Civilisation e lingua universal/Quarte Parte/Capitulo 1

by Stefano Bakonyi

1. PREVISION DEL FUTURO E CARACTERISTICAS HUMAN

Per le partes secunde e tertie nos cognosce le passato del civilisation e del lingua universal. In plus, nunc nos desira cognoscer lor futuro. Totevia, le futuro es celate fin quando illo arriva. - Nonobstante, nos possede medios pro previder le futuro, un poco simile al prognostico meteorologic. Este medio es le studio del passato. Le vision historic del passato del lingua universal es un nove dimension pro le interlinguistica scientific. Le historicitate da un nove nobilitat al lingua universal. Le developpamento historic revela se como le sol realitate cultural del lingua universal. Negar le fundamental importantia del passato pro lingua universal es tanto absurde, quanto es le negation del importantia del passato pro le evolution del homine mesme. Le passato es un tresor, le qual debe esser appreciate e studiate pro previder le futuro. Investigationes historic es le scientia del developpamento social, cultural e linguistic. Historia non es solmente un collection de factos, como un collection de timbros postal. Solo un vision organic del developpamento pote augurar le futuro. Assi le passato del lingua universal determina su futuro, quando situationes analoge se repete plure veces. Ora le experientia monstra, que certe situationes analoge ha sempre producte le mesme consequentias. Nostre cognoscentias del passato es le lumine que illustra le futuro.

Totevia, nos debe esser consciente del limite natural del prevision. Quando nos studia le passato de fenomenos non-human, fenomenos fisic, le prediction del futuro es in principio precalculabile. In le fenomenos human, le experimentia non permitte previder con certitude. Non solo le situationes politic e cultural apparentemente simile, son complicate; ubi il tracta se de reactiones human, veni psichic complicationes que rende nostre prevision dubitose. Nonobstante, quando prediction con certitude non es possibile, tamben prevision con ben probabilitat es preciose. In plus, le probabilitat augmenta, si nos studia accuratemente le ingredientes stabile del natura human, le quales intra certe limites determina le decisiones human.

Pro nostre studio nos pote distinguer in le natura human le sequente ingredientes, qualitates e facultates decisive:

a) le conscientia, que es le capacitate de observar lo que eveni in nostre psiche, e revela se in le poter de option.

b) le voluntate, le qual significa le libertate de option. Le libertate non es absolute, ma limitate per le pression exterior de fortias non-human e human, que non pote esser controlate per le individuo volente. Le libertate es tamben limitate per le spiritual passato del individuo, que predispone le individuo a preferer certe optiones. Le decisiones del voluntat es adjutate per le capacitate de distinguer le ben e le mal.

c) le religion, que es, como le voluntate, un immanente qualitate del conscientia. Ya, nostre conscientia insenia nos, que nos cognosce solmente un minime parte del universo, plen de misterios, como:

- le morte e le desiro de un nove vita post le morte;

- le voce interior del conscientia que dice lo que es bon e mal, e reproba nos, si nos face mal;

- le origine e destination del universo e del homine;

- le infinitate de spatio e tempore;

- le distantias inimaginabilemente gigantesc in le universo;

- le infinite e incomprensibile complexitate del microstructura del materia.

Le religion es un tentativa de explicar misterios con le creative e ordinante presentia de un ESSER plus alte del homine. Le homine religiose recognosce que ille non es maestro del mundo, ma creatura e collaborator del ESSER transhuman (transcendental), con le carga de cercar le planos del Esser transhuman (in su conscientia), e collaborar al realisation de este planos. Le religion es multo importante pro le introduction del lingua universal, e pro su uso.

d) Le ideologia, que es un fide, secundo le qual su adherentes vive in un mundo tanto convincente, que illes succede converter le alteres a lor ideologia. Le ideologia pote coincider o non coincider con le religion. Quando le adherente vive su religion in modo tanto convincente, que ille succede converter le non-adherentes a su religion, alora su religion es un ideologia pro ille. Totevia, quando ille solmente professa su religion, ma non vive lo como un ideologia, alora le religion non es un ideologia pro ille. Le religiones superior, tamben le christianismo, desde le medie etate, perde terreno contra le ideologias post-christian, inter le quales le nationalismo e le communismo son le plus potentes. Nationalismo es le culto del collectivitate del Stato.

Le puncto debile del nationalismo e del communismo es, que le culto de un collectivitate human debilita le contacto personal con le Transhumano. Quia religion es un parte integrante del natura human, e le homine non pote viver completemente sin contacto con le Transhuman Realitate Spiritual, le religiones va prevaler tosto o tarde. In un maniera o altere, le religiones superior va renovar se e va cultivar le valores del nationalismo (equal derecto pro omne nationes al benes del terra), e va insister super le valores del communismo (justitia social, fraternitate, le capital financiari in le servicio del communitate - e non al servicio del privilegiates). Il es probabile que in este processo de renovation, le religiones superior va disvestir se del incrustationes, que cela lor essentia per formalitates non essential et opposite a lor essentia.

Intertanto, le ideologia del Rearmamento Moral possede un qualitat exceptional inter le ideologias, perque illo es fundate super le contacto del homine con le Transhuman Realitate Spiritual, presente in le conscientia de omne homines. Le ideologia del Rearmamento Moral es universal, dunque besonia un lingua universal.

e) Le desiro de saper determina que le homine vole saper le 'como', le 'perque' e le 'proque' del fenomenos observate. Le desiro de saper produce le progresso cultural, tecnologic e linguistic.

f) Le facultate de parlar procura al homine un efficiente medio de transmitter le pensata ab un persona al altere, et ab un generation al altere. Le lingua es le plus potente vehiculo de tradition. Totevia, le transmission del tradition non es possibile sin cambiamento, proque le homine adulte possede le voluntate de optar: transmitter le parte del tradition, que sembla importante o placente - et omitter le transmission del parte, le qual sembla non-importante o non placente. De altere parte, tamben le nove generation pote optar: adoptar lo que place e refusar lo que non place. In consequentia de tal optiones, le tradition cambia, poco a poco, ma sensibilimente.

Tamben le lingua cambia.

Il es impossibile congelar le lingua in un stato arbitrarimente determinate de su developpamento. Le historia monstra, que le forma congelate deveni tosto morte e veni imbalsamate como lingua 'classic' - durante que le lingua vivente differentia se del classic, progressivemente, con le generationes successive. Pois le forma 'classic' deveni inintelligibile, incomprensibile al viventes qui non studia lo specialmente - como le latino classic es incomprensibile a italianos, espanioles, portugueses, franceses, angleses, rumanos etc. - como le greco classic es inintelligibile al grecos moderne - como le aramaico classic es incomprensibile al arabes etc.

Tamben le historic linguas universal cambia de un generation al altere, como nos pote observar in le documentos akkadian, aramaic, koine e greco-latin ordinate in sequentia cronologic. Quando le lingua universal non cambia plus, illa deveni moribunde. Pro le cambiamento il es necesse que le lingua sia in uso universal e passa ab un generation al altere, como lingua traditional. Quando un grande majoritate comencia a usar linguas sensibilemente differente del forma scripte del lingua universal, le uso restringe se ad un minuscule minoritate litterari, con le consequentia, que le lingua universal classic e le lingua vive veni divorciate. Alora le lingua universal classic e su dialectos vive deveni, inter un generation e le altere, sempre plus grande, si que le lingua universal deveni sempre minus universal, sempre minus usate, usque le lingua universal deveni moribunde. Nos pote observar lo bensissimo in le latino, moribunde in nostre dies. - Dunque le lingua universal non pote superviver, si illo non cambia con le cambiamentos del linguas vivente; ya, le lingua universal es le denominator commun del linguas vivente.

Si le autoritates vole conservar le lingua universal inalterate, Le lingua va morir de congelation, como tamben le cultura mori de congelation, si on vole preservar lo incambiate. Pro le lingua vale como pro le homine, le sententia de Christo: "Qui vole salvar su vita, va perder lo".

Pro salvar le vita, le lingua universal debe perder un parte de su vita ab un generation al altere, e debe ganiar un pecia de nove vita ex le nove generation. Le historia es un processo de cambiamentos. Le studio del historia del lingua universal es le studio del processo de vita, morte e renascentia del lingua universal.