ხონის წმ. გიორგის ხატი
ქუთაისის ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ მუზეუმში დაცულია წმ. გიორგის ხატი (საინვ. N 3165), რომელიც ადრე ხონის ეკლესიას ეკუთვნოდა
2. Икона св. Георгия Победоносца, серебряная, чеканенная, выш. 0,53 м. и шир. 0,33 м., шир., грубейшаго рисунка, съ каймою в клетку. Святой представленъ на коне едущимъ; фонъ покрить персидскими травами и вьющимися растениями; справа царевна на веревке тянетъ за собою дракона съ разсеченною головою. Вокруг 29 камней, из нихъ 4 сир. граната, 13 бирюзъ. Внизу прибита грузинская надпись, и другая длинная сделана на задней гладкой серебряной доске.
2. ხატი წმიდის გიორგისა, ვერცხლისა, ნაჭედი, 53 x 33 სანტ, დადიანის ლევან მეორის მიერ შემკობილი 1636 წელს. წმიდა გიორგი ცხენით არის გამოხატული, შუბით გაუგმირავს ვეშაპი, რომელსაც საბელით მიათრევს წინამდგომარე მეფის ასული. აშია მოჩუქურთმებულია ბადის მსგავსად. შუა ტანი ხატისა შემკობილია ბალახ-ყვავილებით, ირგვლივ უსხედს 29 ქვა, მათ შორის 13 ფირუზია, ოთხი ძოწეული. ზემოთ მხედრულად აწერია: "წმიდა გიორგი ხონისა".
წმ. გიორგის ხატი (საინვენტარო N 3192): ვერცხლით მოჭედილი, ზომა 36 x 45 სმ; ხატი წარმოადგენს ამხედრებული წმინდა გიორგის რელიეფურ გამოსახულებას. შემკულია რვა თვალით; ზოგიერთი ნაწილი დაკარგული აქვს. საერთოდ, ხატი ძლიერ დაზიანებულია. 1926 წელს ხატი ხონის ეკლესიიდან გადაიტანეს ქუთაისის მუზეუმში.
წარწერა ხონის წმ. გიორგის ხატზე
edit
ხატის ქვემოთ მიკრულ ვერცხლის ფურცელზე 6 სტრიქონიანი მხედრული წარწერაა:
მხედრული წარწერა ქვედა მიკერებულ ვერცხლის ფიცარზე
ქ. დიდ არს უფლისა დიდება, რომელმან განაძლიერა ღირსებით მსახურებასა მისსა, ხოლო შენ, მეუფისათვის შენისა სამას სამეოცდა ხუთთა დღეთა შინა თითეულად წამებულო და ნაცულად სატანჯველთა წილ სამას სამოცთა სასწაულებთა მინიჭებულო ერდგულო მსახურო სამებისაო, დიდო მოწამეთა თავო წმიდაო გიორგი ხონისაო, გევედრი სასოებით მამკობელი ხატისა ამის შენისა, მე, ხელმწიფე დადიანი პატრონი ლევან, რათა არა სადა განმაშორო წყალობა შენი ჩემგან და ორთავე შინა ცხორებასა ჩემსა მეუღლითურთ ჩემით კეთილად დამიფარე და ძლევა მომანიჭე, ამინ."
მხედრული წარწერა ზურგის ვერცხლზე:
ქ. ეჰა, შვიდწილ უძლეველო, მოწამეთა მთავარო, წმიდაო გიორგი ხონისაო და ანჩის ხატო - პირო ღვთისაო, შემოგწირეთ და დავასვენეთ ტაძარსა თქუენსა ხატი ესე ჩუენ, ხელმწიფემან დადიანმან პატრონმა ლევან, მას ჟამსა, ოდეს შევებენით ბაღდადს მეფეს გიორგის და კახს ბატონსა თაიმურაზს და გაგვემარჯუა ძლიერებითა შენითა: თავად მეფე ხელთ დაგურჩა და სრულობით იმერელნი და კახნი დარბაისელნი ზოგნი ხელთ დაგურჩა და ზოგნი გარდაიხვეწნეს: კახი მეფე თაიმურაზ და მეფის შვილები: ალექსანდრე და მამუკა.
ამავე ჟამსა ავჰყარეთ ქალაქი ჩხარისა და ჩავასხით ზუგდიდს. აღვაშენეთ და გავაწყეთ ქალაქი რუხისა.
აწე შემოგვიწირავს და დაგვისვენებია ხატი ესე ტაძარსა თქუენსა.
კიდევ შემოგვიწირავს ხონს ერთი კვამლი კაცი მამიკაცაი სანოძე ჩუენ და მეუღლისა ჩუენისა დედოფლისა ნესტანდარეჯანისა სადღეგრძელოდ და ძისა ჩუენისა პირმშოსა ალექსანდრეს და მანუჩარის აღსაზრდელად და მე, ცოდვათა ჩემთა შესანდობლად ძემა ხელმწიფისა პატრონისამან შემოგწირე.
მოიჭედა და სრულ იქმნა ხატისა ამის შემკობა ქორონიკონს სამას ოცდა ოთხსა (1636 წ)."
ნ. კონდაკოვს ხატი XVII საუკუნის ნამუშევრად მიაჩნია; ხატს და წარწერას ე. თაყაიშვილი ათარიღებს XVII საუკუნით. გ. ჩუბინაშვილი ხატს XI საუკუნით ათარიღებს და აღნიშნავს, რომ იგი ნათელ წარმოდგენას იძლევა ჭედური პლასტიკის საუკეთესო ხანის შესახებ. მ. ნიკოლეიშვილის აზრით ხატი XI საუკუნისაა, ხოლო XVII საუკუნის I ნახევარში მისი განახლება მომხდარა.
