Biblia/Glossario/Particulas

Particulas lexical e grammatical

Le uso de particulas (adverbios e conjunctiones) latin in nostre traduction del Biblia, nos lo reputava preferibile, considerante nostre desiro de sequer le nobile e antique tradition del Biblia Vulgata. Le sequente lista de particulas grammatic esseva considerate acceptabile per le I.E.D., (nostre standard fundamental) ergo nos non introduceva alicun innovation arbitrari in Interlingua. Tote isto, naturalmente, non detrahe ab nostre desiro de obtener un traduction del Biblia realisate con le criterio del equivalentia dynamic pro maximisar su comprehensionǃ Vide alsi iste articulo

Ab initio avv. = in le passato lontan, in principio.
Ad prep. = a.
Adhuc adv. = a iste placia, usque nunc, ancora.
Adverso cong./prep. = 1. erga, verso; 2. contra; 3. opposite
Atque cong. = etiam, e, e alsi, mesmo.
Bis adv. = duo vices.
Certo avv. = certemente
Cis prep. = De iste latere (de).
Cito adv. = tosto, multo tosto, proximemente, sin retardo.
Clam adv. = secretemente.
Clam prep. = sin le cognoscentia de, incognite a; [remaner clam = remaner celate; illes audiva clam nostre discursos].
Circum prep. = Circa.
Coram adv. = in su presentia, ante su oculos, apertemente, publicamente.
Coram prep. = al presentia de.
Cras adv. = deman.
Deinde adv. = proxime, sequente in le tempore, placia o ordine.
Donec cong. = usque al momento que.
Dum cong. = 1. durante; 2. usque; 3. proviste que, se solmente.
Erga prep 1. verso; 2. contra; 3. in respecto a.
Et cong. = e.
Etiam cong. = anque, alsi; [non solmente ... mais etiam].
Etsi conj 1. mesmo si; 2. e totevia; 3. quanquam.
Frustra adv. = in van.
Hic adj. dem. = iste,
Hic adv. = qui, ci.
Hinc adv. = In consequentia, inde, ab iste loco, ab iste tempore, pro iste ration, preterea.
Idem adv. = le mesme (cosa).
Igitur adv. / cong. = dunque, ergo, super ille base, consequentemente, dunque, itaque.
Inde adv. = 1. de ille loco, de ibi, pois; 2. de ille tempore, post illo, per consequentia 3. de ille causa, dunque.
Illac adv. = ibi, la, illic.
Interdum adv. = aliquando, occasionalmente, per alicun tempore, intertanto.
Interea adv. = intertanto, in le mesme tempore.
Interim adv. = intertanto.
Intra adv. = adv/prep inter un cosa e un altere.
̈ Intro adv. = adv internemente, in.
Isso pron. dem. = isto, ille, esso; [pro isso = pro iste ration].
Ita adv. = 1. assi, si; 2. Ja assi, si 3. e assi, per consequentia; 4. in consequentia, ergo, sub iste circumstantias.
Itaque cong. = dunque, e assi, ergo.
Item adv. = in le mesme maniera, alsi.
Itero = de novo, repetitemente.
Juxta adv. = apud, proximemente a, a latere.
Juxta prep. = apud, vicin a, proxime a.
Magis (má-) adv [magis quam] 1. plus; 2. plus tosto que.
Mane adv. = Tosto in le matino; n matino.
Maxime (máx-) adv 1. major; 2. specialmente, principallmente 3. extraordinarimente, multo; 4. certo.
Minime adv. = in nulle maniera, multo poc, noǃ
Mox adv. = tosto, directemente.
Ne conj. = de pavor que, alteremente.
Nimis adv. = (ní-) anque, tro, troppo.
Nisi cong. = si non, a minus que.
Nondum adv. = non ancora.
Nonne interr. = "Non es il assi?".
Nunc adv. = ora; [nunc ... nunc].
Nunquam adv. = jammais, in nulle occasion; [nunquam iste puero se ha comportate ben; iste travalio/labor non habera (habera) un fin, iste labor/travalio non termina nunquam; isto es le prime e le ultime (ultime) vice, solo pro un vice e nunquam plus; nunquam io non ha potite suspectar isto, isto es le ultime (ultime) cosa que io expectava; illa esseva persuadite que nunquam illa esseva "sufficientemente monstrabile"].
Nusquam (nús-) adv in nulle placia, in nulle/necun parte/loco [io non pote parcar mi auto(mobile) nusquam; in nulle altere loco)]; in nulle occasion [=nunquam].
Postquam cong. = De post que, si tosto que.
Pre adv. / prep. = ante (de); 2. in comparation con; 3. a causa de.
Pro prep in favor de (1. non contra; 2. in loco de, in vice de, in excambio de); pro (+ inf) al fin de; partir pro (Paris) partir con destination Paris.
̈Pro isso = pro iste/ille ration.
Presertim adv. = in modo special, specialmente, particularmente, principalmente.
Preter adv = ultra, in ultra; II. prep 1. longe le latere, ultra; 2. excepte; 3. in addition a.
Preterea adv = 1. In ultra; 2. hinc, de iste placia, de iste tempore.̈
Pridem (prí-) adv multe tempore antea.
Procul adv. = a un certe distantia, lontan.
Prope adv. / prep. = (de tempore) proxime, in poc tempore.
Propter adv. /prep. = (1) proxime, apud, vicin a; (2) per causa de, proque, pro le ration que.
Quam adv. = como, simile a.
Quare adv. = proque.̈
Quem pron. rel. = que, (dat./acc.) a que, a qui. [ex. Ad quem del sanctos tu recurrera?]; terminus ad quem (L).
Quia cong. = proque, pro iste ration.
Quidem adv = certemente, vere, vero, vermente, sin dubita, in effecto, mesmo.
Quid adv. = proque, como, quare.
Quid pron. rel. = lo que.
Quidem adv certemente, vermente; sin dubita, mesmo
Quo adv 1. in qual direction, ubi; 2. unde, quare; II. conj. assi que, al fin que. pron. rel. qui, que.
Quod pron. rel. 1. quid, lo que. 2. cong. que, proque.
Quomodo adv. = como, in qual maniera, de maniera que; [ecce como/quomodo; como, de que manera (modo o forma)].
Quotiens adv 1. quanto sovente, quante vices, tanto sovente quanto.
Saepe adv. = subinde, frequentemente.
Sed cong. = ma.
Semel cong. = un vice, un vice pro semper, primarimente.
Sicut cong. = assi como, justo como, como.
Sponte adv = voluntarimente, de bon grado, liberemente.
Sive conj = que illo sia ... o ... [sive ... sive].
Subinde adv. = 1. immediatemente postea, justo postea; 2. repetitemente, frequentemente; de tempore a tempore.
Subtus adv. = a basso, sub, infra.
Tamen adv. = totevia.
Tamen adv. = totevia.
Tam ... quam adv. = Tanto ... quanto, como.
Tot adj. = Assi tante, un tal grande numero.
Unde adv. = De ubi.
Unquam (únquam) adv jammais, in nulle tempore [plus que unquam; nunc/ora minus que unquam].
Ut adv. = como, a que, al fin de, justo como [ut... ita...].
Utrum cong. = [utrum ... an] (ú-) sia ... sia.
Valde adv 1. vehementlemente, fortemente; 2. maxime, multissimo.
Vero = Vere adv. = vermente, realmente, sin dubita.
Vix adv. = con difficultate, a pena.

Parolas non commun de origine latin

Absterger v. = essugar, levar.
Acceder v. = approchar, approximar se a.
Averter v. = allontanar, remover, separar.
Compunction s. (ab compunger = repentir se, sentir remorso).
Deprecation s. (= precaria ut un mal sia prevenite).
Derelinquer v. abandonar (> derelicte).̈
Expler v. reimpler, complir.
Fatue a. stupide, fatue, folle.
Fimbria s. = frangia, bordo.
Fomentar v. = incitar, excitar, causar.̈
Hoste s. armea, exercito, > hostil.̈
Incipit s. incipit (litt. L.)ː prime verso, prime parolas.
Onagro s. asino salvage.
Oscular v. dar un basio a.
Ostio s. porta, entrata.
Ostiero s. portero.
Pernicie s. destruction, ruina; > perniciose = nocive.
Pronuba s. attendentes del sposa; juvenetta, damisella de honor.
Relinquer v. abandonar, lassar retro.
Semita sub. = sentiero, via.̈
Stulto s. persona stupide, insensate; > stultitia (= stupiditate, inintelligentia, crassitate, crassitude, simplicitate, ineptitude, insipientia, nescietate, ignorantia, imbecillitate).