Civilisation e lingua universal/Tertie Parte/Capitulo 7
| ←Cap. 6: Greco universal (koine) | Civilisation e lingua universal by |
Cap. 8: Natura e continuitate del lingua universal→ |
7. LATINO UNIVERSAL (GRECO-LATINO) edit
Le latino universal ha un historia ininterrupte, que comencia ab le tempore, quando koine e latino era le due linguas official del Stato Universal Roman.
Le nascentia del latino universal es analoge al nascentia del greco universal. Le fenomeno descripte per le Auctor Atheniensis Anonymus repeteva se in major dimensiones, in Roma, capital del Stato Universal Roman, e tamben in le centros del provincias occidental del Stato. Estranie commerciantes, diplomaticos, viagiatores, missionarios, artistas, artisanos etc. invade Roma ancora plus fortemente que Athenas ante un medie-millennio. Le latifundios e le ric patricios importa sclavos estranie in multitudes, comparabile al estran obreros qui veni laborar in le industrias de West-Germania e Swissa. Le parte preponderante del sclavos era prisioneros de querra, inter le quales era multe litteratos. Pro omne estranieros le lingua latin era troppo difficile. Non essente capace apprender le complicate declination classic, on usava simplemente le 'caso grammatic', le ablativo, que es in le discussion le plus frequente, et exprimeva le altere casos per prepositiones. Simile processo vice le conjugation del verbos. Ergo toto venit simplificate, e parallel al simplification venit un introduction de elementos lingual estranie.
Grande parte del ARMEA consisteva de mercenarios estran semi-civilisate, qui parlava un latin con omne simplivicationes e nove elementos ex lor linguas. Tamben bon parte del empleatos public consisteva de estranieros, specialmente in le servicios inferior. Assi veniva le latin simple tamben in le officios. Post le concession del derecto civil al habitantes del provincias, un multitude de immigrantes parlante linguas diverse, inunda le central parte del Stato Universal e transforma Roma in un crucibulo de linguas. In le fusion le metallo le plus preciose era le KOINE. Post le annexion de Grecia per Roma, preceptores grec litteralmente inunda Roma. Quasi omne familias benestante habe lor grec preceptores-educatores. Multe eruditos grec funda scolas e ha scolares numerose. Preceptores, educatores et eruditos insenia in koine, e lor discipulos apprende, con le artes e scientias, un multitude de parolas grec, que exprime conceptos non existente in lingua latin, si que tal parolas grec penetra mesmo in le lingua scolar del discipulos. Le resultato es un forte GRECISATION DEL LATINO
In summa, le latino transforma se in un lingua plus ric in vocabulario, plus simple in grammatica, in un greco-latino - un lingua minus 'classic', minus 'pur' - e secundo le gusto del puristas: minus elegante - ma certemente plus facile e comprensibile, plus adaptate al nove situation. Tal lingua merita le nomine LATINO UNIVERSAL, nam illo veni adoperate in le administration, in le commercio, in le education, in le litteratura e tamben in le armea, le parlamento, le diplomatia et in le ECCLESIA e su scientias.
Este Latino Universal non es solo dominante de su tempore, lingua maxime universal. Este lingua es tamben matre de omne linguas cultural del futur scientias mundial - fin a nos.
Insimul con le granmatre grec, le latino nutri continuemente con nove parolas le vocabulario tecnic moderne. Assi son multo numerose le parolas greco-latin in le collection de nostre vocabulario moderne, specialmente expressiones tecnic e scientific international; e son in massa in le IED, le Interlingua-English Dictionary del IALA, international Auxiliar language Assocaition, fundamento del lingua, in que este essayo es scripte.
Verso le occidente le romanos insisteva a presentar le latino como linguistic medio litterari de transmission del cultura grec.
Le cultura grec captura Roma ipse. Le litteratura latin deveni un appendice al litteratura grec, ben que in veste latin. Le comedias de Plauto e Terentio es quasi traductiones de originales grec. Simile Vergilio su obras son in lor essentia versiones latin de originales grec. E Grecia captivate ha capte su victor roman, dava a Roma su cultura. Latino deveni greco-latino. Le stilo litterari grecolatin es un sequentia organic del stilo grec. De facto, cultura e lingua de Roma deveni un parte del cultura hellenic. Cultura e lingua de Roma cultural - e lingualmente adulte non es comprensibile sin le original connexion historic con cultura e lingua grec. Un cultura e lingua roman in se sufficiente ha nunquam existite.
Si on cerca divorciar le cultura e le lingua de Roma ab le Hellenismo, illes deveni un non-entitate, sta in vacuo. - Le moderne litteratura occidental tamben scripte in italiano, espaniol, portuguese, francese, anglese, germano etc. es solmente faciettas de un splendide gemma cristallisate ex un 'solution-matre' grecolation e polite per le culturas successori. Nostre litteraturas occidental tamben debe lor developpamento a un dar e reciper durante seculos. Assi culturas e litteraturas occidental es un et indivisibile.
Differentias inter vehiculos linguistic es minus importante que le spirito commun e le alte percentage del parolas e structuras grammatic commun.
Le hodierne linguas romanic son nate ex le incontro e hibridation del latino e grecolatino con le linguas provincial del Stato Universal Roman e de su successores regional.
Le LATINO UNIVERSAL ha servite durante seculos pro unir le mundo civilisate. Ben que un lingua universal non suffice pro producer fraternitat, un lingua commun es al minus un medio de intercomprension. In HUNGARIA, usque al anno 1840, le latino era multo in curso, tamben al parlamento, proque in Hungaria, in addition al hungaro 'magyar' on parlava septe linguas de minoritates national: rumanian, serbocroato, slavono, italiano, suabo, slovaco e rutheno. Le tension inter le nationalitates deveniva explosive, quando le latino comenciava a mancar. Post septanta annos de tension semper plus explosive; le resultato era le disruption del stato de Hungaria. In POLONIA le stratos culte continuava a usar le latino ancora plus longe que le hungaros. Inter Polonia e Hungaria le latino serviva como lingua de intercomprension, e le intercomprension transformava se in amicitia profunde. Le amicitat inter poloneses e lituanos es del mesme origine. Post le abolition del latino este amicitate cade in oblivion.
Nos va tractar le situation hodierne del latino universal in le quarte parte del studio presente.