1633 წ. 12.25. - წყალობის წიგნი როსტომ მეფისა სახლთხუცეს ქაიხოსრო ბარათაშვილისადმი




ქართული სიგელ-გუჯრები






საბუთის დაცულობა

edit

დედანი: დაკარგულია.

პირი: 1450-12/129 - გადაწერილი დედნიდან რუსული მმართველობის პირების დავთარში.



საბუთის ტექსტი

edit

ქ. ნებითა და შეწევნითა ღმრთისათა, ჩუვენ, მეფეთ-მეფემან, პატრონმან როსტომ და თანამეცხედრემან ჩუენმან, დედოფალთა-დედოფალმან, პატრონმან მარიამ ესე ამიერით უკუნისამდე ჟამთა და ხანთა სამკჳდროთ და საბოლოვოთ გასათავებელი წყალობის წიგნი და სიგელი შეგიწყალეთ და გიბოძეთ თქუვენ, ჩუენსა ერდგულსა და მრავალფერად ერდგულებით და თავდადებით ნამსახურსა ყმასა, სახლთუხუცეს, ბარათაშვილს ქაიხოსროს და შუილთა თქუენთა - გუგუნასა, ნიკოლოზს და ბარათასა, მომავალთა სახლისა თქუენისათა ყოველთავე.

მას ჟამსა, ოდეს მოგვიდეგით კარსა და მამულის წყალობას და გუიაჯენითა და ჩუენცა ვისმინეთ აჯა და მოხსენება თქუენი და მოკითხული ვქენით და სოფელი ნახშირისგორის ჴევში, თავითგან თქუენი სამკუიდრო მამული ყოფილიყო და მერმე ჩუენი მემკუიდრე ყმა, იესე ერისთავი შემოგუარიგეთ და თქუენის ქართულით შეკრიფეთ და მისთ მუქაფათ შეგიწყალეთ და გიბოძეთ ვერისჴევში, სოფელი ნახშირისგორი ქვემოთი უბანი და ზემოთი უბანი, ვიდრე მთით ბარ{ა}მდეს უნაკლულოთ წყალითა, წისქულითა, ველითა და ვენახითა, სახნავითა და უხნავითა, შენითა და ოჴრითა და უსყიდითა, ყოვლის მისის სამართლიანის სქემითა და სამზღურითა უნკალულოთ, გქონდეს და გიბედნიეროს ღმერთმან ჩუენსა ერდგულათ სამსახურსა შიგან, აროდეს არ მოგეშალოს, არა ჩუენგან და არცა შემდგომათა სახუათა მეფეთა და მეპატრონეთაგანა.

აწე, მოგახსენებთ კარისა ჩვენისა ვექილ-ვეზირნო და მდივანო და ვინგინდავინ იყოთ და ანუ დღევის წაღმა ვინ გინდა ვინ იქნებოდეთ, მერმე ესე ჩვენგან ნაბოძები მამულის სიგელი თქვენცა ასრე დაუმკვიდრეთ და დაუმტკიცეთ, რომე რარიგადც ამა ჩუენგან ნაწყალობევას ფარვანში ეწეროს, ნუ ოდეს ნუ მოუშლით და შეცილებით თჳნიერ თანადგომისა და შეწევნისაგან კიდე.

დაიწერა ბრძანება და ნიშანი ესე ქორონიკონსა ტკა, ქარისშობის თუვესა ოცდახუთსა, ჴელითა მდივან-მწიგნობრისა ყორღანაშვილის მერაბისათა. [როსტომ] [მარიამ]

მინაწერი საბუთის ვერსო-ზე: ჩაჩიკასშვილის წყალობის წიგნი.



სპარსული ტექსტის ქართული თარგმანი

edit

გამოვიდა მაღალი ბრძანებულება მასზე, რომ დიდებული ქაიხოსრო-ბეგ ბარათაშვილისა და მისი შვილის ბარათასადმი მაღალი ყურადღების გამო, ჩვენ ღორის წლის სამთვეობის დასაწყისიდან დავუმტკიცეთ წესისამებრ, სოფელი ნახშირგორა..., რომელიც წინათ ხსენებულის [ქაიხოსრო-ბეგის] წინაპრების იყო და ერთ ხანს აგრეთვე... თურქისტანიშვილის მფლობელობაში იყო, სიდიადის თავშესაფარს [ქაიხოსრო-ბეგს] და მის შვილს ბარათას თიულად დავუმტკიცეთ. ხსენებული სოფლის გლეხებმა, დაწერილის თანახმად დამტკიცებულად იცნონ [ეს და] საქართველოს დასტურლამალის თანახმად, [ქაიხოსრო-ბეგს] თავიანთი მალუჯათი უნდა გადასცენ და სახელმწიფო გადასახადი გადაუხაგონ. ამის შესახებ [გამოცემული] ბრძანება იცოდნენ და სავალდებულოდ აღიარონ მისი შესრულება. დაიწერა დიდებული შა’ბანის თვეს 1045 წ.

საბუთის დათარიღება

edit
საბუთს აქვს თარიღი: ქორონიკონი ტკა ქარისშობისთვის (გადამწერის შეცდომაა, უნდა იყოს ქრისტეშობისთვის) ოცდახუთი, ანუ 1633 წ. 25 დეკემბერი, სპარსულ ტექსტშია 1045 წლის შაბანის თვე, რაც შეესაბამება 1636 წლის იანვარს. იმის გამო, რომ სპარსულ ტექსტში აღარაა მოხსენიებული ქაიხოსროს უფროსი შვილი გუგუნა, რომელიც ამ ხანებში ჩანს გარდაცვლილი, გამორიცხული არაა, რომ სპარსული ტექსტი მოგვიანებით იყოს დაწერილი.
1633 წელი არასწორი თარიღი უნდა იყოს, რადგან მარიამი დედოფლად მხოლოდ 1634 წლის შემოდგომიდან იხსენიება. ჩვენი აზრით საბუთის თარიღი უნდა იყოს 1635 წლის 25 დეკემბერი.

პუბლიკაცია

edit