მორდუ (ბოჩო ნანავა)
I
გვალაში წვანც, ცაში ხოლოს
ბუდეცალო მუკიძირე
სიგინძადო სიგანეს
თოლი ვანჭუ ქუდეკვირე.
თექუ ფაცხა მუკოღობუ
შიბილი დო ზგუმონჯილი
დრო დო ჟამიში ოსქვებური
ზოთონს ტიბუ ზარხულს რგილი.
მუჟამს ქიანა ინწყუ
იწორებუ გვალა რობუ
ფაცხათი მეხის უთხილანც დო
მუნაფას მითოტყობუ.
მარა მუჟამს ბჟა დო თუთა
ფაცხას მიობარჩხალანც
მუს ძირუნსუ კოჩიში თოლი
თეშ მაჯგირა მასქვამას.
დო თე ფაცხა ტყურაია
სქვამი ორე სასთაული
თეში გეწონც ოდა ჯიხა
კაკალი ვაღირ ართ შაური.
თეშა მეურც კუჩხის შარა
იშო აშო წკუმონტილი
თიში მაულარი ოკო რდასი
ქომოლ კოჩი გამოცდილი.
ვარა ჸუნდას რაში ცხენი
გვალაშ ნარდი გურაფილი
ცქვიტი სანწალე უშიშარი
მაფურინე მოცაცილი.
ათე ფაცხა მიში ორე
მი ულუანს მინ ხანდენც
ვარა თეცალი უბრალობა
მის უჸორც დო მი ნანტრენც.
ართ მიდგარენი აფხაზარე
საქომოლოთ გიმონწყილი
ბრელი სიმდიდრე ვაQუორც
ჭიჭეთ ორე ყმაყოფილი.
ჯგირი თოფი, ჯგირი ლეკური
ჯგირი ცხენი დო ნაბადი
მუს ინანტრენც შხვა მეტის
კოჩი თინერი დუნაბადი.
ხვალე ართი ჸოროფარე
კოჩიში გუმახარებელი
თის ომორჩილ წუთი სოფელი
ქიანაში დუმაარსებელი.
ბედიქ თით ვადარკუ
გეიშაგორუ თინა შხვაშე
ჸოროფაში ჩხორიას
ქიმუზადუ მუში სახე.
ართი თუთარე თიქ ოსური
ქუმიჸონუ ჸუდეს ჸუნდუ.
მისით გალუაფუდუდო
მისით ქიანაშა უსხუნუდუ.
თიში სახელი ნაზიბროლა
სამარგალოში ნარდი ცირა
ედემიში ნარდი ჩე ჯა
ცაშე მურუცხი მუკნაწილა.
სისქვამეთ ვარდემც უჯგუ
კოჩიში თოლიში უძირაფუ
დიო პირველი თე ჸოროფა
თურმე ასე უგინაფუ.
ცა დო დიხა აფხაზაშა
მითინი კოჩი ვაუსხუნუ
თიში გამათ დუცუ დიჸვილუნც
ტანც გაიაპუ მუჭოთ ცურუ.
ათეცალი ჸოროფათ
იტახუნა ლუკმას შქაშა
თაში უჸორა ართიანი
თაში იჸინა ღურა დღაშა.
მარა გინძე თე სოფელც
იშენ ვაუღუ ჯგირი ბოლო
თოფურც ნაღველს უკათუანც
ნტერქ მორსას ეთი ხოლო.
II
უკმელა რე წკვერენტია
თოლშა კითი ვემიღინე
ვალდო გურგინი მანგარი რე
ნადირც თოლი ვაგანჯინე.
ბორია ირქენც უბედურო
ჭვემა ნწყუნცუ ზღვა დო გვალას
მინი კირდე დო მინ რობუსუ
მეხი გიანთხუ მალა–მალას.
მუდგარენი ჯოჯოხეთის
გეუჭოფუ ზანთიშა ძალა
ქიანა ოკო დონწყვას დო
გამანგას ზღვა დო გვალა.
თეცალი ბორჯის ეშმაკი ხოლო
შქურინელო ტყობუ ტყას
მარა ცხენამი სტუმარს კოჩქ
ქადირთ აფხაზაში კარც.
მენძელ აშო გიმოჯინი
მანგარირე გალე რინა
სტუმარი კარც გივორექ
ცხენდო კოც მოკო ბინა.
გაუკვირდუ აფხაზას
კოჩი მინ ორე ათეცალი
ჸებურცუ დაჩხირც ქაკუტურუ
დო გამკანჯუ ფაცხაში კარი.
მიდართუ სტუმარ გამნიQუნუ
წყარც ინათხეფი ზღვარიცალი
ჸებურიშა ქუმიჸუნუ
დო ქუდუდგუ დაბალი სქამი.
შურც ვაქალუნც თე სტუმარი
შოლირი რე ირდიხას
ნაბადის გინმინწყუნცუ
დო ტყობაშე იძიცანს.
ნაბადი იშო ქიმკაპუნუ
ართი კუნთხუ უკმელას
დო უკული აშო მუკირთუ
თოლიში მერქა მამალას.
მენძელც უწუ ძიცებული
ართის ქუდოიხუმარუა
ქომწი ხომუ ვარწყინებუ
ჩქიმი უდროვე სუმარუა.
საფარ ქუგორლუაფუდას
ძიზესქუა სქანი დუცუ
ჩქიმი თოლეფი ქიანას
სქანი უჯგუშის მუს ძირუნცუ.
ქარაგუდო გეგნოჯუნუ
ჯიმა კოჩი მუში ჯგირი
დო უკული ქიმერთუდო
გაკურცხინუ მუში ჩილი.
საფარირე ჩქიმი ნარდი
საჸოროფოთ ოშინალი
შორშე ორე მუნაულა
გამკომიღით ოჭკუმალი.
ვარი ბათუ ვაფშქირენცუ
ეშენი ვამიღუ თაკილება
მა შხვა ანბე მაწუხენცუ
შხვა მირუ გვალო გაჭირება.
დიწყუდო ქუმაჸუნუ
ორაგადე მუთუ რდუნი
ვორწყექ იმაფრცხებუქუდო
მტკიცე პიჯი მიტრიხუნი.
ალმასხიტის ჯგირო გიჩქუ
ინალიფას მეუღუ ლელო
თიში ცხენი დო იარარი
ძვირირე დასაფასებელო.
ქომოლი კოჩი სქვამი ტანადი
დო მეცხენე ჭვირთიცალი
მონირზერე ჩქიმი თინა
არძაში უმოსო საშიშარი.
სახელ შორც აფუ გოლაფირი
ჩქიმდა ხშირას გილეკვანწუ
ბოშალა დო სისქვამეთ
ცირეფ არძო გეგნოლასუ.
ხვალე ართი მზია ხანუმცუ
დუდი მეუღუ მაღალასუ
უჩქუ თინა ვაღოლანცუ
შხვეფიცალო ნინალასუ.
მზია ხანუმი სით ქოიჩქუ
სისქვამეთ ქებულირე
ბრელი ჯგირი ბოშიკათა
თიში ეშზით თებულირე.
ბარჩხალანც თუთაცალი
სხივებს ორღვანს ოშინერო
მითინც ვატიბუანცდო
ირკოც ოქცუ ართინერო.
დიო ქუმუტყურუანც
დაიმონენც ქოიშინს ხეშა
უკულ გასამორსებელო
ქიმეჸუნანც საფულეშა.
მათი დობჭუ ჯადოსანქუ
დოპკირუდო დამამუნჯუ
მა ვამიჩქუ ჩქიმი საქმეს
ნამ უხუჯანს ნამ უჯგუ.
ხვალე ართი დამავალუ
ჩქიმი გური სქანი რდასი
ინალიფაში ქვიშორ ლაფშა
ხუთ დღაშა თაქი რდასი.
ინალიფა ქვიშორს
ვადათმენცუ მუთა გურცუ
მითინქ ძალა ქიხვარუდა
შეწირენს თისი დუცუ.
შარა ვარე ვა მიფხირე
ათენარე ხვალე ღონე
ვარა შხვას დროს ვეშქიდანც
კოჩი თესი დუდი მოწონე.
თე საქმეშა ვორექ მულირი
რთხინქ ჯგირო ქუდეკვირე
ალმასხიტის მუში ლაფშა
მოკო ამსერი ქიმუოხირე.
მურჩქილუ ძეძესქუაქ
ირფელ ჯგირო ქუგეგონუ
მარა კვარჩხი თე საქმექუ
შეაწუხუ დაღონუ.
უწუ პწუხე თე საქმეს
ვარე თენა ოცქვაფური
ჸოროფაში ალდაჩხირი
ვორწყექ სითი ქორთაფუნი.
შარა ვარე გური გეუდგი
ემსახურე ოკო დროშე
ჸოროფილიშ წოხოლეშე
ონჯღორეში უფი ვანკიქოსე.
გიაჸუნი თიში ნარტის
გვალო შურქი გეშქოლას
თიში საწირეთ სქანი დუდქუ
ოღურალო დებოლას.
ე ქიანას სით ვარექ
ურჩქინჯი დო უფიქრალი
სიქომიოლე სქანწკუმარე
ულარაკუ უშიშარი.
მარა ხვალე სიქომოლე
გომორძგუას ვახვარუ
მუჟამს თის მოთხილაფა
დო სიჭკვერე ვანძალუ.
შიში შხვა რე სიფრთხილე შხვა
ართი მაჟირას შურო ვაგუ
ართი ხვამა მაჟრა ჭყალა
მუჭოთ ღორონც გოუჭყაფუ.
მეურქ მარა სო მეურქუ
მართალი რე გიღუ ძალი
მარა აქ მუჭოთ უცხოს
გაკოიცენც შარა კვალი.
სი თე საქმე მა მუმანდი
ვადუგარკე ჩქიმი გურცუ
სქანი ჯგირი ჯიმალობას
ქუგულუა ჩქიმ დუცუ.
სი ტიბაშე ქუმისვანჯი
მა გორგუქუ ათე შარასუ
გომორძგუას ქოფხვადუდა
თიწკმა მორთხინქ მა ფარასუ.
გეგმინწყუ მაულარო
ფიქრენც საქმეშ მორიას
სინთეს ვალი არზენცუდო
ონირზუ გვალაშ ბორიას.
III
გოთანაქ ქომადირთუ
გონჯამილირე ცაში კარი
ლაფშას მაჩერეზუანც
მეგობარიშ მეგობარი.
ქიმიჸუნუ ქოდაკირუ
ვიშომინილუ წყნარას ფრთხილას
სუმარ ნაბად გოქუნილი
ქეკოჯანუ ჸებურს ტიბას.
მიკილუდო მიდართ თექ
სოდეთ თინა უწონებუ
სიცოცხლეშა უსხუნუდო
დო მიში გური ამონებდუ.
აკა ლურენც ქიგუოჯინექუ
ჩქიმი სქვამი ნაზიბროლას
ჩქიმი სინათლეს ჩქიმი ვარდის
ვაბძირენი მუგურ ბღოლანც.
ფაცხაში კარი გაკანჯუდო
მიწოლუდო, ორწყე მუსუ
ნაზიბროლა ქინგარსუდო
ქიმიშახე ჩილამურცუ.
თუმა გოფაჩილი აფუ
ზისხირ ღვანწკის გილაჸუნცუ
ორწყე აკოჩარგაზელო
თიში ლები თიში შქართუნცუ.
ქემეხვადუ ქომონჯქ ირფელც
თაქ საქმე მუშა რდუნი
თოლც სინათლექ მეუდინუ
კუჩხემქ უმტყუნუ მუდგარდუნი.
დიდხანს გეძუდუ შური უბუმუ
ორწყედ ჩილიშ წვალებას
დიდი მანგარი გური ოკოდუ
თიში ჯინა გარზებას.
გედირთუ დო ქომუფერუ
ქეკნურცხონუ თუმა სქვამას
მუთი ძირინი სისმარირე
გიჭყოლიდე ვიშო მალას.
მუთუ ვაგოკონი ეთი საქმე
ვორწყექ მუსუ ოგურუქუ
ღორონთიში საჯებარე
მუშენი ბედის ონდურუქუ.
ვაგიშინა გიჭყოლიდე
მოლანდაფირი თე სისმარი
სქან დო ჩქიმი ჸოროფარე
წმინდა სუფთა თეში ლამპარი.
ქახუტოლუ გეგნოჯუნუ
გელუსქირუ ჩილამური
ბრელი ხვეწა ზნახებათ
დაწყნარუ თეში გური.
უკული მუკირთუდო
ვიშო მინილუ სუმარიში Qურე
ანწი ვარა გოკურცხი ჯიმა
გვალო ლურცუ ვეგნაQუნე.
საფარქითუ განწოსხაპუ
ღურა გათუ თექი დახე
მარა მენძელს ძიცებული
მხიარული უღუდუ სახე.
ქუგუალე თი ღორონც
ალბათ მუთუნ ვაგუგებუ
ვარა ყამათ დოპილუნდუ
ვარა ტყვიათ გამათენდუ.
ოსურცუ დოუფულუ
ვართი თინა თაკილენცუ
თეცალი საონჯღორო საქმე
ვარა მირე გამიგენც.
უკული უწუ ძიძესქუას
ვორწყექ ორექ კმაყოფილი
შემისრულიო ჩქიმი ნატრი
მონდომება დო სურვილი.
შევასრული ქომოიჸუნი
დრორე იდე სქანი ჸურე
ანწი სითი ვადამძრახა
მუთა ბრელი გემსახუერ.
მინ თაშ თქვის მინ თეში თქვის
ჯვეში ანბეში გაშინალო
წყარ ხოლო აშო ქომუღუ
ხედო პიჯიშ ობონალო.
გეგმანწყუ ვადარკუ
მუთუ წესი რდუ რჩქინებული
სუმარ ოკო ვაგუტუას
გურ ალაჭვილი წყინებული.
ცხენი ქუმუჸუნუ ქიგიოხუნუ
თითონ გეხედ ნახირას
ართი მაჟიას ონირზუდეს
ლაჸაფი დო მორქიას.
ვარი საფარი ვეშქეხებუ
ჩქიმი ტყვია ოღურალო
დიაჩქიმის ნარდი რექ
ძუძუ გიღუდუ ოწუალო.
გაფურეს თეთ ცხენეფი
გაჸალეს აჩქარეს
ჭიჭე შუკა გიმახონი
გიმე გეგმიხვარხვალეს.
მუჟამს ფერდი გიმელეს
მინდორ პიჯიშა დაბალო
მენძელქ ცხენი გაჩემუდო
გიოძახუ მაღალო.
საფარბეგი სქან ღალატი
მიჩქუ ირფელ გამეგებუ
სქან დო ჩქიმი ჯიმალობა
ხვალე ტყვიათ გამითებუ.
შურ ვაქალა ვამიწუა
ვავონდუქუ სიტყვას სქანც
შეცოდება ბრელი გიღუ
ალი დაჩხირ გობრზუ ტანც.
ასე მეუ ქაწმოდინი
ჩქიმი თოლიში მორქიას
მა ვამოკო ჩქიმი ხეშე
სქანი ზისხირქ დოწიას.
თეთ ქუწუ მართალი რექ
დოპილი დო დობაბლაგე
შემაცდინუ ეშმაკიქუ
მუთუნი ვამიღუ ორაგადე.
სქანი ტყვე ვორექ სით ქარწყექი
საწინდარო იბრზე შურცუ
უიარაღეთ ჩქიმი ნებით
ოჸვილარო გარზენქ დუცუ.
ქიანას თეში მიოჩქუ
ჯიმას უჯგუში ოფუჩალო
სქანი ნაკეთებუ სი გობარუ
სქანი სივოცხლეს ოკუსალო.
ასე მეუ ჩქიმი ჸურუ
გიჩქუდას შორდო შორც
ამდღარი უკული სქანი დო ჩქიმც
წმინდა გური ვაწოჯღონც.
მარა ართის დუგავალე
შემისრული უეჭველი
ჸაბარდოშა მიშელენქი
თექ ქუმერთი სი პირველი.
თექ ქოძირი სი თი მორდუ
სქუაცალი აფუქი ნარდი
ირფელი ქუწი ურკებუო
საონჯღორო სქანი დარდი.
გეგმასხაპუდო ქვიშორ ლაფშა
ხეს ქუმეჩუ ჩაბარუ
აშო ფერდი თეს ეკილუ
გურც დაჩხირი ოთაკურუ.
IV
ვართი მამულით,
ვართი ქონებათ,
ჰაჯი უსუპი ირკოც უჩქუ
მეტყველ ჭკუა გონებათ.
თიში უმუშო ვეუაფუ
საზოგადო წვეულება
ხეშქაგურშა გიართუ (გეუჭარუ)
ირქიანაშ ჩვეულება.
ქიანა აფუ მოლებური
მაძირაფუ ჯგირდო სქვამიშ
ჯანი დო ღონე დიო ვარკუ
მარა ვარე ჭიჭე ხანიშ.
თოლი უჭკირუნცუ კუჩხი ორგუ
მარჯვე ორე ტყვიაცალო
გვარი მისით ქაძახუნი
არძო მორდუ სქუაცალო.
საფარ ბეგით თიში ნარდირე
რჩქინა მუში მახვარუ
ხვალე ხანდა მუსუ კვათუნცუ
მუსუთ ბუნება ვანძალუ.
ასე მეურს უსუპიშა
საფარბეგი მართალცალი
მორდუობაში მოვარიე
ჩვეულებაში მატახალი.
ურაგადუ ირფელც ართო
მუქით მუსუ აღოლუნი
თოლს ჩილამურ მოხორცქუდუ
მუჟამს სიტყვა დაბოლუნი.
ჰაჯი უსუპი ურჩქილედუ
შიწუხუ დეღონუ
ათე საქმე საონჯღორო
გეზიმუ დო გეწონუ.
თენა ქომონჯქ ქუგეგუნი
ქომიწი მუჭო დოგოსქიდუ
ქომაპატუ მუჭოთ ჯიმას
ოჸვილარო ვამოსქიდუ.
ხვალე ართი დამავალუ
ქარწყექ აშო გუტებუქუ
მიწუ თეში საპასუხოს
სქან მორდუშე მუველუქუ.
მიჩქუ, მიჩქუ, საპასუხო
მიქ ოკონი თეში თქუას
ნამუსისუთ გავასწორე
ზისხირქ ოკო დოწუას.
მორხინილი ტაბაჩათუ
შურო ვაუღუ თიში დარდი
ოკო მუქუ დოჸვილას
საფარ მუში ხეში ნარდი.
გოღონჯილი ტაბაჩაშა
საფარს კიდირ მეუჭოფუ
ოჸვილარო მერჩქინელცუ
ხელეფ ეშე გეუჭოფუ.
მარა უსუპი ურაგადუ
თენა ბღოლუ ჩქიმი დუდქუ
ოჸვილარი მავორექუ
მა სი კოჩო ვა მირდუქუ.
თეთ ქუწუდო საფეთქელშა
ქიოთ ტყვია ქიგიათქვაშუ
თოლ სინათლექ მეუდინუ
ტყვიაშ ფურკის მიკვარკვაშუ.