Civilisation e lingua universal/Secunde Parte/Capitulo 10

by Stefano Bakonyi

10. LE CIVILISATION HELLENISTIC

Malgrado que Alexandro ha destructe le potentia militar del Oriente, le influentia del civilisation oriental deveni sempre plus grande, specialmente in commercio, metodos de governamento, habitudes, industria, arte, literatura, scientia e religion. Durante que le civilisation grec (con su lingua, arte, literatura, scientia, teatro etc.) hellenisa le Oriente, le Oriente, in un maniera minus spectacular, ma non minus profunde orientalisa le Occidente. Le resultato es le interpenetration de Oriente et Occidente in un civilisation greco-oriental o hellenistic. Le vehiculo del civilisation hellenistic es le 'greco universal' (koiné), lingua del governamento, del commercio e del publicationes literari. Nos possede multe documentos literari del epoca, scripte super papiro, trovate sub le ruinas de casas, collapse, ben conservate specialmente in Egypto gratias al clima sic. Tamben le Vetere Testamento es traducte ex hebreo a koiné. Koiné es le lingua de omne homines culte, speialmente in le citates, durante que le population rural continua usar (altra koiné) tamben lor linguas regional. Assì, durante le tres seculos post le morte de Alexandro, le hellenistic civilisation imbracia le tote mundo antique.

Le architectura face progressos. Le grec citates in Asia son multo ben constructe, splendide edificios public, templos, teatros etc. Le "basilica" appare, inspirate per le antique architectura egyptian. Tamben le 'arco' appare, inspirate per le architectura de Asia Minor.

ALEXANDRIA deveni le plus grande urbe del mundo antique, con extenslve disbarcatorios e docks pro naves, que traffica con tote le mundo inter India et Espania. Le alexandrinos construe un turre de 115 metros pro monstrar lumine al naves durante le nocte. Le nomine del turre es 'PHAROS'; pois omne turres de illumination pro navigation es nominate faros. In Alexandria, le dinastia ptolemaic construe un gruppo de edificios: le 'Museo Royal', un instituto scientific, con un immense biblioteca, salones pro conferentias et exhibitiones, cortes, proticos e habitationes pro le scientistas residente in le instituto. Le scientistas convive in le Museo; illes recipe salario e omne cosas pro lor recercas, si que illes pote laborar sin financial preoccupationes. Tal initio del sistematic recerca scientific non es superate durante le sequente due mille annos.

Le epoca hellenistic produce obras de arte, specialmente sculptura, con dramatic representation del action human, obras nunca superate como 'Laokoon'. Tamben le portrait es perfecte. Apelles, pictor favorite de Alexandro, presenta testimonios contemporan, le portrait attrahava cavallos passante. Le poesia del epoca abandona le temas catastrofic e tragic. On ama le tema idillic e pastoral del vita simple in belle compania. Theocrito es appreciate tamben hodie. Al teatro floresce le comedia.

Le scientia tecnic realisa multe inventiones pro le vita quotidian, automatic aperitos de portas, machina a lavar, pressa a vite pro producer oleo, combinationes de levatores, manivellas, vites e pinniones, funivias pro transportar petras ex petrerias, rotas pro elevar aqua in grande quantitat etc. In fin un teatro automatic existe pro monstrar un succession de picturas - le precursor del cinema.

Archimedes (morte 212 a.Cr. es le plus grande matematico e fisico del antiquitate. Ille developpa le matematica superior e face multe discopertas scientific, como le peso specific. Per le combination de poleas e rolos ille succede accumular le fortia e pote levar lentemente un nave. Note es su sententia: "Da a me un puncto fixe e io va mover le terra."

Altere grande matematico del epoca es Euclides, fundator del geometria scientific. Le geometria euclidian es hodie ancor le fundamento de nostre geometria practic.

Aristarcho de Samos (ca. 320 a.Cr.), grande astronomo, discoperi que le terra e le planetas revolve circum le sol. Este discoperta era troppo revolutionari pro su epoca. On refusa id e le grande discoperta cade in oblivion e resta dismemorate fin que 1200 annos plus tarde Copernico face le mesme discoperta.

Eratosthenes de Alexandria (275-214 a.Cr.) calcula le circumferentia del globo terrestre per medio de observationes del movimento solar, malgrado su medios primitive con un error de apena cento kilometros. Ille es tamben le autor de un geografia complete del mundo cognite con un rete de latitude e longitude.

Pytheas de Massilia explora le costas ultra Gibraltar, discoperi le forma triangular de Anglaterra e penetra in le mar del Nord, observa que plenlunio da marea alte.

ALEXANDRIA deveni le centro de recercas medical; per vivisection de criminales condemnate on discoperi le nervos motor e sensorial que conduce messages al cerebro. - Grande BIBLIOTECAS trova se in Alexandria, in Heracleia al Mar Nigre, et in Pergamon. Le Biblioteca de Alexandria habeva un medie million de libros, le catalogo sol consisteva cento vinti libros.

Le EDUCATION face grande progresso. Le scola elementar es ora subventionate per le Stato. Post le scola elementar le juvenes ascolta conferentias de retorica, scientias natural, filosofia e matematica. Oui ha talento special continua studiar in le Museo de Alexandria o in Athenas.

In Athenas continua inseniar in le Academia le successores de Platon. ARISTOTELES (384-322 a.Cr.) establi su scola private in un terrassa nominate 'peripatos' = 'promenada', si que le scola es nominate 'peripatetic'. Aristoteles dirige le studio avantiate e le sistematisation de scientias: anatomia, botanica, zoologia etc. Le resultato es un ver ENCICLOPEDIA, le plus grande collection del cognoscentias scientific del antiquitate. Le obras de Aristoteles gaude de autoritat absolute fin al medievo.

Zenon insenia que solo un ben existe: le virtute - e un sol mal: le torto moral. Ille insenia in un portico nominate 'stoa', si que su scola es 'stoic'. Secundo Zenon le scopo del vita es le tranquillitate del anima. - Epicuro insenia, que le placer del corpore e del anima es le plus alte ben, ma debe esser sempre in accordo con le virtute. Stoicismo et epicurismo servi como un specie de religion, proque le fide in le deos del OLIMPO evanesce. Le simple populo non comprende le filosofias e cerca substitutos in religiones estranie, importate ex le Oriente.

Ex omne scientias nasce nove conceptiones e nove expressiones qui hodie son 'classic' et international.