A inom del Re d' Baira

A inom del Re d' Baira (1809)
by Jan Mathias Costadedoi
ladin Gherdeina
165989A inom del Re d' Baira — ladin Gherdeina1809Jan Mathias Costadedoi

A inom del Re d' Baira.

Al Re i ale plajü d'ordenè etc.

1. A degun sudito, ch' à val' da fà o da chirì por Signoria in cosses che toca a so ofize, i éle lecito, a n tal ofiziante de Signoria o a valgügn di sü, d'i conzeder val' ütel, d'impormëter o d'i dè por atri, o d'i lascè impormëter val' regal sii po gran o pice, in dinà, o valüta de dinà. Chël che cunzed a valgün d' Signoria val' ütel, o ch'i fej de te' regai, o i perferësc, o i lascia dè o perferì por sostignì chël ch'al chir, por ciafè plö saurì, por trà la Signoria sun süa pert, o por la desviè inćinamai a fà so obligo, n tal se fej in colpa de n gran fal.

2. Chi che và cuntra chësc urden ne perd demenà por castighe l' regal, mo al vëgn ćiamò cundanè a paié l' dopel de chël ch'al à dè, o impormetü de dè, e segunde les circunstanzes 50 inćina 300 fl. de straufunga. E ćiamò laprò vëgn n tal ch' unc la Signoria e che l'à destuta a fà l' obligo so, castié cula perjun almanco d'un al plö de sis mëisc.

3. Chi che perferësc val' regal a valgün de Signoria in coses de iustizia, à d'aspetè dal real Ofeziante instës de gnì dè dant ala Signoria, por ciafè l' castighe ch'al merita.

4. Sce na persona de iustizia metëssa tan püch averda al obligo so, ch'ala se lasciassa unje, o ch'ala se n essa lascè fora de orëi azetè val' de te; sce pò un ch'à o à orü unje, no demenà sënza pôra de castighe, mo inćiamò cul istëssa speranza de regal, dè dant so fat e la persona d'Ofize incolpada ala Signoria che s'aspeta. Chël ch'à o à orü unje, e che denunzia istës la cosa a tëmp e ora, a n tal 1. i vëgnel pordenè düt l' strauf, ch'al s'essa meritè cul unje. 2. Sc' l'Ofiziante vëgn ćiatè dant a Signoria in colpa, se ne ciàfel demenà l' fateso inaò, mo al ciafa ćiamò de bonaman mec i dinà, a chi ch' l' Ofiziant vëgn cundanè de strauf.

5. Atres persones, ch'à val' notizia ch'al sii stè unt pro val' persona de Signoria, o sospeziun fundada, chëstes vëgn amonides de dè la denunzia ala Signoria. Chël che fej chëst, e ch'a chësc partì à dè gauja, ch' un vëgn jaminè, ciafè in colpa e straufè, à inće da aspetè la bonaman. A n tal dess gnì cumpedè sö düć i grosc por regal a chi ch' vëgn cundanà a paié de strauf chi ch'é in colpa. E chësta straufunga in dinà é determinada por solito por i Ofizianti de Stato cater otes de plö che chël ch'ai à receü, e por chël ch'à unt, l' dopel de chël ch'al à dè o impormetü. 

Übersetzung[1] Im Namen Seiner Majestät des Königs. […] 2tens. Wer vorgemeldetem Verbothe entgegen handelt, verliert nicht nur zur Strafe das Geschenk, sondern muß auch doppelt so viel, als das gegebene oder angebotene Geschenk beträgt, und nach Umständen 50 bis 300 fl. – als Strafe bezahlen. Auch wird der Geschenkgeber noch über dieses mit Gefängniß höchstens auf sechs Monate, […].

  1. Bernardi- Videsott Geschichte der ladinischen Literatur p. 70