Dät Ooldenhuus

Uut Dät Ooldenhuus fon Pyt Kramer un Hermann Janssen, 1964

Do lääste Holloundsgungere

Ju Raise

Oolde Bernd Lau fertälde uus fon sien lääste Raisen ätter Wäästfräislound. Dän Wai hääbe wie so oafte moaked tou Fout, mäd de Saise ap de Näkke, Hondstok un Ransel. Wie geenen mäd n Koppel uur Groningen alle Jiere dän sälge Wai ätter Ljouwert in Wäästfräislound. Wie koanden dän Wai un so hougeden sik do Mäddere us bloot antousluuten. Uk jo foonten Oarbaid as Mädder bie do Buuren un fertjoonden goud Jäild. Däälich wunnerje sik do Ljuude, dät wie sun loangen Marsk tou Fout moakje kuuden. Domoals waas di Foutmarsk eenfach Moude. Wan die Dai tou Eende waas, sliepen wie in bekoande Gaasthuuse un smäidens geen dät wier fääre.

In Ljouwert ap dän Määrkedplats waas die Träfpunkt foar do Mäddere. In Ljouwert waas ne Oarbaidsfermiddeleng iengjucht. Deer hoalden uus do Buuren mäd de Woain ou, un älk wiste fluks wier hie wai koom. Do uur Holloundsgungere bleeuwen deels foare (also bie Groningen?) as Eedgreeuwere, do uut dät Hannöverske un Ooldenbuurgske koomen. Man wie Seelter geenen al sieläärge ätter Wäästfräislound tou Gäärs mjoon, wan wie uus oaine Eed al greeuwen hieden ap uus oaine Foane.

Wan wie in Ljouwert ankoomen, steegen wie eerste wier ap dän oolde scheeuwsakkede Uutsichtstouden "Ooldehou", uum uus de Stääd tou bekiekjen. Do lääste Jieren waas ik bie n Buur bie Achlum. Dät wieren gjucht goude Ljuude un ik doarste uk mee in de bääste Stoowe wan de Oarbaid däin waas. Iek moaste dan Geschichten un Putsen fertälle ut Seelterlound. Ls349.

Bernd Lau waas Hermann Janssen sin Swiegerfoar. Hie woonde in Roomelse, is gebooren uum 1850 un stuurwen uum 1918. Hie is is ätter Wäästfräislound weesen in do Jiere 1870 bit 1890. Dät lääste Jier mout 1890 weesen hääbe, fielicht 1895, ouhongich deerfon wan do Maimaskinen ap t Määrked koomen.

Do Noomen wäide oafte uumekierd, as Lau Bernd un Heese Bernd: deerbie sunt Lau un Heese do Skrieuwnoomen.

Dät lääste Moal

Dät waas ap n heeten Dai un Wiendstilte, as Korls Gert so drok oungungen koom un uus fertälde, dät Heese Bernd, wier hie mäd touhoope waas, stuurwen waas. Hie hiede sik uurhitsed bie dät Mjoon. Hie moaste wäil n Sunnenstäk af Hattesleek kriegen hääbe. Dät waas uk n heeten Dai mäd trüütich Groad in t Schaad. Bernd waas tou iewerg ap de Oarbaid; hie iewerde sik immer sälwen ap. Apaate nu ju Oarbaid bolde däin waas, häd hie wäil meend, dät hie nit ädder nouch kloor wuude mäd do uur. Ängele hier Buur (Wilh. Block) un iek, wie mäinden fon smäidens fjauer bit tjoon Uure, un Ättermiddeeges fon fieuw bit alwen. Dan waas dät Gäärs fuchtich un et waas nit so heet.

Dät waas wäil dät lääste Moal, dät wie in Wäästfräislound Gäärs mäinden. Uuse Noaber hiede n Mjoomaschine mäd twäin Hoangste deerfoar, dan geen dät so gau, deer kuuden wie mäd de Saise nit meekuume. Uuse Buur hiede uk een bestoald. Man dät geen nit so gau, ju moaste al loange foaruut bestoald wäide. Älk wüül ne Maschine hääbe, deer kuud nit juun moaked wäide. Un wan ju Maschine nit tiedich nouch schuul lääwerd wäide, so moasten wie noch eenmoal wierkuume tou mjoon. Hie wüül uus Ättergjucht seende. Dät roate ne groote Ferannerenge mäd do Gäärsmaschinen. Do Maschinen hieden nu uuse Oarbaid uurnuumen. Uk in Seelterlound hieden al eenige Buuren so eene Maschine bestoald.

As wie mäd dät Mjoon kloor wieren, koppelden wie us wier toun läästen Moal in Ljouwert ap dän Määrkedsplats un sunt nit wier keemen dät uur Jier. Jee, wie wierene do lääste Holloundsgungere. Unnerwains soangen wie uus Läid: ,,Seelter läited uus hier blieuwe, hier an de Äi in Seelterlound. Hier ko wie goud lieuwje, hier hääbe wie Woater, Foan un Sound." Fon de Sunne bruun baadend koomen wie in Seelterlound an. Uusen hieden sik al Suurgen uum uus moaked, as jo heerd hieden, dät Heese Bernd stuurwen waas. Jo wieren bliede, dät wie wier tou Huus wieren, un iek moaste alle Äiwende un Sundeeges fon Wäästfräislound fertälle. Man wät waas deer fuul fon tou fertällen, af fon do fuule Molkbäiste, ju fatte Gruunde un dät Weeder. Do fuule Binnenseen mäd do Sailboote un do schräiwende un krietskjende Mööwen. Do Kanoale mäd de Schipfoart as in Seelterlound. Dät fluchste waas ja, dät me mäd do Ljuude seeltersk baale kuude. Mäd do Hollounder kuuden wie uus am bäästen ap Platdüütsk ferstounde. Ls351.

Ne Wädde

Disse oolde Seelter sunt dan ätter Fräislound geen tou Gäärs mjoon. Un dan hääbe do goud mjoo kuud un dan häd die fräiske Buur ne Wädde ousleeten mäd do seelterske Mäddere.Un dät häd er so ousleeten, dän moasten jo so un sofuul derou hääbe in so un sun Tied. Ju Wädde sunt do Seelter iengeen. Un do is dät n hoolwen Dai weesen, doo saach die Buur ien, dät er sien Wädde ferspielde. Un dan moat hie sien Wädde uk betoalje. Do koom er ap n koomisk Idee. Hie roat do Seelter Mäddere wät in t Mìddai-ieten. Un dän moasten jo allundan man .. bääte Busk. Un do kuuden jo je nit moor mjo un hiere Wierk nit moor truchhoolde. Un do toulääst, do hääbe se toacht: "Dät wollen wie die leere". Do hääbe se Bukse uutleeken un do bääte t Hoamd hoochstikked. Un do häd me man lustich fääre gemäind, nit. Kiek, of do Bäiste ätters dät Hoo un Gäärs freete wüülene, dät weet iek nit. Oawers trotsdeem hääbe jo hiere Wädde gewonnen. B94.
Ätter B15 spielt disse Geschichte oawers in Wäästfräislound, wäd uk unnerhonneld in Gulden, man wäd die Buur Plat baalend apfierd. Do Seelter schällen deerätter Rainers un Hämken fon Seeidelsbierich weesen hääbe.

Die Ooldehou-Touden

Wan wie in Ljouwert ankoomen, steegen wie eerste wier ap dän oolde skeeuwsakkede Uutsichtstouden ,,Ooldehou", uum uus de Stääd tou bekiekjen. Wo die Touden bie dän Noome keemen is? Fertäld wäd, dät die breede stumpe Touden skäl ap n Stuk Äide fon de See häär andrieuwen weese. Do siet deer an dät Ouger n oold Wieuw tou spinnen. Truch dän tjukke Dook sjucht dät Moanske ap eenmoal dän Touden hääran kuumen. Ju rapt mäd luuder Stämme ,,Hou, oolde, hou!" Die Touden heert dät un blift stounden, man do bee groote Fäildsteene gjuchts un links an de Doore kuume an t glieden ap dän wäite Leem. Deertruch wäd dät Stuk Äide n bitjen deeltaid un die Touden geen skeeu. Nu hat die skeeuwe Touden ,,Ooldehou". Ls349

Dät Dööntjen fon dän Ooldehou is so fertäld wuuden fon Wilhelm Block uut Roomelse, dän sin Suun dät wier an Hermann Janssen fertäld häd.