Fekê Çewligi

Problemê kategorîzekerdişê fekan

Benatê fekanê Kirdkî de ferqî zaf gird nîyî. Esas merdim nêşkeno fekan rehat kategorîze bikero. Çike fekî zaf kotî têmiyan. Ge ge taye çîyan de di mintiqayî seypîye yî, la eynî di mintiqayî yewna çi de cîya yî. Na ray her mintiqa yewna yew mintiqa de seycê yî. Lakîn hancî zî merdim eşkeno taye hususîyetanî fekê Çewlîgî ra behs bikero.

Zemîrê Kesî (Zemîrê Şexsî)

Kirdkî de di grûbê zemîrê kesî estê

Halê Normatîfî

	Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
maykî nêrkî	Ez	Ez
maykî nêrkî	Ti	Ti
maykî nêrkî	Ya Wi	A O
zafamar	Ma	Ma
zafamar	Şima	Şima
zafamar	Yi	Ê

Halê Oblîkî

	Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
maykî nêrkî	Mi	Mi
maykî nêrkî	Tu	To
maykî nêrkî	Yê, Yay Yi	Aye Ey
zafamar	Ma	Ma
zafamar	Şima	Şima
zafamar	Yin	Înan

Kar

Mesderê karan

Her fîil yew halê xo yo infinitif yanî bi mesder esto. Mesder yew hereket û yew hal îfade kenî. Kirdkî suffîksî mesderî karan mintiqa ra mintiqa cîya cîya yî. Fekê Çewlîgî de sey suffîksê mesderanê karan "-iş" û "îş" yenî şoxilnayiş.

Template:Pad Nimûneyî:

Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
wendiş	wendene
werdiş	werdene
şîyayîş	şîyene
bîyayîş	bîyene
zanayîş	zanayene

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî

Karî ra nameviraştiş

Fekê Çewlîgî de sufîksî "-iş" û "îş" hem sey suffîksî mesderî hem zi sey nameyî vacîyênî.

Template:Pad Nimûneyî:

Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
wendiş	wendiş
werdiş	werdiş
şîyayîş	şîyayîş
bîyayîş	bîyayîş
zanayîş	zanayîş

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî

Karo pîyabeste

Preverb yew çeku ya ke yena vernîya karî ya zî preverb karî ra pey yeno. Ge-ge yew preverb û yew kar pîya yewna karê neweyî virazenê. Yanî preverb + kar benê karo pêrabeste. Fekê Çewlîgî de çend tewir karo pîyabeste estê. Preverbê a-, de-, ra-, ro-, we-, pa-, pê-, po-, tê-, to- çend preverbê yewheceyinê. Preverbê bider-/bere-/bede-, pede-, pêra-, pêro-, pira-, piro-/pero-, tede-/tedi-, têra-, têro-, tiro- çend preverbê yewheceyinê. Fekê Çewlîgî de kar ke ancîno, preverb karî ra pey yeno.

Template:Pad Nimûneyî:

Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
kerd a	kerd a, akerd
kerd de	kerd de, dekerd
kerd pa	kerd pa, pakerd
kerd we	kerd we, wekerd
na rue	na ro, rona
da piri	da pêro, pêro da
gina piri	gina piro, piro gina
girewt pira	girewt pira, pira girewt
kerd pede	kerd pede, pede kerd
kerd tira	kerd têra, têra kerd

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî

Antişê karan

Karo nêmcet

No kar tena demo nikayin de ancîyeno. No kar nameyan, sifatan ya zî zamîran dima yeno û maneyo newe dano înan. Îngîlizkî de no kar ra "to be" û Tirkî de zi "olmak" vacîyeno.

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî nêrkî	Ez wendekar a.	Ez wendekar a.
maykî nêrkî	Ti wendekar a. Ti wendekar î.	Ti wendekar a. Ti wendekar î.
maykî nêrkî	Ya wendekar a. Wi wendekar o.	A wendekar a. O wendekar o.
zafamar	Ma wendekar î.	Ma wendekar ê.
zafamar	Şima wendekar î.	Şima wendekar ê.
zafamar	Yi wendekar î.	Ê wendekar ê.

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî, Turgut p. 81

Demo Hîra, Demo Nikayin û Demo Ameyox

	Template:Pad Demo Hîra Template:Pad	Template:Pad Demo Nikayin1 Template:Pad	Template:Pad Demo Ameyox Template:Pad
maykî nêrkî	Ez wazena.	Ez ha wazena.	Ez go biwazî.
maykî nêrkî	Ti wazena. Ti wazenî.	Ti ha wazena. Ti hê wazenî.	Ti go biwazî.
maykî nêrkî	A (ya) wazena. O (wi) wazeno.	A (ya) ha wazena. O (wi) ho wazeno.	A (ya) go biwazî. O (wi) go biwazî.
zafamar	Ma wazenî.	Ma hê wazenî.	Ma go biwazî.
zafamar	Şima wazenî.	Şima hê wazenî.	Şima go biwazî.
zafamar	Ê (yi) wazenî.	Ê (yi) hê wazenî.	Ê (yi) go biwazî.

• ¹ Formê demo hîra, manayê ameyox zî ifade keno. Pratîk de no manayê demo ameyox, pê zarfanê wextan pîya yeno şoxilnayiş.

Nimûne: "Ez siba şîna Çewlîg." (Tomorrow I will go to Çewlîg.)

• Zamîrî ke zereyê parantezî de, fekê Çewlîgî de yenî şoxilnayiş.
• Çimeyî: Kurij

Demo Vîyertin

	Demo Vîyerteyo Dîyar	Demo Vîyerteyo Nedîyar1	Demo Vîyerteyo Verin	Demo Vîyerteyo Nikayin	Demo Vîyerteyo Ameyox
maykî nêrkî	Mi waşt.	Mi waştî.	Mi waştibî.	Mi waştînî.	Mi go biwaştenî.
maykî nêrkî	To (tu) waşt.	To (tu) waştî.	To (tu) waştibî.	To (tu) waştînî.	To (tu) go biwaştenî.
maykî nêrkî	Aye (yay) waşt. Ey (yi) waşt.	Aye (yay) waştî. Ey (yi) waştî.	Aye (yay) waştibî Ey (yi) waştibî.	Aye (yay) waştînî. Ey (yi) waştînî.	Aye (yay) go biwaştenî. Ey (yi) go biwaştenî.
zafamar	Ma waşt.	Ma waştî.	Ma waştibî.	Ma waştînî.	Ma go biwaştenî.
zafamar	Şima waşt.	Şima waştî.	Şima waştibî.	Şima waştînî.	Şima go biwaştenî.
zafamar	Înan (yin) waşt.	Înan (yin) waştî.	Înan (yin) waştibî.	Înan (yin) waştînî.	Înan (yin) go biwaştenî.

• ¹ Obje yo Zafamar
• Zamîrî ke zereyê parantezî de, fekê Çewlîgî de yenî şoxilnayiş.
• Çimeyî: Kurij

Raweyî

Fekê Çewlîgî de çar tewir raweyî estê. Nê raweyê fermanî, raweyê waştişî, raweyê ganîyîye û raweyê şertî yê.

	Raweyê Fermanî	Raweyê Waştişî	Raweyê Ganîyîye	Raweyê Şertî
maykî nêrkî	Ø	Ez biwazî.	Ez ganî biwazî.	Mi biwaşteni.
maykî nêrkî	Ti biwaz!	Ti biwazî.	Ti ganî biwazî.	To (tu) biwaşteni.
maykî nêrkî	Wa a (ya) biwaz! Wa o (wi) biwaz!	A (ya) biwazo. O (wi) biwazo.	A (ya) ganî biwazo. O (wi) ganî biwazo.	Aye (yay) biwaşteni. Ey (yi) biwaşteni.
zafamar	Ø	Ma biwazi.	Ma ganî biwazi.	Ma biwaşteni.
zafamar	Şima biwazîn!	Şima biwazî.	Şima ganî biwazî.	Şima biwaşteni.
zafamar	Wa ê (yi) biwazî!	Ê (yi) biwazî.	Ê (yi) ganî biwazî.	Înan (yin) biwaşteni.

• Zamîrî ke zereyê parantezî de, fekê Çewlîgî de yenî şoxilnayiş.
• Çimeyî: Kurij

Name

Maykî û nêrkî

Fekê Çewlîgî de name û sifetê maykî bê “-e” û bê “-i” vacîyênî. Çekuyî peybendê cînsîyetî nîgenê.

Template:Pad Nimûneyê Nameyî:

Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
dew	dewe
aw, awk	awe
kard	karde
xebat	xebate
vil	vile
gûl	gûle
vor	vewre
aşm	aşme
meng	menge
lawik	lawike
qin	qine
zitik	zutike
sar, ser	sere
pirnik	pirnike
ling	linge
kourtik	kortike
munker	mankere
borun	borane
mîyes	mêse
vizik	vizike
biz	bize
del	dele
werdeg	ordege
kerge	kerge
zerqet	zerqete
cîger	cîgere
dewlet	dewlete
ders	derse
mektub	mektube
qelem	qeleme
herf	herfe
şîîr	şîîre
sinif	sinife
zerf	zerfe
Elîf	Elîfe
Berfin	Berfine
mexlema cînî	malime

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî, Turgut

Template:Pad Nimûneyê Sifetî:

Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
zerd	zerde
pîl	pîle

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî

Yewamar û Zafamar

Kirdkî de suffîksanê zafamarîye ra yew zî "-î" ya. Nameyê ke bi herfa bêvenge (sessiz harf) qedîyênê, pê “-î” benê zafamar. Na, fekê Çewlîg de esta. Labela çekuyî fekê Çewlîgî de pê peybendê "-î" nîbenê zafamar. Çekuyî de yew herfa bêvenge transforme bena.

Template:Pad Zafamarê Normatifî:

Yewamar	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
çila	çilê	çilayî
keyna	keynê	kêneyî
masa	masê	masayî
ga	gê	gayî
dar	dâr	darî
wesar	wesâr	wesarî
aşm	âşm	aşmî
hak	hâk	hakî
aspic	aspîc	aspijî
mil	mîl	milî
alişk	alîşk	alişkî
astare	astarê	estereyî
pel	pêl	pelî
dest	dêst	destî
fek	fêk	fekî
her	hêr	herî

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî, Turgut

Template:Pad Zafamarê Oblîkî:

Yewamar	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
çila	çilayûn, çilûn	çilayan
keyna	keynayûn keynûn	kêneyan
masa	masayûn, masûn	masayan
ga	gayûn gûn	gayan
dar	darûn	daran
wesar	wesarûn	wesaran
aşm	aşmûn	aşman
hak	hakûn	hakan
aspic	aspicûn	aspijan
mil	milûn	milan
alişk	alişkûn	alişkan
astare	astarûn	esteran
pel	pelûn	pelan
dest	destûn	destan
fek	fekûn	fekan
her	herûn	heran

• Çimeyî: Kurij, Grûba Xebate ya Vateyî

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	her → Her vaş wena.	here → Here vaş wena.
nêrkî	her → Her vaş weno.	her → Her vaş weno.
zafamar (normatîf)	hêr → Hêr vaş wenî.	herî → Herî vaş wenê.
zafamar (oblîk)	heran → Heran vaş werd.	heran → Heran vaş werd.

Amarnameyî

Template:Pad Amarnameyî:

Amar	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
1	ju, yo, yew	yew
2	di	di
3	hîryê, hîri	hîrê
4	çeher, çahar, çar	çar
5	pûnc	panc
6	şeş	şeş
7	hot, hewt	hewt
8	heşt	heşt
9	no, new	new
10	des	des

• Çimeyî: Kurij, Turgut, Grûba Xebate ya Vateyî

Amar	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
11	yondes, yewndes	yewendes
12	dûyes, diyes	duwês
13	hîryes	hîrês
14	çaryes	çarês
15	pancyes	pancês
16	şîyes	şîyês
17	hotyes, hewtyes	hewtês
18	heştyes	heştês
19	nebyes	newês
20	vîst	vîst

Amar	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
30	hîris	hîris
40	çoras	çewres
50	pûncas	pancas
60	şeşt	şeştî
70	hewtay	hewtay
80	heştay	heştay
90	neway	neway
100	se	se
500	panc sey	pênc sey
1000	henzar	hezar

Zemîrê nîşanî (Zemîrê îşaretî)

Zemîrê nîşanî, ê zemîrî yê ke gama ke mêrdim çîyêk ya zî çîyan îşaret keno.

Semedê nêzdî

• Halê xoserî de (normatîf):

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	ena → Ena vûna.	na → Na vana.
nêrkî	en → En vûno.	no → No vano.
zafamar	enî → Enî vûnî.	nê → Nê vanê.

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de "ena" sey "ina", "en" sey "in" û "enî" sey "inî" vacîyenê.

• Halê oblîkî de:

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	enê → Enê vat.	naye → Naye vat.
nêrkî	enî → Enî vat.	ney → Ney vat.
zafamar	enûn → Enûn vat.	nînan → Nînan vat.

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de "enê" sey "inê", "enî" sey "inî" û "enûn" sey "inûn" vacîyenê.

Semedê durî

• Halê xoserî de (normatîf):

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	eya → Eya vûna.	a → A vana.
nêrkî	ewi → Ewi vûno.	o → O vano.
zafamar	eyî → Eyî vûnî.	ê → Ê vanê.

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de "eya" sey "aya", "ewi" sey "owi" û "eyî" sey "ayî" vacîyenê.

• Halê oblîkî de:

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	eyê → Eyê vat.	aye → Aye vat.
nêrkî	eyî → Eyî vat.	ey → Ey vat.
zafamar	eyun → Eyun vat.	înan → Înan vat.

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de "eyê" sey "ayê", "eyî" sey "ayî" û "eyun" sey "ayin" vacîyenê.

Îzafe

Îzafetê namey

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de vengo ke îzafeya nameyî îfade keno vîndî bîyo. Mavacî, herinda "lacê Hesenî" de tayê mintiqayan de vanê "lac Hesen". Fekê Çewlîgî de vengî ke îzafeya nameyî îfade kenê têna "ê" û "î" yê.

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	herê cîranî	herê cîranî, hera cîranî
nêrkî	herî cîranî	herî cîranî, herê cîranî
zafamar (normatîf)	hêrî cîranî	herî cîranî, herê cîranî
zafamar (oblîk)	heranî cîranî	heranî cîranî, heranê cîranî

Îzafetê zemîrî

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de vengo ke îzafeya zemîrî îfade keno vîndî bîyo. Mavacî, herinda "herî mi" de tayê mintiqayan de vanê "her mi". Fekê Çewlîgî de vengî ke îzafeya zemîrî îfade kenê têna "ê" û "î" yê.

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	herê mi	herê mi, hera mi
nêrkî	herî mi	herî mi, herê mi
zafamar (normatîf)	hêrî mi	herî mi, herê mi
zafamar (oblîk)	heranî mi	heranî mi, heranê mi

Îzafetê sifetî

Fekê Çewlîgî de tayê mintiqayan de vengo ke îzafeyê nêrkîyî îfade keno vîndî bîyo. Mavacî, herinda "gayo sûr" de tayê mintiqayan de vanê "gay sûr".

	Template:Pad Fekê Çewlîgî Template:Pad	Template:Pad Grûba Vate Template:Pad
maykî	hera sîya	hera sîyaye
nêrkî	hero sîya	hero sîya
zafamar (normatîf)	hêrî sîyêyî	herî sîyayî, herê sîyayî
zafamar (oblîk)	heranî sîyayan	heranî sîyayan, heranê sîyayan

Vurîyayişê (Bedilîyayişê) vengan

Venga "iwa" û "ew"

Template:Pad "iwa" → "u"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
zun	ziwan
şune	şiwane
cun	ciwan
cumerd	ciwamêrd*
zu, zua	ziwa
bunî	biwanî
burî	biwerî
cuyayiş	ciwîyayiş

→ *Na çeku Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîya.

Template:Pad "ew" → "o"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
yo, yew	yew
do, dew	dewe
şo, şew	şew
lo, lew	lew
no, new	new
to	tew
co	cew
ro	rew
ko	kew
ço	çew
xox	xewx
zot	zewt
hor	hewr
sot	sewt
çot	çewt
vor	vewre
hot	hewt
hon	hewn
hol	hewl
tor	tewr
sol	sewl
rona	rewna
çoras	çewres
vistori	vistewre
girotiş	girewtiş
oniyayiş	ewniyayiş
kotiş	kewtiş
Toret, Towret	Tewrat
Çolîg, Çowlîg,	Çewlîg
dolet, dowlet	dewlet
molid, mowlid	mewlid

Vengê "o"

Template:Pad "o" → "we"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
wertax	ortax
werte	orte
werdeg	ordege
wade	oda
welçî	olçî
wecax	ocax
wecaxkor	ocaxkor
weyîn	oyn
weyniker	oyniker
westa	osta*
wexir	oxir
Wasmun	Osman

→ *Na çeku Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîya.

Template:Pad "o" → "ue"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
kue	ko
rue	ro
bueç	boç
buey	boy
guel	gol
xuez	xoz
puer	por
kuep	kop
ruec, ruej	roc*
xuert	xort
kueşk	koşk
kueşi	koşi
guelik	golik
ruetiş	rotiş
rueşun	roşan
kueçik	koçik
kuertik	kortike
xueşaw	xoşaw
guevend	govend
muercela	morcela
pueşmûn	poşman
buestûn	bostan
luecin	locine*
sarquet	sarqot

→ *Nê çekuyî Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîyê.

Template:Pad "o" → "ûe"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
dûe	do
duêr	dor
tûer	tor
tûern	torn
tûez	toz
satûer	sator
dûermale	dormale
dûeşnayiş	doşnayiş

Template:Pad "o" → "ua"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
cuar	cor
kuar	kor
sual	sol
zuar	zor
tûez	toz
guaz	goz
tuale	tole
rueşn	roşn
kuayiş	koyiş
astuar	estor

Vengê "am" û "an"

Template:Pad "am" → "ûm"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
kûm, kom	kam
gûm, gom	gam
xûm, xom	xam
cûm, com	cam
vûm, vom	vam
tûm, tom	tam
şûm, şom	şam
nûme, nome	name
zûma, zoma	zama
îmûm, îmom	îmam
silûm, silom	silam
Îslûm, Îslom	Îslam
temûm, temom	temam
herûm, herom	heram
dewûm, dewom	dewam
dûmar, domar	damar
çûmur, çomur	çamur
dûmêrrî, domêrrî	damêrrî
ûmnûn, omnon	amnan*
ûmartiş, omartiş	amartiş*
ûmeyiş, omeyiş	ameyiş
rûmitiş, romitiş	ramitiş
nûmitiş, nomitiş	namitiş

→ *Nê çekuyî Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîyê.

Template:Pad "an" → "ûn"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
bûn, bon	ban
nûn, non	nan
xûn, xon	xan
pûnc, ponc	panc
zûnî, zonî	zanî
şûne, şone	şane
asûn, ason	asan
îmûn, îmon	îman
însûn, înson	însan
kihûn, kihon	kehan
borûn, boron	borane
ercûn, ercon	ercan*
mîyûn, mîyon	mîyan
dumûn, dumon	duman
ûmnûn, omnon	amnan*
Sîwûn, Sîwon	Sîwan
Pîrûn, Pîron	Pîran
veyşûn, veyşon	veyşan
teyşûn, veyşon	teyşan
nengûn, nengon	nengan
dindûn, dindon	dindan
heywûn, heywon	heywan
buestûn, bueston	bostan
pueşmûn, pueşmon	poşman
rueşûn, rueşon	roşan
zimistûn, zimiston	zimistan
mûnga, monga	manga
mûnker, monker	mankere
xûnim, xonim	xanim
çûngal, çûngal	çangal
zûnayiş, zonayiş	zanayiş
ûntiş, ontiş	antiş
wûnena, wonena	wanena
vûna, vona	vana
dûna, dona	dana
ûna, ona	ana

→ *Nê çekuyî Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîyê.

Vengê "ê"

Template:Pad "ê" → "ye"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
bye	bê
pye	pê
nye	nê
dyes, dîyes	dês
myes, mîyes	mêse
dyew	dêw
ryex	rêx
ryez	rêz
zyen	zên
nyem, nîm	nêm
syem, sîm	sêm
gyec, gyej	gêc*
dyeza	dêza
syene	sêne
myerde	mêrde
ryezil	rêzil
hyega hêga, yêga	hêga
hyenî, hênî, yênî	hêni
hyers hêrs, yêrs	hêrs
Xarpiyet	Xarpêt
Kariyer	Karêr
dergyer	dergêr
pîlyer	pîlêr
sûryer	sûrêr
tengyer	tengêr
mazyer	mazêr
gozyer	gozêr
alincyer	alincêr
mişmişyer	mişmişêr
hîryes	hîrês
çaryes	çarês
pancyes	pancês
şîyes	şîyês
hewtyes	hewtês
heştyes	heştês
newyes	newês

→ *Na çeku Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîya.

Vengê "c"

Template:Pad "c" → "j"

Fekê Çewlîgî	Grûba Vate
cuyayiş	ciwîyayiş
cinayîş	cenayîş
cînî	cinî
cor	cor
cêr	cêr
ruec, ruej	roc*
oca, uja,	oca
poc, poj	poc*
vac, vaj	vac*
dec, dej	dec*
zewac, zewaj	zewac*

→ *Nê çekuyî Standardê Grûba Xebate ya Vateyî de tercîh nêbîyê. Gruba Vate roj, poj, vaj, dej û zewaj tercîh kerdê. Labela na mesela hama safî nibîya. Yew perr zî vanê venga "c" hama tewr orjînal a.

1. oca → Na çekuye di parçe ya. "o" (zemîrê nîşanî) + ca. Na tayê mintiqayan de bîya uja, oja, uza...
2. zewac → Na çekuye Erebkî زوج (zewac) ra yena. Labela tayê mintiqayan de bîya zewaj, zewaz...
3. roc → Na çekuye Proto Arîkî de "*rauč" a.