ბიჭვინთის ღვთისმშობლის ხატი - ევდემონ კათალიკოსის მოჭედილი 1568 წ.


გელათის მაცხოვრის ხატი
გელათის მაცხოვრის ხატი




ქართული სიძველეები



გელათის მაცხოვრის ხატი





შესავალი

edit

საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში დაცულია ადრე გელათის მონასტრის საგანძურში დაცული ბიჭვინთის ღვთისმშობლის ხატი. ეს ხატი გელათის სიძველეებში აღწრილი აქვთ მ. ბროსეს, ნ. კონდაკოვს და სხვებს.

ხატის აღწერა

edit

13. Въ Гелати, въ церкви вм. Георгия сохраняется серебряная, чеканная икона Богородицы, стоящей съ Младенцемъ, 0.41 м. выш. и 0.33 м. шир., так называемая Бичвинтская Икона Божией Матери или Пицундская. Икона украшена камнями, отличается грубою работою. По сторонамъ Девы - 2 архангла и 2 святых.

Икона эта украшена, судя по двумъ имеющимся на ней надписямъ: по одной - абхазскимъ католикосомъ Евдемоном Чхетидзе въ годъ отъ сотворения мира 7076, въ корониконъ 256 - 1568, а по другой - дадианомъ Леономъ (1661-1680) и женою его Тамарою.

Надписи этой иконы и ихъ разъяснение см. у Броссе въ Voyage archeol. XI Rapp., 22.


7. Икона Бичвинтской (Пицундской) Божией Матари, литая из чистаго золота. Длина ея 9 вершковъ, ширина 7 1/2 в. На спинной части серебряный окладъ съ надписью. разделенною двумя крестообразно пересекающимися линиями на чнтыре отдела. Спереди образъ богато усыпанъ драгоценными камнями и жемчугомъ. Онъ имеетъ кивотъ для мощей. Нвдпись съ иконы снята и помещена въ Запискахъ Академии наукъ т.IV. 434.

წარწერა ბიჭვინთის ღვთისმშობლის ხატზე

edit

ქ. პირველვე მოგასწავეს, ყოვლად უხრწნელო, მწყობრმან წმიდამან წინასწარმეტყველთამან: დავით გიწოდა კიდობნად სიწმიდისა, სოლომონ ცხედრად და ესაია ღრუბლად და კვალად მშობლად ევმანუელისა. ხოლო აწ მეცა, მრწმუნებელმან ამათმან, ხელვყავ შემკობად ხატისა შენისა წმიდისა ჩრდილოსა და ყოვლისა აფხაზეთისა კათალიკოზმან ევდემონ, რათა ღირს მყო მარჯვენით ძისა შენისა მდგომარეთა.

ქ. წყალობითა ზეშთა ვიდრემე სახიერისა ღვთისათა, მე, ყოვლისა ჩრდილოეთისა და აფხაზეთისა კათალიკოზმან ევდემონ ჩხეტისძემან მოვაჭედინე და შევამკვე ხატი ესე ყოვლად წმიდისა დედოფლისა ჩვენისა ღვთის მშობლისა და მარადის ქალწულისა მარიამისა ძითურთ, თავი ხატი ოქროთა და თუალთა მიერ და მარგალიტთა ბრწყინვალედ განვაშვენე, ხოლო გარეშემო პატივნი და კარნი ვეცხლითა. დავასვენე ტაძრისა წმიდისა ღვთისმშობლისასა ბიჭუინტას, სალოცველად და საუკუნოდ მოსახსენებლად და შესანდობლად და სალხინებლად ცოდვილისა სულისა ჩემისა და ცოდვათა ჩემთა მოსატევებლად. ამინ.

ქრისტე, შეიწყალე სულითა დადიანი მამიაი და მეოხ ეყავ საუკუნოს და ძე მისი დადიანი ლეონ ადიდე ღმერთო ორთავე შინა ცხორებათა. ამინ.

ხოლო მოიჭედა და სრულ იქმნა ხატი ესე ქორონიკონსა სნვ (1568), დასაბამითგან წელთა ჴოვ (1568), ქრისტეს მოსლვითგან წელთა ჩფჲჱ (1568), ინდიკტიონსა ია (11), ხოლო ჩუენ ზედა მეუფებასა ქრისტეს ღვთისა ჩუენისასა.

ლიტერატურა

edit