ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာ -၃
၂၀-မဂ္ဂဝဂ်
၁-ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ဝိရာဂေါ သေဋ္ဌော ဓမ္မာနံ, ဒွိပဒါနဉ္စ စက္ခုမာ။
မဂ္ဂါနံ၊ ဇင်္ဃစသောမဂ်, ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတမဂ်တို့ထက်။ အဋ္ဌင်္ဂိကော၊ ရှစ်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော မဂ်သည်။ သေဋ္ဌော၊ မြတ်၏။ သစ္စာနံ၊ ဝစီသစ္စာ, သမ္မုတိသစ္စာ, ဒိဋ္ဌိသစ္စာ, ပရမတ္ထသစ္စာတို့ထက်။ စတုရော၊ ၄-ပါးကုန်သော။၁ ပဒါ၊ အရိယသစ္စာတရားအဖို့အစု တို့သည်။ (သေဋ္ဌာ၊ မြတ်ကုန်၏။) ဓမ္မာနံ၊ သင်္ခတအသင်္ခတတရားတို့တွင်။ ဝါ၊ အလုံး စုံသော သင်္ခတတရားတို့ထက်။ ဝိရာဂေါ၊ မတပ်မက်ကြောင်းဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သည်။ သေဋ္ဌော၊ ၏။ [ရာဂါဒယော ဝိရဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ ဝိရာဂေါ။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၃၂၊ ၃။ ဓမ္မာနံ၌ ရှေ့နည်းဓမ္မ-ဋ္ဌ၊ နောက်နည်း နေတ္တိဝိ၊၃၄၄။] ဒွိပဒါနဉ္စ၊ ခြေ၂ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ ထက်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ တို့တွင်လည်းကောင်း။၂ (အရူပဓမ္မာနဉ္စ၊ နာမ်တရားတို့ထက် လည်းကောင်း။) စက္ခုမာ၊ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ (သေဋ္ဌော၊ ၏။) (ပါ-၂၇၃)
၁။သစ္စာနံ စတုရော ပဒါ။ ။ “စတ္တာရိ ပဒါနိ”ဟု ရှိသင့်လျက် နပုံလိင်မှ ပုံလိင်သို့ ပြန်နေသည်၊ ပဒသဒ္ဒါ ကောဋ္ဌာသအနက်တည်း၊ သစ္စာနံအရတွင် ပရမတ္ထသစ္စာပါဝင်၏၊ ပရမတ္ထ သစ္စာဟူသည် နိဗ္ဗာန်နှင့် မဂ်ပင်တည်း၊ ပရမတ္ထသစ္စာ (နိဗ္ဗာန်နှင့် မဂ်)သည် စတုရော ပဒါအရ အရိယသစ္စာတွင် နိရောဓသစ္စာ, မဂ္ဂသစ္စာအဖြစ်ဖြင့် ပါဝင်သော်လည်း စတုရော ပဒါအရ အရိယ သစ္စာလေးပါးလုံးရသဖြင့် အရိယသစ္စာအားလုံးကို သိမ်းယူနိုင်သောကြောင့် အရိယသစ္စာတစ်စိတ် တစ်ဒေသသာဖြစ်သော ပရမတ္ထသစ္စာထက် စတုရောပဒါအရက မြတ်သည်။ [သစ္စေကဒေသတော သစ္စသမုဒါယော အနဝသေသပရိယာဒါနတော ဝိသိဋ္ဌောတိ ဒဿေန္တော “ပရမတ္ထသစ္စံ ဝါ ဟောတူ”တိ အာဟ၊ စတုရော ပဒါတိ စတ္တာရိ ပဒါနိ၊ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ၊ စတ္တာရော ဓမ္မကောဋ္ဌာသာတိ အတ္ထော၊-နေတ္တိ၊ဋီ၊၁၄၅။]
၂။ဒွိပဒါနဉ္စ။ ။ စသဒ္ဒါဖြင့် အရူပဓမ္မ(နာမ်တရား)တို့ကို ပေါင်းဆည်းသည်၊ “ဘုရား ရှင်သည် နာမ်တရားထက်လည်း မြတ်သည်” ဟူလို၊ ဤပါဠိတော်ကို ထောက်၍ “ဘုရားရှင်သည် နိဗ္ဗာန်ထက် မြတ်သည်”ဟု ဓာန်-ဋီ-၁၌ ဆို၏၊ ဆက်ဥုးအံ့-ဒွိပဒါနံအရ ခြေမရှိသောသတ္တဝါ, ခြေ၄ချောင်းရှိသောသတ္တဝါ, ခြေများစွာရှိသောသတ္တဝါ, ရုပ်ရှိသောသတ္တဝါ, ရုပ်မရှိသော သတ္တဝါ စသည်တို့ကိုလည်း ဧကဒေသူပစာရ ဥပလက္ခဏနည်းအားဖြင့် ယူပါ(ဓမ္မ-ဋီ-၂၅၉)။
ဧတဥှိ တုမှေ ပဋိပဇ္ဇထ, မာရဿေတံ ပမောဟနံ။
ဒဿနဿ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်တတ်သော မဂ်ဖိုလ်၏။၃ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ စင်ကြယ်ခြင်း ငှာ။ ဧသေဝ (ဧသော+ဧဝ)၊ ဤအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်သည်သာလျှင်။ မဂ္ဂေါ၊ လမ်းကြောင်းတည်း။ အညော၊ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်မှ အခြားသော လမ်းကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တုမှေ၊ သင်တို့ သည်။ ဧတံ ဟိ (ဧတံ+ဧဝ)၊ ဤအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်လမ်းကိုသာ။ ပဋိပဇ္ဇထ၊ လျှောက်လှမ်း ကျင့်ကြံကြလော။ ဧတံ၊ ဤအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်လမ်း လျှောက်လှမ်းကျင့်ကြံခြင်းသည်။ မာရဿ၊ မာရ်နတ်ကို။ ပမောဟနံ၊ တွေဝေစေတတ်၏။ (ပါ-၂၇၄)
၃။ဒဿနဿ။ ။ “နိဗ္ဗာနံ ပဿတီတိ ဒဿနံ”ဟုပြု၊ ပေ၊ဋ္ဌ၊၁၂၃၌ ဓမ္မဋ္ဌအဖွင့်မှ တစ်မျိုးကြံ၍ “ဒဿနဿ-သောတာပတ္တိမဂ်ရှိသူ၏၊ ဧသေဝ-ဤအဋ္ဌင်္ဂိကသောတာပတ္တိမဂ်သည် သာ၊ ဝိသုဒ္ဓိယာ-နိဗ္ဗာန်၏၊ မဂ္ဂေါ-ရောက်ကြောင်းတည်း၊ အညော-အဋ္ဌင်္ဂိကသောတာပတ္တိမဂ်မှ အခြားသော နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းသည်၊ နတ္ထိ၊ ဧတဥှိ (ဧတံ ဧဝ)-ဤနိဗ္ဗာန်သို့သာ၊ ပဋိပဇ္ဇထသွားရောက်ကြလော၊(သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့် ရှုကြလော)၊ ဧတံ-ဤနိဗ္ဗာန်သို့ သွားရောက်ခြင်းသည်၊ မာရဿ-၏၊ မောဟနံ-မမြင်ကွယ်ရာတည်း”ဟု ပေး၏။
အက္ခာတော ဝေါ မယာ မဂ္ဂေါ, အညာယ သလ္လကန္တနံ။
ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဝါ၊ မှန်၏။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဧတံ၊ ဤအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်လမ်း ကို။ ပဋိပန္နာ၊ လျှောက်လှမ်းကျင့်ကြံကုန်သည်။ (သမာနာ၊ ဖြစ်ကုန်လသော်။) ဒုက္ခဿ၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၏။ အန္တံ၊ အဆုံးကို။ ကရိဿထ၊ ပြုနိုင်ကုန်လတ္တ့။ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ သလ္လံ ကန္တနံ၊ ရာဂဒေါသ, စရှိသွယ်သွယ်, ငြောင့်ပယ်ဖြတ်ကြောင်း, မဂ်လမ်းကောင်းကို။ အညာယ၊ မျက်မှောက်ထင်ထင် သိမြင်ပြီး၍။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ မဂ္ဂေါ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ကို။ အက္ခာတော၊ ဟောတော်မူအပ်ပြီ။ (ပါ-၂၇၅) [“ဧတံ ဟိ (ဧတံ ဧဝ)၊ ကိုသာ။ ပဋိပန္နာ၊ ကုန်သော။ တုမှေ၊ တို့သည်။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အန္တံ၊ ကို။ ကရိဿထ”ဟုလည်း ပေးကြ၏။]
ပဋိပန္နာ ပမောက္ခန္တိ, ဈာယိနော မာရဗန္ဓနာ။
တုမှေဟိ၊ သင်တို့သည်။ အာတပ္ပံ၊ ကိလေသာကို လွန်စွာနှိပ်စက်, ပယ်ဖျက် သတ်ဖြတ်, လောင်မြိုက်တတ်သော, သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယကို။၁ ကိစ္စံ၊ မနားမနေ ပြုသင့်ပေ ၏။ တထာဂတာ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်။ အက္ခာတာရော၊ ဟောရုံသာ ဟောတော်မူကုန်၏။ ပဋိပန္နာ၊ ဟောတိုင်းမသွေ, ကျင့်ကြံနေထိုင်ကုန်သော။ ဈာယိနော၊ ဈာန်၂-ပါးဖြင့်, ရှု ပွားလေ့ရှိသူတို့သည်။ မာရဗန္ဓနာ၊ တေဘူမက, ဝဋ်ဒုက္ခနှောင်, မာရ်၏ထောင်မှ။ ပမောက္ခန္တိ၊ လွတ်မြောက်ကုန်လတ္တံ့။ (ပါ-၂၇၆)
t၁။အာတပ္ပံ။ ။ အာတပ္ပတိ ကောသဇ္ဇံ သဗ္ဗမ္ပိ သံကိလေသပက္ခန္တိ အာတပ္ပံ၊[အာ+တပ္ပ (ဟိံသာအနက်)+ဏ၊-ဒီ၊ဋီ၊၃, ၆၉။] အာဒိတော တပတိ သန္တပတိ ကိလေသေတိ အာတပ္ပံ၊ [အာ+ တပ (ဒါဟအနက်)+ဏျ၊-မ၊ဋီ၊၂၊၅၃၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၆၇။] ဤဝိဂြိုဟ်များအရ အဋ္ဌကထာ၌ “အာတာပနေန”အစား “အာတပ္ပနေန”ဟုသော်လည်းကောင်း “အာတပနေန”ဟုသော်လည်းကောင်း ရှိသင့်၏၊ ဆရာတို့လည်း ဤအတိုင်းပင် ယူတော်မူကြ၏။ (သီဘာ၊၂၊၃၇)
အာတာပနေနအလို။ ။ အာတာပနေနကား အာတာပေါနှင့် ပို၍လျော်၏၊ ထိုကြောင့် “ကိလေသေ အာတာပေတီတိ အာတာပေါ(ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၉)၊ အာတာပေါယေဝ အာတပ္ပံကိလေသာတို့ကို ပူလောင်စေတတ်သော သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယ၊ [အာတာပ+ဏျ၊]”ဟု ကြံ၊ ဤသို့ပြု လျှင် အာတပ္ပနှင့် အာတာပကို ဝီရိယဟောပရိယာယ်ဟု ဖွင့်သော “အာတပ္ပသဒ္ဒေါ ဝိယ ပန အာတာပသဒ္ဒေါ ဝီရိယေယေဝ နိရူဠှော(ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၁၅-၆)”အဖွင့်နှင့် ညီ၏။
ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။