Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA, 2001

<< Haudsiede
<< Uursichtssiede Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA

Düsse Siede is noch in Oarbeid

- 22.12.2001 - Wiehnachtskouken

Wie hääbe aleer in Huus silläärge neen Plätskene boaken, uk nit tou Middewinter. As iek do oaber hilked waas, moaste iek fonsäärm Plätskene boake. Min Mon koande dät goar nit uurs. In Schlesien heerde dät eenfach deertou. Tou Wiehnachten un uk uurs wuden neen Kouken kooped, noa, do wuden aal säärm boaken.

Nu wüül iek daach fonsäärm nit wiete, dät iek neen Plätskene boake kon. So fersoachte iek eenfach mien Gluk, as min Theo ätter’t Middai-Ieten wier ätter sien Mullbude geen waas. Iek moade dän Dee tougjuchte, juusso as uus Määme dän Dee foar n’Potkouke moangede mäd Moalk un säks Oaiere. In düsse Moangelse hääbe iek dan soful Meel oundäin, bit ju so waas, dät iek aan Klüüte deerfon appe Disk uutrulje kude. Mäd’n Teekop statte iek nu Plätskene uut, un boalde liegen do al appe Ploate in dän Bakougend inne Mäskiene.

Min Theo koom seeuwends fon sien Oarbaid un waas grääsich bliede, dät iek wuddelk uk "Platsla" boake kude. Hie hoalp mie dan uk, do Kouken mäd Pudersucker tou bepinseljen. Mäd Boaken waas iek oaber noch loange nit kloor, de Dee wude goar nit minner. Altied wier moaste iek Mehl unnerknetje un - rulje, bit ap insen die Tüütjen wier los waas. So bän iek dän Eeuwend nit tou Eende keemen mäd’t Boaken.

Dän uur Dai smäidens, as min Theo wier inne Mullfabrik waas, moaste iek wier boake. Tou’n Gluk besoachte mie mien Sweegermuur. Ju fertälde mie, dät die Dee foar Plätskene gans uurs moaked wät. Oaber do hieden wie al alle Döisen, Trummen un Soppenkuume ful fon Kouken. Do wieren oaber so häd, deermäd hiede iek goud ju Bundeswehr beläwwert kuud, ju häd uk sukke Kouken, mien wieren oaber noch hädder. Jo heelten sik bie uus uk aiske loange. Neemens wüül mien Plätskene iete.

Oaber, wan min Bruur Hans sneeuwndeeges mäd Rääd fon sien Oarbeid in Ait koom, keek hie altied bie uus ien. Die moate mien Kouken wäil un kuud do uk biete. Wildäge häd hie deeruum dälich noch aal sien oaine Tuske, wilst iek al loange mäd’n Plastik-Gebit kauje mout.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=20699&source=75

- 15.12.2001 - Ättere Stierne griepe

Dät hat ja: "Griep nit ättere Stierne", uumdät jo ja uk foar uus fulst tou hooch sitte. An düssen Hillicheeuwend, wierfon iek jou fertälle wol, hoangeden do oaber so läich, wie kuden do aal man so griepe. Dät wieren wiete Stierne, neen gouldene.

Dän ganse Dai hiede iek mie al so grääsich fraut. Äntelk doaste iek uk moal wier Hillicheeuwend mäd mien Wiewmoanske un uus Bäidene in Huus fierje. Dät koom nit oafter foar. Iek moaste uurs altied dän Dai oarbaidje. Dät Ieten uut min Kätlapper smoakede ja juust nit so goud. Flugger waas dät ja daach allemoal, wan me mäd sien Familie, foar aal’n uk juust Wiehnachten, in Huus anne Disk sitte kude. Deerap fraude iek mie nu al dän ganse Dai uuremäite. Gau waas iek dan seeuwends unnerwains ätter Huus un taide noch wäil wät fäller ap’t Gas, iek wüül tiedlich in Huus weese.

So stude iek uk wät eer as uus inne Doorkesiene fon uus Wohnung un ferschräkte mie toumoal gans läip. Dät roate juust n’ Hallaam. Inne Köakene dampede un ziskede dät so läip. Sjoo kude iek eerste moal goar niks, un dann saach iek, wät geböard waas. Die Damppot, die ap’t Fjuur stude waas scheeld. In sun Höidi hiede hie ju ganse Köakene, ju wie eerste frisk tapeziert hieden, gans fluch wiehnachtlik fersiert. Do "Birkel"-Stierne hieden mäd Kattun dän dulle Pot ferlät un sik allerwegens ferdeelt. Nu kiekende jo gans plesierdelk fonne Blaffondäkke, Laampe, Schappe, Disk un Stoule uus toumäite. Hier un deer waas deer uk noch wäil n’ Klatte Bäisteflaask mee moanken.

Die Damppot waas nu oaber gans stil. Hie kwaad naan Ton moor. Wät schuul hie nu uk noch wäil kweede? Dät äärme Diert waas ja gans un goar uunscheeldich. Mien Moanske hiede dän Pot eenfach tou ful ap’t Fjuur sät. Ju Soppe schuul foar twäin Deege räkke. Wan die Pot baale kuud hiede, moate hie wäil ruupen hääbe: "Es ist noch Suppe da!" Dät stimde wäil, foar Hillicheeuwend hiede hie noch genouch binne heelden.

An ju groote Fernäileräi mai iek dälich noch nit moal moor toanke un uk nit an ju groote Scheenmoakeräi un dät an Hillicheeuwend. Fon Fierjen is dän Eeuwend niks moor wuden. Wan iek dät aal in foardäm wist hiede, wät up Hillicheeuwend ap uus toukuume schuul, hiede iek daach ljauer wier uut min Kätlapper ieten.

Gregor Artelt, Ramsloh

Zu lesen ist diese Geschichte in dem neuen Buch von Gretchen Grosser aus Ramsloh. Die Autorin unzähliger saterfriesischer Erzählungen hat eine Sammlung mit Geschichten, Gedichten und Liedern "Fon Sunnerkloas tou Kööntje ap Seelterfräisk" herausgegeben. Das Buch ist bei der Autorin oder auch beim General-Anzeiger in Rhauderfehn erhältlich. http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=20989&source=75

- 08.12.2001 - "Wiehnachtskäärdele rakt dät Wiehnachten"

Al Eende Oktober moaste Hannes immer oafterer an Wiehnachten toanke, besunners wan hie truch ju Koophalle geen. Al siet eenige Wieke grinsden him do Sukkeloade-Wiehnachtskäärdele juun. "Kriege iek aan fon do?" fräigede hie Määme. "Hannes, deeruur hääbe wie ja wäil al hunnertmoal boald! Wiehnachtskäärdele rakt dät Wiehnachten! So, nu spoar die düsse Froagen!"

O, o, dät waas nit ju gjuchte Tied weesen foar sun wichtige Froage. Dät moaste hie uurs anstaale. Am bäästen täiwde hie noch een Wieke, dan wüül Baabe nämlik mäd Hannes ienkoopje. Een Wieke leeter, dätsälge Koophuus, dätsälge Regoal. "Baabe, kkopest du mie sun Wiehnachtskäärdel?"

"Geleebananen iete wie daach uk dät ganse Jiehr." "Ja, iek weet nit, Hannes, wät kwät Määme dan deertou? Kon dät nit wät uurset weese as uutgereekent sun Wiehnachtsmon, Hannes?" Toumoal koom Hannes een goude Idee. "Waast du wät, Baabe? Du koopest die sun Pakkung Sukkeloadenhaate un mie sun Wiehnachtsmon uut Sukkeloade."

Die Ieenfall waas eenfach Spitzse, uumdät Baabe daach so jädden düsse Haate eet, oaber do fällen ja wisse uk unner dät Oktober-Ferbot. Baabe laachede: "Dät is nu ja sun gjucht Geheimnis unner uus Monljude." Hannes hiede wonnen. "Dan man tou, säik die aan uut un Fonsäärm uk aan foar Lisa.

Fon wäägen: Geheimnis unner Monljude! "Lisa, kum moal ieuwen in uus Koomer!" Ienkieksk, as Lisa nu ja moal so waas, koom ju fluks ounloopen. "Hier!" kwaad Hannes, "foar die." Un hie heelt hier do bee roodgouldene Sukkeloaden-Wiehnachtskäärdele wai.

"Is dan al Wiehnachten?" fräigede Lisa listich. Ju noom ju Figur un suusde uut dän Koomer un ruup: "Määme, kiek moal. wät Hannes mie schoankt häd."

Nu geen dät oaber loos. "Thomas!" O, dät schuul foar uus Baabe nu oaber n’ Problem wäide. Wät schuul’t! Touräächbrange ättere Kaufhalle kuden jo ju Swätigaid ja nit, hähä!

Lisa koom tourääch un stoalde hieren Sukkeloaden-Wiehnachtskäärdel ieuwenske hiere Barbie-Puppe. "Do bee hilkje fillicht", kwaad ju. "Wolt du dän nit apiete", fräigede Hannes ferwunnert. "Noa, dän iete iek eerst Wiehnachten, wan hie hilked ist."

Tja, sun Läkkersnuute as Hannes waas Lisa wuddelk nit. Wiehnachtskäärdele smoakje hier in Oktober eenfach nit. Määme häd gjucht. Wiehnachtskäärdele heere tou Wiehnachten un dan smoakje jo am bäästen.

Uut dät Bouk: Das Kirchenjahr mit Kindern feiern.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=21306&source=75

- 24.11.2001 - Nowämber

Nu is ju deer, ju tjuusterge Jiehrestied. Die Klänner, die al moai sun tjukken Buuk hiede, wät aal tääner. Dät Jiehr gungt tou Eende.

Do maaste Boome hääbe hier Loof al ferlädden. Inne Tuune sunt do Dahlien nu uk al fer-fäärsen, un hiere Knullen täiwe deerap, dät jo ienhoald wäide.

Ju Natur gungt tou Raue, un uk foar uus Moansken is dät ju Tied, Omme tou hoaljen. Do maaste Ljude muuge oaber düsse Jiehrestied nit, ful wäide deerfon uk kroank. Buute sjucht alles so gries un dood uut. Die Nowämber is ieuwen dät Mound mäd Dook un Tjuustergaid, mäd Stoarm, Rien un oafter uk al mäd Frost, Snee un Ies. Dan fangt hie uk al fluks oun mäd do truurigen Fierdeege: Allerseelen, Buß- und Beeddai, Foulkstruurdai un Doodensundai. Dät moaked alles noch uumso tjuusterger.

Iek fraue mie oaber altied ap düsse Tied. Dan is dät in Huus so kemoudich. Dät Fjuur baant inne Ougend. Buute houged me niks moor tou dwoon. Iek kon mien oaine Schüüfkene sunner Gewietensbiete ättergunge. Nu kon iek äntelk do Bouke leese, do iek mie in ’t Loop fon ’t Jiehr kooped hääbe. Iek mai mie dan ätter’t Middai-Ieten jädden foar’n Skoft inne Sässel faale läite un sun bittjen duukje. Sunner, dät mie uurs wät inne Näkke sit, duurt iek nu uk al ädder an n’ Dai an min Computer sitte.

Ful hääbe iek mie foarnuumen foar düsse Tied. Iek leeuwe, ju is foar mie noch fulst tou kuut. Uumso aller iek wäide, uumso ful gauer fergungt ju Tied. Eer iek mie fersjoo, hääbe wie dan al wier Middewinter. Do Deege wäide wier langer un häller, un iek hääbe mien Büro dann immer noch nit aprüümt.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=21848&source=75

Moor Fertälstere sjuch hier:

27.10.2001 Luuse

Fräindai waas Helga bie‘n Dokter. Deer kreech ju mee, dät en Käärdel foar twain Deege kroankskrieuwen wäide moaste wäägen Kopluuse. Dät kuud ju goar nit foatje, dälich sunt daach alle Ljude skeen. Luuse woln bloot bie keetige Ljude blieuwe, hiet dät fröier altied. Nu rakt dät sofuul Soarten Seepe mäd fainen Röak un sofuul Seeken toun Duuskjen un Boadjen. In uus Bäidenstied wuden wie bloot insen inne Wieke inne Wonne wasken mäd Seepe, ju buppe ap dät Woater swom. Man dälich Luuse appe Kop? Helga moaste sik bie dän Gedanke fluks kratsje. Ju toachhte an dän Dai, as hiere Bruur uut de Skoule koom un Luuse meebroachte. Immer waas hie mäd de Hounde appe Kop tougoang, so dät Määme him toulääsd inne Hiere keek. Deer kriwimmelde dät siem- bääst. Franzi kreechh appe Steede en Hoandouk strom umme Hoals tou, un nu geen dät Keemen loos mäd en Stoafkoum, of un tou kreech Määme uk so wäkke tou pakje un taide to twiske hiere Tuume dood, dät kuud Helga heere, wan do Dierte so knapden.

Hiere littje Bruur Dirk stuud deerbie un waas truurich, dät hie goar neen Luuse hiede. Hie wüül niks minner weese as sin groote Bruur. Hie keek tou him uumehooch un kwaad: "Franzi, oaber, do Luuse, do appe Gruund häärunnerfaale, do heere mie!

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=23109&source=75

29.09.2001 Was sagte der Mann?

Jan is en gans klouken Käärdel. Bloot mäd dät Hoochdüütsk, deermäd is dät nit wied häär. Insen pakkede hie inne Busk en Holtdäif. As nu ju Seeke foar’t Gjucht ferhäkstukked wude, moaste Jan fonsäärm tjuuge. In sien gräin tjuk Jak, dät Bouk "Instruktion für Holzwärter" inne Binnertaaske, so stoant hie foar dän Amtsgjuchter. "Nun erzählen Sie mal, Herr Müller", kwaad die Gjuchter. "Was sagte der Mann, als Sie ihn im Wald antrafen?" "Jaa, was saagte er?" kwaad Jan mäd en gans breeden seeltersken Tungensleek. "Er saagte gerade eine dicke Tacke ab!"

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=24213&source=75

15.09.2001 Dät gunstige Akkordeon

Dät waas kuut ättern twäiden Warreldkrieg. Die "Schwarzmarkt" blöide, gans besunners uk bie uus in’t Ooldenburger Lound. Nu kude me so tämlik alles ientuuskje juun Oaiere, späk, Skinke un säärmbaanden Fusel. Eenes Deeges koom min Baabe ätter Huus un broachte en Akkordeon mee, dät hie juust gans gunstich ientuusket hiede. Neemens in uus Famielje kude mäd dät Diert spielje, un an Musikunterricht foar mie waas do goar nit tou toanken. Nu stude dät goude Stuk annewaine inne Timpe un wude boalde ferjeeten. Inne Midde fon do füftiger Jiehre leerde iek min leetere Mon kannen. Hie stamde uut dät glieke Täärp as iek. Insen, seeuwends, kreech hie dät Akkoreon tou sjoon. Sien Oogene wuden immer gratter, un hie ruup ap eenmoal gans bliede: "Dät rakt dät daach nit. Dät is ja mien Akkordeon, dät is mie willst ju Besatzungstied wächkeemen. Wier hääbe jie dät Instrument äigentlik häär?" Mien Unterrichtsuuren moasten nit moor weese. Nu hiede iek nit bloot dät Akkordeon, noa, nu hiede iek deertou uk noch dän passenden Spieler deerfoar fuunden.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=24574&source=75

08.09.2001 Hageren Loon

Gert hiede Fiereeuwend. Hie oarbaidede inne Fabrik un wüül nu mäd de Sträitenboan ätter Huus fiere. Hie hied nan Grosken moor inne Taaske. Sin Loontüütje läwerde hie uurs altied fersleeten an sien Gräitje ou, man nu moaste hie foar’t eerste Moal deerbie.

Hie täälde dät Jäild ätter un saach, dät deer twintich Maak toufuul oane wieren. Hie ron gau tourääch ätter dät Kontor un moakede Meldung. Die Boukholder kwaad: "Dät Jäild stimmt, jou Loon is foar fjauer Mounde uum twintich Maak haager wuden, of hääbe jie dät al wier ferjeeten?"

Gert wude gans littik un stoomerde: "Deer häd mie mien Moanske bit däälich noch niks fon fertäld."

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=24558&source=75

01.09.2001 Stitzla

Wie träffe uus maasttieds bloot insen in’t Jiehr. Dät is dan smoals ap’t Sängerfäst, altied in een uurs Tärp uum uus tou.

Iek kon dan deer uk altied wier ju Handarbeitskoasterske fon mien Dochter begröitje. Fon’t eene bi’t tou dät uur Moal faalt dät Moanske min Noome dan mit moor ien, so as dät bie mie uk oafter is, dät iek nit ap dän Noome kuume.

Bie ju Schlesierin bruuke iek dan bloot düt eene Woud tou kweeden: "Stitzla", dan weet ju fluks, wier ju mie waisteete mout. "Ja, die Mama von Magda", meent ju dan deerap. Un dät kumt deerhäär. Mien littje Wucht moaste Braidelstokke un Jäiden mee ättere Skoule brange. Nu wiste ju oaber goar nit, wät ju dan nu braidje schuul. Hiere Bääsjemääme uut Schlesien roate hier tou Räide: "Stricke doch für Deinen Papa Stitzla."

Nu siet ju Littje inne Skoule, un ju wude fräiged, wät ju nu dan mäd dät bruune Wull-Jäiden moakje wüül. "Stitzla", kwaad Magda, un ju Koasterske wiste fluks Bescheed, bloot do uur Wuchtere nit, do moasten bloot aal laachje.

Wiete Jie dan, wät Magda foar hiere Baabe braided häd?

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=25376&source=75

18.08.2001 Dät gans uurse Oai

Krischan stoant inne Tuun un strikt ju Poute. Do kumt deer aan un kwät: "Na, dät is wäil dien oaine Huus un din oaine Tuun? "Jee", kwät Krischan, "dät is mien oain, un deer däd me ja jädden wät an. Schäl uk noch wät mäd mie meegunge."

"Dät is dät ja man", kwät die uur, un hie fangt in sien Aktentaaske oun tou fummeljen. "Noa, läit man", kwät Krischan, "fersichert sunt wie juun alles!" "Hier, kiek die dät moal oun!" kwät die uur. Hie kricht n’ Bielde uut sien Taaske; Sun Oart Oai, man gjucht goud. "Dät paased hier daach fain in din Tuun!" Un nu kricht Krischan daach wät Näies tou heern. "Düt is beeter as dät Oai fon Columbus: dät gungt nit stukken un stoalt sik altied alleenich wier ap. N’Oai uut Beton, n’Doore uut Stäil un mäd Bläi juun do Stroalen. Binne is alles foar sun tjo, fjauer Wieken: Twiebak, Vitaminpillen, Flaask in Döisen un Woater sääd." "Un wät schäl dät?" fräiged Krischan.

"Wan do Sirenen gunge, un dät is neen Probe, un du heerst dän Atomalarm - wät dan? Hääst du düt littje Oai in din Tuun, dan fluks roun, Schott ticht, un dan läit kuume, wät deer wol! Läit ju Bumbe man tichtebie faale, dan blift hier neen Huus un naan Boom, neen Stuk Fäi un naan Fuugel. As wan dät aal wächwait is. Bloot düt littje Oai, mai dät uk wakkelje un truudelje, dät blift!"

"Un wan’t foarbie is?" fräiged Krischan, "wät kriege iek dan tou sjoon?" "Toueerst sjucht dät uut as appe Moune; oaber läit, dien Ieten räkt noch foar fjautien Deege färe; un dan fint sik sääfst n’näien Ounfang."

"Oolde Noah in sin Kasten . . ., man Noah hiede noch sien Familie un sien Fäi. Un wät hääbe iek, wan iek deer alleenich uutstiege uut mien Oai: Un nu heer tou: Iek heete Krischan, Khristianus, Kristenmoansk, un uus Familie is groot." "Foar die säärm koast du suurgje", kwät die Fersicherungsmon, "foar aal kon neen Moanske nit suurgje."

"Iek weet nit gjucht", kwät Krischan, "iek kanne deer aan, die toankt deer gans uurs uur: Jesus Kristus."

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=25928&source=75

11.08.2001 Iek wüül ap Bääd

Wo gau daach ju Tied fergungt, nu sunt do groote Ferien al wier tou Eende. Disse Wieke fäng ju Skoule al wier oun.

Eenige Sköilere wikselden hiere Skoule of studierje nu inne Stääd. Do Wuchtere un Wänte moaked dät dälich oaber niks uut, wan jo nu nit moor in hiere Täärp lieuwje. Jo sunt mäd füüftien Jiehre nit so wareldfroamd un boang as wie in uus Bäidenstied wieren. do maaste hääbe al en Handy un sunt so altied mäd hiere Famielje of hiere Früünde ferbuunden.

Tou mien Bäidenstied waas dät oaber nit so. Wäl hiede do bie uus inne Buurskup al een Telefon?

Iek wikselde foar füüftich Jiehre uk mien Skoule. Dät waas wät, iek moaste wied fon Huus wäch gans ätter Cloppenburg un deer blieuwe. Mien Määme broachte mie al aan Dai, befoar ju Skoule ounfäng, ättern Boahnhof. Deer roate ju mie Fänne Geerts Kurt anne Hounde. Die moaste mie in Cloppenburg bie min Unkel ourecke.

Deer waas iek nu, un iek hiede so groot Heimweh. Dät Läipste was oaber, dän ganse Dai moaste iek nu Hoochdüütsk baale un dät fäl mie so stuur. Mien Möie Margret koom uut Dortmund un mäd hier kude ick bloot "Ja" un "nein" baale. Unkel Johann koom eerst seeuewnds ien, dan kude iek Seelters mäd him baale, oaber iek leeuwe, die boalde uk ljauer mäd mie Hoochdüütsk. Wät waas ick bliede, wan iek insen inne Wieke Koarls Theo un Fooges Helmut saach, do geenen do ättere Berufsskoule, ju uk inne Baracken ieuwenske uus Hoandelsskoule waas.

Wät toachte iek oafter an mien Touhuus in Hollnerfoan, foar aal’n an mien jungere Sustere un Bruure un uus Noaberbäidene! Seeuwends waas iek altied besunners ferträitelk! Dan wüül iek jädden alleenich weese, uumdät iek huulje kude. So kwaad iek dan insen al ädder seeuwends tou mien Möie: "Iek will jetzt auf Bett." "Ja", kwaad Tante Margret, "Gretchen, geh du man auf Bett!" Nu eerst wiste iek ja wäil, dät dät ferkiert Hoochdüütsk waas, un iek hääbe mie so schoomed. Deeruum weet iek dät däälich uk noch so seküür.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=26275&source=75

04.08.2001 Min Stöat in’t Häspen-Nääst

Wan iek älke Jiehr inne Summer an Mika’s Huus foarbie- geen, toachte iek altied an dät Märchen: Frau Holle. Do roode Bäien fon dän Sintjansboom keeken mie toumäite un wüül’n sicher wäil roupe: "Nu plucke uus daach ou, wie sunt ja al so loange riep!" Man iek wüül dät ja wäil so jädden, oaber iek moate dän Käärdel nit fräigie. Man düt Jiehr hääbe iek dät wooged. Un, iek doaste fonsäärm alle Bäien ouplukje, Mika sunt do tou suur.

Wät hääbe iek mie weert, gauhiede iek sun Ommer ful, do Takken hoangje stieuwful fon Bäien. Een Siede hiede iek gans loosplukked, un schuul ju Wäästsiede dät noch hääbe. Juust pakkede iek sun Takke un batsdie floogen mie Häspen juun, 4 Stuk statten mie in Ierme un Beene. Gans stil ferheeld iek mie nu un hoalde foarsichtich min Ommer fon ju Steede wäch. Deer saach iek dän sweere Häspen-Püüt hoangjen.

Die is so groot as en Bäidenskop. Do fjauer Häspen hääbe mie oaber nit ferdrieuwen, iek plukkede fääre an uur Kaante. Toumoal koom Mika’s Huund uum’t Huus tou un ron liek ap mie deel, hie besnuffelde mie un ron uume Boom tou. Do koom sun gans groote Schoar Häspen uut dän Busk un aal suuseden ap Flocki deel. Die koant wäil neen Häspen, uurs waas hie ja stounden blieuwen, man die ron aas maal inne Runde, un do Häspen wuuden noch maaler. Mika moakede gau ju Huusdoore eepen, un die Huund geen binne. Befoar iek ätter Huus geen, statte iek noch so ieuwen fon wiedem foar Dulle mäd sun loangen Stok an dän fulle Büüdel. Die Bäieboom liet mie neen Raue, iek moaste fonsäärm noch moal wier wai, schoade uum do Sintjasbäien. Man dän Dai hääbe iek min Ommer nit hoolich ful kriegen. Iek leeuwe, do Häspen koanden mie wier un täiwden al ap mie. Gans uunferwoars greepen mie fluks sun poor Dierte an. Jo koomen fon ju uur Kaante liek ap mie deel. Ierme un Beene kreegen dät wier, dät moakede mie niks.

Oaber een sun Diert statte mie bääte min Bril inne Oogenhiere. "Deer hääst aan, duu Taljan", hääd froier uk moal aan Wäänt tou min Unkel kweeden, as hie him aan appe Noose roate. Uu, dät diede seer, iek häu mäd de Hounde ju Häspe uut min Gesicht, snapde min Ommer un ron gau ätter uus Huus tou. Dät linke Ooge geenticht. Man, dät waas nit läip, läpper waas, as iek nu eerste fääststoalde, iek hiede min Bril nit moor appe Noose. Min Mon moaste mee, Bril säike. Goad wäs Tonk, ju liech heel in’t Gäärs. Dät hieden oaber juure Bäien wäide kuud!

Wo loange blieuwe do Häspen dan in hiere Büüdel? Fillicht kon iek daach noch dän Boom loosplukje.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=26559&source=75

07.07.2001 Waneer duurt iek Paape tou die kweede

Foar twintich Jiehre, as sik aal do junge Oolden truch ju "antiautoritäre Erziehung" truchkwälden, hieden mien Früünde Anna un Herbert uk en littjen Wäänt. Hie hiet Hannes.

Düsse littje Waadebukse fon fjauer Jiehre boalde sien Oolden, so as dät domoals Moude waas, altied bloot mäd hiere Foarnoomen an.

An aan Eeuwend, as dit littje Hannes al in Släipansuch waas, kroop hie noch moal bie Herbert appe Schoot un wüül noch sun bittje uumtouduukje.

As hie nu al boalde iensläipe wüül, kwaad hie ap eenmoal: "Du Herbert, waneer duurt iek Paape tou die kweede?"

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=27478&source=75

21.04.2001 Träie betoahlt Paul waas noch nit tou Kommunion keemen, geen oaber al älke Sundai mee ättere Säärke. Hie geen mäd Määme of Baabe uk altied mee ätter foaren anne Kommunionboank. Die Pestoor aisede him dan uure Kop un kwaad n’poor früündlike Woude tou him.

Paul wüül oaber uk juusso as aal do uur ju Kommunion hääbe, un hie kwaad dät uk gjucht düütlik tou sin Baabe. Oaber, wät schuul die him kweede? Gjucht ferkloorje kude hie him dät nit.

Uurs doaste Paul al alles meemoakje inne Säärke. Älke Sundai kreech hie n’poor Groskene foar dän Samt-Püüt, un hie diede do deer uk oun. So koom wier die Sundai un Paul kwaad: "Dälich wol iek oaber uk wät kriege!"

Man dät koom, as dät kuume moaste. Hie kreech ju Hostie nit. Hie wude gjucht ferträitelk, un ättere Misse muulde hie: "Nu hääbe iek al träie betoalt un immer noch niks kriegen."

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=30587&source=75

07.04.2001 Ju stille Wiek in oolde Tieden

Do träi stille Deege: Gräintuunsdai, Stille Fräindai un Sneeuwende foar Paasken wieren in oolde Tieden Deege foar do Ferstuurwene. Do Greebe wuden mäd wäihden Buskboom bestikked un seeuwens bit leet inne Noacht Prozession geen uum dän Säärkhoaf un deerbie eenseld of mäd moorere Ljude Rousenkrans beeded.

Naagends doaste Hallaam moaked wäide. Radio doaste nit spielje, wie doasten nit sjunge, Klöaterjen mäd Täller un Teekoppe bie’t Ouwasken doaste nit weese, wie Bäidene doasten bie‘t Spieljen nit luud weese, noa sogoar ju Wäske buute anne Liene doaste bie fällen Wiend nit klatterje, dan moaste ju eenfach ounuumen wäide. Inne Säärke sweeg ju Pingel un do Klokken hougeden uk nit tou kläppen.

Wan wie as Bäidene moal ferjieten, stil tou weesen, dan wude uus kweeden: "Stil, uus liebe Heiland is stuurwen!" Dälich is dät alles uurs. Nu jäld die upperste Dai fon ju stille Wiek, die "stille Fräindai" tou dät "verlängerte Wochenende" un foar ful Ljude fangt dan al Paasken mäd Disko un Feten oun. Ju ganse Wieke foar Paasken slurrden do junge Ljude Buske un Takken fon ouhauene Boome touhoope foar dät groote Paaskefjuur. Älke Buur roate n’ Schoof Sträi deertou un uk wäil Jäild, uum loose Taarfeete tou koopjen. Dän lääsde Dai wude dät Paaskefjuur apfläid. Loagenwiese koom dät Sträi twiske do Buske un Takken. N’loange Laadere wude an dän Bäält stoalt, uum do lääsde Struuke ätter buppen tou brangen. In oolde Tieden hääbe uus Foarfoaren dät Paaskefjuur bloot ap bestimmde Bierige oubaant. Sukke sunt uk deerätter benammt wuden so as die Paaskebierich twiske Roomelse un Boaljene.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=30987&source=75

31.03.2001 De uunheemlike Castors

Iek hääbe al immer ful Nood foar alles, wät mäd Atom tou dwoon häd. Beeter waas dät nit bloot foar mie weesen, wan Otto Hahn ju Kernspaltung goar nit äntdäkt hiede. Man nu man tou. Hie kreech deerfoar 1944 dän Nobelpreis un 1949 ju May-Plank-Medaillje. Sicher häd hie deerfoar uk noch masse Jäild kriegen. Al 1945 moaste hie säärm noch mee belieuwje, wät sukke Eernichtungswaffen uutgjuchte. Do Atombomben ap Hiroshima un Nagasaki lieten 300 000 Moansken stierwe un wofuul Ljude liede dälich noch deerunner.

Deerätter woarschaude Hahn immer wier foar do Gefoaren fon ju atomare Waffentechnik. Oaber eerst 1955 äntsloot hie sik, uk ju Öffentlichkait deerfon tou begjuchten. As Otto Hahn 1968 stoorf, waas dät Problem fon Fermieden fon Atomkriege uungelööst, un dät is bit dälich so blieuwen. Dät hat ja immer wier, dälich konnen wie nit sunner Atom uutkume. Man, wie mouten uus daach uurlääse, of nit dät fuule Jäild, wät nu nöörich is, uum dän Atommüll tou entsuurgjen, beeter deerfoar nuumen wäide kon, uum moor Waamte fon uus Sunne ientoufangen.

Täisdai, 27.3. is dät wier so fier, dan lääse Moansken appe Boahngleise, uum dän uunheemlike Castor-Transport aptouhoolden.

Dan mouten wier füüftienduusent Dregunere in n’ Iensatz. Die Transport schäl 110 Millionen Mark kostje. Un wofuul Moansken kuume deertruch tou Mallör un loundje in ‘t Kroankenhuus. Dät kostet uk wier masse Jäild.

Goar nit ferstounde kon iek, dät sogoar uus Suldoaten mäd Uran-Munion scheeten hääbe. Dät wät alles ferniedlicht, uum jo nit do Kosten uurnieme tou mouten, uum do Moansken tou hälpen, do deerätter an Kanker kroank wuden sunt.

Foar Otto Hahn waas dät domoals wildäge gans wät Ehrenhaftes, dät hie dän Nobelpreis kreech. Man foar mie is dät so een groote Bedrohung un somäd naan Pries wäid. Iek mai goar nit lusterde, wan die Fernseher fertäld, dät sogoar Moansken mäd Uran inne Buksentaaske hääruume loope, uum dät Düwelswierk tou Jäild tou mooakjen. Wan iek dan noch do rustergen Atomdierte in Ruslound tou sjoon kriege, släipe iek snoachens nit moor. Foar mie is dät alles ja nit moor so läip. Dän langste Eende Brood hääbe iek aape. Man wät wät uut uus Bäidene un Bäidensbäidene? Wie wollen hoopje, dät Atom bloot foar friedliche Zwecke bruukt wät un nit foar Bumben.

Gretchen Grosser

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=31301&source=75

03.02.2001 Fuugelbuutje

Wät wieren wie bliede, wan uus Baabe uus toumäts sun Buttje fonne Foan meebroachte. Dät smoakede uus so froai, uumdät deerap ja en littjen Fuugel soangen hiede. Deeruum hiet dät so, sun Buutje kuude me uurs naagens kriege. Wieruurs sät sik dan wäil n’Fuugel ap en Buttje? So wude uus dan fertäld, uumdät jo neen Brood inne Swinncommer smieten wude. Dät moaste apieten wäide.

Oafter koom dät nit foar, dät uus Baabe sun Buttje inne Taaske hiede, wan hie fonne Oarbaid ienkoom. Maasttied eet hie aal dät Swot-Brood, dät wie him ättermiddeeges ap Freers Foan ätterbroachten, säärm ap. Bloot, wan dät Weeder altou woorm waas, smoakede dät Ieten him wäil nit so, un dan koom hie uk eer wier ätter Huus. Sien Koafjekruuke waas dan eer loos. Foar Toarst heerde hie dan ap tou Greeuwen.

Wie Bäidene fertöörnden uus uk wäil uum sun Buttje, älk wüül ja een gliek grootet Stuk deerfon hääbe. Dälich wol sicher nit een Bäiden sun Brood iete. Dät Swotbrood krauelde sik ättere Midde tou foar Druugigaid, fon Buutere waas niks moor tou sjoon, un ju Ploate Skinke of Sies deertwiske waas uk fonne Sunne oarich littjet wuden.

Jädden hieden wie domoals wäil moal sjoo wäild, wo die littje Fuugel ap sun druuch Buutje siet un sjoang un dät Buutje goar nit säärm apfriet. Dät waas sicher die Fuugel, die so hooch inne Lucht soang, wan Baabe an’t Eedgreeuwen un Switten waas. Dät waas een Leeuwerke, ju häd gans sicher gans hooch uur uus Fuugelbuutjene soangen. Wan wie as Bäidene inne Foan wieren, hääbe wie dät säärm heerd, man blouked, dät die Fuugel ap sun Buttje siet un soang, hääbe wie silläärge nit.

Gretchen Grosser, Ramsloh

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=33381&source=75