්තු සත්දෙනෙක් ඇත ඌ හැම දේ දාගබෙහි සන්ධිය දනිති කීහ. එකල්හි ඒබ්රා හ්මණයා ඔහුගේ පුතුන් සත්දෙනා ගෙන්වා ගෙන තෙල දාගබෙහි සන්ධිය බලා බිඳ පියව යි කීහ. එකලැ ඔහු5 සදෙනා ස්වාමීනි, අපි හැම සරණගතයම්හ.6 ලොවුතුරා බුදුන්ගේ ධාතු පිහිටුවූ ධාතගර්භනය බිඳ නසන්නට නොනිස්සම්හ යි කීහ. එ බස් අසා සිරිනාග නම් බ්රාූහ්මණයා කිපී ඔවුන් ‍සත්දෙනා ද දිවස්උලැ හිඳුවාපී ය. හේ එසේ මැයි. යහපත් වූ සඳුන්සුවඳ කස්තුරු7 කපුරු අගරු ආදියෙහි සුවඳ ඇසු කලැ නීලමක්ෂි කාවෝ එහි ඇල්මක් නො කෙරෙති. නො සතුටු වෙති. කුණපගන්ධෂයක් ඇසු කලැ එ ම නීලමක්ෂිතකාවෝ අමාවක් ලද්දා සේ සතුටු සොම්නස් ව එම ආඝ්රාපණය කරන්නාහු ම ය. එපරිද්දෙන් ම අමනෙඥ වූ දැක පිළිකුල් ව8 ලජ්ජා වන තරම් ශිවලිඞගාදිය දැක සතුටු වන සංසාරඛාණුක වූ නිර්භාළග්යවවන්ත වූ සත්ත්වමයෝ යහපත් වූ බුද්ධරූපාදිය දුටත්9 ධර්මාය ඇසුවත් සිත් පහදවා පින් පුරාගත නොහෙන්නාහු ම ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	වන්දහනාගරුගන්ධෙමසු, ගන්ධ්මාඝය සාධුසු, 

විරජ්ජන්ති සුරජ්ජන්ති, කුණපෙ නීලමක්ඛිකා.

දිස්වා සුත්වාර ච බුද්ධඤ්ච, ධම්මං සොතරසාසනං, ජනෙන්ති න ‍මනොභාසං, තථා සංසාරඛාණුකා” යී.

ඉක්බිති ඒ අටදෙනාගේ ගුණානුභාවයෙන් දෙවියෝ දිව්යර ලොකයෙන් රථ කෙනවුත් සියල්ලවුන් බලබලා සිටියදීම රථ වලට නංවාගෙන දිව්යාසෙනාව හා සමග ම තුෂිතදිව්යනලොකයට ගෙන ගියහ. එ තන්හි රසු වූ මහාජනයෝ මහත් වූ ඒ

1. පඤ්චාතන්තය්ය්ලොක - 2. බුදුගුණ - 3. යහුලක් 4. තබන්නාසේ 5. ඔවුහු (වූ) 6. සරණගතුයම්හ 7. කස්තුරි 8. දෙදැක පිළිකුල්වන 9. දුටුවන්

740 සද්ධර්මාවලඞකාරය

ආශ්චය්ය්සද්ය දැක පහන් සිත් ඇත්තාහු දෙවයන්වහන්ස, බුදුන්ගේ ධාතු පිහිටුවා බැඳි මෙබඳු චෛත්යරයක් බිඳීම කටයුතු නො වෙයි. කියා සිරිනාගයන්ට නොයෙක් කාරණා කීහ. එ බස් අආ සිරිනාගයෝ ඒ දාගබ හැර නැගෙනහිරි දිසාවට ගොස් මහවැලිගංසමීපයෙහි මීවිටි නම් ගමැ පැහැර වස්තු උදුරාගෙන එ ම ගමැ මීමටි නම් දාගබ බිඳ වස්තු ඇරැගෙන පඩි දී1 සෙනාව සිත් ගෙන සටන් කොට රජ්යකය ගෙන මුළු ලක්දිව එක්සත් කොට ඔහුනු පැළැදියහ.

එසේ රාජ්යරය * ලැබ ඔටුනු පැළැන්දත් දාගබ බිඳවූ අකුසලයේන කල් නො යවා ම එ ම ජාතියෙහි උදාරභ්යබන්තරයෙහි ක්රෑගරතර වූ මහත් වූ අසාධ්යි ව්යාරදියෙක් ඇති විය. වෙදවරු නොයෙක් ප්රබතිකාර කොටත් ව්යා්දීය සංහිඳුවා2 ගත නුහුණුවාහු ය. නැවැත ඒ සිරිනාගයෝ වස්තු එක්කොට පළමු පරිද්දෙන් ම දාගබෙහි 2 පිහිටුවා පළමු නියාවට වඩා දාගබ බඳවාත් ව්යාරධි සංහිඳුවා ගත නුහුණුවාහු ය එ ම ව්යා ධීන්4 මහත් වූ පීඩාවට පැමිණ දුක්ඛය ඉවසා ගත නො හී තුමු ම තමන් බඩ පළාගෙන කාලක්රිායා කොට දෙපා උඩුකුරු ව හිස් බිම බලා අග්නිජ්වාලයෙන් නිරතුරු වු5 අවීචිමහානරකයෙහි මේ කපැ මුළුල්ලෙහි නරකදුකට භාජනය වූහ. හේ ‍එසේ මැයි.

යම් කිසිවෙක් බුදුන්ගේ උතුම් වූ ශරීරධාතුව පිහිටුවා බැඳි දාගබක් බින්දේ වී 6 නම් එ‍සේ වූ පව් කළ තැනැත්තේ පාපිෂ්ඨ වූ සිරිනාගයන් පරිද්දෙන් ම අවීචිමහානරකයේ උපදනේ ම ය.7 තවද යම් කිසිවෙක් බුද්ධරූපවලැ අත් පැ කන් නාස සිඳබිඳ නැසුයේ වී නම් එයිත්9 එපරිද්දෙන් ම මෙ ම ජාතියෙහි බොහෝ දුක් විඳ සඤ්ජිවාදියෙහි උපදනේ ම ය. තවද යමෙක් බොධිවෘක්ෂෙවලැ අතු පතු සිඳ බිඳ හළුයේ වී නම් මෙ ම ජාතියෙහි විනාශයට පැමිණ පරලොවැ ඝොර භයානක රෞරවතරකයෙහි උපදනේ ම ය.

තවද යම් කිසිකෙනෙක් කිසියම් ආකාරයෙකින් බණපොත් නැසුවාහු වී නම් සඤ්ජිවාදිනරකයෙහි 9 ඉපද යමපලුන්

1. පඩිලා 2. සංසිඳුවා 3. දැගැබෙහි 4. ව්යාෂදියෙන් 5. නි‍රන්තර වූ 6. බින්දිවි 7. උපදනාහු 8. එයින් 9. සඤ්ජිවනර‍කයෙහි

* කුඞ්ඩනාගරජු‍ෙ‍ග් දේවියගේ සහෝදර “සිරිනාග” නම් සෙනෙවියකු සොරකු වී එ රජු මරා රජය ගෙන එකුන්විසිවක් රජය කළ බව මහාවංශයෙහි කියන ලදී. වො‍හාරතිස්සරජුගේ පියා වූ ඔහු බමුණකු බව හෝ දාගබ් බින්දාවූ බව හෝ එහි නො කියැවේ.

සරිනාග වර්ගොය 741

විසින් කඩකඩ කොට කපන ලද ශරීර ඇති ව නැවැත නැවැතත්1 ඉපද පැසී ගොඩැ නැගී මිනිසත්බවක් ලද්දාහු වී නම් හස්තපාදකන්නාසාදි ඡදයට පැමිණෙන්නාහු ම ය. තවද යම්කිසි කෙනෙක් සඞඝයාවහන්සේට සඞඝභෙදාදී වශයෙන් කිසියම් අපරාධයක් කළාහු වී නම් එසේ වූ සත්ත්වතයෝ නරක තීය්ය්ශය ක් ප්රෙතත අසුරකාය යන සතර අපායෙහි ම මහදුක් විඳිනාහු ම යත මෙසේ තුනුරුවන්ට අපරාධ කිරීම මහත් අකුසල් බව දැන නුණැත්තවුන් විසින් එසේ වූ අකුශලරාශිය2 ම සිංහ ව්යා ඝ්රන දිවි වලස් සොර සතුරු භය සහිත සොපදුවමාර්ගහයක් මෙන් දුරු කටයුත්තේ ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	ගණං සො තීහි වාරෙහි, නරෙ ‘ධ අපර්ජ්ඣති, *

සො භවෙ චතුරොපායෙ, දුකඛභාගි භවිස්සති.

යො නරොධ විනාසෙති, සම්බුද්ධගමපොත්ථතකං, ජිනන්හි‍න්තො ‘පි සො හොති, නිරයඥ්ච නිගච්ඡ ති.

මහානත්ථ‍කරං පාපං, ඉති විඤ්ඤාය පණ්ඩිතො, දුරතො පරිච්ජ්ජෙය්යර, මග්ගං පටිභයං යථා” යී

මෙසේ එකල්හි ඒ චණ්ඩාලයන්3 අටදෙන පූර්වංජන්මයෙහි කල කිසියම් අකුශලයෙකින් සැ‍ඬොල්කු ලෙහි උපනත්4 උතුම් ගුණනුවණ් ඇති ශ්රශද්ධාවන්තයන් හෙයින් තමන් දිවස්උලැ5 තබතත් දාගබ6 නො බිඳුම්හ යි අකුසල් කිරීමට නො ලැබී ශරණශීලය රක්ෂාි කළා වු ගුණධර්මතය නිසා දෙවතාවෝ දෙව්ලොවින් රථ ගෙනවුත් ඔවුන් හැම දිව්යාරථවලට නංවා ගෙන දිවසෙනඟ පිරිවරා මහත් වූ උත්සවයෙන් දෙව්ලොවට‍ කැඳවා ගෙන ගියහ. ඔහු අටදෙන දැත් මෙත් මහබෝසතුන් ගෙන් බණ අසඅසා7 දිවසැපත්8 විඳිති. එකලැ සිරිනාග නම් බ්රා්හ්මණයා එබඳු වූ ශීලාචාරසම්පන්න ශ්ර්ද්ධාවන්තයන් දිවස් උලැ හිඳුවා එවැනි පාපයකුත්9 සිද්ධ කොට ගෙන දහගබ් වහන්සේ බිඳුවූ අකුසලයෙන් කල් නො යවා එ ම ජන්මයේ උදරාබාධයෙන් පීඩිත ව තමා බඩ තෙමේ ප මළාගෙන එයින් මිය අවීචිමහානරකයෙහි ඉපිද මේ මහාභද්ර කල්පය ගෙවෙන

1. ඇතිව නැවැතත් 2. අකුසල් රාසිය 3. චණ්ඩාලයෝ 4. උපන්නන් 5. හෙයින් දිවස් උල 6. දහගැබ් - දහගැප් 7. බණ අසා 8. දිවසැප 9. හිඳුවාලුයේන අපායකුත්

* මෙයට මුලින් තව ගාථා තුනෙක් රසවාහිනියෙහි එයි.

742 සද්ධර්මාිලඞකාරය

තෙක් නිරාදුකට භාජන ව මහදුක්1 විඳුනේ ය2 අවිචිමහා නරකයෙහි අනන්තකල්පයකට ආයු හෙයින් ඒ සිරිනාගරා දායක් අවුරුද්දෙන් අඟලක් වඩනා පොළොවට සත්ගවුවක් උස3 වැඩෙන තෙක් නරකයෙහි පැසෙන්නේ ය යි දතුයුතු.

මෙසේ දිව්යටලොකයෙහි දෙවතාවෝ චණ්ඩාලයෙන් වී නමුත් කුසල් කළවුනල් දව්ය‍රථයට නංවා දෙව්ලොවට කැඳවාගෙන ගොස් අප්රුමෙය වූ දිව්යලසම්පත්තියෙන් පුජා කරන්නාහුය. රජ දරුවෝ වී නමුත් අකුසල් කලාහු වී නම් එකාන්තයෙන් අතිඝොර භයානක වූ නරකයට තුමු ම ගොස් තමන් කළ අකුසල බලයෙන් මහුදුක් විඳුනාහු ම ය.4 එබැවින් නුවණැති ශ්රකද්ධාවන්ත සත්පුරුෂයන් විසින් අකුශලධර්මුයන් දුරු කොට කුශල සම්භාරයන් රැස් කොට ස්වගර්මොයක්ෂුසම්පත් විඳින්ට උත්සාහ කටයුතු.

කියන ලද5 මැයි :-

       “	පූජෙන්තෙවං කතසුවරිතං සාධු චණ්ඩාලකම්පි

නෙත්වා කාමං තිදිවමමරා සග්ගසම්පත්තිදා‍නා, ගච්ඡන්තීථො6 අකතසුකතා භුමිපාලාපි කාමං ඝොරාපායං ජහථ භරජථා පුඤ්ඤපුඤ්ඤානි පඤ්ඤා” යී

මේ මහි පළමු වන සිරිනාගවස්තුව ය. ________

88. අම්බ අමාත්යඤවස්තුව

තවද මෙහි දෙවන අම්බ අමාත්ය් වස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි රජරටැ සුළුන්නරු 7 නම් කඳවුරෙහි 8 මහත් වූ ඉසරුමත් වූ වෙණිහාල9 නම් අමාත්යුයෙක් විය. ඔහුගේ පුත් වූ අම්බ10 නම් අමාත්ය්යෙක් දසිදස්ගවමහිසාදීන් හා මුතු මැණික් ආදි වූ සියලු උපභොගපරිභොගසම්පත්තියෙන් යුක්ත ව එ ම කඳවුරෙහි වාසය කෙරෙයි. එකල්හි ඒ ජනපදය වැසි නැතිවීමෙන් වපුළ ගොයම් ඉඳුරා නොපැසුණේ ය. සියලුවනය ලැව්ගිනි ගත්තා සේ මලානික විය. වැව්පොකුණුගල්කෙම් ආදියෙහි ජලය සිඳී ක්ෂ්ය ව ගියේ ය. සියලු ද්විපාදචතුෂ්පාදයෝ

1. මහත් දුක් 2. විදිනේ ය. 3. උඩ 4. විඳිනාහුමය - දින්නාහුමය 5. ලදුයේ 6. ගච්ඡන්ති තෙ 7. චූලනාග - (සහ., රස.) 8. කදයුරෙහි 9. වෙණිගාල - වෙණිවහාල - (සහ) වෙණිගාම - (රස) 10. අම්බා

සිරිනාග වර්ගවය 743

පිපාසයෙන්1 පීඩිත ව මහදුක් විඳිති. ගොයම් නැතිවීමෙන් සියලු ජනපදය දුර්භික්ෂ විය. මනුෂ්යඩයෝ සිඟා ඇවිදත් ඉඳුරා ආහාරයක් ලැ‍බගත නො රහති.

එකලැ ඒ අම්බ නම් අමාත්යඩයාගේ ගෙයි2 පවා සියලු ධාන්ය් ම නිමාවට ගියේ ය. එකලැ අමාත්යගයා තමාගේ දාසයන්3 හා කර්ම කාරය්න කැඳවා එම්බා, තෙපි හැම ගල්වල් බලා ගොස් ඉඟුරුකසාදි වූ බඩු ගෙනවුත් ඒ ඒ තැනැ ඇවිද විකොට වී සැල් ඇරැ‍ ගෙන එව යි කියා නික්මවී ය. එසේ ගිය මනුෂයන් පමා වන හෙයින් තමා ගෙය පරීක්ෂාල කරවා එක ම සාල්නැළියක් දැක බත් පිසවා අත මුව ශුද්ධ කොට බත් කන්ට උන්නේ ය. එකලැ රාත්රිකයැ විහාරයේ බටකඩු4 නම් භාවනා ගෙයි5 වසන චූලපිණ්ඩපාතික නාග මහතෙරුන්වහන්සේ සුපිළිසන් ව ගැට වටු ගන්වා ආහාර පිණිස ඒ කඳවුරට පැඩ සිඟා ඇවිද කිසිවකුත් නො ලැබ පාත්ර ය වත් කළ වන ම ඇරැගෙන8 වඩනට පිටත් වූ සේක. අම්බඅමාත්යුයා මහතෙරුන්වහන්සේ දැක කම්පා ව සිතනුයේ පෙරැ මා සසරැ අවිදිනා කලැ ඒ ඒ ජන්මයෙහි අන්නපානාදිය නොලද්දා වූ ජාති මෙ තෙකැයි පමණ නැත. තිරිසන්ජාතිවලැ ඉපද මහත් වූ ෆාදුක ඉවසඉවසා ඇවිද ජිති මෙ තෙකියි පමණ නැත. එසේ ම අවිචි ආදියෙහි ඉපද නරකාග්නීන් පැසිපැසී නොයෙක් කෙළගණන් අවුරුදු එක බත්උළක් පමණක් නො ලැබ සාදුකින් පීඩිත ව දුක් විදි කල් මෙ තෙකැයි පමණ නැත. ශරීරමාංස නැති අස්ථිචර්මාපවශෙෂ වූ ප්රෙමත ව ඉපද ක්ෂුමධා නැමැති ගින්නෙන් දදා දුක් විඳි කල් මෙ තෙකැයි පමණ නැත.

බුද්ධාන්තරයක් මුළුල්ලෙහි අන්නපානයක් නො ලැබ සා පිපාසයෙන් පීඩිත ව උපමා කළ නොහැකි මහදුක් විඳ විඳත් ජිවත් වන්නා වූ ප්රෙ තයෝ ඇත් ම ය. ඉදින් ‍යම් ප්රෙඳතයෙක් මනුෂ්ය යන් කැස කිඹිස දැමු සෙම්සොටු පමණක් වත් වමනය කොට දැමු බතක් හෝ අළුතැ වදා දැමූ ගර්භමලයක් ලබන්නේ වී නම් එයිත්7 කුසලයෙකින් ම ය. පූර්වනජාතිවලැ අනුන්ට ආහාරයක් නුදුන්නාහු අනුන් කන තැනැ බලබලා සිටිත් ආහාරයක් ලැ‍බගත නො හෙති. එ‍සේ හෙයින් අද මා විසින් අනන්තජාතිවලට සුදුසු වු කුසල් නැමැති බිජුවට වැපිරීමට යහපත්8 සරු ක්ෂෙනත්රලයකුත් ලදිමි. දෙන්ට සුදුසු වූ දැහැමෙන්

1. පිපාසායෙන් 2. ගෙඩි 3. බටකඩ 5. නළඛණ්ඩපධානෙ (රස.) චුලඛණ්ඩපධානෙ (සහ.) 6. වත්කර එල්වා ඇරගෙන 7. එයින් 8. අද මා විසින් කුසල් නැමැති බිජුවට වැපිරීමට අනන්තජාතිවලට සුදුසු වු යහපත්

744 සද්ධර්මාාලඞකාරය

සෙමෙන් ලත් ආහාරයෙකුත් ඇත. අද මේ සඞඝයා නැමැති ක්ෂෙජත්රදයෙහි කුසල් නැමැති බිජුවටක් රොපණය කෙළෙම් නම්1 ඒ මට අනන්තජාතිවලැ හිතසැප එළවන්නේ ය යි මෙසේ නොයෙක් කාරණා සිතුයේ ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “ 	අදත්වා්න පුරෙ කිඤ්චි, දානං යාචකජන්තුනං, 

උද්දික්ඛමානෙ භුත්තස්ස, ලහතෙ කින්නු භොජනං

ඉදාන ‘ජජ මයා ලද්ධං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුන්තරං, භොජනමපි ච මෙ අත්ථි , ධම්මෙනුප්පාදිතං ඉදං

සුඛෙත්තෙ අජ්ජ රොපෙමි, බිජමප්පම්පි සාධුකං, තං මෙ භවති දීඝදධං, හිතාය ව සුඛාය ව” යී.

මෙසේ ඒ අමාත්යඝයා සසරැ නොයෙක් දුක් හා දානයෙහි අනුසස් සලකා මහතෙරුන්වහන්සේ සමීපයට එළැඹ පාත්රෙය ගෙන ඉදිරියෙහි අනුභව කරන්ට තිබූ බත්මාළුසියල්ල ම පාත්ර යේ බහා මහතෙරුන්වහන්සේට පිළිගැන්වී ය. මහතෙරුන් වහන්සේ අමාන්යතපුත්රායා දන් දී සන්තොෂයේන සිටියා වූ ආකාරය දැක අද මේ උපාසකයා අතිශයින් ම ප්රයසන්න විය. දැන් මා විසින් මේ අමාත්ය පුත්රඅයාට වඩාවඩා ප්රීරතී උපදවා මොහු දුන් දානයෙහි ආනිසංස2 වඩවමි යි සිතා බත්පාත්රපය ගෙන වලට වැද රුකක්මුලැ වැඩහිඳ තමන් වහන්සේගේ කර්ම ජශරීරයෙහි නුවණ පතුරවා උදාවිය වසයෙන්3 සම්මර්ෂ්ණය කොට විදර්ශෙනා වඩා රහත්බවට පැමිණ ඒ ආහාරය දායාදපරිභොගයෙන් වැළැඳූසේක. අහෝ! ආහ්චය්ය්බවටයක් ඇසුව4 මැනැවි. සත්පුරුෂ ගුණ ඇති කෙළෙහි ගුණ දන්නා නුවණැති බුද්ධපුත්රඒයෝ අනුනට වැඩක් ම සාදන්ට5 උත්සාහ කෙරෙත්. එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

      “	අහො සප්පුරිසා ධීරා, බුද්දපුත්තා ගුණාකරා,

පරත්ථෙ පටිපජ්ජන්තී, කතඤ්ඤෑ කතවෙදිනො” යී.

මෙසේ ඒ අමාත්යෙයා දන් දී ඉක්බිති ගෙට ඇවිත් සයින් වි‍ඩා ව ඇඳට නැඟී වැදහෙව මඳක් නිදා පිබිද සාය ඉවසිය නො හී භාය්යාිත් ව කැඳවා එම්බා සොඳුර, සායට වඩා දුකෙක් නැත. තෙල පිසූ සැළෙයි6 දා ඇලිවි7 බතෙක් ඇත් නම් පරීක්ෂා කරව යි කී ය. එකලැ ඔහුගේ භාය්යාසැළ තොමෝ පළමු සැළෙයි6 බත් නැති බව දැන දැන ම තම ස්විමිපුත්රකයාගේ වචනය

1. කෙරෙම් - කෙ‍ළේ 2. පින් - බද 3. උදයව්යඇය - 4. බැලුව 5. සාදන්ව 6. සැළෙහි 7. ඇලිජ්ජ.

සිරිනාග වර්ගබය 745

නොඉක්ම බලන පිණිස වළන්දොරට1 ගොස් සැළ වැසූ පිධානය හැර බලා සමන්කැකුළුරැසක් සේ සැළ පුරා තිබූ බත් දැක සතුටුවු ව ස්වාමිනි, මේ කුමන ආශ්චය්‍්ළුරැකේ ද? සැළ පුරා පත් තිබෙයි. මහතෙරුන්වහන්සේට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක අද ම අපි ලදුම්හ . නැගී සිට බත් අනුභළව කළ මැනැවියි අමාත්යි පුත්රඅයා නැගීසිටුවා අතට (මුවසුද්දයට) පැන් දී2 ඉන්ට සලස්වා බත් අනුභව කරවූහ.3

එසේ අනුභව කරවු බත්සැළෙයි4 බත් අඩු නොවන්නේ ය. ඒ ආශ්චය්ය්ි ය දැක ස්වාමිපුත්රබයාට කියා දෙමහල්ලෝ ම එක් ව ගමැ ඇති මිනිසුන් ඇමදෙනා ම ගෙන්වා ගෙන බත් අනුභව කර වූහ. කොතෙක්5 දෙනාට බත් ලුවත් සැළෙයි බත් අඩු නො වන්නේ ම ය. එසේ ම එතනට පැමිණි යම් ම කෙනෙකුන්6 නො වරදවා බත් අනුභව කරවූහ. ඒ ගමැ සීමාන්තයෙහි අධිගෘහිත දෙවතාවෝ ඒ දමහල්ලලන් දුන් දානයට සතුටු ව ස්වභාවයෙන්ම ඒ ගමැ මිනිසුන් සැටියෙන් සියගණන් ගැල් පුරා වී ගෙනැවිත් ඔවුන්ගේ කොටගුළු7 පිරූහ. එසේ ම උන් වසන ගෙයි වසලැ වස්යමෙහි9 වසන දෙවතාදූ ද8 සන්තුෂ්ට ව තමාගේ අනුභාවයෙන් වස්ය‍ටෙහි පටන් ගෙනමැඳ දක්වා එකාබක්ධ ව සිටියා සේ මහත් වූ සුවඳ අල්සාල් ධාරාවක් පැවැත්වූහ. එකල්හි එ ජනපදවාසී වු සියලු මනුෂ්යුයෝ ම එ ම අමාත්යවපුත්රඑයාණන්ගේ බත් බිජුවට ඇරැගෙන ගොයම් බත් කරවා ධනධාන්යූයෙන් සමෘද්ධ වූහ. එකලැ ඔහු දෙදෙන දානයෙහි අනුසස් තමන් ප්රාත්යයක්ෂයයෙන් ම දුටු හෙයින් එ තැන් පටන් දානාදි වූ බොහෝ කුසල් කොට එයින් සැව ගොස් දෙමහල්ලේ ම දෙවලොවැ උපන්හ.

මෙසේ පිරිසිදු වූ මහත්ශ්රමද්ධා ඇති උත්තම සත්පුරුෂයෝ ආදිමධ්යාවසාන යන තුන් සිත පිරිසිදු ව තමන් විසින් දෙන ලද්දා වූ දාන නැමැති යානාවට පැනනැගී සැප සේ දිව්ය ලොකයට යන්නාහු ම ය. ඉදින් පඤ්චශීලාදිය රක්ෂාන කිරීම නැමැති ධවලාතපත්ර යක් හෙවත් සේසතක්11 ඉඳුරා ධැරුවාහු 10 වී නම් සසරදුක් නැමැති ඉතා තද වූ සූය්ය්් රශ්මින් නො නැවී සැප සේ පලා ගොස් නිවන් නැමැති රාජසම්පත්තියෙහි පිහිටින්නාහු ම ය.

1. වළන්දරට 2. අතපයට පැන් දී - අත පැන් දී 3. කරවිය 4. සැළේ - සැළෙහි 5. කෙනෙක් 6. යම් එකම කෙනෙකුන් 7. කොටුගුලු 8. දෙවතාවෝ ද 9. පසල වස් යටෙහි 10. එයින් ගොස් 11. සේසත් 12. දරුවාහු

746 සද්ධර්මාදලඞකාරය

කියන ලදුයේ මැයි :-

                “	ස‍ද්ධො විසුද්ධො සුමිදානයානං1

ආරුය්හ එවං තිදිවං පයාති, ධාරෙය්යඑ වෙ සීලමයාහපත්තං නිබ්බානරජ්ජෙ ස පත්ට්ඨහෙය්යා”යී.

මේ මෙහි දෙවන අම්බාමාත්ය්වස්තව ය. ________

89. කාණසිගාලවස්තුව

තව ද මෙහි තුන් වන කාණසිගාලවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලංකාද්වීපයෙහි දණ්ඩගොණ නම් ගමැ2 සමීපයෙහි එක් සිගාලයෙක් ඒ ඒ තැනැ ගොදුරු සොයා ඇවිදිනේ ඉත්ඈයකු දැක අල්වන්ට දිවගෙන ආයේ ය. එකෙණෙහි ඉත්ඈයා තමා ඇග සොල්වා ඉත් කීපයක් හැරැපී ය. ඉන්එක් ඉත්ඈ‍ඉතෙක්3 ඇවිත් සිගාල‍යාගේ එක් ඇසක් කණ කෙළේ ය. එසේ හෙයින් සිඟලයා කාණසිග4 ය යි ප්ර්සිද්ධ විය. ‍එයින් මෑත භාගයෙහි ඒ සිගාලයා ඒ ගමැ සමීපයෙහි 5 වැවක් බඩැ ගොදුරු සොයා ඈතැ මෑතැ ඇවිදිනේ ය. එකල්හි එක් පිඹුරෙක් ඔහු දැක දරණ වැළයෙන් වෙළාගත එකලා ගොපල්ලෙක් ගවයන් බලා ඇවිදිනේ සිගාලයා පිඹුරාට අසු ව වෙහෙස විදිනා දැක ඔහු කෙරෙහි කරුණාවෙන් පිඹුරාට දඪුකඩෙකින් ගසා සිගාලයා ගලවා හැරපී ය. එකලැ පිඹුරා සිගාලයා හැර ගවපාලයා බදාගත. සිගාලයා එ පවත් දැක මා දැන් මේ බලබලා සිට යාම කටයුතු නො වෙයි. මට කළ උපකාරයට මාත් උපකාරයක් කෙළ මැනැවිසි සිතා දිවගෙන ගොස් පිඹුරා ඇගැ ඒ ඒ තැන කඩා කා භය ගන්වා අඬ ගසමින් නොයෙක් උත්සාහ කොට ගවපාලයා ගලවාගත නො හී සමීපයේ කුඹුරෙකා සීසාවුන් 6 දැක යුහු ව එතනට දිව ගොස් අඬ ගසා සීසානාවුන්ගෙන් එ තන්හි තිබූ ඉණකඩක් ඩැහැගෙන දිවගත. 7

සීසාන මනුෂ්ය්යෝ ඉණකඩ එළවම්හ යි අඬ ගසා භය ගන්වාත් වස්ත්රාය එළවාගත නො හී කැටකැබිලිති දඬුකඩවල් අරැගෙන සිගාලයා ලුහුබඳවාගත්හ. සිගාලයා තමා ගෙනගිය

1. - වාහනං 2. දණ්ඩගොණවන - දඩගොඩ වත - (නන්දගකෙර අතේතො වාපියං - සහ). 3. ඈ ඉතෙක් - ඉත් ඈ විදෙක් 4. කාළසිගාල - (සහ.) 5. මැත භාගයෙහි එ ගම සමීපයෙහි 6. සිසාන උන් 7. දිවන්නට ගත - දිවගෙන

සිරිනාග වර්ගමය 747

වස්ත්රගය පිඹුරා සමීපයෙහි එළා එතනින් පහ ව සිටගත. ඔහු ලුහුබැඳ ගිය මනුෂ්යගයෝ පිඹුරා හා ගවපාලයා දැක පිඹුරා මරා ගවපාලයා ගලවාගත්හ.

මෙසේ තිරිසන්නු පවා තමන්ට කළ උපකාරය දැන ප්රවත්යුගපකාර කෙරෙති. කාරණාකාරණා දන්නා මනුෂ්යටයන් ප්රරත්යුලපකාර නොකරන්ට කාරණා කිම් ද? තමහට උපකාර කළ මිත්රපයන්ට අවශයෙන් ම උපකාර කළ මනා ය.

හේ එ‍සේ මැයි; යමෙක් තමාගේ මිත්ර යා‍ට දුක් පැමිණී කල්හි නුදුටුවන් ව ඉවත් ව යේ ද, සැපයක්1 පැමිණි කල්හි ළඟට යේ ද, එසේ වූ තැනැත්තේ මිත්රවප්ර,තිරූපකයා තම; මිත්රපයෙක් නම් නො‍ වෙයි. දැන නුවණැත්තවුන් විසින් සත් පුරුෂමිත්රදයන් හා එක්විය යුත්තේ ම ය. යම් කෙණෙක් යහළුවන්ට යම්කිසි දුකක් අසැපක්2 පැමිණි කල්හි එක් ව සිටි සරියේ ම දුක් විඳින් ද, එසේ වු මිත්රවයෝ මිත්ර යන්ට හිතකාමි වූ උතුම් මිත්රයයෝ නම් වෙති. යම් මිත්රයයෙක් තමාගේ මිත්රවයා නොකළමනා කටයුත්තෙන් වළකා ද, කළමනා කටයුත්තෙහි යොදා ද, මිත්රෙයාගේ ගුණ ප්ර ශංසා කොට කියා ද, එසේ වූ මිත්රායා මිත්රියන්ට හිතේසී මිත්රරයා නම් වෙයි. යම් මිත්රටයෙක් තමාගේ මිත්ර්යාට නැති වස්තුව මේ මේ ය යි දැන් ඊට ඊට සුදුසු කාලයෙහි මිත්ර්යාට බත් පිළී ආදි ව වස්තු දේ ද, සිතිනුත් ඕහට වඤ්ඤාවක් වෙනසක් ‍නැති ව කථා කෙරේ ද, එසේ වූ මිත්රමයා මිත්රවයා නම් වෙයි.

යම් මිත්රියෙක් තමාගේ මිත්ර යා ප්රාඑණාතිපාත අදත්තා දානාදි වූ අකුසල් කළ නො දි වළකා ද, දානශීලාදි වූ කුශල ධර්ම යෙහි සමාදන් කරවා ද, එසේ වූ මිත්රනයා මිත්ර යන්ට වැඩ කැමැති යහපත් මිත්ර යා නම් වෙයි. යමෙක් මිත්රමයන් කෙරේ සාදර ව වෙසේ ද, ඇම කල්හි ම ප්රිතයවාදී ව වෙසේ ද, සිතැ ඇත්ත නො සඟවා ද යන මේ සියල්ල ම සත්පුරුෂමිත්ර්යන්ගේ මිත්ර ලක්ෂ ණ නම් වෙයි. යමෙක් මිත්‍් යන්ට මිත්රය බව අඟවා සතුරු ව වසන්නේ වී නම් ‍‍එසේ වූ මිත්රෂයා තෙමේ ම තමාටත් සතුරා නම් වෙයි. මිත්රනයාට නුදුටුවිටැ නින්දා ලෙස කියා ද, එසේ වූ අසත්පුරුෂ මිත්ර යා පරලොවැ අපායභජනය කරන්නේ නම් වෙයි. යමෙක් තමාගේ මිත්රෙයා නුදුටුවිටැ මාගේ මිත්රැයා නිදුක් නීරොගී වේව සුවපත් වේවා යි කියා ‍‍ෙමෙත්රා කෙරේ ද, මිත්රයද්රොරහ3 නො කෙරේ ද, එසේ වු මිත්රමයා සියලු සත්ත්වමයන්ට ප්රිායත්4 වෙයි. මනුෂ්යො ජනයන් අතුරෙන් ජතොත්තම නම් වෙයි.

1. සැපතක් 2. අසනීපයක් 3. මිත්රයද්රොනහී 4. ප්රි.යවත්

748 සද්ධර්මාකලංකාරය

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	සමුප්පනෙනසු දුක්ඛෙසු, සඛිතා වින්තනාපනං, *

සමදුක්ඛි සදා හොති, සඛා සො සඛිනං හිතො,

අකත්තබ්බා නිසෙධෙනි, කත්තබ්බෙසු නියොජති, ගුණං තස්ස පකි‍ත්තෙති, අගුණං තස්ස නිගුහති.

දදති කාලෙ මිත්තස්ස, හත්තවත්ථාගදිකං ධනං, මනසා අසඨො හොති, සඛා සො සඛිනං හිතො.

පාණාතිපා‍තථෙනාදිපාපතො පටිසෙධති, කුසලෙසු තං නියොජෙති, සබා සො සඛි නං හිතො.

සාදරො හොති මත්තස්ස, මඤ්ජුවාණි සදා භවෙ, අලිකං න හාසයෙ තස්ස, එතං සම්මිත්තලක්ඛණං”

යො මිත්තානං දිසො හොති, ස හොති අත්තසන්තුකො, පච්චත්ථො නින්දි තො හොති, පෙච්ච සො නරකං භජෙ.

සුඛිතො හොති නිද්දුකෙඛා, යො මිත්තානං න දුහති, සබ්බසන්පියො හොති, ජනානං සො ජනුත්තමො” යි.

එ තැන් පටන් ඒ සිගාලයා හා ගවපාලයා ඔවුනොවුන් කෙරෙහි භක්ති ඇති ව මිත්රපධර්ම ය නො බිඳ රක්ෂාක කොට මෙ‍සේ බොහෝ කාලයක් වාසය කොට ජිවිතාවසානයෙහි තමන්ගේ කම් වූ පරිද්දෙන් මිය පරලොවැ ගියහ. එබැවින් හීනජාති යෙහි උපන්නත් යම් කිසිවෙක් ස්වාභාවික මැදහත්ගුණ ඇත්තේ වී නම් එසේ වු ගුණවතුන්ගේ ජාතීන් නො සලකා උත්තම අධම මධ්යහම සියල්ලවුන් ම භජනය කටයුත්තේ ය. එසේ විශ්වාසී ව භජනය කිරීමෙන් ප්රියොජන කිම් දැයි යත හොත්? අඩු වැඩි තරම් කටයුත්තක් පැමිණි කල්හි ඒ අවස්ථාවට සියල්ලවුන්ගේ ම ප්රජයොජල වන්නේ ම ය.එසේ ‍නො ව යමෙක් අනුන් නො තකා අහඞකාර ව වෙසේ නම් විරුද්ධ ව ඉන්නා කිසි කෙනකුන්ගෙන් වැසෙනයක් දුක්ක පැමිණි විටැ ඔබෙන් බස් පමණෙකින් වත් සහායක් ලද නො හී එවිටැ කිසි සහයෙක් නැතැයි තෙමේ ම තමහට කම්පා වෙයි. එසේ හෙයින් බොහෝදෙනා සිත් ගෙන යහළු මිත්රත ව විසිය යුත්සතේ ය.

• මෙයට පෙර තව ගාථාවෙක් රසවාහිනියෙහි වෙයි.

සිරිනාග වර්ගතය 749

කියන ලදුයේ මැයි :-

“ භාජෙ සදා උත්තමමජ්ඣිමාධමෙ තදා තදා තෙහි සියා පයොජනං, අමිත්තව‍න්තො හි කදාවි පිළිතො1 දුක්කෙන එකො ‘ව ස වෙධතෙ සදා” යී.

මේ මෙහි තුන් වන කාණසිගාලවස්තුව ය. ________

90. වානරවස්තුව

තවද මෙහි සතර වන වානරවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරනුවරට දකුණුදිගැ විල්ගම ය යි ප්රමසිද්ධ වූ මහත් ගමෙක්2 විය. ඒ ගැමැ වසන්නා වූ දුක්පත් මිනිසෙක් වෙනෙහි ඇවිද මී බඹර3 සලා ගෙනෙමින් සෙසුත් බොහෝ ප්රා ණවධ කෙරෙමින් මෙසේ නොයෙක් අකුශලක්රි3යාවෙහි යෙදී භාය්යාබොහෝව හා සමග ජිවත් ව වෙසෙයි. එ තෙම එක්දවසෙකැ රියවානවනයට4 ගොස් මී බඹර ආදිය පරීක්ෂාග ‍කොට ඒ ඒ තැනැ ඇවිදිනේ ඵලහරිත ගසක් උඩැ වඳුරන් ඇවිදිනා දැක ගසට නැගී එක් කඳක් පිටැ මල පටවා තබා ගමට ගියේ ය. එකලැ එක් වඳුරරෙක් ඒ ඒ තැනැ ගොදුරු සොයා ඇවිදිනේ ඵලහරිත වූ ඒ ගස දැක ගසට නැගී ඵල අනුභව කරනුයේ ඔහු එබූ5 මලෙහි බැඳිණ. එකල්හි පුරුෂයා උදාසනක් සේ ඒ ඒ තැනැ එබූ 5 මලවල් බලා ගොසින් මලැ බැඳුණු වඳුරා දැක මහත් වඳුරකු ලදිමි සතුටු ව දුන්නෙහි ‍දුනුදිය නඟා හීයක් ගෙන වඳරා විද දුර්වවල කොට ගසට නැගී මෙ විටැ මොහු අතින් ම අල්වා ගත්මී වඳුරා සමීයට ගොස් මාංසලොභයෙන් ඉක්මන් ව ඉඳුරා සිට ගත නො හී කඳපිටින් ගිලිහී වැටෙන්ට වන.

ඔහු වැටෙන්නා දැක වදුරා මා ජිවත් ව ඉන්දදී මොහු මියයා6 නො දෙමි තමාගේ සත්පුරුෂගුණ ම ඉදිරි කොටැ සිතා ඔහුගේ හිසැ කේ අල්වා ඇද ඔසවා ගෙන කඳපිටැ සිටිවී ය.7 කෙළෙහි ගුණ නොදන්නා අසත්පුරුෂ මිත්ර ද්රෝහි වූ ඒ මිනිසා කඳපිටැ මඳක් සැතැපී ආශ්වාස ලැබගෙන තිරිසන් ව සිටගෙන

1. හොති 2. දක්ඛිණමලයෙ විල්ලෙනාමෙකො ගාමො - (රස) 3. මී බමර 4. කාරියවනාවනයට - (මුද්රිිත) රථපාසාණවනෙ - (රස.) 5. තුබූ 6. මියයාම 7. සිටවීය.

750 සද්ධර්මාාලඞකාරය

ජිවිතය රැක දුන් එබඳු සත්පුරෂ වඳුරා මරා මස් ඇරැගෙන ගෙට ගොස් ඒ සියලු ප්රිවෘත්තිය තමාගේ භාය්යාා ම වට කී ය. ඕතොමෝ එ පවත් අසා නුඹ කළ කටයුතු ඇසූ යම් කෙනකුට චිත්තවික්ෂෙ ප උපදවයි. නුඹ කෙළේ ඉතා මහත් වූ පාපයෙක. යම් කිසිවෙක් මිත්ර්ද්රොයහ1 කරේ ද, තමහට කළ උපකාර නො දනී ද, එ‍සේ වූ අසත්පුරුෂයාට මෙලොවැ ම කයට සිතට සැපයෙක් නො ලැබෙයි. පරලොවැ සතරඅපායෙහි මහදුක් විඳුනේ2 ය යි කිව. එ දවස් ඔහුගේ භාය්යා නො ව කී ධර්මා‍න්විත කාරණා සියල්ල ම ගාථාබන්ධේනයෙන්3 දක්වනු ලැබේ.

කෙසේ ද යත්?

      “	නාන්තනො ‘ති ඝරං හොති, විඝාසාදො ව4 පීලිතො,

අප්පන්තපානො සො හොති, යො නරො අක්තඤ්ඤැකො.

මාතාපිතුනතම්පි ඝරං, සවෙ සො උපසප්පති, ධීනි තං පටිසෙධෙන්ති, යො න‍රො අකතඤ්ඤැකො.

ථෙනාදිනපරාධානි, 5 ලොකවජ්ජානි නෙකඩා, තස්සෙ ‘ව රුහතෙ දොසං, යො නරො අකතඤඤුකො”

යනාදීන් යමෙක් තමහට කළ උපකාර නො දනී ද, එසේ වූ දුර්ජ”නයා උපනුපන් ජාතියෙහි මම ය, මාගේ ය යි ගෙයක් දොරක් වාසයක් ලද නො හෙයි. ඉඳුල් තොලු ගසා කන විඝසාදයකු මෙන් ඉඳුරා බතක් පැනකුත්6 ලද නො හෙයි. ඒ‍ තෙම ඉදින් බතක් පැනක් ලැබගත හැකි යි7 සිතා තමාගේ දෙමව්පියන් වසන ගෙට ගියේ වී නමුත් අනිස, මෙතැනැ නො සිට පලා යව යි8 කියා තෙරැපියති තවද උමං බිදීම් මං පැහැරීම්9 මිනී මැරීම් ආදි වූ අනුන් කළ ලොකවද්යය අපරාධ යෙක් ඇත් නම් ඒ සියල්ල ම කෙළෙහි උපකාර නො සලකා මිත්රදද්රොකහ කළ අසත්පුරුෂයන්ට ම පැමිණෙළුයි. රජුන් සොරුන් ‍සතුරන් කෙරෙන් හා දියෙන් 10 ගින්නෙන් හා සිංහ ව්යාෙඝ්ර දිවි වලස් ආදීන් නිසා වන්නා වූ යම් භයෙක් ඇත් නම් ඒ සියලු භය ම කෙළෙහි උපකාර නොදන්නා වූ අසත්පුරුෂයන්ට ම පැමිණෙයි.

1. මිත්රෙද්රොදහි 2. විඳනේ 3. - ප්රමබන්ධිනයෙන් 4. ව 5. ථෙනාදින්යළ පරාධානි 6. පැනක් 7ත ඇකියි - ඇතැයි 8. පලායයි 9. මංපැහැරීම් උමං බිඳීම 10. - සතුරන් දියෙන්.

සිරිනාග වර්ගපය 751

තවද මිත්රරද්රොයහ කළ අසත්පුරුෂයෝ අත පය කන් නාසා හිස් ‍සිඳිම් ආදිය වූ නොයෙක් වධබන්ධැනයන්ටත් පැමිණෙති. තවද කායික චෛතසික සැපයෙක් වේව යි අනිකුත් එබඳු යම් කිසි සැපයෙක් ඇත් නම් සියලු සැපය ම කෙළෙහි උපකාර නොදන්නාවුන්ට සිහිනෙනුත් නො ලැබෙයි. තවද යමෙක් කෙළෙහි උපකාර නො දනී1 නම් ඔහු විසින් කරන ලද යම් තම් අගුණයෙක් අපකීර්තපයෙක් අයසයෙක් ඇත් නමුත් ඒ ම ඒ ඒ තැනැ පැතිර පාපිෂ්ඨ යා යි ප්රයකාශ වන්නේ ය. යමෙක් කෙළෙහි උපකාර නො දනී1 නම් ඔහු දුටු කලැ ඉතා හීන චණ්ඩාලයකු මෙන් ද විරූපී වූ ප්රෙ තයකු මෙන් ද කුණු සාරා කන කවුඩකු මෙන් ද ‍ඉසැ පණු හුණු බල්ලකු මෙන් ද පිළිකුල් ව සියල්ලෝ ම නින්දා බෙණෙති.

තවද නරක් තිය්ය්් ක් ප්රෙනත අසුරකාය යන සතර අපායෙහි වන්නා වූ යම් දුකෙක් ඇත් නම් ඒ සියලු දුක් ම කෙළෙහි උපකාර2 නො දන්නාහට ම පැමිණෙයි යනාදීන් මෙසේ කෙළෙහි උපකාර නොදන්නාවුන්ට වන්නා වූ අකුශලවිපාක දක්වා යමෙක් මෙබඳු කෙළෙහි උපකාර නොදන්නා පාපිෂ්ඨ යන් හා එක් ව වාසය කරේ නම් ඕහටත් ඒ අකුශලය පැමිණෙන්නේ ය. එබැවින් පාපිෂ්ඨ වූ නුඹ ලැඟැ නො වසමි යි එ විගසැ ම ගෙන් නික්ම භික්ෂුයණින් වසන මෙහෙණවරකට ගොස් මහණ ව උපසම්පදා ව භාවනා කොට ධ්යා න උපදවා නොබෝකලෙකින් රහත් වූහ.

එකල්හි ඒ වානරඝාතයා ද තමාගේ භාය්යා්යා ව කී කාරණා අසා මා කෙළේ නොකළමනා දෙයෙක් ම ය යි භය පත් ව ලජ්ජිධර්මායෙහි පිහිටා භයඞකා‍රයෙන් වැටහුණවු මහත් සංවෙගයට පැමිණ ගිහිගෙය හැර විහාරයට ගොස් සඞඝයා වහන්සේට කියා මහණ ව උපසම්පදාව ලැබ රෑදෙවෙහි නොපමා ව වීය්ය්යා වඩා භාවනා කොට නොබෝදවසෙකින් ම රහත්බවට පැමි‍ණියේ ය.

එසේ හෙයින් මිත්රසද්රොබහීකම්3 නො කොට තමහට කිසියම් උපකාරයක් කළවුන්ට නැවැත ප්රෙත්යුබපකාර කිරිමෙන් කෙළෙහි උපකාර දැන් ස්වර්ගටමොක්ෂකසම්පත්තිය4 සාධා දෙන්ට නිසි කුශලසම්භාරයන් රැස් කොටගෙන සියල්ලවුන් ම මතු නින්දාම නො අසන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

1. නොදන්නේ 2. - ගුණ 3. මිත්රමද්රෝහකම් 4.- සම්පත්

752 සද්ධර්මා්ලඞකාරය

කියන ලදුයේ1 මැයි :-

“ කරොථ මා මින්තදුහිං කදාවි අකතඤ්ඤැ මා හොථ කතං සරාථ, සග්ගාවහං හො කුසලං කරොථ අතින්දිංතා හොථ අනාගතෙසු” යී

මේ මෙහි සතර වන වානරවස්තුව ය. __________

91. ජයම්පතිකාවස්තුව

තව ද මෙහි පස් වන ජයම්පතිකාවස්තුව * නම් කවරැ යත්/ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ තන්හි මතු කියන්නේ එහි පිළිවෙළ කථාව ය.

යටැ ගියදවසැ මෙ ම ලංකාද්වීපයෙහි සඞඝ නම් අමාත්යු පුත්රැයෙක්2 හා සඞඝදත්තා නම් කුමාරිකාවක් හා ‍ෙදමහලු කෙනෙක්3 වූහ. ඔවුන්4 දෙමහල්ලන් අතුරෙන් සඞඝ නම් අමාත්යමපුත්ර තෙම ඉතා නොපිළීවන් කාලයෙහි විශෙෂ වූ ශ්රරද්ධාවෙන් යුක්ත ව දානපරිත්යාරග කිරීමෙන් සතරවාරයෙකැ දෙවතාවන් ලවා සාධුකාර දෙවුයේ ය. ඔහුගේ භාය්යාරතෙමව වූ සඞඝදත්තා නම් කුමාරිකාවෝ තමන්ගේ දානතෙජසින් ශක්රයදෙවෙන්ර්්යායන්ගේ පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනය හුණු කරවා ඒ බව දත්තා වූ ශක්රුදෙවෙන්ර්තෙමයන්ගෙන් එ ම ඇසිල්ලෙහි දිව්යම වස්ත්ර්යෙන්5 පූජා ලත්හ. ඔවුන් දෙමහල්ලන් අතුරෙන් පළමුකොට සඞඝ නම් අමාත්යතයාණන්ගේ කථාව දක්වනු ලැබේ. හේ කෙසේ ද යත්?

යට ගියදවසැ මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි රුහුණු මාගමැ සඞඝ නම් එක් අමාත්යදයෙක් දියණිකෙනෙකුන් හා එක ම පුතණුකෙනකුන් ලදින් ඒ පුතණුවන්ට තමන්ගේ නමින් ම සඞඝඅමාත්යාය යි6 නම් තබා මහත් වූ ශ්රීතසම්පත්තින් යුක්ත ව වාසය කොට තමා මරණාසන්නයෙහි දරුදෙදෙනා 1. ලද 2. - පුත්රකයා 3. කුමාරිකාවක දෙමහලු කෙනෙක් 4. ඔහු 5. - වස්ත්රියන් 6. නමින් ම අමාත්යතයයි - (“සඞඝ” ය යි නම් තුබූ බව සහස්සවත්ථුයෙහි ද “සඞඝාමච්ච” ය යි නම් තුබූ බව රසවාහිනියෙහි ද එයි.)

* දුතිසජයම්පතිකානං වත්ථු්ම්හි - (රස) (ජයම්පතිකා වස්තු දෙකෙකි. රසවාහිනියෙහි දෙවෙනි ව දක්වූ වස්තුව මෙහි පළමු වැන්න වසයෙන් යෙදිණ. ඒ පළමු වැන්න මෙහි එන්නේ දුතියජයම්පතිකාවස්තුව නමිනි.)

සිරිනාග වර්ග ය 753

තමා සමීපයට කැඳවා සංඝඅමාත්යත නම් වූ බාලපුතණුවන් අත ගෙන වැඩිමහලුදියණියන් අතට පාවා දී තොපගේ මලණුවන් වැඩීගත් කලැ නො නසා තබා දිලව යි කියා දහසක් වටිනා1 පිළිසඟලක් ද මාහැගි කඩුවක් හා මහත් වූ සුරගයක් ද2 යන සියල්ල ම දියණියන් අතට පාවා දී තෙමේ කාලක්රි යා කෙළේ ය.

ඉක්බිති ඒ සඞඝඅමාත්යස නම් කුමාරතෙම ක්රාමයෙන් වැඩී දොළොස්ඇවිරිදි වයසට පැමිණ මහත් වූ කායබල3 හා රූපසම්පත්තින් යුක්ත ව බුහුනණියන්ගේ ගෙයි4 ම වාසය කෙරෙයි. එ‍සෙමයෙහි බැමිණි ටියාසාය පැමිණියේ ය. ඉක්බිති ඒ සංඝඅමාත්ය් ත් තෙමේ දුර්භික්ෂසභය සන්හුන් කල්හි නැවැත එන්නෙම් වේ දැයි කියා තමසතු වූ සියල්ල ම බුහුනණියන් සමීපයෙහි තබා පසල්දනව්වෙකැ ගොස් වාසය කොට දුර්භික්ෂ්භය සන්හුන් කල්හි නැවැත මාගමට අවුත් බුහුනණියන්ගේ ගෙයි4 ම නවැතැන් ගෙන දෙවන දවස් උදාසන් හි ම ඉස් සෝධා5 නහන පිණිස තිසාවැවට ගියේ ය. එකල්හි කොටගලැ 6 වසන මහානාග නම් තෙරුන්වහන්සේ අහර පිණිස මාගමට වැඩ ගම මුළුල්ලෙහි සිඟා ඇවිද බත්සරළුවක් චිවර වත්7 නො ලැබ පාත්රහය සේධූවන ම ගෙන විහාරය බලා නික්මුණුසේක8

එකල්හි සඞඝඅමාත්ය8තෙම තෙරුන්වහන්සේ දැක සමීපයට එළැඹ ස්වාමීනි, අහර ලද්දේ ඇද්දැයි9 විචාළේ ය. එ බසට තෙරුන් වහන්සේ උපාසකය, අහර නොලබන්නෙම් වේ දැයි වදාළසේක. එකලැ සඞවඝඅමාත්යඅතෙම ස්වාමීනි. එසේ වී නම් මේ තන්හි මඳක් වැඩ සිටිය මැනැවැයි කියා බුහුනණියන්ගේ ගෙට දිවගෙන ගොස් පිසූ බත් ඇද්දැයි විචාරා නැතැයි කී කල්හි සමීපයෙහි ගෙයකට ගොස් තමාගේ අදහසක් වටනා මුක්නාහාරයක් උගස්10 කෙට තබා එක කහවණුවක් අගනා පමණ ආහාරයක් අරැගෙන තෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ ඒ බත් ලැබගත්තා වූ ආයාසයෙහි විවර කියා ගෙන ගිය බත් පාත්‍එළෙයහි බහා පිළිගැන්වූයේ ය. මහානාගතෙරුන්වහන්සේ ඒ බත පිළිගෙන පැන් පැසු තැනකට ගොස් වැඩහිඳ තමන් වහන්සේට ම අවවාද කරනසේක් එම්බා මහනාගයෙනි, මෙබඳු ශ්රහද්ධාවන්තයන්

1. සතසහස්සග්ඝනකං - (ලක්ෂ‍යක්වටනා - සහ) 2. මුතුහරක් ද දුන් බව සහස්සවත්ථුයෙහි එයි 3. කායබලයෙන් 4. ගෙහි 5. යෝදා 6. කොටගම 7. විවර නොලැබ 8. නික්මුණය 9. ලද්දේදැයි 10. උකස්.

754 සද්ධර්මාඋලඞකාරය

දුන්නා වූ මේ ආහරය තොපගේ ස්වසන්තානනය පිරිසිදු කොට ගෙන පළඳව යි අවවාද කොට සියලු සංස්කාරධර්මසයන් උදාවියවසයෙන්1 සම්මර්ෂනණය කොට එ ම පෙරවරුභාගයෙහි රහත්ව වැඩහිඳ ඒ බත වළඳා වදාළසේක

එකෙණෙහි අනුරාධපුර නුවරැ වළගම්බා2 රජ්ජුරු‍වන්ගේ දළපුඩුසේසතැ වසන දේවතා දු තොම සඞඝඅමාත්යසයන් දුන්නා වූ දානය අනුමෝදන් වන්නි සේසත්පුඬුවෙන් පිටත් ව අර්ධමශරීරය දක්වා :-

       “	සාධු සාධු තයා දින්නා, දානං ඨානෙ පතිට්ඨිතං

තස්මා තං අනුමොදාමි, සාධු සාධු උපාසක”

යනාදීන් සාධූ, සාධූ, උපාසක, තා විසින් තෙරුන් වහන්සේට දෙන ලද්දා වූ දානය සරුකෙතැ වපුළ බිජුවටක් මෙන් ස්වස්ථානයෙහි 3 පිහිටියේ ය. සඵල විය. එසේහෙයින් තා විසින් දෙන ලද්දා වූ ඒ දානය සාධූ, සාධූ, මමත් අනුමෝදන් වෙමි සාධුකාර දෙමින් පින් අනුමෝදන් වූව.

මේ ඒ දෙවතාදුවගේ පළමු වන සාධුකාර ය.

රජ්ජුරුවෝ දෙවතුදුගේ4 සාධුකාරශබ්දය අසා කවුරුන්ගේ සාධුනාදයෙන් දැයි විචාළෝ ය.5 එ වේලෙහි දෙවතාදුතොමෝ සංඝඅමාත්යනයාණ‍න්ගේ දානමහත්ත්වය6 විස්තරවශයෙන් ප්රතකාශ කොට කිව. රජ්ජුරුවෝ එ පවත් අසා මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණියහ. ඉක්බිති එක් දවසෙකැ එ ම අමාත්ය යාණන් ගොළුමුහුදැ නාන්ට බට කල්හි ඔවුන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් උදක්7 ඝනරන්මය වූ මසු දහසෙකින්8 පිරුණා වූ එක් දඬුඔරුවෙක් අවුත් ඔහුගේ ශරීරයෙහි ‍පහළේ ය. එකලැ අමාත්යහපුත්රඑතෙම ඝනරන්දෙණ දැක වතුරෙහි එන දඬු‍කඩෙකැයි සිතා අතින් දුරු කෙළේ ය. එ තෙම් නැවැතනැවැතත් අවුත් ඔහුගේ ශරීරයෙහි ම පහරනේ ය. එ වේලෙහි ඒ අමාත්ය්තෙමේ එක් කාරණයෙක් විය යුතු ය යි සිතා දියෙන් ගෙනවුත් ගොඩැ තබා9 කඩුවේන පැහැර රත්රන්10 බව දැන එයිදු11 ගෙනවුතු බුහුතණියන්

1. උදාවි - උදයව්‍ුවය - 2. වළගම්බාහු 3. සථානයෙහි 4. දෙවතාදූ‍ගේ 5. විචාළේය 5. - මහන්තත්වුය 7. උද්ගතව 8. සුවණ්ණමාලා සහස්යෙන - (රන් මල් දහසෙකින් - සහ) 9. දියෙන් ගොඩ ගෙනවුත් තබා 10. සුවණ්ණමාලං - (සහ) 11. එයිනුදු.

සිරිනාග වර්ග ය 755

අතට පාවා දී අනුරාධපුරනුවරට යෙමි යි කියා බුහුනනියන් අතැ පළමු තිබූ පිළිසඟළ ඇරැගෙන ඇඳ සුරගය බැඳ * කඩුව උරෙහි එල්වාගෙන මහ මග බැස නික්මුණේ ය.

එකල්හි භික්ෂුනකෙ‍නකුන් වහන්සේ තිඹිරිගමුව ය යි යන ගමැ සිඟා ඇවිද කිසි ආහාරයක් නො ලැබ පාත්ර‍ය සේධූවන ම මාගමින් නික්මුණු සේක. එකලැ යන්නා වූ ඒ අමාත්යොපුත්ර5 තෙම හිස් පාත්ර ය ගෙන ගමින් නික්මුණා වූ බික්ෂූවන්වහන්සේ දැක තමා ඇඳගෙන යමින් සිටියා වූ පන්සියයක් අගනා කසීසළුව මිල පිණිස එක්ගෙයෙකැ තබා බත් ගෙනවුත් ඒ භික්ෂූ න්වහන්සේගේ පාත්රුයෙහි බහා පිළිගැන්වූයේ ය. ඔවුන් වහන්සේ ද ඒ ආහාරය ගෙන‍ගොස් පැන් පාසු එක්රුක් මුලෙක්හි වැඩ උන්සේක් තමන්වහන්සේගේ කර්මූජශරීරයෙහි නුවණ පතුරුවා ද්වතනිංසාකාර කර්ම්ස්ථාන මෙනෙහි කොට විදර්ශයනා වඩා රහත් ව වැඩහිඳ ඒ ආහාරය දායාදපරිභොගයෙන් වළඳා වදාළසේක එකල්හි ද රජ්ජ්රුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදූතොම මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ පෙරැ පරිද්දෙන් ම ඒ දානය අනුමෝදන් වන්නි සාධූ , සාධූ උපාසකය, තා විසින් දෙන ලද්දා වූ දානය ස්වස්ථානයෙහි ‍1 පිහිටියේ ය.2 ‍එසේ හෙයින් තා විසින් දෙන ලද්දාවූ ඒ දානය සාධූ, සාධූ, මමත් අනුමොදන් විමි සාධුකාර දෙමින් අනුමෝදන් වූව.

මේ දෙවතාදුවගේ දෙවෙනි3 සාධුකාර ය.

ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ පෙරැ පරිද්දෙන් ම සාධුකාරහබ්දය අසා මේ කවුරුන්ගේ සාධුනාදයෙක් දැයි විචාළහ දෙවතාදු පළමු පරිද්දෙන් ම සඞඝඅමාත්ය යන්ගේ ඒ දානවිශෙෂ්යෙ ප්රිකාශ ‍ෙකාට කිව එකල්හි රජ්ජුරුවෝ මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණියහ. නැවැත එයින් මෑතභාගයෙහි දෙවගිරි නම් වෙහෙරැ වැඩවසන එක් භික්ෂූ් කෙනකුන් වහන්සේ දොළොස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි වාතව්යාඩධියෙකින් මහත් වූ පීඩාවට පැමිණ වාසය කරනසේක් එක් දවසෙකැ තමන්වහන්සේට උපස්ථාන කරන සාමණෙරයන්වහන්සේ සමීපයට කැඳවා ඇවැත්ති, මට යම්තම් එළගිතෙලක් ලදොත්4 ප්රනයෝජන

1. ස්ථානයෙහි 2. පිහිටියේ වේ දැයි 3. දෙ‍වැනි 4. ලදහොත්.

* සතසහස්සග්ඝනික. රජිත කාසාවයුග. නිවාසෙත්වාක බග්ග. ආදාය’ (ලක්ෂසයක් වටනා රැඳු කසාවන් දෙකක් හැඳ කඩුව ගෙන) යී සහස්සවත්ථු යෙහි එයි.

756 සද්ධර්මාෂලංකාරය

ඇතැයි වදාළසේක. එ තෙපුල් අසා සාමණෙරයන් වහන්සේ සුපිළිසන් ව සිවුරු ගැටගන්වා තළුතැටියක් අතින් ගෙන ගමැ සිඟා ඇවිද කුළුඳුල්ලක්1 පමණ නෙලිත්තකුන් නො ලැබ නැවැත විහාරයට එනසේක. එ වේලෙහි සඞඝ අමාත්ය තෙම සිස් තළුතැටිය ගෙන විහාරය බලා වඩනා වූ ඒ සාමණෙරයන් වහන්සේ දැක ස්වාමීනි, කුමක් පිණිස ගමට වැඩිසේක් දැයි විචාළේ ය.

එකලැ සමාණෙරයන්වහන්සේ උපධ්යාකයයන් වහන්සේට ගිතෙල් සිඟා වැ‍ඩි‍නියාව වදාළසේක. එ වේලෙහි සඞඝ අමාත්යා තෙම එසේ වී නම් ස්වාමීනි, මඳක් වැඩසිටිය මැනැවැයි කියා සාමණෙරයන් වහන්සේ අතින් තළුතැටිය ගෙන ඇතුළුගමට වැද නොමිලයේ ගිතෙල් නොලැබෙන හෙයින් තමා අතැ තිබු සුරගය උගස්2 කොට තබා කහවණුඅටක් අගනා ගිතෙල් අරැගෙන තළුතැටිය පුරා ගෙනවුත් දුනි. සාමණෙරයන් වහන්සේ තෙල් ගෙනවුත් තෙරුන්වහන්සේට පිලිගන්වා ඒ ගිතෙල් ලත් සැලැස්ම තෙරුන්වහන්සේට සැළ කළසේක. ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ ගිතෙල්හි ඖෂධ බහා කකාරවා ගෙන නස්යස කළසේක. එකලැ ඒ සියලු ව්යා ධිය අලපතැ නොළුම්පතැ ඔත් - දියත්තක් සේ මඳකුත් අලග්න ව පහ ව ‍ගියේ ය. ඉක්බිති සන්හුන්නා වූ ව්යාේධි ඇති තෙරුන්වහන්සේ පිරුළෙන් පිරුළු උතුම් පිරුළු ය යි කීවා සේ දැහ‍ැමෙන්3 ලද්දා වූ ඒ තෙලින් අධික ව තිබූ ගිතෙල් ගෙන පිළිමගෙයි පහන්පූජා කළසේක.

මෙසේ තෙරුන්වහන්සේ නීරොගිබවට පැමිණ කර්ම.ක්ෂ්ම වන්නා වූ කායචිත්ත අතිසේක් සිත් එකඟ ව විදර්ශපනා වඩා රහත් වූසේක. එකල්හි ද රජ්ජුරුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදූ තොම :-

       “	සාධු සාධු තයා දිත්තං, දානං ඨානෙ පතිට්ඨිතං,

තස්මා තං අනුමොදාමි, සාධු සාධු උපාසක

යනාදීන් සාධුකාර දෙමින් පින් අනුමෝදන් වූව.

මේ දෙවතාදුවගේ තුන් වන සාධුකාර ය.

එකලැ රජ්ජුරුවෝ පෙරැ පරිද්දෙන් ම විචාරා ඒ දෙවතදු විසින් එ පවත් ප්රැකාශ කොට කී කල්හි මහත් සන්තොෂයට පැමිණ ඔවුන් දක්නා කැමැති ව ඒ සඞඝ අමාත්යරයා නම් 4

1. කිළිඳිල්ලක් - කිළිපිල්ලක් 2. උකස් 3. දැහැමින් 4. - අමාත්ය්යොනන්.

සිරිනාග වර්ග-ය 757

කොයි වසන පුරුෂයෙක් දැයි අමාත්ය7වරුන් අතින් විචාළහ. එබසට අමාත්යදවරු දෙවයන් වහන්ස, අපි ඔවුන් කොයි වසන කෙනකුන් බවත් නො දනුම්හ, නො අඳනම්හ යි කීහ. ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ කියන්නාහු ඒ අමාත්යනපුත්රමයා උන් තැනෙකින් විචාරා සොයා කැඳවා ගෙන එව. ඉදින් යමෙක් ඔහු දැක කැඳවාගෙන අ‍ායේ වී නම් ඕහට බොහෝ සැපත් දෙමි කීහ. එ බස් අසා රාජපුරුෂයෝ සඞඝඅමාත්යායාණන් ඉදිනා තැනක් පරීක්ෂාි කොට කැඳවාගෙන එම්හ යි ඔවුනොවුන් පරයා නුවරැ සතරවාසලින් නික්මුණාහ.

එකලැ නැගෙනහිරි වාසලින් ගිය රාජපුරුෂයෝ ගමනින් මිරිකුනා වු විඩාමුසු ශරීර ඇති ව කඩුවක් උරෙහි එල්වාගෙන1 රජ්ජුරුවන් දක්නා පිණිස සමීපයේ එමින් සිටියා වූ ඒ අමාත්යියාණන් දැක කථා කිරීමෙන් එ ඔවුන් හිදිනෙගෙන “සොයාගිය බෙහෙත් පෙරමගැ තිබුවා සේ” නුඹ දුටු සේ ‍ඉතා මැනැව. රජ්ජුරුවන්වහන්සේ නුඹ දක්නා කැමැතිසේක. නොපමා ව යම්හ යි කියා ඒ අමාත්යසයාණන් එන දවැස මහත් තනතුරු ලබන බවට පූර්ව”නිමිත්ත දක්වන්නා සේ ඉදිරි කොට කැඳවා ගෙන පිරිවරා නික්මුණාහ. මෙසේ රජ්ජුරු‍වන් දකින්ට එන්නා වූ ඒ ආමාත්යමතෙම සැගිරිවෙහෙරැ කෙළවරැ පිරිවෙනට වදැ සඞඝයා වහන්සේ වැඳ එකත්පස් ව උන්නේ ය. එකලැ එක් රහත්තෙරකෙනකුන්වහන්සේ 2 සිවුරක් ගෙත්තම් කරනසේක් මැඩිල්ලක් අඩුහෙයින් අකුළුවා තබන්ට වන්සේක. ඒ දැක තමා හිණැ තිබූ පන්සියයක් වටනා කසිසළුව එක් කෙළවරෙකින් කඩා භාගයක් දුන්නේ ය. ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ ඒ කඩැකැබැල්ල ගෙන ඒ සිවුරෙහි අඩුව පුරා ගෙත්තම් කරනසේක. ඒ දැක අමාත්යසතෙමේ මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ වැඳ අවසර ඉල්වා ගෙන අනුරාධපුර නුවරට ගියේය. එකල්හි ද රජ්ජුරුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදුතොම පළමු පරිද්දෙන් ම අර්ධ‍ශරීරයක් දක්වා සිට සාධුකාර දෙමින් පින් අනුමෝදන් වුව.

මේ දේවතාදුවගේ සතර වැනි සාධුකාර ය.

රජ්ජුරුවෝ ද ඒ සාධුකාරනාදය අසා පෙරැ පරිද්දෙන් ම විචාරා දෙවතාදුව විසින් ඒ බව ප්රාකාශ කොට කී කල්හි තමන් සිය අතින් කළ කුශලයක් මෙන් අතිශයින් ‍සන්තොෂ ව

1. එක් සළුවක් අංසයෙහි තබාගෙන - (සහ.) 2. ආරඤ්ඤක ධම්මක තිස්ස තෙරුණුවන්ට ය යි ( සහ. )

758 සද්ධර්මා ලඞකාරය

ඒ අමාත්යසයාණන්ගේ ගුණකථාව කියකියා ඔවුන් ගේ ශ්රළද්ධා ගුණය ම වර්ණ නා කෙරෙමින් උන්හ. එකෙණෙහි ඒ සඞඝ අමාත්යාතෙමේ නොලස් ව ගොසින් රජගෙයි දොරක‍ඩැ සිට තමා ආබව රජ්ජුරුවන්ට කියා යවා එන්ට කියව යි කී කල්හි රජ‍ෙගට වැද රජ්ජුරුවන් දැක එකත්පස් ව සිටියේ ය. එකලැ අමාත්යරපුත්රටයා දැක සතුටු වූරජ්ජුරුවෝ කලට සුදුසු මිහිරි වූ පිළිසඳරකථා කොට බොහෝ පරිවාර හා සමග මහත් වූ සම්පත් දී භාණ්ඩාගාරනායකස්ථාන්තරයෙන්1 පූජා කොට ඔහු විසින් කරන ලද්දා වූ සියලු පින්කම් ම අනුමෝදන් ව බොහෝ සම්මාන2 දුන්හ. එකලැ සඞඝඅමාත්ය තෙම රජ්ජුරුවන්ගෙන් ලබන ලද බොහෝ සම්පත් ඇති ව තමහට සුදුසු කුමාරිකාවක පරීක්ෂාව කෙරෙමින් දාරාභරණයක් නැති ව වාසය කරන්නේ ය.

මේ සඞඝ අමාත්යායාණන්ගේ උත්පත්තිකථාව ය.

‍ඔවුන්ගේ භාය්යාෙම ව වූ සඞඝදත්තාවන්ගේ පිළිවෙළ කථාව නම් කවරැ යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි යටැ කියන ලද්දා වූ3 බැමිණිවියාසායට පූවර්භාකගයෙහි අනුරාධපුරනුවරැ එක්කුලලයෙකැ පුතුන් සත්දෙනකු හා එක ම දියණිකෙනෙක් වූහ. එයින් මැතභාගයෙහි ඔවුන්ගේ මවුපිය දෙදෙනා මිය පරලොව ගියාහු ය. ඉක්බිති බැමිණිටියායාය පැමිණියේ යත එකල්හි සත්බෑයෝ ඔවුනොවුන් හා මන්ත්ර ණය කොට අපි හැමදෙන ම ප්රබත්ය්න්තජනපද‍යකට ගොස් ජිවත් වම්හ යි කියා සියල්ලෝ ම4 එක්සිත් ව එපවත් තමන්ගේ බැලනැගණියට කීහ.5 ඒ නැගණියෝ ද යයපතැයි ගිවිස වැඩිමහලු සත්බෑණන්ට6 කියන්නාහු පියඞගල වෙහෙරැ වසන7 අපගේ කුලුපග වූ චූලනාග තෙරුන්වහන්සේත් කැඳවාගෙන යම්හ යි කීහ. එවේලෙහි ඔහු සත්බෑයෝ ද යහපතැයි ගිවිස තෙරුන්වහන්සේ කැඳවාගෙන ප්රමත්යෙන්තයට ගොස් පන්සලක් කොට තෙරුන්වහන්සේ එහි වස්වා සත්බෑයෝ එක් ව වනාන්තරයට ගොස් ඵලාඵල ගෙනවුත් තෙරුන්වහන්සේට දන් දෙමින් නැගණියන් ද පොෂණය කරන්නාහ.

ඉක්බිති එක්දවසක් ඔහු සත්බෑයෝ ගිය තැනින් වස්ත්ර්යක් ලැබ ගෙනවුත් නැඟණියන්ට දුන්හ. ඒ කුමාරිකාවෝ දෙවන

1. භාණ්ඩාරකයක - 2. බොහෝසේසම්පත් - බොහෝ සැපත් 3. ලද 4. සියල්ලම 5. කිකල්හි 6. සත්බෑයන්ට 7. සුදස්සනඨානශාලවාසී (සහ.) - පිධානගල්ලවාසී - (රස)

සිරිනාග වර්ගලය 759

දවස් ගෙදොරට සිඟා වැඩි චූලනාග තෙරුන්වහන්සේ දැක ඔබගේ සිවුරු ඉතා දුර්වගල හෙයින් තුමු පළමු තුබූ රෙදිකඩ හැඳගෙනදුක් සේ ලත් ඒ කඩපොල්ල1 දන් දෙනු කැමැති ව තෙරුන්වහන්සේ සමීපයට එළැවූහ. එකල්හි ඔවුන් දුක්පත් බව දන්නා කරුණාකර වූ තෙරුන්වහන්සසේ කුමාරිකාවන් කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් වදාරනසේක් එම්බා නැගණියෙනි, මේ වස්ත්රිය නොකැමැත්තෙමි. ඉදින් පරණ රෙදික‍ෙඩක් ඇත් නම් අපට යහපතැයි වදාළසේක. ඔබ එසේ වදළ ද කුමාරිකාවෝ ස්වාමීනි, දුක්පත් මිඩියට මෙලොවින් කරුණා නොකොට පරලොවින් අනුග්රමහ කළ මැනැවැයි කියා2 නැවැත නැවැත යාච්ඤා කොට ඒ වස්ත්රනය ඔබගේ පාමුල්හි තුබූහ. එකල්හි තෙරුන්වහන්සේ ඒ වස්ත්රොයෙන් සිවුරක් කොට රදාගෙන් බොහෝ කඩරෙදි තට්ටු තබා දළහුයින් ගෙත්තම් කරන ලද්දා වූ පරණසිවුරුකත්ථොය3 තබා ඒ අළුත් සිවුර වැළැඳගත්සේක.

ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ සිවුරු කොළ4 පාසු හෙයින් සිත එකඟ ව විදර්ශිනා වඩා රහත් වූසේක. සඞඝදත්තා නම් වූ කුමාරිකාවෝ ඒ වස්ත්රසය දන් දී සතුටිසිතින් ගෙට වැද තමන් දනු දන සිත සිතා වැ‍දහොත්හ. එකෙණෙහි කුමාරිකාවන්ගේ දානතෙජසින් ශක්රදයාගේ පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනය හුණු විය. එවේ ලෙහි සක්දෙව් මහරජතෙම තමාගේ දහසක් නුවණැස් ලා මිනිස්ලොව බලනුයේ කුමාරිකාවන් විසින් කරන ලද්දා වූ කුශලවිශෙෂ්යන දැක තුටුපහටු සිත් ඇති ව දිව්යරවස්ත්රරඅටක් කූරපයියෙකැ ලා ගෙනවුත් පිළිකූරපයිය කුමාරිකාවන්ගේක ඉස්දොරැ තබැ එයින් පිළී කෙත් වියදම් කළත් පයියෙහි තුබූ පිළී අට අඩු නෙවන සේ අධිෂ්ඨන කොට තෙමේ ශක්රතභවනට ගියේ ය.

ඉක්බිති කුමාරිකාවෝ තමන් ඉස්දොරැ තුබූ කුරපයිය උනා දිව්යිවස්ත්රව දැක තමා විසින් තෙරුන්වහන්සේට දුන්නා වූ වස්ත්රයදානයෙහි විපාකය අද ම‍ ලදිමි යි බලවත් සන්තොෂයට පැමිණ එයින් එක් දිව්යසවස්ත්රනයක් හැඳගෙන සෙසු සත්බෑණන්ට 6 එකි එකී පිළිසඟළක් බැගින් තුදුසක් දිව්යකවස්ත්රු දී නැවැත තෙරුන්වහන්සේට තුන්සිවුරට සෑහෙන විතර දිව්ය වස්ත්ර් පිළිගැන්වුහ. මෙ පරිද්දෙන් කෙතෙක් වස්ත්රට වියදම් කළත් කුරපයියෙහි පිළී අඩු නොවන්නේ ම ය. මෙසේ ඔහු බොහෝ

1. ඒ කඩ 2. කී ය. 3. = කාන්තය - කත්ථ නය 4. - කළ 5. ඵාසුහෙයින් - පසුන් හෙයින් . 6. සත්බෑයන්ට

760 සද්ධර්මාහලංකාරය

දවසක් එහි ම වාසය කොට දුර්භික්ෂරභය සන්හුන් කල්හි ඒ ප්ර්ත්යෑන්තයෙහි පර්ව්තයෙන් බැස අනුරාධපුරනුවරට එන්නාහු තිසාවැව සමීපටය පැමිණිය හ. එකල්හි යටැ කියන ලද් සඞඝ නම් අමාත්ය තෙම බොහෝ පරිවාරජනයන් හා නුවණැති බහුශ්රැ ත වූ පණ්ඩිතවරුන් විසින් පිරිවරන ලදු ව ඉස් සෝධා නහනු පිණිස තිසාවැවට ගොස් දියකෙළියට පටන් ගත්තේ ය. එකලැ අකාලමෙඝයෙක් නඟන්නේ 1 මහත් වූ ගර්ජතනා කෙරෙමින් ඒ ඒ තන්හි සෙණ සියගණන් ගසමින් දශදිගන්තරය2 අඳුරු ‍කොට ගෙන එන්නට වන. ඒ වර්ෂාව දැක හැමදෙන ම දියෙන් ගොඩැ නැඟී වැවැ මියරපිටැ කරන ලද්දා වූ එක් ශාලාවෙකැ සිටියාහ. බාලනැඟණියන්3 හා සමඟ නුවරට එන්නා වූ සත්බෘයෝ ද වර්ෂායව වැසගෙන එන්නා දැක දිව ගොස් හෙල්ලොලිය නම් ගමට4 වන්හ. කුමාරිකාවෝ වනාහි ඉක්මන් නො ව ඇත්ගමනින් ඈත්මෑත් නො බලා බැලුවන්ට රිසියෙන ආකල්පසම්පත්තීන් යුක්ත ව සුශික්ෂි ත5 මංඝලහස්ති රාජයකු මෙන් පියවරින් පියවර6 නතබා සෙමින් සිට ම එන්නාහ. සඞඝ අමාත්ය්තෙම එසේ එන්නා වූ කුමාරිකාව දැක මේ කුමාරිකාතොමෝ ඉතා සුශික්ෂිතත වූ විනීත වූ එකක.7 මෙබඳු භයලජ්ජා සම්පන්න යහපත්ගුණ ඇති කුමාරිකාවක මීට පළමු නුදුටුයෙමි සිතසිතා ඒ කුමාරිකාව කෙරෙහි පිළිබඳ සිත් ඇති ව ඔවුන් නුදුටු කෙනකුන් මෙන් පණ්ඩිතවරුන් දසාවට8 මුහුණ ලා සිට පින්වත් වූ පඬිවරුනි, මේ ලොකයෙහි කෙසේ වූ ආචාරගුණලක්ෂපණයෙක් යුක්ත ස්ත්රී්තොමෝ ස්වාමිකුලයා වර්ධලනය කොට පමුණුවා දැයි9 විචාළේ ය.

එ බසට පණ්ඩිතවරු10 එසේ වි නම් ඇසුව මැනැවැයි කියා ස්ත්රීයන්ගේ ගුණාගුණලක්ෂතණ දක්වන්නාහු;

       “	ලොකො දති පුංසානං, සුඛං දුක්ඛං භවභවං, 

භරියායන්තන්ති තං ඤත්වාත, කලත්තං සඞහෙ බුධො,

යා කඤ්ඤා දෙවකඤ්ඤච, හොති සබ්බසංගයොගනා, තස්සා වෙ ද ුග්ගුණා හොන්ති, තෙහි රුපං පිර්වනයති.

උත්තරෙට්ඨෙ කපොළෙ ව, ඌරුජ්ඞ්ඝාසු බාහුසු, සා වෙ ‍පතිං විනාසෙති, යස්සා හොන්ති තනූරුහා.

රවන්ති ගච්චමානාය, සන්ධ,යා ච භයන්තියා, ගණ්ඩෙ කූපානි ජායාන්ති. සාරිනි පතිනො සදා.”

1. නැගෙන්නේ 2. - දශදිසාන්තරය 3. - නැගිනියන් 4. මාළෙලියාගම 5. සුශික්ෂිතව 6. පියවරට 7. එකෙක 8. පඬිවරුන් දිශාවට 9. පමුණුවද්දැයි 10. පඬිවරු

සිරනාග වර්ගිය 761

යනාදීන් මේ ලොකයෙහි පුරුෂයන්ට වන්නා වූ දුක් සැප වැඩ අවැඩ යන සියල්ල උන්උන්ගේ ගෙයි වසන භාය්ර්්‍යාවන් පිළිබඳ ය යි ලොකවාසිසත්ත්වගයෝ කියන්නාහු ම ය. එසේ හෙයින් ඊට සුදුසු වූ යහපත් ස්ත්රී‍න් පරීක්ෂාස කොට දැන නුවණැති පුරුෂයන් විසින් ස්ත්රීෙසඞග්රුහය කොට කුටුම්බ ඝණ්ඨාපනය ‍කටයුත්තේ ය. එබැවින් මේ ලොකයෙහි යෙම් ස්ත්රිූයක් තොමෝ රූපශ්රියන් බබළන දිව්යාතඞගනාවක මෙන් සියලු අවයවසම්පත්තීන් හොබනී වී නුමුත් ඉදින් තොමෝ නිර්ගුණ එකක් වූ නම් ඇගේ ඒ සියලු රූපසම්පත්තිය මහත් වූ දුම්වලාකඩෙකින් වැසුණු පුන්සඳමඩලක් මෙන් නුගුණයෙන් ම යට ව අප්ර කාශ වන්නේ ය. ඉදින් යම්කිසි ස්ත්රි යකගේ දැන් දෙපයෙහි ද උඩුතොල්හි ද දෙකපොලෙයෙහි ද යන මෙ කී ස්වර්ස්ථානයෙහි1 දික් රෝමයෝ ඇත්තාහු වී නම්2 ඕතොමෝ එකාන්තයෙන් ස්වාමිපුරුෂයන් කන යකන්නක් වැන්නී ය.

ඉදින් යම් ස්ත්රි යක් තොමෝ බුදුන්මුවවිටින් සේ මහත් ව කළු පැහැ ඇති ව3 කෙළතොලු වූ තොල් ඇත්තී ද, කිඹුලුන්ගේ4 දත් මෙන් අවුල් ව ක්රෑහර වූ දත් ඇත්තී ද, පියාපත් දිඳ හළ මයුරයකු මෙන් හිසැකේ නැත්තී ද, තල්හිල5 මෙන් ඉතා දළ වූ තද හිසැකේ ඇත්තී ද, අසුරයන් සේ දෙකොළින් පිටතැ නික්ම තිබෙන්නා වූ දළ ඇත්තී ද බකල ප්රෙ තපා6 අත්ති ද, එසේ වූ ස්ත්රීූතොම ඉතා කෘපණ ව දිළිඳු වන්නී ය. මේ ලොකයෙහි යම් ස්ත්රිකයක් තොමෝ එක් ඇසක් කණ ද, වමරැසි ද, දැස් අන්ධි ද. ඌරාළි‍ඳෙකැ7 ජලය මෙන් ගැඹුරු විෂම වු අක්ෂිවකුප ඇත්තී ද, මීයේ පැහැය මෙන් ඉතා පිඟුවන් වු ඇස් ඇත්තී ද, කකුළුන්ගේ ඇස් මෙන් පිටතට නික්ම දියබුබුල8 මෙන් තිබෙන්නා වූ පුප් ඇස් ඇත්තී ද, එබඳු වූ ස්ත්රීනතෙමෝ එකාන්තයෙන් ම වැන්දඹූ වන්නී ය. තවද ‍යම් ස්ත්රි යක් තොම දු‍ෂ්ට වූ ප්ර්තිශ්යාඑ ඇත්ති8 නිරන්තරයෙන් මුකුණු වැහෙන නාසා ඇත්තී ද, ගිරවුන් තුඩු මෙන් වක් වූ දික් නැහැ ඇත්තී ද, පාපිෂ්ඨ වූ කුෂටරොග ඇත්තී ද, ඔරුදඬක්10 මෙන් දික් වූ උර ඇත්තී ද, වණ ඇති ශරීර හා කාකස්වර ව බිඳුණා වූ11 හිතන්ස්වර ඇත්තී ද, එබදු ස්ත්රීඇතොමෝ ඉතා කාලකන්ණි වෙයි.

ඉදින් යම්ස්ත්රි යක් තොමෝ ඉතා ක්රෑඇර වූ ශබ්ද ඇත්ති ද, කේලාම් කියා ද, මිත්ර ද්රොතහී ද, ඩබරකැමැත්තී ද, එකාවන් බඬවෛර

1. සර්වොස්ථානයෙහි ද 2. වුනම් 3. ඇති වූ 4. කිඹුලන් 5. හිලක් 6. පෙ‍නරු - පෙනපා 7. ඌරුළිඳ 8. දිය බිබුලු - දිය බුබුලක් 9. ඇත්තී ද 10. ඔරුදණ්ඩක් 11. කාකස්වරබඳු

762 සද්ධර්මාීලඞකාරය

ඇත්තී ද, ඕතොමෝ පෙනිපෙනී සිට පුරුෂයන් මරන මාරයකු වැන්නී ය. තවද යම් ස්ත්රදයක් තොමෝ බොහෝකොට දොඩමලු ව කථා කෙරේ ද, දුර ඇසනෙ සේ මහත් කොට උක්කොල්සිනා සේ ද. සිත් වූ පරිද්දෙන් නුවරමැඳැ නුරා කොට ඇවිදුනා1 ‍වෙශ්යාකවක මෙන් ඒ ඒ තන්හි ඇවිදිනා කැමැති වේ ද, ඉතා බොහෝ කොට කැවිලි කා ද, කිසියම් භයක් ලජ්ජාවක් ඇත්තී ද, එසේ වූ ස්ත්රී තොමෝ ස්වාමිපුත්රකයා හා සමඟ සියලු සැපත් ම නසන්නී ය. නැවැත යම් ස්ත්රිීයක් සොරකම් දනී ද, තද වූ සිත් ඇත්ති ද, සුරාපානය කෙරේ ද, නොසබාතෙපුල් කියා ද, උඩඟු ව වාසය කෙරේ ද, එකාවන් ව කෙළිසිනා කැමැත්තී ද, එසේ වූ දුෂ්ටගුණ ඇති ස්ත්රී තොමෝ2 වැන්දඹු වන්නී ය. ඉදින් යම් ස්ත්රිගයක3 ගමන් යන කලැ ශරීරයෙහි ඇට සන්ධි‍ බැණනැහේ ද, සිනා සෙන කල්හි කපොලය වළ ගැසේ ද,4 එසේ වූ ස්ත්රීධතොමෝ තමාගේ ස්වාමිපුත්ර යාට නිරන්තරයෙන් ම අනර්ථ පමුණුවන්නී ය. යනාදීන් ලක්ෂරණහීන වූ ස්ත්රීරන් දක්වා නැවැත ස්වාමිකුලවර්ධණනයට යොග්ය වූ ගතමනා ස්ත්රිරන් දක්වන්නාහු :-

        “යා වෙ ලක්ඛණහිනා ‘පි , අස්සවා ගුණවා වධූ,

පුබ්බුට්ඨායි ව යා හොති, තථා පච්ඡානිපාතිනී.

       *	න හින්දකති සදා කාමං, යා කඤ්ඤා පතිනො මනං.

සුඛදුක්ඛෙ සමා හොති, සා පාණෙන සමා මතා.5

       පුත්තං සපතිරූපෙන,6 ජනෙති නා ‘තිවාරීතී,

ධීතරං සකරූපෙන, යා ජනෙ ති ස උත්මා

භූමිං අකම්පයා යාති, යාති කඤ්ඤා සනිං සනිං, දිසං යා නාවලොකෙති,7 න පක්ඛලති භුමියං, සාපි කඤ්ඤා වරාරොහා, වරිතබ්බා වරෙනිධ.” ‘„‡

යනාදීන් තවද අමාත්යතපුත්ර යාණන් වහන්සස, මේ ලොකයෙහි යම් ස්ත්රියයක් තොමෝ ඉදින් කිසි ලක්ෂ‍ණයක් නැත්තී8 නමුත් ස්වාමිපුත්රේයාහට කීකරු ව වාසය කෙරේ ද, මනා වූ ගුණ

1. ඇවිදිනා 2. තොම 3. ස්ත්රිමයක් 4. වළ වේ ද 5. සමාගතා 6. සම්පත්ති රූපෙන - පසතිරූපෙන 7. න විලොකෙති - පතිපූජිතා 8. නැති වූ

• මෙයට මුලින් “පතිපට්ඨාපෙති විත්තෙ සු - සා භවෙ සාධූ සාධවං” යන පාද දෙක රසවාහිනියෙහි එයි.

  	 මීට මුලින් රසවාහිනියෙහි ගාථා කීපයෙකි.
          ‡ “භූමිං. අක්ම්පසං ඨති, යාති කඤ්ඤා සතං සතිං දිසං යා නාවලොකෙති, වරිතබ්බා වරෙනිධ” - බො‍හෝ පිටපත්හි,

සිරිනාග වර්ග”ය 763

ඇත්තී ද, සැතැපෙන වේලෙහි ස්වාමිපුත්රපයාහට පසු ව සයනගත වේ ද, නිදා පුබුදිනා කල්හි පළමු ව නැගි සිටී ද, තමාගේ ස්වාමිපුත්ර යාහට නිරන්තරයෙන් හිතකාමි ව අභිප්රාමවෘද්දි පමුණුවා සැපතෙහි1 පිහිටුවා ද, එසේ වූ ස්ත්රීදතොමෝ 2 එකාන්තයෙන් ස්වාමිපුත්රනයාට වැඩ පසස්නා වු යහපත් ස්ත්රීඑ නම් වෙයි. නැවැත. යම් ස්ත්රිවයක් තොමෝ හැමකල්හි ම තමාගේ ස්වාමිපුත්රහයා සිත් වූ පරිද්දෙන් වාසය කෙරේ ද, යම්කිසි ව්යාැසනයක්3 පැමිණි කල්හි දුක්සැප දෙක්හි එකාකාරයෙන් සම ව පවත්නා4 අදහස් අති ව අත් නො හැර සිටිනී ද,5 එසේ වූ ස්ත්රීය තොමෝ ස්වාමිපුත්රටයාහට ජිවිතය හා සමාන වූ යහපත් ස්ත්රීු නම් වෙයි. තවද යම් ස්ත්රී යක් තොමෝ ස්වාමිපුත්රායාහට කවන පොවන කල්හි ද6 සමීපයෙන් යන ‍එන වේලෙහි ද සමග සැතැපෙන වේලෙහි ද යම්කිසි භයක් උපද්රකවයක් ව්යායධියක් පැමිණි කාලයෙහි ද යන හැම තන්හි ම වූ ප්රෙ‍මසහිත වූ සිත් ඇත්්තී ද, එසේ වූ උත්තම ස්ත්රී තොමෝ පතිපුජිකා නම් වෙයි.

තවද යම් ස්ත්රි්යක් තොමෝ ස්වාමිපුත්රියාහට හුණු සිසිල් පැන් තබා ද, හස්තපාදසම්බාහනාදිකාලයෙහි නොදරසීලි නො වේ ද7 ඇඟැ ගල්වන සඳුන් සුවඳ හා පළඳනා සුවඳ මලු ආදිය8 එළවා තබා ද, ස්වාමිපුත්රසයා බලබලා හැඳපුටු ආදි උස් ආසයෙකැ9 නොහිඳි ද, එසේ වූ ස්ත්රී තොමෝ පතිපූජිකා නම් වෙයි. තව ද යම් ස්ත්රිකයක් තොමෝ තාමාගේ මවුපියන් හා නැඳිමයිල් ආඳීන් කෙරෙහි ද මල්බෑයන් හා අවශ්යඳ බන්ධුත ආදීන් කෙරෙහි ද නිරන්තරයෙන් ආදරසහිත ව වාසය කෙරේ ද, එසේ වූ ස්ත්රීමතොමෝ තමාගේ බන්ධු්කුලයා සතුටු කරවන හෙයින් කුලනන්දි නි10 නම් වෙයි. ‍නැවැත යම් ස්ත්රිුයක් තොමෝ දඩබිම ආදියෙහි කර්මා්න්ත කරන්නා වූ දැසිදසුන් හා අ‍වශෙෂ කර්මැමකාරකජනයන් ඒ කර්මා්න්තයෙහි දැහැමෙන් යොදන්නී ද, ඉතා චණ්පරුෂ වූ බස් නො කිය ඉසැ කේ එකතුරු ගෙන මැරීම් තැළීම් ආදි වු යම්කිසි දණ්ඩනයක් නො කෙරේ ද, ආක්රොුශපරිභවයක් නොකෙරේ ද, ඕතොමෝ තමා කෙරෙහි ජනයන් සිත් ඇලවා11 වාසය කරනහෙයින් ජන රඤ්ජනි නම් වෙයි

1. සැපසේ 2. තොම 3. වැසනයෙක් 4. සම වූ 5. සිවි ද - සිටින්නී ද 6. ස්වාමි පුත්ර2යා සිත් වූ පරිද්දෙන් කවන පොවන කල්හි 7. හස්ත පාදයන් නාවා ආදර කෙරේ ද 8. ගල්වන සඳුන් සුවඳ සුවඳ මල් ආදිය 9. ආසනවල 10. කුලනන්දරනී - කුලබන්ධු නී 11. අලවා

764 සද්ධර්මාකලඞකාරය

තව ද යම් ස්ත්රිායක් තොමෝ1 එකාවන් ව දන්පින් කිරීම ආදි වූ සුචරිතධර්ම්යෙහි හැසිරේ ද, තුනුරුවන් කෙරෙහි මමත්ව ය අත්තී ද, ශීලාචාරගුණයෙන් යුක්ත ද, එසේ වූ ස්ත්රී්තොමෝ1 සියලු ගුණධර්මලයෙහි හැසිරෙන හෙයින් ධර්ම,වාරිණි නම් වෙයි. තවද යම් ස්ත්රිරයක් තොමෝ අන්යරපුරුෂයන් කෙරෙහි අනුරාගයක් නූපදවන හෙයින් තමාගේ ස්වාමිපුරුෂයා හා සමාන වු පුතුන් වදන්නී ද, තමා හා සමාන රූපශොභා ඇති දුන් වදන්නී ද, ඕතොමෝ උත්තමස්ත්රීි නම් වෙයි. ඉදින් මේ ලොකයෙහි යම් ස්ත්රිායක් තොමෝ පය කඩියන් කෑ ගොණදෙනක මෙන් අඩි ගසා නො ගොස් කර බාගෙන දසදික් නො බලා කිසිවෙකැ නො පැකිල මලස්නෙකැ පිළිවෙළින් රත්පියුම්3 තනන්නියක මෙන් පියවරින් පියවර තබා සෙමෙන් ගමන් යේ ‍ද, 3 ඔයිදු උත්තමස්ත්රීන නම් වෙයි. එසේ හෙයින් එබඳු භයලජ්ජා සම්පන්න අරොහපරිභායෙන් යුක්ත උත්තමස්ත්රී න් පරීක්ෂාඑ කොට නුවණැති පුරුෂයන් විසින් කැමැති ව රක්ෂාත කටයුත්ීතේ ය යි කීහ.

මෙසේ ලක්ෂමණ කීවා වු පණ්ඩිතජනයන්ගේ බස් අසා සංඝ අමාත්යක‍ තෙම දුරින් ම එන්නා වූ ඒ කුමාරිකාවන් දැක ලක්ෂසණ පාඨකයන්ට ද දක්වා ඔවුන් විසිනුදු මෙබඳු සුශික්ෂි තකුමාරිකාවක මිට පූර්වඝභාගයෙහි නුදුටු විරූම්හ යි කීකල්හි කිපදෙනකු කැඳවා එම්බා සගයෙනි, තෙපි ගොසින් තලෙ එන කුමාරිකාතොමෝ සස්වාමික දෝ හෝ යි අස්වාමික‍ දෝ හෝ යි විචාරා නියම දැන වහා එව යි කියා යවී ය. ඒ පුරුෂයෝ ද4 ගොසින් කුමාරිකාවන් අතින් එ පවත් විචාරා අස්වාමික බව දැන අවුත් අමාත්යුයාණන්ට කීහ. එකලැ සඞඝ අමාත්යපතෙම අස්වාමික ය යනු අසා ඒ කුමාරිකාවන්ගේ වැඩිමහලු සත්බෑයන් සමීපයට කැඳවා තමන්ගේ අභිප්රා ය කියා ඔවුන් යහපතැයි ගිවිසි කල්හි එතැනැදි ම මඟුල් කොට කුමාරිකාවන් පාවා ගෙන එ ම විටැ ම මහත් වූ ‍ෙඑශ්චය්ය් මඟය දුන්නේ ය. ඒ කුමාරිකාවෝ ද සඞඝ අමාත්යමයාණන් ආදි කොට ඇති යටත්පිරිසෙයින් කුඩා කෙල්ලන් කොල්ලන්5 දක්වා සියල්ලවුන්ට දිව්යයවස්ත්රු දුන්හ.

ඉක්බිති සඞඝ අමාත්යමතෙම සඞඝදත්තාවන්ගේ වැඩිමහලු සත්බැයන් අසුන් සත්දෙනකු පිටැ නංවා මහත් වූ පිරිවර6 හා සමඟ නුවරට නික්මවා තුමු සඞඝදත්තාවන් හා සමඟ රථවාහනයකට පැනනැගී සුජාතා නම් අසුරකන්යාාවන් හා

1. තොම 2. රත්පියුම් 3. යයි ද 4. පුරුෂයා ද 5. කෙල්ලන් 6. පරිවාර

සිරිනාග වර්ගපය 765

සමඟ ජෛයන්තරථයට පැනනැඟී දිව්‍යවිථියෙහි ගමන් ගත් ශක්ර දෙවෙන්ර්ුරුයා පරිද්දෙන් මහත් වූ සන්තොෂයෙන් යුක්ත ව නුවර බලා නික්මුණාහ. එකල්හි සඞඝදත්තාවෝ දක්ෂිතණමාහා චෛත්ය ය හා රුවන්වැලිමහසෑය දැක සඞඝඅමාත්යෝයාහට කියන්නාහු ස්වාමිනි, මේ චෛත්ය.දෙකෙහි ම ධ්වජපතාක බඳවා පූජා කොට යනු කැමැත්තෙමි; දිග ඇති බොහෝ හුණුදඬු ගෙන්වුව මැනැවැයි කීහ. එ තෙපුල් අසා අමාත්ය තෙම එ ම ඇසිල්ලෙහි ගැල්සැටක් පුරා හුණදඬු ගෙන්වූයේ ය. ඉක්බිති කුමාරිකාවෝ විහාරදෙකෙහි ම වටා හුණු දඬු සිටුවා රන්වන්න වූ දිව්ය්වස්ත්රායෙන් ධ්වජපතාක බැඳ පූජා ‍කළහ.

එකලැ මඳ මඳ පවනින් ලෙල දෙන ලද්දා වූ ඒ ධ්වජපතාකයෝ දසදිගැ රන්රසාධාරාවන්1 ඉස්නා කලක් මෙන් අතිශයින් ශොභාවත් ව බැබළෙන්ට වන්හ. නැවැත දාගප්දෙකෙහි ම සුවඳපසඟුල් දී බිමැ සුවඳකකල් පිරිබඩ ගෙන පසඟ පිහිටුවා වැඳ ස්වාමිපුත්රෙයාණන් හා සමඟ අනුරාධපුරනුවරට වැද රජ්ජුරුවන් දැක ඒ රජ්ජුරුවන් ආදි කොට සියලු නුවරවාසීන්ට දිව්යරවස්ත්රප බෙදා දූන්හ. නැවැත එ ම අනුරාධපුරනුවරැ මහාවිහාරය ආදි කොට ඇති පඤ්චමහාආවා‍සයෙහි වාසය කරන්නා වූ නොයෙක් දහස්ගණන් භික්ෂූාසඞඝයාවහනසේට ද තුන්සිවුර සෑහෙන පමණ දිව්යයවස්ත්රභ ම පිළිගැන්වූහ. එතෙකුදු වුවක් කූරපයියෙහි පිළී නොනිමෙන්නේ ය. මෙසේ ඒ දෙමහල්ලන් දවසින් දවසැ දිවුණදිවුණා බොහෝ කුසල් වධර්නපය කෙරෙමින් සැප සේ වාසය කරන කල්හි එක්දවසෙකැ සඞඝ අමාත්යහතෙම මී හා සමඟ බොහෝ මාංස කත් බඳවා රජ්ජුරුවන් සමීපයට යවී ය. රජ්ජුරුවෝ ඒ පඬුරු දැක සිතන්නාහු මේ තෙමේ වැද්දන් වසන ප්රයත්ය.න්තජනපදය තමහට අත් කොට ගෙන ප්රුයෝජන විඳිනා කැමැත්තේ වනැ යි2 සිතා අනුරාධපුර නුවරැ දකුනුවසාසලැ පටන් ඒ දිග්භාගයෙහි සියලු රාජ්යැය අමාත්යියාහට දුන්හ.

එහි බොහෝ දවසක් වාසය කරන්නා වූ අමාත්යමතෙමේ නැවත එක් දවෙසැක හබලපෙති3 කොටා4 රජ්ජුරුවන්‍ සමීපයට යවී ය. ඒ දැක රජ්ජුරුවෝ මේ තෙමේ දැන් මඟුණදනව්ව5 අත් කොට ගන්නා කැමැත්තේ වනැයි සිතා බස්නාහිරි වාසලැ පටන් ඒ දිශාභාගයෙහි සියලු ජනපදය ඕහට දුන්හ. එකලැ ඒ ජනපදයෙහි වාසය කරන්නා වූ අමාත්යයතෙමේ නැවැත

1. රන්රසු 2. කැමැත්තේයයි 3. සබලපෙති 4. කොට 5. මංකුනජනපදය - (සහ) මඩගූජනපද - (රස.)

766 සද්ධර්මානලඞකාරය

එක්දවසෙකැ නෙළුඹුදැලි උදුරුවා කත් බඳවා රජ්ජුරුවන් සමීපයට යවී ය. රජ්ජුරුවෝ ඒ දැක මේ තෙමේ දැන් මහවැලිගං සමීපයෙහි වසනු කැමැත්තේ වනැයි සිතා නැගෙනහිරි වාසලැ පටන් ඒ දිශාභාගයෙහි සියලු රාජ්ය්ය සඞඝඅමාත්යායන්ට ම දුන්හ. එහි වසන්නා වූ ආමාත්ය‍ තෙමේ එක් දවසෙකැ ගඟැ දියකෙළියට ගොස් දියැ කෙ‍ළකෙළ ගංමුවදොරක‍ඩට ගියේ ය. එකලැ ඔහුගේ කුශාලානුභාවයෙන් නීලපීතාදි වූ නානාවර්ණක වස්ත්රූයේන පිරුණා වූ නාවෙක් අවුත් ඔහු ඉදිරියෙහි සිටගත. ඒ තෙමේ එයින් බොහෝ වස්ත්ර‍ ගෙන්වාගෙන දිඹුලාවෙහෙරැ1 වසන සඞඝයා වහන්සේට පිළිගන්වා එපරද්දෙන් ම නොයෙක් වාරයෙහි බොහෝ කුශලයන් රැස් කෙරෙමින් නැවැත සඞඝදත්තා නම් වූ භාය්යාි ව හා සමඟ අනුරාධපුරනුවරට ම අවුත් වාසය ‍කළේ ය2 ජිවිතාවසානයෙහි දෙමහල්ලෝ3 ම දෙව්ලොවැ ඉපද මහත් වූ දිව්යටඓශ්චය්ය්ාය්ය දලහ.

මෙසේ මෙලොව පරලොව දන්නා නුවණැති සත්පුරුෂ ජනයෝ රාජචොරභයාදි වූ භය එළවන්නා වූ ගතයුතු4 කිසි සාරයක් නැති අසාර වූ මේ සංසාර නැමැති ඉතා දුර්ග් වූ5 ගැලැවී යා‍6 නොහැකි මහාවනමද්ධ්ය යෙහි දාන නැමැති කල්ප වෘක්ෂදය රොපණය කොට ඒ දාන නැමැති කල්පවෘක්ෂරයාගේ ආනුභාවයෙන් උපන්නා වූ ‍අනෙකප්රටකාර භවසම්පත්තිසැපය අනුභව කොට කෙළවරැ ඒ දාන නැමැති කල්පවෘක්ෂනයෙහි අටගත්තා වූ අමාමහනිවන් නැමැති අමෘතඵලය අනුභව කරන්නාහු ම ය එබැවින් මේ කථාවස්තුව ඇසුවා වූ නුවණැති ශ්රතද්ධාවන්තයන් විසින් දුක් සේ ලද්දා වූ මනුෂ්යාිත්මභාවය අපවත් නො කොට තමතමා ශක්තිපමණින් පිළිවන් කුසල් කොට මතු දිව්ය මනුෂ්යෂසම්පත් විඳ කෙළවරැ අමාමහනිවන් දකින්ට7 උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදු‍යේ මැයි :-

                 “	සංසාරදුග්ගවි‍පිනෙ භයදෙ අසාරෙ

රෙපෙත්ව දානසුරපාදපමච්චුළාරං, තස්සානුභාවජනිතං සුඛමෙසමානා අන්තෙ ලභත්ති8 සුජානා අමතප්ඵලන්ති” යී

‍ මෙ‍ මෙහි පස් වන ජයම්පතිනිකාවස්තුව යී ___________

මෙ තෙකින් මේ සද්ධර්මා ලඞකාරයෙහි සිරිනාගවර්ගස නම් වූ එක්විසි වන පරිච්ඡෙදය නිමි ________

1. කුම්භිලවිහාරං - (සහ) කුම්භෙළමහාවිහාරෙ - (රස) - දිඹුල්වෙහෙර 2. කොට 3. වාසය කොට ජිවිතාවසානයෙහි සඞඝදත්තා නම් වූ භාය්යා අ ව හා සමඟ දෙමහල්ලෝ 4. රාජචොර භයාදිවූ ගතයුතුත 5. දුර්ගතතිවු 6. ගැළවිය 7. දක්නට 8. අ‍ත්තෙ’ නුහොත්ති (රස.)