ღურელიში ნგარა დო ნთხორუა
ჯვეში სამარგალოს კოჩიში ღურას კჷჟინ – წჷრწინით შეხვადჷდეს: ოსურეფი ღვანწკის იტყაბარანდეს დო თუმას იპუტორჷნდეს. ქომოლეფი ღვარანდეს დო კჷდჷრშა ხეს მინჭანდეს. კჷჟინი თიშენ რდჷ საჭირო, შორიში მახორუეფც ქეშიოტყვინეკო გაჭირებაში ფაქტი.
მაღურუ კოც ოდუდალეშა მონტებულ სანთელეფც ქიმწუდგჷნდეს.თის ალუხედ ჟირი კოჩი ხოლო, ნამნეფით ღურელც ხელეფც დო პი–ჯიში სახეს გაუსწორენდეს, დორწკინჷნდეს. ათეში უკული იჭყაფუდ ჟი მოშინაფილი ღვარაფი. ქოცენდეს მეძობელეფი დო საერთო მწუხარებას ქაკათუდეს. ნათესე – მოჯგირეშა ხათე გოუტენდეს მაგინაფალეფც. თექი ხოლო გორჩქინდჷდ შეწამაფა, კჷჟინი, მეძობელეფიში მოულა დო მენარღება. ათეში უკული მიდეშეს ღურელიში ონგარშა. მუზმა ბრელი კოჩი აჸუნუდეს, მეტი სასახელო ითვალუდუ.
ღურელც 7–8 დღას გიოშვანდუანდეს, უკული დასაფლენდეს. მიცვალებურც ტანც გოუბონჯჷნდეს, სუფთას ქჷმკაქუნანდეს დო კუბოს ქი–ნაშვანდუანდეს, მეკონ –მოკონც ქინუჸუნუანდეს, მუთ შურდგჷმილობას უჸორდ. ოდო ღურელი გეშვანდჷდ. ოჯახის ოჭკუმალც ვაკეთენდეს, მეძობელეფი მინუღანდეს დო ჩანდეს. ხორციში ჭკუმუა ვეშილებედ, ვაშინერცია.
ნგარაშ დღას, ბრელ კოც ქელჷდესდა, შეფას გაკეთენდეს. მეძობელეფი გირთჷნდეს საქვარც: მინი ლებიას ხაშჷნდ, მინი ჭკჷდის ჭუნდუ, მინი სენეფც რჩხჷნდ, მინი ღვინც გინაბუნდესჷ, მინი სუმარეფც დოხვადჷდ...
ნგარამო დღას მეზარუეფი მოჸუნდეს. თენა რდჷ 4–5 კოჩიანი ჯგუფი ნამნეფიში მოქმენდალა ნგარაში უმოსო ბირას მოგენდჷ. ჸუნდეს დჷმაჭყაფილი, მეჭიფაშე, ბანიში მარაგადე. უზარეთ ღურელიში გინოშვანდაფა ონჯღორე რდჷ . სამურზაყანოს ლეგენდაცალო თის ხოლო ქიჩიებუნა, ართი მიდგარენი უზარეთ დონთხორესია დო თის გამნარყის გვარო უზარასქუაქ ქიგიადუა. მუზმათ მართალი რე, ვამარაგადე.
ღურელიში გინოშვანდაფაში დღაშო მინდორც ფაშატურც გაკეთენდეს დო ღურელც თექი ქჷდაშვანდუანდეს. უკოხოლენი განშე სქამეფი დგჷდ, სოდეთ ოსურეფი ხედეს. ნათესე ოსურეფი ღურელც მჷკურდეს თუმახიილო. ქომოლკათეფი თითო – თითოთ მინიშეს ღურელიშა და ჸვაშა ხეაწოფორაფილო ინგარდეს. მანგარი ნათესე ქორდჷდა. კჷდჷრშა მინჭანდ ხეს, ნამთინე დიხას ბირგულეფც დაშქვანდ დო თეში ინგარდ. წესო უღუდეს, უმოსო ძიძასქუალეფც, უჩათ გაჭირებაში დროს უჩქჷდეს ალარინა – მოხვარა, უმოსო პროდუქტებით . ფარას მითინი გამკიღანდჷდა, თეშა გინოფორუა უჯოხოდეს. ეში ვარდჷ. ამდღა ფარაში მუკოღალა სავალდებულოთ რე გინორთელი დო ინოჭარუა რე გორჩქინელი.
ღურელიში მანგარუეფი ნგარას გათენდესჷნი, თინეფც მანგარალეფი (ოსურეფშენი დო ქომოლეშენი ცალ–ცალკე) ქიმიჸუნანდეს ნათესე – მო–ჯგირეშა ნამნეფით მარძგვანიშე გერანწკილო გერდეს. ხეს გაიწუღან–დეს, ქიმიანარღჷდეს დო მიდეშეს (თენა დუდშე თაში ვანოჩქენა. ხეში გიწოღალაქ ჩქიმი ბაღანობაში დროს მიშართ).
ათეში უკული მანგარუეფც ქჷდახუნუანდეს დო საპიჩო ოჭკუმალეფით პატის ცენდეს. ხორცი დო ჸვალი ვეშილებედ. ასე ჸვალით მუკუ–ღუნა დო ხაჭაპურეფით, ეში ვარდჷ. მა გვალო ჯგირო ბშჷ, ჩქიმი ბაღანობას ჸუდეში ნაჭვი ჭკჷდი დო ლებია– დაძმარებული მუკუღუდეს. მე–ღვინე ორკოლით ქჷმკაჸუნუდუ შეფას დო მანგარუეფც ჭიჭე ჭირქათ გილახვამაფუანდ. ჸოფე შემთხოვა, ღვინი შურო ვახვალამუ თეში გე–უდგინ ხარხის. ყანწეფქ დო შხვა ფინთიკუშკეფქ გვიანო გორჩქინდ. ორთჷდ. ღარიბეფი ხოლო თინეფც მეუგურუანდეს დო ანაყუ ვალეფც ათუდერთჷდეს. კომუნისტეფი საერთოთ ნგარაში დო ღურელიში გოშინაშიმ წინანდეგი ვარდეს, მარა ზედმეტობა ვაწანდეს. ბოლო ბორჯის ონგარი დო დიარა ართიანშე ვაიშეგორედ. ასე ხოლო ჩქჷნობრა ონგარც ირფელი ქორე, ხორციში მეტი.
მუჟამცჷთ ირკოც ქჷდახუნუანდეს (ქელეხის ქოჩანდეს), იჭყაფუდუ ღურელწკNმა გამოთხება. ირკოც მინიჸუნანდეს ჸუდეშა, ვარა ფაშატუ–რშა დო მაჟრაშა ონგარაფუანდეს ღურელც. დიო წირსფალეფი, ოჯახიში მაკათურეფი მინილედეს, უკული – ნათესეფი დო ბოლოს მეძობელეფი. იჭყაფუდუ კინე კჯჟინი დო ღვარაფი. ნამთინე ოსური თეში ინგარდ დო ისოფუდუ, ჟირ – სუმ ოსურც მუარგჷდ დო იშენი ვადამარგინედეს.
თეცალი წესი, მუ რაგადი ოკო, ტყაბარუა რდჷ, მარა ჯვეში მარგალეფც თაში უჩქჷდეს. კოც თიში მეჯინათ აფასენდეს, მი მუჭო ინგარდ. მუზმათ კონტრასტულო იძირე ნამთინე კულტურული ოსურეფიში ამდღარი მოქმედალა, ნამნეფით კვირდიში ონგარც მუკურენა დო ხათე–ციცალო ხეჭკურეთ გისვისვინანა. ვართ ინგარა, ვართ თვალჷნა, ვართ ართი ჭვეთი ჩილამური ალუოლNნა თოლშე. ირფელც დუდი დუვანე–ბათ, ჭიჭე სიცოდილიში ღიაბი ვარა ვოუღუნანო! თაში ირაგადე ნაქალაქ, ნაქარღად ახაგაზდეფშენი ხოლო, ნამნეფით წანობით უძირაფუ მუმაში ონგარშა მოულა დო ართი ჩილამურც ვეგლაჸათანა, მიონარღებუს გოსქინჩინაფილო გერენა დო იშო–აშო ორიჸვინანა, ჩქიმი სოფელი მუჭო დოთჷრენია.
ირფელი პროცედურეფიში უკული კუბოს მინდორშ გემწიღანა დო სპეციალურო დოდგჷმილ სტოლც ქიგლაშვანდუანა. შილებე ჟირ–სუმი კოჩქ გიშელას დო ღურელც გამოსათხიებული ზიტყვა ქოუწუას. თანა–მდებობაში კოჩი ქორჷდჷდა, შილებე დაწესებულებაშა მიდაშვანდუანი დო მიტინგი ხოლო მაწყუანი.
ბოლოს კუბოს სტოლც სუმშა გოვლუანა, ფაშატურც აკარღვანა, სტოლც დუდგიმე გემნართინუანა დო სამწუხარო პროცესიათ ეყარებუ. პე–ულეფც, ვარდეფც, ვენოკეფც ქიჸუნუანა დო შარას გილარღვანა. სასაფლე ხოლოს ქორენდა, კუბო ხეთ მეუღუნა შორც ქორენდა ტრანსპო–რტის ქიხვარუანა.
მესაფლეფი მუნეფიშით გიშეშეს. ფარაშა ნთხორუა, ვარა ტრაქტორიში გჷმორინაფა ვართ უჩქუდეს დო ვართ ასე უჩქჷნა. ნთხორილ სასა–ფლაწკჷმა კუბოს ჭიჭეხანც გაჩერენდეს. უკული სამარეშა გოუტენდეს. ირკოჩი ოცადჷდ ცალხეთ დიხა ქჷმნარღვუკონი. ნათესეფი დო ხოლოში მეძობელეფი გჷნართინც აკოდოხოდჷდეს დო ჯიმ დო ქობალც მიღენდეს.
ხოლოში ნათესეფი(მუმა,სქუა,და,ჯიმა...) ღურელიში მანგიორო მიდგაჸინც მირჩქინანდეს დო თუმას ართ წანას გიჩანუანდეს დო მანგიორო გიშაგორილ კოც (ჩაფილ კოც) მიკაკვათაფუანდეს. ღურელის მანგიორიში დჷმაკინებელი დო დაკჷნებული ღურა დღაშა მანგარი ნათესეფო ითვა–ლუდეს.
მაჟრა–მასმა დღას ღურელიში ხეში განწყჷმურც ორთჷდეს, ნაპიჩა კათა ხორცის კიბირც გედგჷნდეს. ჯვეშო ღურელც ნიშანც დოურჩანდეს, ასე თე წესის ნაკლებას მეთხოზჷნა.
ხეში განწყჷმურც მოჸუნდუ მაჟაარნეჩში დო მოწანუაში გურშენი ხაზჷრება. იჸვილუ სურდილი ხოჯეფი, ინწყუაფ ცხენეფიში გერულაფა.
მოწონუას უჩქჷდეს მიცვალებურშა ოდუდალე ქუაში მიწოდგჷმა, სოდეთ სახელი, გვარი, დაბადება – ღურაში წანეფი რდჷ მოჩამილი. ღურე–ლეფიში მოსაშინეთ მერჩქინელი აფუდეს ართი დღა, ნამცჷთ სულთობას უძახჷდეს.
სამარგალოში უჩაში ათოხუნა ბრელხანც უჩქჷდეს. ჸოფე შემთხოვა, ღურელც ნთელ შურდგჷმას ირგჷნდეს.
ასე სამარგალოშა ბრელი ახალი წესეფი რე მიშულირი, მარა ჯვეშ ტრადიციეფც იშენით ვებჭყოლიდუანთ.