Büad Cifala de 1934, Yanul 1

Volapükanes valik

Nü dub zil lobadik Volapükanas anik Volapükamuf pos tak lunik dönu primon ad liföfikön, cedob, das timül ekömon

(a) ad lovegolön stadi nuik,

(ä) ad xamön utosi se tims pasetik licinöli, kelosi pluuneplu nätiki kanobs lovesumön.

(b) ad fümükön jenöfotis Volapükik anik, dat alan sevonös kleiliko cedi obik e pö bespikam dina alseimik okanonös demön ati! e

(c) ad vätälön säkädi: kis de statuds vönädik kanon pakipedön e kis de ats muton papladulön dub votiks, u brefo

ad leodükön dinädis valik Volapüki e Volapükanefi tefölis.

Klülos, das pö bejäf dinas at obs valik nen pläam labobs bligi ad demön ai cedis e meugi ela ‚Johann Martin Schleyer‛: mastal obsik in dinäds Volapükik, e das te dalobs delüodikön de ceds e meug ats, if süadobs, das delüodikam somik binon veriko zesüdik pro ben Volapüka.

If tikädobs dinis löpo pemäniotölis, oküpobs sunädo, das dins at gretadilo seköfons ko ods, sodas no okanobsöv bejäfön soelöfiko dinis at, nes sagön dönuamiko otosi. Ad vitön atosi no obejäfob dinädis Volapükik ma leod löpik, ab ma mod, keli demü bejäf kleilik cedob gudikumi.

Demölo atosi obejäfob balposvotiko:

1ido cifalami,

2ido Volapükanefi,

3ido kadämi Volapüka,

4ido fedi Volapükanas, e

5ido jenöfotis Volapüki tefölis.

I. Cifalam.

Sio nek onoodon, das el ‚Johann Martin Schleyer‛ as datikan Volapüka äbinom klülo cifal Volapükanefa, e das älabom gitäti fulikün ad flagön, das Volapükans valik ädasevons omi as cif löpikün in dins valik Volapüki e Volapükanefi teföls. Diniti at ko gitäts e gitods valik, kels seköfons ko dinit at el ‚Schleyer‛ elovepolom ad ob me dalebüd oka dätü d. 3id dekula yela: 1910. Sekü at kluo ivedob fovan ela ‚Schleyer‛, e pos deadam oma tü d. 16id gustula yela: 1912 ecalikob as cifal Volapükanefa.

Stid cifalama binon veriko zesüdik. Te medü dabin stida somik kanoy spetön, das balät Volapüka e baläl in Volapükanef podakipons. Sekü kod at desinob ad lonön me dalebüd patik stidi cifalama, gitätis e gitodis, kels seköfons ko dinit at, e modi, ma kel cifal fovik omuton pacälön ü padavälön.

II. Volapükanef.

Büan gretik oba ädistidom in Volapükavol calis e dinitis no läs 39. De ats cals e dinits 17 tefons Volapükaklubis, pö kelos ye demoyös, das dinits löpikün calas e dinitas atas verätikumo plu tefons guveri Volapükamufa ka klubis it. Votikas dinits 5 binons dinits kadämik, 5 dinits nolavik no kadämiks, e 12 dinits patik.

Pö numäd calas e dinitas atas in leod löpik lised sököl davedon.

Cals e dinits klubis teföls.

1. Klubadünan,
2. „kopanal (kluba sembal)“ = liman kluba,
3. „kluban klubuma konstanzik“ = liman kluba veitätik di ‚Konstanz‛,
4. „kluban konstanzik kluba nabikum“ = liman di ‚Konstanz‛ kluba topik,
5. „cifakopanal“ = liman cifefa ü cifefan,
6. „läsiedan cifa“ - presidaniyufan,
7. kädan,
8. „bukal (bukikonletel)“ = bukeman,
9. „penädan“ = sekretan,
10. sekretan cifa,
11. „blacif“ = vipresidan,
12. „cif“ = presidan,
13. „cif stükafetanoga“ = presidan feda ziläkaklubas.

Dinits guverik.

14. „blacifel“ = vipresidan klubas valik läna u reigäna,
15. „cifel“ = presidan klubas valik läna u reigäna,
16. „lecif“ = presidan klubas valik reigäna gretik,
17. „lecifel“ = presidan klubas valik taledadila.

Dinits kadämik.

18. „kademan“ = kadäman,
19. „kademal“ = kadämal,
20. „bladilekal kadema“ = vidilekan kadäma,
21. senätan,
22. „ocifal ä dilekel kadema“ = fovan fütürik cifala ä dilekana kadäma.

Dinits nolavik no kadämiks.

23. julan,
24. „tidel“ = tidan Volapüka ü Volapükitidan,
25. „löpitidel“ = tidal Volapüka ü Volapükitidal,
26. „plofed“ = profäsoran Volapüka,
27. „xamel“ = xaman.

Dinits patik.

28. lekanan,
29. „klubapänal“ = klubapänan,
30. „zälileodan“ = zälileodükan,
31. „musigan“ = musigal,
32. „spodel“ = spodan,
33. „pükal“ = spikädan,
34. spodal,
35. poedan,
36. „stimakopanal“ = stimaliman,
37. „lovepolel“ = tradutan,
38. poedal,
39. „menodel“ = menodan.

In lised löpik nems di ‚Schleyer‛, kels pluuneplu distons de lotogaf nuik, u kels pagebons in siäm boso de sinif nuik distik, pepladons vü saitamalüls.

Gev diplomas pro mödiks calas e dinitas atas te fa cifal nendoto kanon pafinidön nes dämükün Volapüki, dü cälod calas e dinitas votikas i nen däm pro Volapük kanon paleodükön votiko. Demölo atosi e vipölo ad leodükön dinis valik Volapüki tefölis sui stab balugikum, olonob Volapükanefe me dalebüd patik nomemi nulik.

III. Kadäm Volapüka.

Kadäm dabinik Volapüka binon fovot kadäma, kel pestidon pötü Volapükakongred telid in ‚München‛ de d. 6id jüesa d. 9id gustula yela: 1887 pijenüköl. Ya bü ed i potü Volapükakongred kilid in ‚Paris‛ de d. 19id jüesa d. 21id gustula yela: 1889 pijenüköl, e sekü slud pö kongred at pilonülöl, limans ömik Volapükakadäma isäslopoms mastali obsik, ed ifövoms Volapükakadämi nes demön omi. Volapükakongred kilid at pijenükon nen zep büana obik, e kludo i sluds onik neföro pezepons, ni fa om ni fa ob. Pos fätots difik Volapükakadäm säslopik fino eficenon ini stid löliko de Volapük distik, efe ini „Academia pro Interlingua“. Kobü limans fiedik mastal obsik äfövom kadämi Volapüka, e statuds ona pädönunoganükons löliko. Säslop limanas votik kadäma e jenots valik, kels äseköfons ko at, ye edämükons sevädiko vemiko dini sublimik Volapüka. Ab nu mutobs dönu progedön. Statuds kadäma mutons dönu parevidön, dat okanobs frutiko vobön pro ben Volapüka. Disin statudas nulik poloseidons pötatimo limanes kadäma; e ven statuds at pubekonsälons e pulonons fifümiko fa kadäm, pozepons e popübons fa ob me dalebüd patik. Diseinü vit misuema alseimik lecedob zesüdiki ad fümükön kazeto ya büo, das vobods valik kadäma sötons jenön baiodü ob as dilekan kadäma, e das lonams ona no polecedons fifümiko pulonöls, if ob as dilekan ona no ulobülob onis.

IV. Fed Volapükanas.

Ko plid gretikün e ko lobül ladöfik eplakob, das Volapükaklub valemik Nedänik, kel pefünon tü d. 1id yanula yela: 1890, ejonon dönu pos tak lunik malis lifa. Sis d. 21id dekula yela: 1931, tü del kelik limans vönädik anik kluba at esludons pö kobikam valemik ad fövön klubi. Volapükaklub valemik Nedänik eprimon dönu ad födön nämiko Volapükamufi. Ziläk, in kel klub at plägon vobi oka züon topädi Nedäna in Yurop ed utis in Siyop e Merop. Ad födön ye Volapükamufi i plödü reigän Nedänik lecifef Volapükakluba valemik Nedänik efünon klubi bevünetik, lü kel Volapükans valik pläamü utans, kels labons Volapükaklubis valemik netik lönik, kanons lüyumöns. Klube bevünetik at lecifef pemäniotöl egivon nemi: „Diläd valemik feda Volapükaklubas“. Me nem at „diläd valemik“ at cedon oki limiani feda mögädiko fünabika Volapüklubas. Klub bevünetik at binon somo cärm, se kel fed nämädik Volapükaklubas kanon daglofön. Ad stütön steifis gretamafädik at lecifefa zilik kluba Nedänik desinob ad lonön me dalebüd patik statudis pro fed at Volapükaklubas.

V. Jenöfots Volapüki teföls.

Ad nünön Volapükanes jenöfotis veütikün, kels tefons Volapüki, onumädob onis is dono in sökaleod timavik. Ini numäd at olasumob i jenöfotis veütik tel tefü palet, kel esäslopon Volapüki gitöfik. Seku jenöfots tel at Volapükans okanons küpön, das palet et elüvon löliko Volapüki, e dub atos no plu kanon riskädükön püki jönik di ‚Schleyer‛.

1831. VIII. 18 ‚Johann Martin Schleyer‛ pamotom in ‚Oberlauda‛ (Badän) as son hiela ‚Johann Philipp Schleyer‛ e jiela ‚Katharina Elisabeth Veith‛.

1879, III, 31 ‚Johann Martin Schleyer‛ datikom Volapüki.

1879, III, 31 - 1912, VIII, 16 ‚Johann Martin Schleyer‛: cifal balid Volapükanefa.

1884, VIII, 25-28 Volapükakongred balid in ‚Friedrichshafen‛ (Vürtän).

1887, VIII, 6-9 Volapükakongred telid in ‚München‛ (Bayän). Fün kadäma Volapüka. ‚Johann Martin Schleyer‛: dilekan kadäma.

1889, VIII, 19-21 Volapükakongred kilid in ‚Paris‛ (Fransän), neföro pezepon fa cifal: ‚Johann Martin Schleyer‛. Slit Volapükanefa. Limans säslopik kadäma fövoms oni nen zep cifala as „Kadäm bevünetik Volapüka“ näi kadäm gitöfik cifali slopöl.

1893-1898 Kadäm säslopik Volapüka propagidon dü dilekam ela ‚V. Rosenberger‛ in ‚Petrograd‛ (Rusän) eli ‚Idiom neutral‛ e cenon ad „Akademi internasional de Lingu universal“.

1910, VII, 18 Kadäm, säslopik: „Akademi internasional de Lingu universal“ cenon ad „Academia pro Interlingua“ e propagidon eli ‚Latino sine flexione‛.

1910, XII, 3 ‚Johann Martin Schleyer‛ cälom eli ‚Albert Sleumer‛: ‚philosphiae et theologiae doctor‛ ä ‚Studiendirektor‛ ela ‚Hildegardislyzeum‛ in ‚Bochum‛ (Preusän) fovani oka.

1912, VIII, 16 ‚Johann Martin Schleyer‛ deadom in dom len ‚Schottenstrasze‛ 32 in ‚Konstanz‛ (Badän), kö elödom de yel: 1889 jü deadam oka.

1914, IV, 23 Cifal: ‚Albert Sleumer‛ sävilupom mebastoni maboinik penümasonöl len föfafasad deadamadoma ela ‚Johann Martin Schleyer‛. Mebaston at pefünon fa Volapükaflens se läns difik deg tela.

1931, VII, 26 Mebalezäl pötü motedayelam tumid ela ‚Johann Martin Schleyer‛ lo motedadom omik in ‚Oberlauda‛ (Badän).

Fino vilob küpetön is, das Volapük calöfik nuik edavedon ko kesev e zep oba sekü revid fefik ä staböfik fa kadäman: ‚Arie de Jong‛, ‚medicinae universae doctor‛ in ‚Voorburg‛ (Nedän). Do pidob, das votükams, kels pelüblinons Volapüke, evedons mödikums, ka ispetob, elogob nitedälo e lobülo revidi at, bi me Volapük perevidöl at omögos ad lifükön dönu Volapükamufi, ed ad koedön dönu florön Volapüki. Sekü kod at notodob is kazetiko, das ezepob èd eli „Gramat Volapüka“ ed eli „Wörterbuch der Weltsprache“ pelautölis fa kadäman: ‚Dr. Arie De Jong‛ ä pebükölis in büköp kompenäta nenfiamik: ‚Boekhandel en drukkerij voorheen E. J. Brill, Leiden‛ (Nedän) 1931, èd eli „Lehrbuch der Weltsprache Volapük“ pelautöl fa Volapükitidan: ‚Johann Schmidt‛ ä pebüköli in el ‚Brönner‛s Druckerei, Frankfurt am Main‛ (Deutän) 1933, buk lätik kelik pestabon su buks bofik balido pemäniotöls, e das edasevob lebukis kil et as geidamedöms gudik pro stud e pak Volapüka jerabik obas. In spet gidik, das vobod obsik olabon fino benoseki fümik, levüdob Volapükanis valik ad vobön zuliko ko ob, ed ad propagidön nenfeniko Volapüki, dat pük bevünetik süperik at mastala obsik olabonös suniko pladi, fluni e nämäti, kels dutons lü on!

‚Bad Godesberg‛ l. ‚Rhein‛, 1934, yanul, 1.

Cifal Volapükanefa:

Prof. Dr. ALBERT SLEUMER.

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1934, Nüm: 2, Pads: 7-12.