Francózske wójsko w Čornym Khołmcu do bitwy pola Budyšina 1813
Sym jeho derje znał, stareho Běłojic dźěda. Wón běše susod při farje, a přińdźe tež drudy na wječornu bjesadu k mojemu njebohemu nanej na šulu. Potom zdźělowaše rad podawki ze zastarskich časow. A tak zhonichmy tež, zo je dźěl francózskeho wójska 1813 do Čorneho Khołmca trjechiła. Tuta wjes ležeše tehdy - a leži tež hišće nětko z dźěla - srjedź ćěmnych lěsow a zdalena wot wjetšich drohow w dolinje mjez horomaj. Jenož stara droha z Wojerec do Drježdźan wjedźeže hižo tehdy něhdźe dobre poł hodźiny wote wsy přez holu "Čertowe nuhło". Dźiw je tohodla, zo su Francózojo tehdy Čorny Khołmc namakali. Wěsće njeby to so stało, njeby-li wša wokolnosć z nimi napjelnjena była dla blizkich bitwow pola Wysokeje a pola Budyšina.
Čorny Khołmc běše wězo kaž wša wokolina tón čas hišće sakskemu kralestwu prisłušacy, a dokelž běše kral we zwjazku z francózskim kejžorom, běchu Francózowje w spřećelenym kraju. Alć woni njewobkhadźowachu z Khołmčanami jako z přećelemi! A to běše z přičinu toho, zo stary Běłojic dźěd jich wopyt zabyć njemóžeše.
Wón powědaše tak: "Na wječor nawalichu so Francózowje do wsy. Kóždy dom dósta wojakow. My jim dawachmy, štož mějachmy.
K wječeri zesydachu so k blidu a dóstachu šklu mloka z khlěbom nadrjebjenym. Ale khleb běše jim přečorny a pominachu beły. Dokelž pak tón njedóstachu, blabachu so na nas, my pak jim njezrozumichmy. A hlej, tón jedyn běše tak njehańbity, zo šklu zapřimny a ju z tym lubym božim darom do srjedź jstwy bricny, tak zo črjopy a kuski khlěba wokoło lětachu.
Mój nan so khětro postróži, tola běše skoro rozmysleny a khwataše k susodej na faru. Faraŕ drje běše tehdy njebohi Štempel. Tam běše francózski wyšk na hospodźe, a tón dyrbješe pomhać. Mój nan skoržeše swoju nuzu susodej fararjej z próstwu, zo by tola chcył z wyškom po francózsku popowědać. Knjez faraŕ dźěše hnydom do hornjeje jstwy a bórbotaše khwilu z wyškom. Potom dźěštaj wobaj z nanom a přińdźechu k nam do jstwy, hdźež hišće wšitko ležeše kaž prjedy.
Hdyž wojacy wyška pytnychu, woni ześtawachu a - so wě - mjelčachu. Wyšk přikaza nětko, zo by so druha škla přinjesła. Potom kazaše wojakej, kiž běše šklu rozbił, zo by wšitke kuski na zemi zezběrał. A tón łažeše po kolenach po hlinjanej jstwě a zběraše. Potom nala mać hišće jedne mloko. A nětko wšitkim derje słodźeše. Wyšk stoješe we durjach a přihladowaše - ja pak stojach w kućiku a mějach swoje wjesele nad tym, kak jim pěsk mjez zabami škripoce."
Tak powědaše Běłojic dźěd. Wot druhich njesłyšach ničo z tamnoho časa.
- Author: Hendrich Jordan (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-122.html
- Note: Stary prawopis