စူဠသာရိဝတ္ထုဂါထာ
၁၈-မလဝဂ်
၆-စူဠသာရိဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ပက္ခန္ဒိနာ ပဂဗ္ဘေန, သံကိလိဋ္ဌေန ဇီဝိတံ။
ကာကသူရေန၊ ရဲတင်းသောကျီးနှင့် တူသော။၁ ဓံသိနာ၊ သူတစ်ပါးတို့၏ ဂုဏ်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော။ ပက္ခန္ဒိနာ၊ သူ့အပြုပင်, ကိုယ်ပြုထင်အောင်, ပြေးဝင် ဟန်ဆောင်လေ့ရှိသော။ [ပက္ခန္ဒတိ သီလေနာတိ ပက္ခန္ဒီ၊ ပက္ခန္ဒ+ဏီ၊ ပ+ခဒိ+ဏီ။] ပဂဗ္ဘေန၊ ကိုယ်ကြမ်းနှုတ်ကြမ်း, စိတ်သော့သွမ်းလျက်, ဟော့ရမ်းဆိုးယုတ်, ကြမ်းကြုတ်သော။၁ အဟိရိကေန၊ အရှက်အကြောက်မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သုဇီဝံ၊ လွယ်ကူသောအသက် မွေးရခြင်းရှိသည်။ ဝါ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူစွာ အသက်မွေးရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)၂ သံကိလိဋ္ဌေန၊ ညစ်နွမ်းသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဇီဝိတံ၊ အသက်မွေးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) (ပါ-၂၄၄)
၁။ကာကသူရေန။ ။ ကာယတိ သဒ္ဒံ ကရောတီတိ ကာကော(မောဂ်-၇၊၁၄)၊ သုရယတီ- (သူရယတီ)တိ သူရော၊ [သုရ+အ၊ သု၌ ဒီဃပြု၊-ဓာန်-ဋီ-၃၈၀၊ ဓာသံအလို သူရဓာတ်။] သူရတ္တံ ပသဝတီတိ သူရော၊ [သူ+ရက်၊-မောဂ်-၇၊၁၄၃။] မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၄၉၌ “သုဋ္ဌု ဥရော သူရော၊ ဝိဿဋ္ဌဥရော(စွန့်လွှတ်အပ်သောရင်ရှိသူ) နိန္နဥရော(ချိုင့်သောရင်ရှိသူ)”ဟု ဖွင့်၏၊ “ဥရော+ အဿ အတ္ထီတိ ဥရော၊ သုဋ္ဌု+ဥရော သူရော, သုဋ္ဌု+ဥရော ယဿာတိ ဝါ သူရော(ကောင်းသော ရင်ရှိသူ)”ဟုပြု၊ ရင်ချိုင့်ခြင်းသည် သူမြတ်တို့၏ အမှတ်လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်ရကား “နိန္နဥရော”ဟု ဖွင့်သည်၊ မိုးထိမဟာနိ၊နိ၊၃၇၄၌ “သူရော-ညွတ်သော ရင်ရှိသော သူရဲကောင်း”ဟု ပေး၏။ ထိုနောင် “သူရကာကသဒိသေန”ကို ရှု၍ “ကာကော စ+သော+သူရော စာတိ ကာကသူရော၊ ကာကသူရော ဝိယာတိ ကာကသူရော၊ [ကာကသူရ+ ဏ၊]”ဟုပြု။ (ပါမြန်ဓာန်)
ဓမ္မဋီ။ ။ ထို၌ “ကာတိသဒ္ဒံ ကာတိ ရဝတီတိ ကာကော၊[ကာ+က၊] မနုဿာနံ ဘောဇနဘာဇနာဒီသု ဝစ္စံ ကရောတိ ဆဍ္ဍေတီတိ ဝါ ကာကော၊ [ကရ+ဏ၊ ရကို က-ပြု၊] သူရတိ အဘီတဘာဝံ အဘယာကာရံ ကရောတိ, သူရတိ အဘီတဘာဝေန အဘယာကာရေန ဝါ ဘဝတီတိ သူရော၊ ကာကဿ သူရော ဝိယ သူရော အဿာတိ ကာကသူရော(ကျီး၏ရဲတင်းခြင်း ကဲ့သို့ ရဲတင်းခြင်းရှိသူ)”ဟု ပြု၏၊ “ကာကသူရသူရ”ဟု ဆိုလိုလျက် သူရတစ်ပုဒ်ချေ။
သဒ္ဒါကျမ်းအဆို။ ။ သဒ္ဒါကျမ်းတို့၌ “ကာကော ဝိယ သူရော အယန္တိ ကာကသူရောကျီးကဲ့သို့ ရဲတင်းခြင်းရှိသူ(ရူ-၂၀၆)၊ ကာကော ဣဝ သူရော ကာကသူရော-ကျီးကဲ့သို့ ရဲတင်း သူ(နိဒီ-၂၄၄)၊ ကာကတော+သူရော ကာကသူရော-ကျီးထက် ရဲတင်းသူ(နီတိသုတ္တ-၂၀၄)”ဟု ပြု၏။
၁။ပဂဗ္ဘေန။ ။ ဂရတိ ထဒ္ဓဘာဝံ အမုဒုဘာဝံ ကရောတီတိ ဂဗ္ဘော၊ [ဂရ+ဘ၊] ကာယ- စိတ္တမုဒုဘာဝံ ဂဘတိ အပနေတီတိ ဝါ ဂဗ္ဘော၊[ဂဘ+ဘ၊] ဂဗ္ဘော ဧဝ ပဂဗ္ဘော(ဓမ္မဋီ)။ ကာယာဒီဟိ ပဂဗ္ဘတီတိ ပဂဗ္ဘော၊ [ပ+ဂဗ္ဘ(ကြူရ-ကြမ်းကြုတ်ခြင်းအနက်)+အ၊-ဓာသံ။]
၂။သုဇီဝံ။ ။ “သုန္ဒရံ သုကရံ ဝါ ဇီဝံ ယဿာတိ သုဇီဝံ(ဓမ္မဋီ)၊ံ(တစ်နည်း)သုခေန '+ဇီဝနံ သုဇီဝံ၊ [သု+ဇီဝ+ခ၊]”ဟု ပြု၊ နောက်ဂါထာဖွင့်၌ “ဒုဇ္ဇီဝံ ဟောတိ”ဟု ဖွင့်ပုံကို ကြည့်၍ သုဇီဝံ၏ စပ်ပုဒ်ကို “ဟောတိ”ဟု ထည့်သည်၊ ဇီဝဓာတ်သည် အကမ္မကဓာတ်ဖြစ်သောကြောင့် “သုခေန ဇီဝီယတေတိ သုဇီဝံ”ဟု ကမ္မသာဓ်ပြုခြင်းကို စဉ်းစားသင့်၏။
၂၀ါကျ။ ။ ဤဂါထာ၌ “သုဇီဝံ ၊ပေ၊ ပဂဗ္ဘေန”သည် တစ်ဝါကျ၊ “သံကိလိဋ္ဌေန ဇီဝိတံ” သည် တစ်ဝါကျတည်း၊ “အရှက်အကြောက်မရှိသူ, ရဲတင်းသူ, သူတစ်ပါးဂုဏ်ကို ဖျက်ဆီးသူ, အယောင်ဆောင်သူသည် အသက်မွေးရလွယ်ကူသည်၊ သို့သော် ထိုသို့သော အသက်မွေးမှုသည် ညစ်နွမ်းယုတ်ညံ့သော အသက်မွေးမှုဖြစ်သည်”ဟု ဆိုလိုသည်၊ “ဧဝရူပေန အဟိရိကေန သုဇီဝန္တိ အတ္ထော၊ ဟိရီမတာ စာတိ ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္နေန ပုဂ္ဂလေန ဒုဇ္ဇီဝံ”ဟူသော အဖွင့်အရ ကာကသူရေနစသည်ကား အဟိရိကေန၏ ဝိသေသန, အဟိရိကေနကား သုဇီဝံ၏ ကတ္တားဟု ယူ၍ အထက်၌ ပေးခဲ့သည်။
တစ်နည်း။ ။ “ကာကသူရေန၊ပေ၊ပဂဗ္ဘေန”တို့ကို သံကိလိဋ္ဌေန, သုဇီဝံတို့၏ဟိတ်ယူ၍ ဇီဝိတံ၏စပ်ပုဒ်ကို “ဇီဝန္တေန”ဟုထည့်ကာ “အဟိရိကေန-အရှက်မရှိသော ရဟန်းသည်၊ ကာကသူရေန-ရဲတင်းသောကျီးနှင့်တူသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပေ ၊ ပဂဗ္ဘေန-ကြမ်းကြုတ်သဖြင့်လည်း ကောင်း၊ သံကိလိဋ္ဌေန-ညစ်နွမ်းသည်ဖြစ်၍၊ ဇီဝိတံ-အသက်မွေးခြင်းကို၊ ဝါ-ဖြင့်၊ (ဇီဝန္တေနအသက်မွေးလျက်၊) သုဇီဝံ-လွယ်ကူစွာ အသက်မွေးရ၏”ဟုလည်း ပေးကြ၏။
တစ်နည်း။ ။ “ကာကသူရေန၊ပေ၊သံကိလိဋ္ဌေန”တို့ကို ဇီဝိတံ၏ ဝိသေသနယူ၍ ဇီဝိတံ ၏စပ်ပုဒ်ကို “ကတွာ”ဟုထည့်ကာ “အဟိရိကေန-သည်၊ ကာကသူရေန-သဖြင့်ကောင်း၊ ပေ၊ ပဂဗ္ဘေန-ကောင်း၊ သံကိလိဋ္ဌေန-ညစ်နွမ်းသော အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဇီဝိတံ-အသက် မွေးခြင်းကို၊ (ကတွာ-ပြု၍၊) သုဇီဝံ-၏”ဟုလည်း ပေးကြ၏။
အလီနေနာပ္ပဂဗ္ဘေန, သုဒ္ဓါဇီဝေန ပဿတာ။
စ၊ သုက္ကပက္ခကား။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သုစိဂဝေသိနာ၊ စင်ကြယ်သော ကာယကံစ သည်ကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော။ အလီနေန၊ အသက်မွေးမှုဝယ် မငြိတွယ်သော။ အပ္ပဂဗ္ဘေန၊ ကိုယ်ကြမ်းနှုတ်ကြမ်း, စိတ်သော့သွမ်းလျက်, ဟောရမ်းဆိုးယုတ်, မကြမ်းကြုတ်သော။ သုဒ္ဓါဇီဝေန၊ စင်ကြယ်သော အသက်မွေးမှုရှိသော။ ပဿတာ၊ စင်ကြယ်သော အသက် မွေးမှုကို အနှစ်ဟုရှုသော။ ဟိရီမတာ၊ အရှက်အကြောက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။၁ ဒုဇ္ဇီဝံ၊ ဆင်းရဲသဖြင့် အသက်မွေးရခြင်းရှိသည်။ ဝါ၊ ခဲယဉ်းစွာ အသက်မွေးရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) (ပါ-၂၄၅)
၁။ဟိရီမတာ။ ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဟိရိယတီတိ ဟိရီ(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၈)၊ ထို နောင် “ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္နေန”ဟုဖွင့်သဖြင့် “ဟိရီ စ+ဩတ္တပ္ပဉ္စ ဟိရီ(ဝိရူပေကသေသ်)၊ ဟိရီ '+အဿ အတ္ထီတိ ဟိရီမာ”ဟု ဆက်ပါ။
အနက်ပေးကြပုံ။ ။ “သုစိဂဝေသိနာ၊ပေ၊အပ္ပဂဗ္ဘေန”ကို သုဒ္ဓါဇီဝေန, ဒုဇ္ဇီဝံတို့၏ ဟိတ် ယူ၍ “ဇီဝိတံ”ဟု ပဿတာ၏ကံထည့်ကာ “ဟိရီမတာ စ-အရှက်အကြောက်ရှိသော ရှင်ရဟန်း သည်ကား၊ နိစ္စံ-အမြဲ၊ သုစိဂဝေသိနာ-စင်ကြယ်သော ကာယကံစသည်ကို ရှာမှီးလေ့ရှိသဖြင့် လည်းကောင်း၊ပေ၊ အပ္ပဂဗ္ဘေန-သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဇီဝေန-စင်ကြယ်သော အသက်မွေးခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍၊ (ဇီဝိတံ-စင်ကြယ်သော အသက်မွေးခြင်းကို၊) ပဿတာ-အနှစ်အားဖြင့် ရှုလျက်၊ ဒုဇ္ဇီဝံ-ဆင်းရဲသဖြင့် အသက်မွေးအပ်၏”ဟုလည်း ပေးကြ၏။
တစ်နည်း။ ။ သုစိဂဝေသိနာ...ပဿတာ”တို့ကို ဒုဇ္ဇီဝံ၏ ဟိတ်ယူ၍ “ဟိရီမတာ စ-သည်ကား၊ နိစ္စံ-အမြဲ၊ သုစိဂဝေသိနာ-သဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပေ၊ အပ္ပဂဗ္ဘေန-သဖြင့်လည်း ကောင်း၊ သုဒ္ဓါဇီဝေန-စင်ကြယ်စွာ အသက်မွေးခြင်းရှိသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပဿတာ-သင့်မသင့် ကို မြင်မြော်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဒုဇ္ဇီဝံ-အသက်မွေး ခဲယဉ်း၏”ဟုလည်း ပေးကြ၏။
စူဠသာရိဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။