El ‚Garibaldi‛ as piratakäpten

Ün 1831 Brasilän isteton oki nesekidiki de Portugän, ed idalonon oki as lampörän, ab in tat gianagretik nulik taädam vemik vü reig zänik e vil ad itreig provinas anik sunädiko äfoikon. Provin: ‚Rio Grande do Sul‛ äbinon balid, kel ätovedon stäni voluta. Sekü topam okik in gul lemu sulüdik Brasiläna äbinon timü guver Portugänik ze nesekidik: lödans ona ästetons, das no älobülons stabaloni ones fa el ‚Pedro II‛ pilümütöli. No ävilons labön zänädi, ab fedi tatas itreigik. Das fedimans änemons okis repüblikanis, das äkünons me nämäd smalik okas ad volutikön ta reig reigäna lemu gretika: jenots tel at äsüükons ya suniko pö els ‚Garibaldi‛ e ‚Rossetti‛ kesenäli nämik ä nesüeniki pro volutans. Ön neplakug bolitik omsik äleigädoms etanis lä lomänälans Lombardäna e Romayäna. Ni ädasevoms rouli viogretik dunikods nenobik valasotik äs glöt, jalud e stimiäl pösodik äpledons in „livätakrig“ at, ni vio „livät“, keli dugans ela ‚Rio Grande‛ äbesteifons, äbinos vöd tujönik pro laidulükam nämäda numa smalik gretaglunidalabanas e ventüranas: zeil voik onas. E ven fäd äkosükon omis ko xiläb: ‚Livio Zambeccari‛ di ‚Bologna‛: ün timül et sekretan ela ‚Beno Gonzalès‛: presidal ela ‚Rio Grande‛, äleadoms sunädo süadükön okis fa lomänan oksik, das prinsip demokratik okas äbligon okes ad gebidükön okis repüblike lafamagälik in sulüd fagik. De el ‚Gonzalès‛ komipans nulik bofik pro livät ela ‚Rio Grande‛ ägetoms plä vafs e mon zöti penamik, das äplägoms pirati in dünäd repüblika. Skip pituvon sunädo, e ven jalup omsik : ‚Mazzini‛ - nafil mö touns 30 - pifeajafon ad krigabot, el ‚Garibali‛ ätökom cali käptena pö fledinaif tä ut piratakäptena. Fät äbinon böniälik pro om: ifagikölo töbo mö liöls anik de jol älesumom pridi balid okik: sailanaf Brasilänik me kaf pifledöl. Äproibom manes oka ad viodön igo heri bal tävanas Brasilänanafa ud ad ravön ones dalabotis oksik; älabükom savaboti me fidastok e vat, ed ägesedom onis in at lü län. Skipi mö mans degmäl oka äloveboidom ini pridanaf, ed äbüedom välön nägäraslafanes, kels ädutoms lü skip ata, va äviloms pastadükön libio in pof balidkömöl u va äviloms dünön fovo as lelivans sumätöfü büds oka. Nafi pipridöl äfeablunedom ad el ‚Faradilla‛: lüjonil lü zanädanem: ‚Farados‛: mens in rägs, me kel Brasilänans pleidälik älukofons lödanis pöfik ela ‚Rio Grande‛.

Stuniko nafanef idalilon büdis käptena blonik, iküpedon kondötis oma: büds e kondöts, kels bofik äbinons leigiko nekösömiks pö piratan in dünäd tata lafabarbarik. Blasfäms lafiko pitaetöls pämurons; ko logeds glötik älükoy lü tedan liegik ko nidains magifik kel, ven el ‚Louise‛ ätovedon stäni vietik, me koap lölik oka ädremölo, ijedom oki sui kiens foi futs matrodas ela ‚Mazzini‛, omes jerotis valik oka älofölo, stipä öspalomsöv lifi oka. Ab valikans älobedoms: käpten yunik älabom in vög e loged, in natäl lölik fefik oka bosi nebepenovik, kelos äfakipon nelobedi. Bevü skip lumans sovadik ädabinons: mans, kelas pasetalif ludunik piglivon in lienäds düfaladälik u dobäliks okas; ab neai balan omas äkünom ad dunön ta krigagit nulik fa el ‚Garibaldi‛ pinüdugöl, sevabo: spal stima, dalabota e lifa fanäbas valik. Äbinos-li nämäd stunüköl okik love mens? Äbinos-li tälen olik ad vobädön, das lobed päcedon as din klülik, kel äkoedon sufodön matrodis tefü nomükam, kel ämuton lüjinön lü ons nesiämöfik? Ud ätefos-li pö atos fägi nog jönikumi natäla omik: fäg seledik ad süükön gudikünosi pö mens, me kels äsötom jäfikön, ad koedön löflamön dönu dub flun e sam spagis smalikün tugas menöfik, kurada, fieda, okseveda? Äsevom-li ad lovestürön bosi tikäla dialik, kel ästigädon oki it, bosi süada okik, das äfödom i somo dini liväta, ini mans düfaladälik et, kelanas mödiküns te pibätoms dub deLsir ventüra e spel lefanota?

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1958, Nüm: 1, Pads: 3-4.
Balidnaedo päpübon in: Leerboek der Wereldtaal (1932), pad: 51, fa ‚Dr. Arie de Jong‛.