ဒေဝဒတ္တဝတ္ထုဂါထာ
၁-ယမကဝဂ်
၇-ဒေဝဒတ္တဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
အပေတော ဒမသစ္စေ, န သော ကာသာဝ မရဟတိ။
ယော၊ အကြင်သူသည်။ အနိက္ကသာဝေါ၊ ကိလေသာဟူ ဖန် ရည်မရှိသူမဟုတ်ပါဘဲ။ ဝါ၊ ကိလေသာဖန်ရည်ရှိသူဖြစ်ပါလျက်။ ကာသာဝံ၊ ဖန်ရည်ဖြင့် ဆိုးအပ်သော။ ဝတ္ထံ၊ အဝတ်ကို။ ပရိဒဟိဿတိ၊ ဝတ်ရုံသုံးစွဲ၏။ ဒမသစ္စေန၊ ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမခြင်း ဝစီ သစ္စာမှ။ (ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမမှု, မှန်သောစကားကို ပြောဆိုမှုမှ။) အပေတော၊ ကင်း၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ကာသာဝံ၊ ဖန်ရည်တပ် စွန်း, ဝတ်သင်္ကန်းကို။ (ပရိဒဟိတုံ၊ ဝတ်ရုံသုံးစွဲခြင်းငှာ။) န အရဟတိ၊ မထိုက်။ (ပါ-၉)
အနိက္ကသာဝေါ။ ။ “ကံ-ရေကို၊ သေဝတီတိ-မှီဝဲတတ်သောကြောင့်၊ ကသာဝေါ၊ [က+သိ(သေဝါယံ)+အ၊] ကံ သဝါပေတီတိ ကသာဝေါ၊ [က+ သု+ဏ၊-ဓာန်-ဋီ-၁၄၈၊] နတ္ထိ+ကသာဝေါ ယဿာတိ နိက္ကသာဝေါကိလေသာဖန်ရည်မရှိသူ၊ န+နိက္ကသာဝေါ အနိက္ကသာဝေါ-ဖန်ရည်မရှိသူ မဟုတ်၊ “အ+နိ”ဟု ပဋိသေဓ ၂ချက်ရှိသဖြင့် “ပဋိသေဓနှစ်ချက်, ဆင့်၍ တက်, ပကတိအနက် ထွက်အောင် သမ္ဗန်မြဲ”နှင့်အညီ “ဖန်ရည်မရှိသူ မဟုတ်”ဟုဆိုလျှင် “ဖန်ရည်ရှိသူ”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရ၏၊ ထိုကြောင့် “သကသာဝေါ”ဟု ဖွင့်သည်၊ ကသာဝအရ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မက္ခ, ပဠာသ, ဣဿာ, မစ္ဆရိယ, မာယာ, သာဌေယျ, ထမ္ဘ, သာရမ္ဘ, မာန, အတိမာန, မဒ, ပမာဒ, အကုသိုလ်အားလုံး, ဒုစ္စရိုက်အားလုံး, ဘဝဂါမိကံ (လောကီကုသိုလ်, အကုသိုလ်စေတနာ)အားလုံး, တစ်ထောင့်ငါးရာ ကိ လေသာဟု ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၂၌ ဖွင့်၏၊ အချုပ်အားဖြင့် အကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပာဒ် နှင့် လောကီကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပာဒ်တည်း။
ပရိဒဟိဿတိ။ ။ ပရိ+ဓာ+ဿတိ၊ ဓာဒွေဘော် ဓာလာ, ရှေ့ဓာ၌ိ ဓကို ဒပြု, ရဿလည်းပြု, ကွစိ ဓာတုဖြင့် နောက်ဓကို ဟပြု, ဣလာ၊ ဝတ္ထုကြောင်း၌ ပစ္စုပ္ပန်ဝတ်နေဆဲဖြစ်ခြင်းနှင့် “နိဝါသေတိ စေဝ ပါရုပတိ စ(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၂)၊ ပရိဒဟတိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၅၊၅၀)”ဟု ဖွင့်ခြင်းကို ထောက်၍ ပစ္စုပ္ပန်ဝိဘတ်မှ အနာဂတ်ဝိဘတ်သို့ ပြန်နေသော ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသ တည်း၊ သို့မဟုတ် “ဘဝိဿန္တိ”ဟူသော ယောဂဝိဘာဂဖြင့် ပစ္စုပ္ပန်အနက် ၌ ဿတိဝိဘတ်သက်၊ “ပရိဒဟိဿတီတိ...ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆)”အဖွင့်အလိုကား အနာဂတ်အနက်သာတည်း။
ဒမသစ္စေန။ ။ ဇာဋ္ဌ၊၂၊၁၈၂၌ “ကတ္တားအနက်, အပါဒါန်အနက်”ဟု ဆို၏၊ ကတ္တားအနက်ယူလျှင် “ဒမသစ္စေန-သည်၊ အပေတော-ကြဉ်အပ်သော”ဟုပေး၊ “ဒမသစ္စေန-နှင့်၊ အပေတော-ကင်း၍ဖြစ်သော၊ [အပကင်း၍+ဣတော-ဖြစ်သော၊]”ဟု သဟာဒိယောဂအနက်ပေးလျှင်လည်း သင့်သည်သာ။
ဒမသစ္စေနအရ။ ။ “မနစ္ဆဋ္ဌာနိ ဣနြ္ဒိယာနိ ဒမေတီတိ ဒမော”ဟု ပြု၍ ဒမအရ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ (သတိပြဋ္ဌာန်းသော မဟာကုသိုလ်, မဟာကြိယာ)ကိုယူ(မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၃၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၀၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၇)၊ သစ္စာ သည် ဝါစာသစ္စာ(မှန်သောစကားကိုဆိုခြင်း), ဝိရတိသစ္စာ(သမ္မာဝါစာ), ဒိဋ္ဌိကိုရသော ဒိဋ္ဌိသစ္စာ, ဗြာဟ္မဏသစ္စာ(ရဟန္တာတို့သစ္စာ), နိဗ္ဗာန်ကို ရ သော ပရမတ္ထသစ္စာ, သစ္စာ၄ပါးကိုရသော အရိယသစ္စာအားဖြင့် အမျိုး မျိုး ရှိ၏၊ ဤ၌ ဓမ္မဋ္ဌနှင့် ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆ အလို ဝါစာသစ္စာ(ဝစီသစ္စာ) ကိုယူ၊ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၂ အလို ပရမတ္ထသစ္စာ(နိဗ္ဗာန်)ကိုယူ။(သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၂)
ဥပေတော ဒမသစ္စေန, သ ဝေ ကာသာဝမရဟတိ။
စ၊ အနွယကား။ ယော၊ သည်။ ဝန္တကသာဝေါ၊ မဂ်၄တန်ဖြင့် ထွေးအန်အပ်ပြီးသောကိလေသာဖန်ရည်ရှိသည်။ သီလေသု၊ စတု ပါရိ, သုဒ္ဓိ၄ဖြာ, သိက္ခာသီလတို့၌။ သုသမာဟိတော၊ ကောင်းစွာ ထားအပ်သော စိတ်ရှိသည်။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ တည်သည်။ ဒမသစ္စေန၊ ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမခြင်း, ဝစီသစ္စာသည်။ ဥပေတော၊ ကပ် ရောက်အပ်သည်။ (တစ်နည်း) ဒမသစ္စေန၊ ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမခြင်း, ဝစီသစ္စာနှင့်။ ဥပေတော၊ ပြည့်စုံသည်။ [ရှေးနည်း သဒ္ဒတ္ထ, နောက်နည်း အဓိပ္ပာယတ္ထ၊] အဿ၊ ဖြစ်၏။ သ (သော)၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကာသာဝံ၊ ကို။ (ပရိဒဟိတုံ၊ ငှာ။) အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ (ပါ-၁၀)
ဒေဝဒတ္တဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။
အဿ။ ။ ပရိဒဟိဿတိကို “ပရိဒဟတိ”ဟုဖွင့်သော ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၅၊၅၁ နှင့် လျော်အောင် ကွစိ ဓာတုဖြင့် အသဓာတ်နောင် တိဝိဘတ်ကို ဓာတွန် နှင့်တကွ ဿပြု(ပါရာဘာ၊၂၊၄၂၄)။ (တစ်နည်း) ပစ္စုပ္ပန်အနက်၌ ဧယျ ဝိဘတ်သက်၍ ကွစိ ဓာတုသုတ်ကြီးဖြင့် ဧယျကို ဓာတွန်နှင့်တကွ ဿပြု၊ မှန်၏-သတ္တမီဝိဘတ်သည် ကာလ၃ပါး၌ သက်နိုင်ကြောင်းကို သဒ္ဒါကျမ်း တို့၌ ဆို၏(ဝဏ္ဏနာ-၂၈၆၊ ဝိဗောဓက-၂၁၂)၊ ရူ-၂၆၉-၂၈၅၌ကား ပစ္စုပ္ပန် အနက်ဟုပင် ဆို၏ “ဘဝေယျ(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆)”ဟူသော အဖွင့်အလိုမူ ပရိကပ္ပအနက်၌ သတ္တမီဧယျဝိဘတ်သာတည်း။