Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA, 2006

<< Haudsiede
<< Uursichtssiede Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA

- 30.12.2006 - Dät Heine-Jiehr

- „Mien Wieuw bruukt moal wier Haue“

Wät is min Ouriet-Kaländer tään wuden. Wät is dät Jiehr gau fergeen! So is nu uk dät Mozart- un Heine-Jiehr foarbie. 13. Dezämber is Heine sin Gebuurdai. Deermäd wude sien Jiehr ousleeten. Iek hääbe ja al insen kweeden, dät Heine ieuwenske Storm min ljoofste Dichter is. Nu hääbe iek dät Heinrich-Heine-Hausbuch tou Eende leesen. Nu mai iek him goar nit moor liede. An dät Eende fon düt Bouk bän iek bie do Rezensionen ankeemen. Deer hääbe iek tou wieten kriegen, dät Heine pleegede, sien Moanske tou ferhauen. Dät kwaad hie uk eenfach so liekhääruut: „Mien Wieuw bruukt moal wier Haue.“ Die Dai fon düsse Haueräi waas smoals moundeeges. Dan schoomede hie sik nit im Geringsten. Hie liet do Gedienen biesiede un mäd sien Fuuste häu hie ap do Schullere fon sien Mathilde un ruup deerbie: „Dät is foar dien Lälkegaid un dät foar dien läipe Tunge!“ Dät honnelde sik bloot uum Kinkerlitsken.

Sien Wieuw waas träie so stärk as hie, ju hiede him goud do Bunken breeke kuud, oaber ju heelt stil deerbie un roarde gans läip. Oaber Heine häu fääre un laachede deerbie luudhoals. Dan liet Mathilde sik eenfach faale, pakkede hieren Heine bie de Beene, dät waas sien swäkste Steede fon sien Kroankhaid. Ju smeet him uume un walterde sik mäd him appe Teppich. Bie sun Balgeräi appe stoawige Foutbeen fersönden jo sik dan wier. Die „Friedenspreis“ waas dan altied n´näien Houd.

Ju Bielde mout me sik moal foarstaale un dät fon sun Dichter. Iek kon dät goar nit leeuwe, man Hanna un uk Schwester Juditha meent, dät waas fröier so Moude.

Oachte Jiehre hääd Heine doodkroank in sien Matratzengruft lain. Him besoachte do stoadich n´ Wucht, dät hie jädden liede moate un foar ju hie n´poor Liebesgedichte schrieuwen häd. Oaber sien Mathilde häd him pleeged. Dän hiede iek wät hostet!

Wät konnen wie bliede weese, dät wie nit al foar 150 Jiehre lieuwed hääbe. Nu wät touminst bloot älke fjoode Wieuwmoanske in hiere Lieuwend fon hiere Früünd, Partner of Kärel hauen of körperlich mishonnelt. „Äigentlik sunt wie n´glukkelk Poor“, meende een Wieuwmoanske, ju mäd sangenblaue Plakken in´t Gesicht, do hiere Kärel hier biebroacht hiede, ap Bääd liech. Sukke Fälle wuden 2006 oachthunnertmoal in Ostfriesland mäldet, ju Dunkeltoal schäl ful hagger weese. Düsse Mäldung stuud 14. Dezämber 2006 in uus Fähntjer Blääd. Wie woln hoopje, dät dät touken Jiehr nit so fuul Haueräi un Ferträit rakt un wie nit juust dät fjoode Wieuwmoanske sunt, dät ferhauen wät.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=88675&source=75

- 23.12.2006 - Udo Lindenbergs Wiehnachtsgeschichte

- 2006 skuft Jesus do Wulken biesjede un bekikt sik dän Zirkus

Wät foar n´ Gluk. Inne Noacht koom n´Ängel ätter him tou. Die stuud foar sien Bääd, skimmerde un kwaad: „Josef, oolde Wäänt, iek bän die Ängel fon dän Herrn, un ju Seeke mäd dien Bräid gungt in Ordnung. Dät waas naan Huusfrüünd, sunnern die Hillige Gäist persönlik, un die Suun, die deer kuume schäl, is gans wichtich, uumdät dät Foulk un äigentlik ju ganse Wareld äntelk moal fon do ganse Sänden erlöst wät. Dät mout weese un deeruum, hilke Maria un nammt dät Bäiden Jesus. Alles kloor?“ Un deermäd swieeude die Ängel wier los.

Josef waas platt, oaber hie moakede, wät die Ängel kweeden hiede, un alles ron normoal fääre, bit eenen Deeges die Könich, so Ounfang Dezember, ap ju Idee mäd ju Volkszählung koom. Deer moaste sik älk in sin Geburtssteede mäldje, un uumdät Josef uut Nazareth waas, moasten jo deer wai, ofwäil dät gans wied tou loopen waas. „Schietbürokroaten“, skoolt Josef, „mäd uus konnen do dät moakje! Los, Maria, dät hälpt niks, pak dän Kuffer!“

An 24. Dezember waas´t dan so wied. Maria määrkede, dät ju wäil dälich dät Bäiden kriege schuul, un Josef ronn sik dän Iers ou, uum in dät uurfulle Bethlehem n´ Koomer aptoudrieuwen. Oaber foar´n Hotel loangede dät Jäild nit, Kroankenhuuse roate dät neen, un do billige Weershuuse wieren rappelful. Dät waas iesichkoold, un bit tou´n Äiwend hieden jo niks fuunden as n´Staal, dän him aan Buur ounbjoden hiede, die sik wäil toachte: „Naja, foar do Uutlounder gungt dät wäil, do konnen rauelk tou do Iesele un Bäiste, do sunt so un so niks Beeteres gewoont.“

„Koold is dät dälich“, kwaad juust n´ Skeeper tou sien Kollegen, mäd do hie buute ap´t Fäild uum´t Fjuur tou siet un ap do Skäipe appaasede, as him die oarige Stiern apfäl. Uk sien Kumpele hieden sun Diert noch silläärge nit blouked. Riesengroot mäd n´mordsloangen Kometenstäit bääte an. „Dät is ja die Hoomer, wan dät niks tou kweeden häd?“, meenden do Skeepere noch, as dät ap eenmoal so uunheemlik häl wude un die Ängel, diesälge, die in Juni Josef besoacht hiede, bie him stuud, fluks mäd n´ Riesenorchester un mäd n´ Chor un mäd allem Drum und Dran. Do Skeepere wieren fonne Sokken, oaber do kwaad die Ängel al: „Wäänte, neen Nood. Iek hääbe n´ göttlike Boskup foar jou.“ Die Chor soang inne Bäätergruund altied mee. „Jie wüüln daach immer al aan Erlöser, sun richtig gouden Typ, die foar alles deer is, jou do Sänden ounimt, aan, die fonne Heemel kumt un hier moal äntelk Free schafft, dän jou do Könige altied bloot ferspreeke, wan jo sik juust säärm ärnamme, stimmt dät? Kiekjet, nu hääbe jie aan. Juust is hie geboren. Hie is noch läip littjet un lait in n´Krääf in dän Staal, oaber, dät is die, ap dän jie al immer täiwt hääbe. Läitet jou Skäipe man moal foar´n Uure alleenich un gunget wai, uum tou grätlierjen. Deermäd ferswoont die Ängel mäd dän Chor un ju ganse Lightshow, un do Skeepere geenen los. As jo in dän Staal koomen, liech dät Bäiden wuudelk in n´Krääf, un jo grätlierden Maria un Josef un aal wieren so bliede, un dät waas een läip Gedrängel, oaber uk een Riesenstimmung in dän Staal.

Un dälich, 2006, skuft Jesus mäd intwiske ferheelde Hounde un Fäite do Wulken biesiede un bekikt sik dän kroanke Wiehnachts-Zirkus hier appe Wareld oun un toankt: „Düsse truurige, scheinheilige Christen, lamettabehoangede Alibi-Ouhoaler eenmoal in´t Jiehr, wo skäl iek dät bloot wier uus Baabe kloormoakje?

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=88530&source=75

- 16.12.2006 - Wiehnachten sunner Määme

- Nu lätst du mie hier in mien Äiländ so alleenich.

„Rita, wier bääst du? Ju ganse Noacht häbe iek al wier in Nood ferbroacht. Iek täiwe nu, bit dät äntelk Mädden wät. Do Uuren wollen goar nit gau genouch fergunge.

Dät is wäil immer noch tou ädder, man iek wol nu man al apstounde. Dan kon iek uk moal ätter buten gunge, uumdät iek deer beeter Omme kriege. Noa, iek bän wier binne geen. Ju friske Lucht hälpt mie uk nit.

Du maist mie wäil dul weese, wan iek die nu al uut´t Bääd smiete. Iek weet ja, dät jie smäidens nit ädder uut de Fuggen kuume. Oaber iek kon nit uurs, nu mout iek die anroupe. Ap die kuud iek mie ja altied ferläite, du kumst dan sicher fluks ätter mie tou.

Wieruum kriege ich bie die nu dan neen Geheer? Siet een ganse Uure fersäike iek dät al, die antouroupen. Wier bääst du? Wan du düt Wiekeneende al wier nit inne bääst, hiest du mie dät dach fertälle moast. Wildäge gungst du al wier dien oaine Schüüfkene ätter. Wät waast du dan uk fon aal min Kröak? Iek hääbe die ja uk silläärge nit kweeden, dät iek al so loange nit goud toupaas bän. Iek wüül die deermäd nit belastje.

Nu lätst du mie hier in mien Äiländ so alleenich. Bän iek nit al do Jiehre altied foar die deer weesen?

Boalde is Wiehnachten. Iek wol jou aal dät Fäst ja nit jädden ferdierwe, man so loange kon iek nit moor bie jou blieuwe. Iek weet, wier iek Geheer kriege, wan iek anroupe, iek wääle ju Nummer. Ap dän uur Eende ropt wäl bliede: „Hanne, kum ätter uus tou, in dät groote Huus fon uus Baabe inne Heemel sunt ful Wohnungen, een is al foar die kloor, un Omme is hier uuremäite nouch.“

Iek uurlääse mie dät nit eerst loange. Iek wol nu waiheemele. Iek bän nu uk so wuurich! Dän Telefonheerder hääbe iek noch inne Hounde. Dän moast du ieuwen wier aplääse. Dan mälde dät Telefon ou! Iek bän nu uk nit moor inne, hääbe die eenfach stilkens ferlät, so as du mie. Määme!

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=88177&source=75

- 09.12.2006 - Hie kumt un wol bie uus woonje

- Hie smit uus oolde Gewoonhaiden uume un leert uus dät Uumetoanken

Dät is dälich nit moor so stuur, een Woonung tou kriegen. Bruukst bloot moal in´t Fähntjer Blääd tou kiekjen, deer stoant älke Dai wät oane. Do Priese? Ja, dät is een uurs Kapitel. Neemens wol Woonungen fermietje sunner Jäild deerfoar tou kriegen. Sien anlait Jäild schäl Jäild smiete. Jee, fermietje wol älk jädden, man, wan deer nu wäl kumt, die gans mäd uus in uus fjauer Muuren woonje wol, dät is al gans wät Uurses.

Sukke Tieden hääbe wie ja uk al häiwed, moaste uk gunge. Geen uk, hier gjucht, deer sljucht. Do Tieden hääbe wie oaber häiwed. Kon ja jädden wäl ap Besäik kuume. Wie leede uus ja uk moal ien, dät brangt Lieuwend inne Bude. Man ätterdäm sunt wie bliede un toufree, wan dät wier n´Eende häd. Appe Duur, noa, appe Duur is dät oaber niks. Wan wäl eerst jucht bie uus woont, die is ätters nit wier loostouwäiden, die kikt uus wildäge noch in Pot un Ponne un toulääsd uk noch inne Koarten, die stoalt aal uus Gewoonhaiden appe Kop: Besäike: Jee! - Woonje: Noa! Besäik is as qn Fisk, dän trääde Dai fangt hie oun tou stjunken.

Man nu is deer wäl, die kwät uus klipp un kloor: „Iek kuume, un iek wol bie die woonje!“ Hie kwät nit: „Iek wol die moal foar n´ Schoft besäike“, noa, hie kwät: „Iek wol bie die woonje!“ Un die sik deer anmäldet, dät is nit irgendaan, dät is die Heer säärm. Koast die maast ferschräkke, wan du dät heerst. Kuud ja weese, dät uus dät mäd him uk so gungt: Moakje wie him eepen, wäide wie him nit wier loos. Kuud uk weese, hie kikt uus inne Koarten un kuud uk weese, hie smit uus oolde Gewoonhaiden uume un leert uus dät Uumetoanken. Deermäd is tou reekenjen!

Gräitje uut Roomels

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=87795&source=75

- 02.12.2006 - Barbara-Takken un Sunnerkloas-Pietske

- Blöie düsse Twiegen, is dät een goud Teeken foar ju Toukumst

Fluks Ounfang Dezember hääbe wie do Noomensdeege fon ju hillige Barbara an 4. un dän hillige Nikolaus an 6. Bekoand is ju Moude an Barbara-Dai Takken fon Aapel-, Kastanjen- of Forsythien-Boom in woormen Koomer in´ Woase tou staalen. Blöie düsse Twiege tou Wiehnachten, is dät een goud Teeken foar ju Toukumst.

In ju Geschichte uum dän heiligen Nikolaus find me niks fon een Pietske. N´ Sunnerkloas, die Bäidene Nood moaked mäd sien Rute, hääbe sik bloot Moansken uuttoacht.

Hermanns Määme meende dät oaber ienst mäd ju Pietske in sien Sunnerkloas-Paket, hie häd dät oaber Gott wäs Tonk froaier fersteen. Deeruus waas sien Määme do ätters sicher uk bliede.

Nu fertälle iek een Geschichte, ju iek insen uursannewaine leesen hääbe: Siet August hiede Määme hieren soogentienjiehrigen Suun nit moor blouked. Bloot an´t Telefon boalden jo mädnunner. So wied wäch inne Waareld waas Hermann. Ju Sehnsucht fon Määme ätter hieren Ooldsten, die deer in München Diskler leerde, waas uuremäite groot. Ju waas innerlik so dul, dät Hermann nit moal schreeuw! Oaber, dan inne Nowämber koom äntelk en Bräif. Deeroane stuud, dät hiere Wäänt Heimweh häd un hie sik al so ap Wiehnachten in Huus fraut. Hie moate daach so jädden tou Sunnerkloas een Päckchen kriege. Wäkker Määme heerd so wät nit jädden? Fluks pakkede Määme Sapkouke, Marzipan, Sukkeloade un Bumse in n´ littjen Kasten, buppeap koom fonsäärm noch die Stuutekäärdel. Nu noch gau en Bräif geschrieuwen, wieroane uk tou leesen waas, dät Hermann sien Familie juunuur so gliekgültich weesen waas un goar nit schrieuwen hiede. Un deeruum hoalde sien Määme uut hiere Tuun noch sun littje Pietske fon dän Nuuteboom. Ju koom noch mee as Sunnerkloas-Rute in dän Karton, un ou geen ju Post.

Al twäin Deege leeter ruup die groote Wäänt an, bliede as en Kat. Dät Päckchen waas al in München. Un wät waas Hermann bliede, sun fluch Sunnerkloas-Päckchen hiede hie noch silläärge nit kriegen. Un dan kwaad hie noch tou sien Määme: „Tonk uk foar do Barbaratakken, iek hääbe do fluks in´t Woater stoalt.“

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=87485&source=75

- 18.11.2006 - Sundai is wier moal Volkstrauertag

- Wan me neen Tied häd of nit touständich is, dät soore Wierk wächtourüümen, dan floait ap Tradition

Dät is eenfach Moude un Tradition, dät Schützen tou´n Volkstrauertag smoals n´ Krans foar´t Ehrenmoal deellääse. Deerap kon nit ferzichtet wäide. Altied wier schäl so ean do Kameroaden toacht wäide, do foar uus in Kriege faaln sunt truch Schjooten. Ljude fersammelje sik bie´t Ehrenmoal, wier dan uk n´Krans deellait wät. Dät aal is Tradition fon loange häär un uk n´goud Wierk, wan wie touminnst so twäie in´t Jiehr an uus Suldoaten toanke, do maast noch so jung hiere Lieuwend läite moasten.

Läip fiende iek oaber, wan dan smoals sun Krans fon n´Volkstrauertag bit kuut foar´t Schützenfest lääse mout. Sofuul Ljude sunt alle Deege deeran foarbiegeen, un neemens störde die so al loange ferdruugede Krans fon fergeene Jiehr.

Mie fäl die oaber altied wier in´t Ooge, iek hiede him ja wäil wächnieme wäilt, man iek waas him nit mäster.

Do träffde iek moal uus Dreguner un fräigede him fluks, of sin Schützenverein dän Krans nit al loange äntsuurgje moast hiede. „Noa“, meende hie un laachede, „deerfoar is uus Gemeinde touständich, man touken Wieke is wier Schützenfest, dan kricht dät Ehrenmoal n´näien Krans.“ Twäin Deege leeter waas dan oaber daach dät druuge Diert wääge. Truch mien Fräigjen wude wät in Goang broacht.

Dät is oaber nit bloot bie Ehrenmoale so. Ap´n Säärkhoaf wäide uum Allerseelen do Greewe fluch moaked. Erinnerungen kuume deerbie wäil hooch. „Wie ferjeete die nit“, stoant oafter in Doodesanzeigen. Fereenseld blieuwe oaber uk ap n´Säärkhoaf Kranse, Bloumendruste un Gestecke bit wied inne Suumer ferdruuged lääsen.

Wan me neen Tied of Lust häd od nit touständich is, dät soore Wierk wier wächtourüümen, dan floait wät ap Tradition! Dan ljauer naan Krans! Die fon´t Schützenfäst is düt Jiehr tou gjuchte Tied wier wächnuumen wuden.

Toumäts brangt dät daach wät, wan sik wäl üükert. Iek mout deerbie an dän Spröak toanke, dän iek fon mien Bääsjemääme häär kanne: „N´drinsenje Kuh kricht immer wät un wan´t uk wäkke mäd de Stok is.“

Gräitje uut Rommelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=86802&source=75

- 11.11.2006 - Dät hiede oaber gans läip wäide kuud

- Fääre koom ju nit, nu liech ju ap eenmal so laong as ju is ieuwenske mie mäd hiere Kop in dät Bloumenbeet

Nu is dät flugge Weeder fillicht foarbie. Jäärsen waas dät al so tjuusterch un dälich is dät nit uurs. Noa, nu is dät noch ful läpper, dät rient immer moal wier, un mie is dät kold tou.

Wät bän iek bliede, dät min Tuun nu äntelk ap Steede is. Täisdai, ättermiddeeges, scheen oaber ju Sunne. Do hääbe iek mie daach aprisked un bän ätter buuten geen. Do Bloumemsiepele moasten noch inne Gruund. Deerfoar moakede iek eerst n´ Steede fräi. Do ferdruugede „Je langer je ljauer“ hääbe iek eenfach uutrieten. Dät Stuk Baustahlmatte kuud nu uk deerbie wäch, dät hiede iek juust ieuwenske mie lait un siet nu appe Kniebele, uum do Narzissen ientoubuddeljen. Iek hiede goar nit meekriegen, dät uus Noaberske Erika ätter mie toukeemen waas.

„Kiek, Gretchen, bääst du uk noch?“ Fääre koom ju nit, nu liech ju ap eenmal so laong as ju is ieuwenske mie mäd hiere Kop in dät Bloumenbeet. Dät saach uut! Juusso, as do jungen Diakone in n´Doom appe Gruund lääse, wan jo ju Priesterweihe kriege. „Dät is ja duusentmoal mis“, toachte iek bie mie. Iek wüül hier wier aphälpe, hiede oaber genouch mäd mie säärm tou dwoon. „Noa, noa, läit man, Gretchen“, jammerde Erika, un nu waas ju al alleenich gau appe Kniebele, un wie sieten bee inne glieke Loage bienunner. Wät nu, wie bee koomen nu nit wier appe Beene.

„Moin“, kloang dät fon wiedäm. Louise wüül juust in hiere Auto stiege un laachede mie bliede toumäite. „Louise, kum daach ätter uus tou“, ruup iek. „Noa, iek hääbe neen Tied“, oanterde Louise. Deerbie häd ju sicher meent, ju schuul sik uk so kemoudich tou uus sätte. „Wolt du wäil gau häärkumme!“, ruup iek un uurs roup 112 an. Do eerst määrkede Louise, dät ju uus hälpe moaste. As wie glukkelk wier truch hieren Biestand tou Beene wieren, fräigede iek Erika: „Is din näie Kniebel noch heel?“ „Jee, alles in Ordnung, is niks fääre geböard.“

Dät hiede läip uutgunge kuud. Erika hiede fillicht wier operiert wäide moast, ju hiede nämlik noch man juust een Reparatur bääte sik, un iek waas scheeld weesen, dät ju tou Fall keemen waas wäägen ju Iersenmatte. „Hoopentlik häd uus uurs neemens so blouked“, meenden wie bee noch.

As iek wier binne koom, meende uus Harald: „Mama, dät fiende iek oaber nätt fon Erika, dät ju die bie´t Bloumenploantjen mee hoalpen häd.“

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=86426&source=75

- 04.11.2006 - As die „Klüngelskärel“ appe Sträite floaitede

- Alle Deege mout min Mon ätter do Sonderangebote kiekje

Iek mai goar nit so jädden Weere anhoalje, oaber min Mon uumsofuul ljauer. Alle Deege mout hie smäidens eerst in´t Täärp un ätter do Sonderangebote kiekje. Man smoals middewieks, dan gunge iek wäil jädden mee ättern Aldi tou snuuwen. Jäärsene waas dät moal wier so fier. Dän eerste Goang wieren wie so truchkaiert, sunner wät inne Woain tou lääsen. Dan koomen wie uume Timpe tou, wier me Fruchte koopje kon.

Deer stuud bie do Reewen, do wie in´t Ooge niemen wüülen, fluks bie do Reede ´n allmachtich grooten Karton. „Kiek moal, Gregor“, kwaad iek, „dän nieme wie mee!“ Hie troalde sik uume un kwaad: „Dän lätst du deer oaber gans fain stounden, wät wolt du bloot deermäd?“ „Die schäl foar die weese, deer koast du dan froai wier moal buute oun spielje“, kwaad iek deerap.

Nu ferstuud min Mon, wät iek deermäd meende. Gregor hiede mie moal fertäld, dät hie as littje Waadebukse insen bie him in Dorsten buute appe Roasen mäd sun grooten Kasten spield häd.

Dät waas an sun fluggen Dai inne Häärst, so as dälich, ju Sunne scheen noch gans woorm, un die littje Gregor siet lifalleenich in dän groote Karton. Dät waas wäil gans kemoudich, man toulääsd meende hie daach, dät him sun bittje koold wude. Die Littje stuud ap, geen in´t Huus un hoalde sin littje Moantel, ju äkstroa foar him wät läiger ´n Steede hiede foar sien Seeken. Dät waas daach gemütliker in sien littje Huus mäd dän Moantel. Toumoal heerde Gregor dän “Klüngelskärel“ floaitjen. Wo nu? Nu sun poor Bumse iete, dät waas ja noch flugger. Oaber die littje Wäänt hiede ja niks tou ferschuurjen. Hie uurliech, dan look hie handich sin näie Lodenmoantel uut un ron gau ättere Sträite. Die Plunnekärel smeet dän näie flugge Moantel ap sin Woain, un Gregor huppede bliede mäd sun poor Hiembäie-Bumse in sin Karton. Sundeeges wüüln Määme un Baabe mäd hiere littje Gregor in dän näie Lodenmoantel ap Besäik gunge. Baabe duurde dät al tou loange, bit Määme hiere Wäänt startkloor hiede. Ju kude daach eenfach dän Moantel nit fiende, die deer altied anne Gardorbe hoangede.

Ättern Tied hiede hiere Wäänt dät uk meekriegen, wät ferlädden waas. Hie keek bie sien Määme uumehooch und kwaad gans tjou: „Dän hääbe iek dän Klüngelskärel meeroat.“

Goud, dät dän littje Gregor dät domoals neemens leeuwt häd, uurs hiede dät sicher noch wäkke foar sin littje Iers roat.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=86058&source=75

- 14.10.2006 - Mien eerste Sände

- „Wier schuul iek säkstich Pännige häärkriege? Määme of Baabe fräigje, tjoude iek mie nit“

Wät waas iek bliede. Maria hiede anruupen un fertälde mie, dät ju uus straks besäike wüül. Nu moaste ju ja wiete, of wie uk inne wieren. Hiere Suun wüül Alpenrousen fon n Gärtner in Roomelse ouhoalje. Bie ju Geläägenhaid wüül Maria meekuume un uus besäike.

Ful rustje hougede iek nit. Mien Früündin is sukkerkroank un hoalt sik gans an do Foarschriften. Nu hieden wie twoo uure Tied, uus wät tou fertällen. Un wieruum geen dät moal wier? So as altied, uur fröier un aleer.

„Iek hääbe wilst uus Hondelsschoultied so moonige „Hillers“-Bumse fon die kriegen, Maria, un wät hääbe iek mie altied deeruur fraud“, liet iek hier wiete. Dä wiste ju goar nit moor so, oaber iek uumso beeter. Dälich kriege do maaste Bäidene Taaskenjäild. Deeran waas bie uus fröier goar nit tou toanken.

Taaskenjäild kreech Maria oaber wäil, ju waas ja eensich Bäiden un hieren Oolden hieden n´ Winkel. Man ju fertälde nu, dät ju insen mäd Helga in´t Café geen is, bie Niemann in Cloppenburg. As jo betoalje wüül´n, hieden do bee nit sofuul Jäild. Wät nu?

Maria fäl wät ien, ju is in uur Winkel geen, dät Moanske deer koande ju goud. Hiere Halloosje häd ju as Pound wairoat, un so kreech ju dät Jäild, um hiere Aapelkouke tou betoaljen. „Oh, kwaad Maria, „wät hääbe iek foar´n Nood uutsteen, mien Oolden doasten deer nit bäätekuume, ju Uhr waas uut Gould, ju hiede iek fon mien Fadderske tou Kommunion kriegen.“ Dät geen oaber goud.

Nu kude iek Maria uk so wät fertälle. Hilde un iek wieren uk in düt Café ienkiert. Wäägen do Ferien hieden wie eer fräi, un die Such fiehrde eerst n´ poor Uuure leeter. Iek hiede naan Pännich, man Hilde wüül dät wäil foar mie uutlääse. Nu sieten wie in dät froaie Café un lieten uus dät smoakje. Gans wäil fäilde iek mie nit, iek toachte, wät wüül´n mien Oolden wäil kweede. Wier schuul iek do säkstich Pännige häärkriege? Mien Määme of min Baabe fräigje, tjoude iek mie nit. So koom dät dan tou mien eerste Sände:

Inne Ferien geen iek smäidens altied ättere Misse. Foardäm moakede iek Tee un broachte uusen uk n´ Tass an´t Bääd. So kreech iek dät dan daach roaked. Baabes Knippe liech appe Waskdisk, ju noom iek. Inne Köakene noom iek deer dät Jäild uut un liech ju Knippe, uum düt Jäild nu lichter, wier appe Waskdisk. Mäd Jäild klöaterje kude iek do ja nit, wie hieden tou ju Tied bloot Jäildschiene. Uk 50 un 10 Pännige wieren Papierjäild. Nu waas iek eerste moal grääsich bliede, dät iek Hilde mien Scheelden betoalje kude.

Man, wät liech dät sweer ap mien Haat! Nu waas iek n´ Schoojer. Dät waas so läip. Steele waas n groote Sände, n Doodsände. Deeran hääbe iek loange wai aan tou bieten häiwed.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=85018&source=75

- 07.10.2006 - Wieruum ju dät nit wiete kon

- „Jämann Ina, wät du uus deer fertälst, dät kon ka wäil nit weer weese“

Apstuuns konnen wie immer wier in Zeitungen leese, dät touniemend altied moor Ljude sukkerkroank wäide. Sogoar al bie Bäidene wät dälich Diabetes 2 fääststoald. Dät schäl deeran lääse, dät wie uus fulst tou min bewäägje. Uk 30 Prozent Bäidene in´t Oaler fon tjoon bit säkstien Jiehre sunt fulst tou tjuk. Jo iete nit moor as fröider do Bäidene, oaber jo sitte tou fuul un moakje naan Sport. Noch foar twintich Jiehre koom düsse Kroankhaid bloot bie oolde Ljude foar.

Deeruur boalden wie nu uk, as wie ap Hanna´s Gebuursdai wieren, uur düsse Kroankhaid. Ju fertälde uus, dät hiere Määme sik nu spritsje mout. Ina benoarde sik deeruur un meende: „Goad wäs Tonk, iek bän nit sukkerkroank.“

Wo waast Du dät dan? Bääst du nu uk äntelk moal bie´n Dokter weesen?“, fräigede Hanna. „Noa, noa, iek hääbe inne Aptäike sukke Striepen kriegen. Do mout me sik inne Hiere hoolde, un wan do sik ättern Tied nit ferwaawje, dan is me nit sukkerkroank. Dät hääbe iek jäärsene däin, un bie sunt düsse Striepen so blieuwen as jo sunt.“ „Jämann Ina, wät du uus deer fertälst, dät kon ja wäil nit weer weese“, oanterde Hanna.

Nu wude Ina dul un kwaad: „Täiw man, du schääst nu sjoo, dät iek uk moal gjucht hääbe, iek hääbe dän hääde noch in mien Hoandtaaske, dän wol iek Die nu wiesje.“ Fluks heelt ju dän Säädel inne Hounde un heelt Hanna dät Blääd unnere Noose un luus luud foar: Den Teststreifen in den “Harn“ halten.

Wuddelk deer stuud dät swott ap wiet, Ina hiede gjucht. Wo schuul ju dät uk uurs ferstounde. Ju boald alle Deege boalde bloot Seeltersk. Un deerrum hiede Bayer foar Harn daach wäil n´uurs Woud nieme schould, dan hiede Ina dän Striepe uk gans uursannewaine ounheelden. Harn, wan uk bloot mäd een a, sunt bie hier seeltersk: Hiere.

Gräitje uut Roomels.

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=84647&source=75

- 30.09.2006 - Wieruum iek neen Flaask moor iete mai

- „Toufuul deerfon is ja uk nit gesuund, man deer hääbe jo uurs uk nit ätter kieked"

Juust eerst sunt do groote Ferien foarbie un nu kriege do Schoulbäidene al boalde wier Häärstferien. Fröier hiet do bie uus bloot Tuwwelkeferien. Ful ljauer waas iek fääre ättere Schoule geen. Dät Tuwwelkesäiken waas so stuur foar uus Bäidene. Wie kreegen wäil n´ poor Mark deerfoar, oaber deerap täiwden uus Oolden al.

Wie frauden uus smoals al dän ganse Ättermiddai ap dät smoakelge Äiwendieten. Deerfoar söalden wie jädden iuk wäil dän loange Wai in´t Täärp mäd alle Säikere mee, ofwäil wie daach so wurich wieren.

Maasttieds roate dät dan druuge Tuwwelke mäd Stip, Roodkool un Appelmuus, deerätter uk wäil noch stieuwen Ries mäd Sienkene of druuge Pluumen. Wät hieden wie do noch Smoacht un wät kuden wie do iete!

Flaask roate dät ätter´t Tuwwelkesäiken silläärge nit. Dät moakede uus uk niks, sun Ieten mäd alle Mon anne Disk waas wät Besunneres. Die Stip koom nit fon n´ Swinne-of Bäistebroaden, noa, dät waas man bloot Schousterstip. So kwät Diekmanns Gerdi tou düsse Soße. Bit nu hääbe iek nit wist, dät düsse Soße uk so nammt wät.

Wieruum mai ju so heete? Iek toanke mie, fillicht kummt dät deerhäär, dät die äärme Schouster, die ääter´n bekoand Läid inne tjuusterge Keller sunner Lucht woont, bloot sun Stip foarsät kreech. Fillicht weet wäl fon Jou, wierhäär die Noome kummt?

Uus Harald kwät tou düsse Soße: Siepelsoppe. Möie Anno moakede uk smoals sun Stip mäd uuremäite fuul Schalotten.Deerhäär die Noome.

Hoochdüütsk hat sun Tunke: Einbrenne.

Jäärsene roate dät bie uus uk sun Tuwwelkesäiker-Ieten. Uusen moaten dät aal jädden un wollen apstuuns goar neen Flaask of Wust. Toufuul deerfon is ja uk nit gesuund, man deer hääbe jo uurs uk nit ätter kieked. Dät mout wäil noch n´uursen Gruund hääbe, dät wie aal goar nit moor so jädden Flaask iete wollen.

Gräitje uut Roomels

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=84264&source=75

- 16.09.2006 - So hääd sik ju Tied in füüftich Jiehre läip ferannert

- Omas un Opas fon däälich sunt stoadich unnerwains

Foar Bäidene un junge Ljude sunt alle Moansken, do so uur füüftich Jiehre oold sunt, Opas un Omas. Wät nit heete schäl, dät jo uus „Senioren“ am ljoofsten fluks tou dät oolde Iersen smiete wol´n. Noa, do maaste Bäidensbäidene hoolde noch groote Stukke ap hiere Grootoolden. Opas un Omas kweede nämlik boalde silläärge nit „noa“, wan me do uum wät fräiged, jo wiete maasttieds Räid un taie do Wuchtere un Wäänte oafter uk stilkens moal wät inne Hounde, wier Määme un Baabe niks fon tou wieten hougje. Dät waas al in uus Bäidenstied so. Bloot, ansteede fon „Knete“ roate dät do höchstens moal n´tjukken Klunte of n´poor druugede Aapelstukke.

Man nit bloot wäägen dän Kluntje un do Aapelstukke fon domoals un do Tjoon-Mark-Schiene fon däälich is dät Ferschiel twiske do Omas un Opas fon fröier un apstuuns so groot. Wan iek an mien Bääsjemääme toanke, dan sjoo iek altied een oold Moanske foar mie. Suumers un winters hiede ju do glieken tjuustergen Kloodere oane, n´ loangen swotten Rok, die boalde bit appe Fäite geen, säärmbräidede, swotte Hoose, want hochkoom, n´ griesspinkelde Bluse, wätseldeeges un uk sundeeges n´ tjuusterchblaue Schoarte mäd littje, wiete Bloumen of Kuddele. Do Hiere sieten stromm anne Kop un wuden bääte mäd Hiernäddele tou´n Tüüt touhoope stat. Maasttieds siet uus Bääsjemääme in hiere Kroakstoul, waas an´t Tuwwelkeschillen, oafter uk an´t Beedjen. Ful fonne Waareld hääd ju in hiere Lieuwend nit blouked. Bloot eenmoal, as ju al uume säkstich waas, is ju ap Raise weesen. Deerfon hääd ju altied wier fertäld.

Wät dät Raisjen oungungt, sunt do Omas un Opas fon däälich daach en gansen Eende flotter. Stoadich sunt jo unnerwains. Inne Suumer moakje do Opas un Omas Urlaub in Schwarzwald un in Griechenlound. Wan di Häärst kumt un dät hier wier kaller wät, fljooge jo ätter Mallorca. Man uk do, do nit altied bie´t Paad sunt, sitte nit stil wät in´t Huus hääruume. Hier wät en Koafjefoahrt meemoaked un deer en Vereinsuutfluch. Un wo jo nu ounleeken sunt, do Opas un Omas! Mäd tachentich loope do Omas noch in Jeansbuksen hääruume, dreege Kloode un hochhäkkede Schoue un läite sik bie n´Barbier do Hiere froai apmoakje. Noa, do Bääsejemäämen un Bääsejebaaben fon fröier, do rakt dät nu nit moor. Do Senioren fon däälich wiete seküür, wät wie wol´n. Un iek meene, dät is uk goud so.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=83411&source=75

- 09.09.2006 - Fröier roate dän nit so groote Feten

Ätter´t Roomelster August-Määrked roate dät foar uus Bäidene noch wier moal een groote Feroarigaid. Bääjemääme fierde alle Jiehre mäd aal hiere Früünde un Noabere hiere Gebuursdai.

Wie Bäidene frauden uus ap düt Fest alle Jiehre uuremäite. Dän Äiwend foar dän erste Säptämber koomen wie aal bääte Bääsjemäämes Huus bienunner. Wie moasten ja dän Kroakstoul fon uus Bääsjemääme bunt moakje. Deerfon doaste uus Oma jo niks meekriege. Ju geen al ädder genouch, wan ju uus dät Tuunpaad uumehoch huppjen saach, in hiere Koomer, uumdät hiere Stoul uk fräi waas. Appe Toal moakeden wie dän Stoul dan fain tougjuchte mäd Bloumen, do wie uus deerfoar aal uut hiere Tuun plukked hieden.

Dät schuul ja aal stilkens weese as groote “Überraschung“ foar uus ljoowe Bääsjemääme. Die so fersierde Stoul bleeuw appe Toal stounden, bit wie dän uur Dai mäd alle Mon wierkoomen, uum tou grätlierjen. „Wät wunnerierde Bääsje dan uur dän bunte Stoul, un wie aal wieren mäd hier deeruur so bliede. Dan stuud ju al boalde ap un geen mäd uus groote Koppel ätter buten.

Hiere groote Drachtenskoarte waas ful mäd Aapele, aal fon hiere oain äntende Boome. Smoals greep ju sun Hoanteful un smeet do wied uur´t Gäärs, un wie Bäidene moasten do apsäike. Älk wüül moor hääbe as die uur. Dät sluukske Griepen waas so as dälich bie´n Karneval dät Bumsegrappen.

Dälich kon me sicher neen Bäiden moor mäd sun billich Vergnöigen so bliede moakje.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=83056&source=75

- 19.08.2006 - So wäide iek goadelk oolde Reewe loos

Iek staale mie foar, wie hieden uk noch aal dät Wierk deertou abbewoart, uus Schappe sunt al so ful un appe Been dröömt uk noch sofuul foar sik wai. Nu bän iek ounfangt, wächtoureeken. Toueerst hääbe iek mien Klooderschap uutmjuksed. Do maaste Seeken paasje mie nit moor, uumdät jo mie tou groot sunt. Deerrum alles, wät Grööte 44 hiede, ruut uut mien Schapp. Do roate dät oaber al Bott! In Säptämber gungt dät wier ätter Litauen, un do Ljude fraue sik uur mien noch goude Blusen, Kloode un Rokke.

Trännt hääbe iek mie uk fon ful Bouke. Gertrud kreech alle Romoane fon mie foar uus Pfarrfest. Un Gregor broachte Fräindai 58 Schoulbouke ätter´t Schoulmuseum in Folmhusen. Wät waas ju Frau Reuer bliede! Deer sunt mien Schätse am bäästen abbewoart, uk, wan iek nit moor appe Wareld bän. Uurs loundet womuugelk alles in Säidelsbierich.

Mäiden gungt dät fääre. Toueerst smiete iek Tällere un Tassen ruut, do deer bloot so hääruumestounde. Wät wol iek deermäd? Tou Tied kon iek man bloot uut aan Teekop drinke, iek mout bloot appaasje, dät iek sofuul behoolde, dät iek sofuul Tassen in mien Schap hääbe, dät mien ljoowe fräiske Autorinnen fon uus Schriewerkoppel noch Tee bie mie drinke konnen un nit riegeuum uut een Tasse drinke mouten.

Bit die Transport ätter Litauen losgungt, mout iek uk noch mien Wääskeschap truchkiekje. Deerfon kon uk noch so moonich Uurträksel mee appe Raise gunge. Do Kartons mäd do oolde Reewen duurn oaber ap goar naan Fall loange bie uus stounden blieuwe. Dan kuud iek deer noch moal wier biegunge un wät wier ruut nieme. Iek mout fluks Anita anroupe, uumdät ju do Klamotten ouhoalt. Dan is ju groote Gefoar foarbie.

Wan iek straks kloor bän mäd aal mien Uutrüümjen un Wächsmieten, kon iek so as Rita kweede : Mäd minner Gepäk raised sik dät lichter.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=82013&source=75

- 05.08.2006 - Al wier een näie Rechtschreibreform

- Fluks ätter do Suumerferien jäld foar Wänte un Wuchtere in uus Schoulen ju näie Rägel

Ju so nammde Rechtschreibreform is die grattste Unfug fon do lääsde Jiehre. Miliarden häd ju altied wier uurse uutfigelierde Schrieuwwiese bit nu al kostet. Duusende fon Oarbaids-Uuren sunt deerfoar fergeudet wuden. Bierige fon näie Bouke sunt dertruch äntsteen, do al in n´ kuute Tied wier uurhoald wieren un nu oold sunt. Un dät Läipe deeran is, dät do maaste Ljude goar nit uurs skrieuwe wollen, as jo dät fröier inne Schoule leerd hääbe.

Man, neemens is fräiged wuden. Wie schäln nu eenfach Schifffahrt schrieuwe. Wo sjucht dät Woud mäd tjo f nu uut? Mie gefaalt dät nit. Iek säärm hääbe so wäil al moal fersoacht, mie an ju näie Reform tou hoolden, moaste oaber altied wier fääststaale, ful deerfon moaked goar naan Sinn un lät dann eenfach bloot oarich. Düsse Rechtschreibreform fereenfacht foar mie dät Schrieuwen of Leesjen nit, in Jundeel, alles wät so ful komplizierter. Aal dät Näie wol in min oolde Brägen nit moor roun. Iek bän mäd dät Oolde bit nu wied genouch keemen. Goud, dät iek nit tou do Moansken heere, do ju näie Schrieuwwiese eenfach so fon uus Kulturpolitik aptwoangen wät.

Tou´n 1. August 2006 wude nu al wier ferannert. Do sik deermäd oufiende mouten, sunt al wier moal tou allereerst do Schöilere, Koastere of Büroljude. Fluks ätter do Suumerferien jäld foar Wänte un Wuchtere in uus Schoulen ju näie Rägel. Wan jo dan noch so schrieuwe, as jo dät just eerst näi leerdhieden, kriege jo in hiere Diktate Failere anstrieken.

Dul sunt uk Schriftstellere un Journalisten uur ju näie Rechtschreibreform. Just, wan jo hiere Manuskripte kloor hääbe, kriwimmeld dät deeroun fon Failere, wan hiere Bouke in ju näie Schrieuwwiese pränted wäide schäln.

Iek bän bliede, dät dät foar uus Seelterfräisk noch neen näie Rechtschreibreform rakt. Ju kummt sicher oaber uk noch ap uus tou, wan Dr. Fort sien näi CD-Woudebouk äntelk moal kloor häd. Iek juchte mie nu altied noch ätter sien Bouk fon 1980, un iek leeuwe, iek blieuwe uk dann bie dät Oolde un staale mie eenfach uk nit moor uume.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=81451&source=75

- 29.07.2006 - Huusputz mäd Unnerbuksen

- Dät waas oaber in alle Huuse so, wie kuden wie tou ju Tied in uus Täärpe dan wäil kloore Feidele koopje?

Jäärsene sieten wie Wieuwljude wier moal in n´ Kring bienunner. So unnerheelten wie uus wäil as altied uur fröier un aleer.

Dütmoal geen dät uur ju stuure Oarbaid inne Huus- oange, deertou heerde uk dät Feideljen. Eerst moaste ja rejell mäd Imi-Woater schrubbed wäide. Wie in Huus hieden ja wäil al Holtfoutbeen inne Köakene, oaber bloot insen inne Wieke wude die scheen moaked, un dät waas dan snäiwndeeges. Dan wude dät oaber uk Tied!

Tou´n Apniemen hieden wie Feidele uut oolde Unnerwäske, oaber uk oolde Kloode wuden deertou bruukt. Do Steene inne Waskköakene moakeden wie mäd n´ Stuk fon´n stukkenen Jutesäk wier truch. Dät waas goar nit so eenfach, düsse Feidel noom nit goud ap un liet sik uk nicht so licht uuttaie.

„Jee“, meende Anna, „so waas dät uk bie uus, am bäästen wieren do Feidele uut uus oolde Unnerbuksen. Do wieren ja uk groot un fon binnen angerauht, froai in Hellblau of Rosa.“

„Nu mout iek Jou noch wät fertälle“, kwaad Leni, „wie hieden aleer n´ Moaler in Huus. Die junge Geselle hiede klakkert un fräigede ättern Feidel. Mien littje Suster broachte him uus Määme´s rosafaawene Unnerbukse.

Wät hääbe iek mie do schoomed. Dän Moalerwäänt koande iek goud, waas hie daach mäd mie in een Schoulklasse geen.“

Dät waas domoals oaber in alle Huuse so, wier kuden wie tou ju Tied in uus Täärpe dan wäil kloore Feidele koopje? Naagens!

Un wät rakt dät dälich foar faine Lappen, Mikrofaser-Tücher heete do Wunnerdouke. Deermäd konn me mäd bloot noch bloank Woater alles süüfer moakje. Dät is een Feroarigaid.

Mäd do Unnerbuksen, do wie apstuuns oane hääbe, konnen wie dälich sowieso nit moor feidelje un putsje. Fröier moakede iek mäd sun Schinkenbüüdel mien ganse Rääd scheen. Dälich kriege iek mäd n´Schlüpfer fillicht bloot noch ju Pingele deermäd scheen.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=80981&source=75

- 22.07.2006 - Gräitje wüül sik jun hiere Hostjen „oolden Düütsken“ moakje

- So is n Sackerlooter ap dän Gedanke keemen, loose Buddelle wier mäd Woater full tou fierjen

Fergeene Snäiwende häd Geske in n´ GA schrieuwen, dät Ljude wier ätter Bääsjemäämes Rezepte säike. Ju häd gjucht. Do Doktere duurn uus neen Soolwe jun Flöate of Druppen juun Ferkoaleräi moor ap Kosten fonne Kroankenkasse ferschrieuwe. Dät mouten wie nu al loange aal säärm betoalje. Siepele mäd Kluntje sjoode un dan düssen Sapt juun Hostjen drinke, kanne iek uk fon mien Oma un uk fon mien holloundske Dokterske.

As iek knu wiekenloang so läip hostje moaste, hiede iek älke Äiwend al Nood foar ju Bäädegungenstied. Wan me froai woorm inne Fuggen lait, wät ju Hosteräi bloot aal noch läpper. Me kon beeter liekap inne Sessel sitten blieuwe.

So toachte iek eenen Äiwends an do Woude fon mien schlesiske Sweegermuur. Ju kwaad dann: „Dan Husten muss mer verbrenna!“ So koom iek nu ap ju Idee, äuwerch n´ stieuwen “oolden Düütsken“ to drinken, befoar iek ap Bääd geen. Min Mon wiste nit, wät iek mie moakje wüül, dät moaste iek him eerst ferkloorje. Uk ful Ljude dälich wiete nit, wät dät is. Iek sood Woater, goot dät ap n´ poor tjukke Kluntje, hoalde ju Petälje mäd Fusel uut Schap un goot n´ grooten Schkulp in dät heete Kluntjewoater. So, nu seet iek wier kemoudich ap´t Sofa un noom nu fluks n´ gouden Kluk, un dät smoakede ätter niks. „Dät konn ja nit weese“, meende Gregor, „die Grog mout ja stäärk weese. Kiek is, wo fuul Fusel uut dän Buddel failt.“ Min Mon moaste nu uk pröiwje, oaber hie droank uk bloot heet Sukkerwoater. Nu rooken wie bee an dän Fuselbuddel, die rook uk ätter niks. „Aal Woater“, meende nu uk min Mon, „jutt dät oaber nit wäch, ju Petälje brange iek mäiden ädder fluks tourääch.“

Gregor wüül nit leeuwe, wät die Winkelknächt him do fertälde. Dät waas nu al dät twäide Moal, dät him so wät geböarde. Un so ist dät: Ljude moakje Parties, hoalje Sluk un Bjoor uut düssen Winkel. Wät nit ferbruukt wät, konnen jo wierbrange. Un so is n´ Sackerlooter ap dän Gedanke keemen, loose Buddele wier mäd Woater full tou moakjen, uum so billich Fäste tou fierjen. Truch düssen Bedjooger bän iek nit an min „oolden Düütsken“ keemen un moaste wier bloot mäd Eukalyptus-Bummse ap Bääd.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=80685&source=75

- 15.07.2006 - Fon Technik ferstounde iek so fuul as niks

- Dät Diert schuul bloot nit ätter mie toukumme, iek hiede dät nit ounpakked

Fräindai, juun Äiwend wai, hieden wie deermäd reekent, dät äntelk moal n´ goud Schuur Rien kumt, oaber dät look an uus foarbie. Wie wieren extra noch gau ieuwen inne Tuun geen. Dät waas gjucht benaud buute, as dät so foar´n Grummelschuur wäil weese kon. So wüül´n wie uk man gau wier binne gunge, wier dät köiler is.

Iek moaste oaber noch Wäske fonne Liene nieme. Gregor waas al in Huus un moakede Tee. Juust hiede iek een Uurträksel inne Hounde un wüül dät inne Kurich lääse. Do kreech iek Besäik, wieruur iek mie gans grääsich ferjoagede. Iek stuud in een Stuk anne Wäskepeel un toachte bloot: „Hoopentlik kumt dät oarige Diert nit ap mie tou!xd3 Sun grooten Kat hiede iek silläärge noch nit blouked. Bah, wät liet die daach roar! Dät Diert geen oaber foarbie, uum uus Blokhutte tou un bleeuw deer ap two Beene stounden un keek in n´ grooten Karton, juust do, as uus Harald uut Huus koom. Die ferschräkde sik wäil uk un geen gau wier binne, uum sin Bruur Bescheed tou tällen. Nu koom uus Michael ätter buuten, geen so ap dät Diert tou, boalde deermäd un hie ruup: „Mama, dät is n´ Frettchen, un dät is tomm.“ Dät waas mie egoal, dät Diert schuul bloot nit ätter mie toukumme, iek hiede dät nit ounpakked.

Michael geen straks in Huus un ruup Sobings an und fräigede, of hiere Frettchen wächronnen waas. „Noa, uus Frettchen is al foar twelich Jiehre iengeen“, meende Manni. Michael koom wier ätter buten un ruup mie tou: „Sobings heert dät nit, iek wol dät Diert behoolde.“ Dät wüül oaber goar nit bie uus blieuwe un was al loange uur alle Bierge. Wät n´ Gluk.

Iek waas unnerdääs aal an´t Telefonierjen weesen mäd dän Apperoat, die Goad wäs Tonk, inne Wäskeekurich liech. Min Mon schuul kuume un mie hälpe, man iek hiede ju ganse Tied neen Geheer kriegen. Iek schoold foar mie wai: „Mäd wäl boald Gregor wäil so loange an´t Telefon?“

Toumoal stuud hie oaber inne Huusdoore un ruup: „Wier bliffst Du so loange, Foutbaal fangt daach fluks oun.“ Man nu kreech min Mon eerst sien Safüüzer fon mie, fon wäägen, dät Telefon so loange tou besätten, wan iek in mien groote Nood anroupe mout. „Iek hääbe neemens anruupen“, meende hie, „man du moast daach wiete, dät du mäd dän Apperoat nit uus oaine Nummer anroupe koast, dät gungt nit.“

Ätter´t Foutbaalspil koom Bernd noch ap Besäik. Gregor moaste him fonsäärm fluks fertälle, wo döasich sien Moanske is. „Uus Määme gungt dät nit beeter“, meende Bernd, „ju wüül ieuwen hiere Bruur anroupe un kreech uk neen Geheer. Ju wude so dul un schoold uur aal dät näimoudske Wierk. Iek keek ja fonsäärm Düütslound juun Italien. Toumoal saach iek niks uurses as aal man Striepen.

Do wude uk iek dul un meende: „Nu juust rakt uus Fernseher sin Gäist ap.“ Iek soachte ju Fernbedienung, foont se oaber nit. Kuud ja uk nit, uus Määme hiede ju inne Hounde un wüül deermäd hiere Bruur anroupe.“

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=80371&source=75

- 08.07.2006 - Wo uus n' Paadstrieker moal bedrain häd

- Man mout nit altied alles leeuwe

Bedjoogere häd dät al altied roat, bloot do Methoden sunt dälich noch raffinierter wuden un uk wäil do Summen sunt nu ful hagger, uum do dät monges gungt. Wie sunt foar naitou fjautich Jiehre uk moal ap sun Sakkerloter rienfaalen. Taljans kreegen Besäik, deeruur frauden jo sik uuremäite, waas dät daach die Suun fon dän Jude Simon, bie dän do foar un uk noch wäil eerst inne Krieg immer so flugge Seeken kooped hieden. Mäd dän Mon hieden jo so goud kuud. O, wät waas dät foar´n Bliedskup. Die Kärel fertälde, dät sin Baabe uk in Treblinka uumekeemen waas un so fuul fon aal hiere Früünde. Deerbie huulde hie so bedröiwed. Wilst Anno wät appe Disk kriegen hiede, fertälde Jakob, wät hie foar Flugges meebroacht hiede. Hie pakkede n´ wunnerboaren Teppich in Persermuster uut. O, wät foar´n fain Muster. Dän hiede hie uut n´ Wiedergutmachungsprogramm foar Juden. Nu wüül hiedät goude Stuk Woaber bloot an Früünde ferkoopje, do fröier so goud mäd sin Baabe weesen wieren, un deeruum schuul die Teppich guk man 300.- Mark kostje. Jä, dät waas so, uus Omas sien hieden goar neen Stoowe, wier die Perser tou lääsen kuume kude. Nu moaste uus Hermann sien Läine kuume, un ju kuud dän Teppich uk nit bruuke, uumdät ju bloot een Köakene hiede. „Mien Dochter Gretchen häd juust een näie Stoowe kriegen, oaber n´ Teppich hääbe jo noch nit.“

Nu wiste mien Määme ja, wier iek uum ju Tied tou fienden waas un koom mäd dän Kärel ätter mie to, bie mien Oarbaidssteede. Liede moate iek dän flugge Teppich fluks wäil gans jädden, man iek ferkloorde mien Määme, dät iek neen Jäild deerfoar uurich hiede, uumdät wie juust eerst baud hieden. Dät schuul ja neen Problem weese, mien Määme wüül dän wäil jädden eerste betoalje, un iek schuul mie man neen Suurge moakje, iek kude hier dän Perser oubetoalje, so as dät geen.

Wät waas die angebliche Jude wäil bliede, Määme geen mäd him straks ättere Boank, uum do 300 Mark tou hoaljen. Die Ferkööper kwaad oaber foardäm noch tou hier, ju schuul oaber inne Boank man nit juust kweede, wierfoar ju dät Jäild hääbe wüül. Hiede mien Määme do nit al n´Lucht apgunge moast? Oaber noa, wie sunt ja so tjou un bedjooge neen Moanske, un somäd nieme wie dät uk nit fon uur Ljude oun. Boalde deerap waas Wiehnachten, iek hoalde dän Teppich fon uusen ou, wier hie so loange lain hiede. Mien Theo hiede iek niks deerfon fertäld, dät schuul dan een Überraschung weese. Dät waas dät dan uk. Hie häd mäd mie schuulden. Die Teppich liech goar nit so lange bie uus inne näie Stoowe, do saach hie al uut as n´Plunn, n´ächten Perser waas dät wäil nit weesen, nu waas dät n´Perverser.

Iek siet deer nu man mäd, mäd sun Bedjoogeräi. Loange wai moaste iek nu noch dän Teppich oubetoalje. Foar mie is dät oaber een goude Lehre weesen.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=80006&source=75

- 24.06.2006 - Ju goude Tied

- In do lääsde soogentich tachentich Jiehre häd sik uk bie uus masse ferannert

In do lääsde soogentich tachentich Jiehre häd sik uk bie uus masse ferannert. Bit inne lääsde Timpe fon uus Täärpe häd ju näie Tied hiere Wai fuunden. Of dät altied tou´n Sägen weesen is, dät weet me uk nit. Oaber eens is sicher, mäd aal dät Näie is uk ju Hektik in uus Täärpe keemen.

Uur dän Sniederäiwend bie´t eepene Fjuur of anne Koakmäskiene baale bie uus bloot noch gans oolde Ljude. Ful wiete goar nit, wät n´ Sniederäiwend waas. Dät is ju Tied weesen, wier dät inne Winter noch tou ädder weesen is, ju Gaslaampe ountoustikken, so siet me, bit dät buute gans tjuusterch waas, bienunner an´t Fjuur un fertälde sik wät.

Wan fröier uus Pestoor uus toumäite koom, dan fersoachten wie Bäidene, him uut de Wai tou gungen. Wan wie dät nit moor roakje kuden, fällen wie appe Kniebele deel, wan die Pestoor noch ful Treede wääge waas. Un dälich? Bäidene un uk Groote baale dän Pestoor smoals mäd Foarnoome an, dän Knäifall kanne jo ja fonsäärm nit un bie´t Säägenjen stoalt sik bie ful ju Froage: Wäkke Hounde mout iek deerfoar nieme.

Iek meene, ful is nu uk beeter as domoals, oaber wie mouten oaber uk noch uur uus oolde Tied baale un fääre reeke, wo dät aal weesen is.

Wan iek mien Bäidene fertälle, wo stuur fröier sun Waaskdai waas, dan wollen jo dät goar nit heere. „Fröier, fröier“, hat dät dan, „dät is foarbie“. Älke Ommer Woater moaste uut de Sood leeken wäide, nit moal koold Woater koom tou ju Tied uut de Muure!

Die Sood waas maasttieds nit wied fonne Hoage oawe, dät Woater wude oaber nit unnersoacht of ouseeden, befoar wie dät droanken. Un wie hääbe ful Woater droanken! Trotsdäm wuden uut uus strääwige Wuchtere un Wäänte. Goud is, wan wie tou Pepier of in´t Internet brange, wo dät aal weesen is, as wie noch littjet wieren. Dan konnen jo dät ätterleese un ätterkiekje. Iek leeuwe oaber nit, dät uus Bäidene in uus “goude oolde Tied“ lieuwje wäild hieden. Do hääbe dät dälich daach aal ful beeter un lichter as wie toufoarne. Wät hieden jo ap ful ferzichtje moast, wät dälich foar him alles so gans fonsäärm is!

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=79261&source=75

- 17.06.2006 - Alles troalt sik düsse Deege um dän Foutbaal

- Albert Höhne frauke sik so as n littjet Bäiden ap Wiehnachten

Wät hääbe ful Ljude apstuuns een Feroarigaid. Alles troalt sik düsse Deege um dän Foutbaal. Wan´t man ieuwen gungt, mouten alle Spille bekieket wäide. Wan dan noch littje Bäidene in Huus sunt, un juust dan bläärje un nit stil sunt, is dät gans läip. Klaus Dwertmann häd aleer apschrieuwen, wo sik aan Baabe tou hälpen wiste, uumdät hie in Raue dät Endspil fonne Weltmeisterschaft bekiekje kude. Ju Geschichte gungt so:

„Wät waas dät do uk foar´n Aprägung uum dän Foutbaal, as ju Weltmeisterschaft 1966 in Änglound uutdrain wude. Inne Fabrieken, Kontore, Winkele un appe Sträiten waas niks tou dwoon, alle Ljude sieten foar´n Fernseher tou kiekjen. Uus Frisör in Cappeln hiede uk dät Foutbaalfäiber uuremäite pakked. Dät kude ja nit uurs, geen daach in sin Salon alle Baaleräi in düsse Tied uur dän Foutbaal. Dan koom dät Eend-Spil: Düütslound juun Änglound! Sneeuwende-Ättermiddai wude dät in´t Fernsehen uurdrain. Uum Ketier foar tjo geen die lääsde Kunde uut Höhne sin Salon : deermäd hiede Albert uk wäil reekent. Nu kude hie fluks in Raue dät Eendspil meebelieuwje. Albert Höhne fraude sik so as n´littjet Bäiden ap Wiehnachten. Gau feegede hie do swotte, jeele, roode un griese Wulle tousoamen un moakede alles ap Steede. Die Antäller in´t Fernsehen mäldede al luudhoals, dät dät Londoner Stadion mäd hunnertduusent Ljude uutferkooped waas.

Noch tjo Minute, dan schuul dät Spil ounfange. Die Frisör moaste ieuwen ju Butendoore ap Slot brange. Hie wüül juust dän Koai uumetraale, as die littje Koarl häärienstuuwen koom. „Iek wüül mie do Hiere sniede läite“, kwaad hie. Uus Frisör bleeuw die Ferstand boalde stounden, hie stoomerde bloot noch: „Koarl, nu Hiere sniede, dät gungt nit, nu, juust uum düsse Tied, no Koarl, wo kummst du deertou?“ „Uus Baabe häd kweeden, iek schuul nu man ättern Frisör gunge, dan kude hie sik in Raue dät Foutbaalspil bekiekje!“ Koarl waas al an n´Frisör foarbie un klatterde ap dän Traalstoul foar dän groote Spegel. Uus Frisör is n´Bäidensfrüünd, un die säksjiehrige Koarl n´hädfuchtigen Käärel, uurs hiede die littje Wäänt bie´t Hieresnieden Troonen inne Oogene kriegen.“

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=78930&source=75

- 10.06.2006 - Nu is ju flugge Tied äntelk deer

- „Dät is so een Feroarigaid, nu truch uus froaie Natur tou gungen“

Min Frünnd waas dät boalde uk so geen, dät hie uumebroachtwuden waas. Iek koom ädder genouch. Uurs hiede iek nu mäd Alexandra sjunge kuud: „Min Früünd, die Boom is dood, hie fäll in äddern Mäddenrood, märelch, iek koom tou leet!“ Wan iek n´ Soage knääterjen heere, gunge iek fluks ätter buten. So uk an düssen Foarjiersmäiden. Un wuddelk, dät schuul juust deeruum gunge. Ju Akazie schuul dät an´t Lieuwend gunge. Iek hiede ju äkstroa foar Jiehren ploanted, uumdät wie inne Akaziensträite woonje. Äigentlik woaksje ja bie uus goar neen Akazien, man wie namme düsse Boome so. Dät sunt oaber Robinien. Dät is nu oaber egoal. Iek kude juust noch min Mon stjuurje. „Wät wolt du dan mäd dät oolde Diert? Bekiek die dän Boom moal, wo sjucht die dan uut, ju maaste Tied in´t Jiehr stoant hie so koal deer, un mie is hie uk inne Wai.“ „Mie oaber nit“, oanterde iek, „dät is min Boom, un die schäl lieuwje.“ Noch nit een Jiehr foardäm häd mien Akazie sofuul loange Druuwen fon Blöiten häiwed as düt Jiehr. Iek leeuwe, ju betonked sik bie mie. Wät hääbe iek älke Dai n´Bliedskup, wan iek in uus Tuun gunge, un nit bloot iek. Äuwerch uum oachte Uuure stuud iek unner him tou wunnerierjen un uum ju Tied oarbaideden noch sjungend sofuul tjukke Iemen in min Boom. Wät moakje do wäil foar´n swäiten Akazien-Huunich uut aal do loange Blöiten fon min Früünd, die Boom.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=78561&source=75

- 03.06.2006 - Sjungen kon uk Medizin weese

- Truch Sjungen bewältgje ful Moansken Nood un Truur

Wie hääbe fröier as Bäidene ful moor soangen inne Schoule un uk in Huus as dälich do Bäidene. Uk mien Oolden soangen eenfach bloot so. Mien Määme, ju Säisterske waas, siet oafter sjungend an hiere Naimäskiene. Iek heerde so jädden tou un leerde uk: „Ein Herz, das sich mit Sorgen quält“ un „Freund, ich bin zufrieden“ tou sjungen.

Wan Jans domoals smoals mäd sien Bäidene bäätert Huus siet un jo mädnuner „Hohe Tanen“, twoostämmig rutsmätterden, waas dät een Oarigaid, toutoulusterjen. Fröier wude allerweegense moor soangen. Dälich schoomje sik Ljude, eenfach so fräi fonne Lieuwer wäch tou sjungen.

As iek Maria eenmoal tou hiere Gebuursdai truch´t Telefon n´ Ständchen broachte, wunnerde ju sik deeruur gans grääsich un meende: „Mie häd bit nu noch neemens mäd n´Läid tou´n Gebuursdai grätliert.“ Iek fräigede: „Wo kumt dät dan, alle Ljude wiete daach, dät Sjungen die so ful betjut.“ „Jee, man, ful tjouje sik nit tou sjungen!“ Een Stämme, ju nit sjungt, wät gauer oold.

Bie´t Sjungen is uus ganse Körper in Aktion, nit bloot do Stimmenorgoane. Lungen, Haat, Zwerchfell, Been-, Buuk- un Gesäßmuskulatur wäide ounsponnt. Dät aal däd uus goud un is billige Medizin un Lieuwendshälpe foar Körper un Seele. Truch Sjungen bewältigje ful Moansken Nood, Truur un Stress. Sjungende Moansken sunt blieder, uutgliekener un hääbe moor Zuversicht.

Fon Musikkoastere wät bekloaged, dät wie Düütske dät Sjungen immer moor ferleere. Wäil sjunge drei viertel Millionen Sungersken un Sjungere in rund 20 000 Chöre aktiv mee. Dät is oaber juust moal ein Prozent fonne ganse düütske Bevölkerung. Ofwäil Sjungen in n´ Chor am froaisten is, konnen wie oaber uuk allerweegense sjunge: Inne Boadewonne, bie de Oarbaid, in´t Auto, bie´t Kaierjen un ap Fäste.

Deerum wol iek nu mäiden ädder, so as tou Tied do Fugele dät dwoo, dän näie Dai mäd n´Läid begröitje. Dan muuge uusen wäil kiekje un toanke, nu failt uus Määme wät. Wan jo mie dan fräigje, wät mäd mie is, dan kweede iek: „Niks, iek nieme juust mien billige Medizin ien, ju mie gesunder un blieder moaked!“

Gräitje fon Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=78195&source=75

- 20.05.2006 - Uus Koastere in Nood bie hiere Oarbaid

- Dät is dälich juust so, as wan ju Schoule die Reparaturbetrieb fonne Nation is

Martin Luther häd moal kweeden: „Naan Beruf is so goud, un iek wol naan ljauer hääbe as dän fon n´ Koaster.“ Of hie dät dälich uk wäil noch so kweede schuul?

Ex-Kanzler Gerhard Schröder boalde uk moal fon „faule Säcke“. Oaber weer is, dät dälich immer moor Apgoawen dän Koaster touschäuwen wäide, do die Räst fon uus Gesellschaft loswäide wol. Dälich schäl die Koaster alles moakje: Sprachförderung, Suchtvorsorge, Aufklärung, Hälpe bie aggressive Bäidene. Dät is dälich juust so, as wan ju Schoule die „Reparaturbetrieb fonne Nation“ is.

Die schäl nu eerst moal do Bäidene ärluuke, wät ja wäil äigentlik do Oolden al ädder genouch dwoo schäln nun fersuumet hääbe. Dät waas in uus Schoultied gans uurs. Wie hieden Nood foar uus Koaster. Wan iek mie dät nu so bekiekje, waas dät fillicht uk gans goud so.

Wie hieden in Huus al leert, wo wie uus tou beniemen hieden. Dät roate oaber uk Uutoardere fon Koastere, meent nit bloot Egon. In sien Klasse wieren uk Flüchtlingsbäidene uut Schlesien of Ostpreußen. Do boalden wät uurs as wie.

Dät moakede uus niks uut. Wie koomen al goud mädnunner uut. Oaber, wie hieden uk aan Koaster, dän ferstuuden wie nit so goud. Die wude dan uk noch taaged, un die wude dan fergrällt. Aan sun littjen Wäänt uut dät Heideheim kude him ätteroapje. Un juust dät kude hie goar nit ou.

Düsse Koaster hiede sun littjen fienen Rohrstock in sien Binnentaaske fon sin Jikkel, deer, wier uurse Ljude hiere Bräiftaaske hääbe. Deertruch hiede hie sin littje Prügel immer fluks bie Hounde, wan him wät nit gefäl. Un dät moaste wäil oafter so weese. Moal so ieuwen uure Fingere strieke waas ja uk nit so läip, wie wieren ja al fon uus foorge Koasterske wät gewoont. Oaber insen koom dät gans läip. Uus Littje hiede dän Koaster Maltzahn moal wier so gjucht in Foahrt broacht.

Die look do fluks sin Peiniger uut dät Binnenfäk un streek deermäd Klaus uure Kop, midde ruur un dät nit tou knapp. Ju fiene Kophäid platsede eepen un dät Bloud spritsde ruut un ron uur sin ganse Kop.

Dät saach oaber uut! Mon, o Mon, ap eenmoal brullde ju ganse Klasse fon tjoo Jiehrgoange gans sunner Kommando: “Maltzahn-Mörder“, “Maltzahn-Mörder“, un dät immer wier.

Dan mäd dät Opfer in Frou Rykena hiere Köakene. Und dan moaste die Dokter kuume un die Dreguner, uumdät wie neen Raue roaten. Dät duurde dan uk nuit moor loange, do wude uus Koaster fersät. Wie wieren him los : oaber so geen dät oaber uk wuddelk nit.

Oaber tou ju Tied wude do Koastere uk toufuul ouferloanged, tjoo Klassen mäd sofuul Bäidene!

Dälich häd n´ Koaster immer man een Klasse smoals tou unnergjuchten, un dät is al läip. Koastere moaten sik fon Ounfang Respekt ferschaffje un wiesje, wier dät loangs gungt, uurs sunt jo ferlädden.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=77545&source=75

- 06.05.2006 - Ju Rundreise fon Määme's Pralinenkasten

- Wie moate die in ju Twiskentied wäil allerweegense weesen hääben

Wie hääbe uus Määme Pralinen tou hiere Gebuursdai skoankt. Deeruur fraude ju sik grääsich, so as do Määmen sik altied fraue, wan do Bäidene an hier toanke.

Ättermiddeeges liech die Pralinenkasten appe Disk, wier min littje Bruur Hubert sien Leerden moakede. Hie waas bie Italien an´t moaljen un wüül ieuwen bittje Fjuur uut dän Vesuv stuuwe läite, as sien Ooge ap dät swäite Wucht fon dän Pralinenkasten fäl. Un nu moaste hie dät dwoo, wän hie altied nit läite kude.

Mäd sien tjoon Jiehre is min Bruur immer sun littjen Sakkerloter, die allerweegense sin “Senf“ biedwoo mout : un so uk bie do Bielden inne Zeitung un uurse Bielden. Deer kricht die eene een roode Noose of sun Mikboart un uurset moor. So noom hie sik nu uk dät Pralinenwucht foar. Do Lippen wuden noch n´bittje rooder, do Oogenhiere noch wät swotter, un an älke Oor moalde hie hier sun littjen gäärsgräinen Steen. Unnern inne Timpe waas een littjet rood Haat, un der skreeuw hie H.D. oun, wät do foardersten Buukstoawnen fon sin Noome weese skuul´n.

Ätters stoalde uus Määme dän Pralinenkasten in´t Skap inne Stoowe un toachte, dän kuud ju in naiste Tied noch wäil uurs annewaine mee wainieme. Dät duurde uk nit loange, do waas inne Ferwandtskup wät Littjes apsteen, uus Määme sluuch dän Pralinenkasten in näi Siedenpäpier, un noom him mee in´t Kroankenhuus. Jee, so gungt dät oafter bie uus mäd sun Pralinenkasten, die lopt maasttied bloot bie uus truch. Uus Määme is nu ieuwen nit mäd Pralinen, sunnern mäd Oarbaid groot wuden, un deeruum meent ju uk, Pralinen sunt nit tou´n ieten, sunnern tou´n ferskoanken. Jäärsene waas nu uus Määme hiere Noomensdai, un uus ljoowe Möie broachte hier n´grooten Pralinenkasten mee. Määme fraude sik fon Haaten deeruur.

Uus Hubert, intwiske wät aller, oaber noch nit ful fernünftiger wuden, siet anne Disk bie sien latinske Vokabeln. Deer fäl sien Ooge ap dän Pralinenkasten : deer waas sien swäit Wucht aape : roode Lippen, swotte Oogenhiere, gäärsgräine Oorbingele un een rood Haat mäd H.D. Hubert sproang ap, as wan him een Ieme stat hiede un ruup: „Dät is ja uus Pralinenkasten, dän kanne iek daach!“ Dät roate oaber een Aprägung un n´grooten Spoas uum dän Pralinenkasten. Wier moate die in ju Twiskentied wäil allerweegense weesen hääbe? Uus Möie hiede him fon hiere Dochter leent, un ju hiede dän fon hiere Früünd, die in Ait woonde. Fääre kuden wie ju Raise nit ferfoulgje, oaber fieuw Mounde waas die Kasten al unnerwains weesen! So mout dät daach bie uus toulounde noch fuul sukke spoarsoamen Ljude reeke as uus Määme. Wie hääbe masse Spoas häiwed, as wie do Pralinen apieten hääbe : do maaste wieren noch goud.

Uut: Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland, 1968 Plattdüütsk fertäld fon Klaus Dwertmann, Seeltersk uurdrain: Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=76848&source=75

- 29.04.2006 - Nit een Bloume

- Dän ganse Waskdisk in uus Släipkoomer hiede iek mäd Gleese un Woasen ful stoalt

Wie hieden fröier in Huus sun grooten Tuun mäd alle Fruchte, do dät ieuwen so bie uus inne Gägend roate, oaber nit een eenstige Bloume waas in uusen hiere Tuun tou fienden. Dat foond iek as littjet Bäiden al gans benoarlek. Deeruum mout iek uk wäil altied Bloumen mee ätter Huus broacht hääbe, do iek inne fräie Natur foond.

Inne Moai waas dät besunners läip. Dän ganse Waskdisk in uus Släipkoomer hiede iek mäd Gleese un Woasen ful stoalt, mäd Bloumen fon Moaiboome un Brom un Struuke fon riesene Boome deeroane. Deer midde moanken waas dan een Mutter-Goades-Bielde. Älke Eeuwend beedede iek dan mäd mien littjere Sustere un Bruure lappe Kniebele foar dät Marienoalter. Dät rook inne Koomer dan altied so krüüdich. Uus Määme gefäl dät wäil nit so gjucht, dät ik so fuul Gräinte mee ätter Huus broachte. „Im Wald und auf der Heide“, kwaad ju dan, iek meene uk wäil, wät oufällich. Man insen hääbe iek gans läip Scheelde kriegen. So flugge Bloumen hiede iek meebroacht. Do ferätten mie oaber fluks. Nu wisten mien Oolden, dät iek anne Äi weesen waas. Dät waas daach so gefoardelk. Un dät iek juust do flugge Bloumen ouplukked hiede. Mon, wät kreech iek foar´n Safüzzer, nit bloot fon uus Baabe. Uus Maame heerde uk nit wier ap tou scheelden. As jo sik wier bedoart hieden, stoalde min Baabe buute n´Wonne deel, hoalde n´poor Ommer Woater uut de Sood und goot do inne Wonne. Nu liech hie do froaien wietrosa Seerousen, do wilst al wät slap wuden wieren, inne Wonne buppe ap dät Woater. Do Bloumen hiede iek oaber daach beeter appe Äi lääse läite kuud. Deer hieden jo wildäge langer blöit as bie uus inne Wonne. Loange hääbe jo deer nit lain. Uur Dai häd uus Baabe do fluggen Bloumen appe Hoage smieten. Deeruum hääbe iek in mien Lieuwend silläärge nit wier Seerousen ouplukked.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=76469&source=75

- 22.04.2006 - Russlounddüütske in hiere Lound

- Dät Düütslound fon dälich is nit moor dät Lound, uut dät hiere Foarfoahren uutwonnert sunt un fon dät jo loang dröömt hääbe.

- Täkst foulged -

Gräitje uut Roomelse

- 15.04.2006 - „Altied wan an Paaskemäiden ju Sunne doanst, duurst du nit släipe

- Maike hiede in Säptämber Hochtied, un Ounfang Oktober is bie hier n littjen Wäänt apsteen

„Wan Paasken ju Sunne doanst“, kwaad ju, „dan duurst du nit släipe. An dän Paaskemäiden moast as Maria Magdalena, as Maria un Salome gans ädder apstounde. Waast wäil, do sunt foar Dai un Dau daach ätter´t Grääf geen, wier die tjukke Flinte foarliech.

Moast apstounde eer ju Sunne apgungt, moast an´t Woater loope, an ju Wieke of Toachte of an´n fullen Drinkeldoabe. Moast die so an´t Woater staale, dät du ätter´t Aaste kikst. Un dan moast du täiwe, bit ju Sunne apgungt, gans näi un noagelholt-rood. Un ju speegelt sik in dät Woater, wan deer naan Soach waiht. An´n Heemel glitt ju hagger, un in dät Woater kummt ju sinnich ap die tou.

Wan´t meelopt, stoant juust dan n´ Mäddenwiend ap, krüüseld dät Woater un moaked littje Bulgen, un dan sjuchst du ju Sunne doansjen. Nu moast du die wät wonskje, wät Flugges of Goudes foar die, bloot foar die. Sunner wät tou kweeden.

Neemens uurs duurt dät heere. Neemens uurs duurt dät gewoahr wäide. Moast deer stoundenblieuwe, soloange, bit ju Woatersunne an Lound geen is. Leeuw mie, wät du die in sun´n Gefall wonsket hääst, dät kummt uk.“

Dät lääsde Jiehr mäd Bääsje hieden wie do Späkbooljen foar Paasken uut´n Käller hoalt un süüfer moaked. „Läit do man n´poor Deege full Woater deer bie de Sood stounde, dan wäide jo wier fääst in´t Beend“, so heere iek Määme noch kweeden. Un an dän Paaskemäiden, foar Dai un Dau, stuud Bääsje dütmoal mäd mie, ap ju Sunne tou täiwen.

As ju bääter´t Hannehuk tou Beene koom un in uus Aapelboom uumhoochklauterde, saach iek uk Maike, uus Faune, mäd bloote Fäite juun uus stounden, do Hounde fooldet foar hiere Buuk : juusso as Bääsje. As mäd´n moal n´ Wiend apkoom, saach iek inne Booljen ju Sunne doansjen as in smoalten Gould.

Dät waas een Ferfeerjen. Iek hääbe gans un goar ferjeeten, mie wät tou wonskjen. Iek hiede so jädden wist, wät Bääsje un Maike sik uuttoachten. Man fräigje doaste iek ja nit. Iek wiste al, wät Bääsje dan kweeden hiede: „Dät is n´Klouen, dät lopt fonsäärm ou.“ Dät diede dät dan ja uk. Maike hiede in Säptämber Hochtied, un Ounfang Oktober is bie hier n´littjen Wäänt apsteen. Bääsje fäng inne Moai oun tou süükeljen. Iek hääbe hier´n moal in´t Bakhuus sitten blouked, as ju dän heete Steelpe fon dän iersene Seetel unnere Schoarte ap hiere Lieuw diede. Un ju späide stoadich in dän groote roode Taaskendouk. In Oktober is Bääsje stuurwen.

Koast du die toanke, wät ju sik wonsket häd, as an dän Paaskemäiden ju Sunne doansede?

Plattdüütsk: Uut dät Bouk: Fehngeschichten fon Johanna Diekhoff, Auerk. Seeltersk uursät fon Gräitje uut Roomelse

- 08.04.2006 - In´t Oaler wier so weese as een Bäiden

Wilst dälich älk wät mäd dät Woud „Demenz“ wät ounfange kon, waas foar füftich Jiehre dät Woud so goud as uunbekoand. Man kwaad ap Seeltersk deertou: Ju of hie is inne Kindheit keemen.

In düssen Tousoamenhoang faalt mie n´Begääbenhaid uut mien Bäidenstied ien, ju iek idyllisch in n´littjet Täärp ferlieuwde. Bloot hunnert Ienwoonere hiede dät Täärp. Deeruum koande sik älk. Mäd een Familie hieden mien Oolden ängeren Kontakt. Wie Bäidene spielden mäd do Bäidene fon düsse Familie, maoal bie uus un moal bie do. Wilst uus Bääsjemääme al ädder stuurwen waas, lieuwde bie düsse Familie ju Oma noch. Ju roate uus Bäidene of un tou n´Stuk säärmboakenen Stute mäd Sukker of Hunich, wan wie wurich fon´t Baalspieljen ien koomen.

Irgendwann märkden wie dan, dät mäd düsse Bääsje wät nit moor in Ordnung waas. Ju oanterde ferkiert ap us Froagen, wieruur wie dan fonsärm laacheden. Enen Deeges fräigede iek bie mien Määme ätter, wät wäil mäd ju Bäsjemäme los weese kude: „Dät is nit läip, ju is inne Kindheit keemen“, krech iek tou Oantwoud. Nu moakede iek mie Gedankene, wo dät wäil weese kon, wan me wier n´Bäiden wät, un gungt dät überhaupt? Säärm waas iek ja noch een Bäiden. Waas iek uurs as do groote Ljude? Wät waas wäil die Unnerscheed?

Älke Ättermiddai ättere Schoule geen iek ätter düsse Familie un bekeek, wät düt Wieuwmoanske wäil uurs as do uur groote Ljude moakede. Ju siet nu altied inne Köakene un schillde Tuwwelke. Iek fräigede mien Früündin: „Wieruum schillt jou Oma altied Tuwwelke? Wiertou bruuke jie sofuul Tuwwelke?“ „Oach, ju schillt do bloot, uumdät ju nit wächloppt. Soboald ju neen moor häd, wol ju in´t Hoo, un dät gungt ja nit. Nu schillt ju uk do Tuwwelke, do do Swiene kriege. Dät märkt ju goar nit, dät ätters alles tousoamen inne Swinnepot seeden wät.“ Iek waas schokkiert uur düsse Uutsoage. Ju Bääsje waas oaber gans iewerch bie de Seeke un waas goud toufree. Een poor Wieke leeter, dät waas Suumer, waas ju ap eenmoal wäch, nit moor tou fienden. Dät ganse Täärp soachte mee, un äntelk foonten wie hier, twäin Kilometere wied wäch in´t Hoo. Ju laachede un fraude sik, dät ju al twäin Bälte uutnunnerstrait hiede.

Düt uunbesweerde Laachjen fon düt Wieuwmoanske häd mie een Lieuwend loang mäd mie geen. Eenfach laachje, nit ättertoanke moute, wäl kon dät al? Dät konnen bloot do Bäidene, jo sunt fon sik uut fromm un bliede. Wan iek dät Läid: „Der Mond ist aufgegangen“ heere, wier dät inne füüfte Strophe hat: Läit uus eenfooldich wäide un foar die hier appe Äide as Bäidene fromm un bliede weese“, so gunge mien Gedankene tou uus Baabe inne Heemel, die wisse sien Bäidene nit in Stich lät, uk nit, wan jo „inne Kindheit kuume“.

Uut dät Häft: Senioren aktuell, Hebus-Verlag - seeltersk uursät Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=75431&source=75

- 01.04.2006 - Wieruum düsse Ljude bie uus so bedröiwed apnuumen wuden sunt

- Do maaste Seelter hieden säärm nit ful Bot in hiere Huuse

As ätter dän twäide Wareldkrieg do Flüchtlinge un Ferdrieuwene in uus Seelterlound koomen, waas dät nit bloot foar düsse Ljude een läipe Tied. Do Schlesier of Ostpreußen moasten man unnerbroacht wäide, Oarbaid un wät tou ieten hääbe. Do maaste Seelter hieden säärm nit ful Bot in hiere Huuse, do uk goar nit foar moor Familien of Ljude iengjuchtet wieren. Uusen säärm hieden loange wai uk bloot aan Släiploomer foar soogen Bäidene in n´Oaler fon twoo bit alwen Jiehre.

So koom dät oafter foar, dät düsse Bäidene säiwends noch ättern uur Steede gunge moasten, uum deer tou släipen. Ursel un Elly woonden deeges mäd hiere Oolden un hiere Bruur bie Boarchems in n´Bakhuus. Snoachens wieren do littjen Wuchtere 500 Meterwieder wääge bie Kuper Willy. Christa mäd hiere Määme un Bääsjemääme woonden in n´Apkoomer. Wüüln jo ätter buten, moasten jo smoals truch ju Köakene fon hiere Wirtsljude gunge.

Theo hiede mäd sien Määme un twoo Sustere Unnerkunft bie´n Heilpraktiker fuunden. Snoachens sliepen jo aal mädnunner appe Gruund in sien Wartezimmer. So moasten jo smäidens altied ädder apstounde un dät Fäild rüüme, uumdät ja al gau Patienten koomen. Hubert un Bernd moakeden sik älke Äiwend uk ap Paad, uum hiere Släipkoomer aptousäiken. Bie ju Familie moaten jo uk wäil jädden weesen. Die Baabe waas gjucht goud mäd do bee Wäänte, wilst hie mäd sien oaine läip roar uumegeen. Hie koom uk wäil moal oafterer ap Besäik bie sien Flüchtlinge inne Koomer un roate do bee Schoulbäidene smoals fon sin säärmbaande Fusel tou drinken. Dät koom dän Bezirksvorsteher tou Oore. Hie, Wisjaans Opa, hoalde Bernd un Hubert deer do fluks appe Steede wäch un liet do Wäänte eerst moal in sien Schäin släipe. So is dät do maaste Flüchtlings-Familien geen. Jo wuden bie uus uutnunnerrieten, ap moorere Steede fedeelt. So groote Huuse mäd soful Ruumte as dälich roate dä hier do nit.

Wan uk do groote Ljude domoals Nood hieden, dät do näie Bewoonere uur Jiehre wäch een Belastung foar uus weese kuden, wieren wie Bäidene bliede uur do froamde Wuchtere un Wäänte. Jo heerden al gau tou uus. Wie heerden näie Sproaken, hilkeden ätters truchnunner, un mäd oankelde Schlesier of Ostpreußen konnen wie dälich sogoar Seeltersk baale. Spietelk is oaber, dät boalde goar neen Schlesier bie uus moor „pauerje“. Ju froaie Sproake is in´t Seelterlound al so goud as uutstuurwen.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=75145&source=75

- 25.03.2006 - Die Wäänt uut Hollen schuul Alfred heete

- Dät Wunnerieren bie do Noabere geen los

„Hinnerk un Jan, so heet die meeiste Mann“, so kwaad mien Bääsjemääme fröier un aleer. Stuud wät Littjes ap, so hiet dät eerste Bäiden moal so as Bääsjemääme fon Baabes Siede, wan´t en Wucht waas. Die littje Wäänt hiet dan fonsäärm as Bääsjebaabe fon Baabes Siede. So geen dät dan fääre fon Määmes Siede, bit dan do Möien un Oome anne Riege wieren. Alundan kon me inne Zeitung wies wäide, wo do Babies aal heete, do in Aiter Kroankenhuus apsteen sunt. Do maaste Oolden deerfon reeke hiere Bäidene gjucht froaie Noomen, oolde un näie moderne. Toumäts wäide do Littje oaber benammt mäd Noomen, do jo ätters wildäge säärm nit heere muugen, of uk nit kweede muuge. Man, dan sitte jo deermäd hiere Lieuwend loang. In Hollen-Broand schuul domoals n´littjen Wäänt oaber nit so heete as sin Fadder. Baabe hiet uk al so un moate sin Noome uk gans un goar nit liede. Alfred schuul nu die Littje dööpt wäide. So hiet in uus ganse Täärp noch neen Moanske. Dät lutte ja beeter as Ahlrich, ap Seeltersk dan Oalerk. Alfred´s Bruure wieren ja uk so bliede mäd dän littjen Puppe, man mäd dän froamde Noome wisten jo niks ountoufangen. Johann un Hermann tälden dan uk al gau inne Noaberskup Bescheed, dät in hiere Huus n´littjen Wäänt apsteen waas. Dät Wunnerieren smoals bie do Noabere geen los, un dan koom altied ju Froage: „Wo schäl die Littje dann heete?“ Do bee moaten dät goar nit kweede, wo hiere Bruur al hiet. Jo schoomeden sik so. Jo keeken sik tou un kwieden dan mädnunner: „Aal freeten“.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=74873&source=75

- 18.03.2006 - Sunner dät Jäärsen rakt dät nenn Mäiden, neen Toukumst

- Oaber immer is Schrieuwen uk nit goud, dan kon me beeter telefonierje

Unner düt Motto hääbe sik fergene Jiehr masse Moansken ap dän düütsken evangelisken Säärkendai unnerheelden. Jä, wan iek dan fräiged wäide, wät dan? Wät schäl iek kweede? Wät kon iek oantwoudje? Kon iek Uutkunft reeke? Un uursuume: Hääbe iek fräiged? Wüül iek fon mien Oolden wiete, wo dät aal inne Krieg weesen is? Wät meekriegen deerfon hääbe iek ja wäil. Fertäld wude uus niks, in´t Ooldenhuus nit, inne Schoule uk nit. Deerfon wude eenfach nit fuul boald.

Wät is dät foar´n Gluk, dät ful Ljude sik ju Moite moaked hääbe, aptouschrieuwen, nit bloot fon n´Krieg, noa uur alles, wät inne Wareld geböard. Nit uuttoutoanken, wan dät nit so waas! Wät waas ju Wareld dan äärm, wan dät neen Bouke roate. Wan iek nu wät nit weet, kon iek dät ätterkiekje, uumdät Ljude apschrieuwen hääbe, wät jo wisten of wiete. So kon iek uk oafter meebaale, wan smoals uur´n Thema diskutiert wät. Wan me mie dan moal nit leeuwt, wät iek fertälle, kon iek dän maasttieds bewiesje, wail iek dät „Swott ap wiet“ besitte. Dan bän iek stäärk, wan iek dät so kweede kon.

Iek schrieuwe uk ful ap, uumdät iek uurs ferjeete, Uur Tieden besiet iek goar naan Taaskenkaländer. Termine hiede iek altied inne Kop. Nu haut dät oaber nit moor wai. Dän 1. Wiehnachtsdai stuud iek foar de Säärkendoore un wüül sjunge, iek waas oaber aan Dai tou ädder deer.

Bie´n Dokter koom iek knu uum twoo Uure, ofwäil hie mie tou fjauer bestoald hiede. Een Wieke tou ädder wüül iek al ättern Autorentag. Wan iek foardäm nit noch bie Hanna anruupen hiede, waas Agnes in Loangholt fillicht goar nit moal inne weesen, wan iek bie hier keemen waas.

Oaber immer is Schrieuwen uk nit goud, dan kon me beeter telefonierje as n´Bräif schrieuwe. „Dät Swot ap Wiet“ kon dan uk wäil moal ätter bääten losgunge. Dät is mie uk al moal geböard. So moate iek uk nit jädden, dät in min Nachlass moal Seeken tou fienden sunt, do nit foar älk fon mie apschrieuwen wuden sunt. Iek bän al ounfangt uuttoumjuksjen. In min Kop sunt uk noch sofuul Dinge, do noch aptoschrieuwen sunt, uumdät mien Bäidene dät ätterleese konnen, wierap iek dan neen Oantwoud moor reeke kon toun Biespill uur mien Früünde, Oolden un Sweegeroolden.

Wan iek toumäts nu deeruur fertälle, hat dät maast: „Du immer mäd dien fröier.“ Wan jo säärm dan oaber aller sunt, moaten jo fillich daach noch wät wiete uur hiere oaine Familie. Iek säärm hääbe altied ful fräiged, oaber so as iek dälich weet, noch fulst tou min.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=74518&source=75

- 11.03.2006 - Maria wol hiere oolde Heimat nit wiersjoo

- „Wan ju dät leesen häd, annert ju bestimmt hiere Meenung“

Juust hääbe iek in dän „Hunte-Report“ leesen, dät n´ Mon uut Sandkrug foar ju Friedenskirche in Jauer al siet twelich Jiehre Jäild un Seeken sammelt. Nit bloot ju Säärke säärm, noa uk die Klokkentouden un ju Orgel sunt deertruch wier heel moaked wuden.

Buppedäm organisiert düsse Mon uk Raisen uur moorere Deege ätter sien ferläddene Heimat Schlesien. In Juli schäl dät wier moal losgunge ätter Liegnitz.

Uumdät iek uk so jädden moal wier in ju froaie Heimat fon min ferstuurwene Mon fiehre moate, fräigede iek mien Noaberske Maria, ju uk uut Hertwigswalde kummt, of wie bee nit mädnunner raisje wollen. „Noa, gans un goar nit, do Polakken wol iek nit wiersjoo. Wät do uus aal foar Roarigaiden andäin hääbe, dät hääbe iek uk ätter säkstich Jiehre noch loange nit ferjeeten!“ „Jämann, Maria“, meende iek, „so duurn wie daach nit toanke. As goude Christen schäln wie daach nit „Böses mit Bösem“ ferjäilde. Danuta häd mie säärm fertäld, dät ju uk ljauer in Galizien blieuwen waas. Maria, wo waas dät in Düütslound ättern Krieg wäil tougeen, wan uus neemens uut Uutlound hoalpen hiede, bloot, uumdät do Hälpere do so toachten as du?“ Dan hääbe iek mien Noaberske noch fertäld, wo die Poater Werenfried uut Belgien foar uus suurged häd. Hie schreeuw 1947 in ju Zeitung „Turm“, Frieden auf Erden?/Kein Platz in der Herberge? Hie böadelde um Spenden foar do vierzehn Millionen verdrieuwene Düütske uut Aaste.

Truch ju foulgende Hilfswelle äntstuud dät Hilfwswerk „Ostpriesterhilfe“. Ofwäil ju düütske Besatsung in sien Lound sofuul Läipes däin häd, fiehrde Werenfried mäd n´oolden Peugeot kjuus un twäärs truch Flandern, uum 400 bis 500 kg Späk älke Dai foar do Flüchtlinge tou sammeljen. Deerrum kreech düsse Poater dän Noome „Späkpoater“. Iek hääbe Maria mien Bouk: „Sie nennen mich Speckpater“ uutleend.

Wan ju dät leesen häd, annert ju bestimmt hiere Meenung. Kon ja weese, dät truch dät goude Biespil fon Pater Werenfried ju tou ju Meenung kummt, „iek duurt nit Läipigaid mäd Läipigaid ferjäilde, iek duurt nit moor dul weese ap do Polen uut Galizien in mien Ooldenhuus“. Dät schuul mie dan fraue. Dan fiehre wie fillicht mädnunner ätter Liegnitz.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=74235&source=75

- 04.03.2006 - Ap Wietsound wäide noch Boone apträided

- „Wat de Buur nich kennt, dat frät he nich“

„N´drinsjende Kuh kricht altied wät, un wan dät uk wäkke mäd de Stok is“, so meent een Spräkwoud. Truch mien Drinsjen hääbe iek uk wät kriegen un dät sunt „Plunnerboone“!

Dät häd ja wäil wät langer duurt, neemens häd sik bie mie mäldet, as iek in uus General-Anzeiger fräigede: Wäl weet, wier noch „oostfreeske Girlanden“ tou kriegen sunt.

So koom iek knu fon uus Autorenträffen fon Aasterfähn, un dät waas noch gjucht ädder an n´Äiwend. Iek toachte, nu koast du noch wäil ieuwen bie Grootegeers sien ienkiekje. Deer waas iek al so loange nit moor weesen. Agnes un Willy wieren gjucht bliede uur min Besäik. As wie uus dät Näiste fertäld hieden, kwaad Willy: „Du wollt ja Plunnerboone hääbe. Twoo Girlanden hääbe iek noch, een krichst Du!“ So uunferwoars koom iek nu daach noch an Plunnerboone. Wät bän iek bliede! Mäiden Middai rakt dät bie uus „updrögt Bohnen“. Iek wol man nit eerst toufuul sjoode. Wäl weet, of uusen düt Ieten muuge.

„Wat de Buur nich kennt, dat frät he nich“, hat dät Spräkwoud. Mien Bäidene kanne ja goar neen Pluunerboone. Do hääbe iek toulääsd 1956 appe Mäskiene häiwed un tjuk anbaanje lät.

In Aastfräislound besinnt man sik al wier ap Rezepte uut uus Bäidenstied. Deer ron fergeene Jiehr n´ Modell-Projekt, wierbie dät gungt, sik ap oolde Rezepte tou besinnen. Deertou heert uk dät Ieten: „Updrögt Bohnen“ un „Insett-Bohnen“. Ju Boone schäl tou näi Groaijen ferhoalpen, dät Angebot tou „marktgerechte“ Priese uur ju Wintersaison fergrattert wäide

Wie hääbe in´t Seelterlound ja gjucht aktive Landfrauen, do al moorere Rezept-Bouke moaked un uk goud ferkooped hääbe. Wät waas dät froai, wan jo nu uk moal so oolde ferjeetene Rezepte tou Päpier brange, uumdät jo nit ferlädden gunge. Dät is daach läip benoarlek, wan uus Bäidene do goar nit moor kannen leere.

Iek säärm kanne Plunnerboone bloot as Truchnunner-Ieten. Tou sun „Alleenich-Ieten“ mäd druuge Tuwwelke wol iek nu uunbedingt gau moal n´Lokal apsäike. Oankelde Gasthuuse bjoode nu al wier sun Ieten an. Iek hääbe dät in´t Internet blouked. Wie fiehre ätter Jever un bestaale uus Plunnerboone-Alleenich-Ieten.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=73994&source=75

- 25.02.2006 - Uus deegelk Brood reek us dälich

- „Reek uus daach nit sofuul Brood, wie smiete dät al alle Degge inne Mülltonne“

So beedje ful Moansken appe ganse Wareld alle Deege. Jesus häd kweeden: „Suurgjet nit for dän touken Dai, wät schällen wie iete of drinke un ounluuke?“ Un Luther häd kweeden: „Goad rakt uus alle Deege Brood un wäil uk, wan wie him nit deeruum biddje, oaber wie biddje, in uus „Vater unser“, dät Goad uus erkanne läite mai un wie mäd Tonkjen uus Brood fon him kriege.“

Uus deegelke Brood hääbe wie apstuuns uuremäite. Düütslound is dät Lound mäd do maaste Brood- un Bröödkensoarten. Wie konnen uus uutsäike, wät foar Brood wie iete wollen. Ful Ljude moasten äigentlik al moonige Deege biddje: „Reek uus daach nit sofuul Brood, wie smiete dät al alle Deege inne Mülltunne.“ Millionen fon Moansken appe Wareld kuume oaber foar Smoacht nit in´n Släip of stierwe alle Deege, uumdät jo niks tou ieten hääbe, un wie gunge mäd uus Ieten so roukloos uume. Wan uus Brood n´Dai aller is, konnen wie dät daach noch iete. Dät rakt so froaie Rezepte foar Broodsoppen. Wie konnen uk oold Brood ätter Ljude brange, do Kaninken, Houngste of Hannen hääbe. Deer wät dät goud ferwertet.

Iek säärm hääbe so groote Gewietensbiete, wan uus moal Brood ferskimmelt is. Wie hääbe do Tieden noch mee belieuwt, as wie jädden noch n´Sniede moor iete wäild hääbe. Dät roate oaber bloot Brood ap Zuteilung. Wie moasten uk noch bie´n Bakker deerfoar uureloang anstounde. So hääbe sik do Tieden annert. Dälich konnen wie uus sääd Brood koopje. Deeruum wät uk oafter tofuul ienkooped un dan eenfach wächsmieten. Een gans Graubrood hääbe iek foar n´poor Jiehre uut n´Päpierkontainer leeken. Die Container waas bit anne Oore ful, un dät bruune Brood keek sun bittje uut dän Kasten. Dät loange Graubrood waas nit ferskimmelt, man knäppelhääd. Wieruum wude dät wäil eerst kooped un dan so äntsuurged? Iek hääbe dät meenuumen ätter Huus, in n´Ommer Woater stat un dan uus Hannen tousmieten.

Iek smiete neen Brood eenfach so wäch. Iek kweede: dät is Sände. Wan iek dät dwoo, dan duurt iek ja uk neen „Vater unser“ moor beedje, un dät waas dan gans läip foar mie.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=73673&source=75

- 18.02.2006 - Heine, die groote düütske Dichter

- „Toank iek an Düütslound inne Noacht, dan bän iek uum min Släip broacht“

Jäärsene, 17. Feeber 2006, jiehrde sik die Doodesdai fon uus groote Dichter un Lyriker Heinrich Heine tou´n hunnertunfüüftichten Moal. Ieuwenske Theodor Storm is Heine foar mie die ljoofste Dichter.

Hie häd uus so flugge Gedichte , do mie as Musik klinge un iek uk fluks aal goud ferstounde kon, bääte lät. Ful deerfon sunt uk fertont wuden, un wie konnen se nu uk sjunge. Ätter dät „Märchen aus alten Zeiten“ fon dän Dichter Clemens von Brentano häd Heine sien froaie Gedicht: „Die Lorely“ schrieuwen. Friedrich Silcher häd düt Gedicht sicher uk so jädden liede moat, un hie moakede deerfon dät faine Volksläid.

Heine waas Jude. Altied wier liet me him in Düütslound wiete, dät jo him deeruum nit liede moaten. Deeruum roate hie sik uume un wude n´luthersken Christ. Dät anerde oaber uk niks, hier bie uus bleeuw hie Jude. Deeruum ferliet Heine sien ljoowe Heimatlound un geen ätter Frankriek. Deer waas hie naan Jude, oaber die Düütske un Uutlounder.

In do lääsde oachte Jiehre fon sein Lieuwend waas Heine läip kroank un hiede immer grääsige Piene. Hie liech ful ap Bääd in sien „Matratzengruft“, as hie immer wier säärm kweeden häd. Ofwäil Heinrich Heine do al tou neen Säärke moor heerde, waas hie oaber trotsdäm gjucht fromm. Sien Woude: „Iek bän bloot n´äärmen Moansk, die buppedäm nit moor gans gesuund is un sogoar läip kroank. In düssen Toustand is dät n´Wohltat foar mie, dät dät wäl in n´Heemel rakt, dän iek stoadich ju Litanei fon mien Lieden foarwimmerje kon, besunners ätter Middenoacht, wan mien Mathilde släpt. Goad wäs Toank, in sukke Uuren bän iek nit alleenich un kon beedje un roarje so fuul as iek wol, sunner mie tou schoomjen, un iek kon mien Haat uutschäddje foar dän Allerhoochste un him so mooniges anfertjouie, wät wie sogoar uus oaine Wieuw tou ferswiegjen pleegje.“

Sien lääsde Woude an sien beedjend Wieuwmoanske an sien Bääd schällen weesen hääbe: „Hääb´ neen Nood, mien Ljoofste, hie schäl mie wäil sicher ferreeke, dät is sien Metier.“

As Hitler anne Macht koom, wuden uk Heine´s Bouke ferbaant. Bloot een Gedicht stuud fääre in düütske Lesebouke: Die Loreley. Deerunner stuud dan: Verfasser unbekannt.

Heine´s Sats: „Toank iek an Düütslound inne Noacht, dan bän iek uum min Släip broacht“ dän hie foar moor as 150 Jiehre al kweeden häd: is dälich so aktuell as noch silläärge nit.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=73416&source=75

- 11.02.2006 - Uus „Valentinstag“

- Die 14. Feeber is die Fästdai foar Liebende

Die Valentinsdai is bie uus noch nit loange in Moude. Ätter dän twäide Wareldkriech koom düt Fäst truch Ienflout fon ju amerikoaniske Besatsung uk ap uus tou.

Täisdai is dät wier so fier. Dan wäide wier Geschoanke ferdeelt, dät konnen nit bloot Bloumen weese. Oaber, wan uus inne Winter Bloumen toubetoacht sunt, fraue wie uus fonsäärm ful moor deeruur, as wan wie inne Summer Bloumen kriege.

Goud, dät wie dän hillige Valentin hääbe, uurs roate dät Täisdai fillicht naan Bloumendruust. Hie moate sicher uk so jädden Bloumen liede. In n´ Legende wät fertäld, dät hie Ljude, do an sin Klaaster-Tuun foarbiekoomen, bunte Bloumen-Druuste schoankt häd. Deertruch is wildääge die Bruuk äntsteen, Bloumen an n´ Valentinsdai an Ljude tou uureeken, do me jädden liede mai.

Die hillige Valentin is n´ roomsken Märtyrer. Ätter ju Legende waas hie in´t trääde Jiehrhunnert Biskup fon Terni tou ju Tied fon Kaiser Claudius Goticus II. Düsse Kaiser liet Valentin in´t Gefängnis brange. Bloot deeruum, dät sik fjautich Mon fon him dööpje lieten, ätterdäm hie ju bliende Dochter fon dän Präfekt dät Oogenlucht wier roate. Valentin hilkede uk stilkens Liebespoore. Dät wüül Claudius oaber goar nit hääbe. So waas hie uk deerfoar, dät Kärele, do al hilked of ferlobt wieren, sik fon hiere Wieuwe tränne schuulen. Hie wüül uungebuundene fräie Kärele hoolde foar sien Feldzüge.

Valentin schäl oaber altied wier do Monljude tou Räide roat hääbe, daach ljauer bie hiere Wieuwljude un Bäidene tou blieuwen as in n´ Krieg tou luuken. Do waas ju Mäite ful. Claudius liet Valentin änthauptje.

Siet dät Jiehr 350 is die 14. Feeber die Fästdai fon dän hillige Valentin, die Valentinsdai as Dai foar „Liebende“ gungt direkt ap düssen Hilligen tourääch. Sietdäm ful Düütske uut Russlound ätter uus toukeemen sunt, hääbe ful Valentins un Valentinas in uus Täärp Täisdai buupedäm noch hiere Noomensdai. Fordäm waas die froaie Noome bie uus nit in Moude.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=73124&source=75

- 04.02.2006 - Schöäwelje kude domoals älkuneen

- Dät waas ´n Vergnöigen, Roupen un Sjungen, so loange jo sjo kuden

As foar moor as hunnert Jiehre do Foane kultiwierd wuden, sunt joope Sloote anlaid wuden, uum do groote Foane druuch tou lääsen. Ju Foulge deerfon waas, dät dät Rienwoater gau ouloope kude. In säks bit tjoon Uure waas dät Woater fon ´n Grummelschuur al inne Äi, wät fröier moorere Deege duurde. Fröier wieren do Nieden inne Winter unner Woater, un wan dät dan froos, roate dät groote Flächen mäd Schöäwelies. Oold un jung uk ju ganse Skouljugend wieren ap Schöäwele. Dät waas ´n Vergnöigen, Roupen un Sjungen, so loange jo sjo kuden. Bie Mouneschien wude dät leet, bit älk fergnöigt un wuurich ätter Huus geenen. So geen dät alle Deege so loange dät Ies noch heelt. Älk kuud schöäwelje. Litje Bäidene leerden dät bäätern ´n Stoul. Älk moaste schöäweljen leere. Do nit wüül´n, wuden fon do Oolden twoangen, dan do nit schöäwelje kuden, goolten as Sunnerlinge. Domoals roate dät strommere Wintere as nu. Do bääste Schöäweler moakeden Touren appe Äi ätter Lier tou un hoalden deer Weere häär. So wude noch fertäld von Oltje Bernd. Hie waas an´t Broodboaken un hiede do Broode al kloor formd, as Antje him wiete liet, dät jo goar neen Soalt moor inne Winkele kriege kuden, un jo wüül´n daach uuttemäiden sloachtje. Dan stik dät Fjuur inne Ougend man oun, ik wol ieuwen Soalt hoalje von Lier.“ As Antje dät Fjuur ounstikt, bind Bernd do Schöäwele unner, un as dät Fjuur ferbaand waas, do waas Bernd al fon Lier wier inne in Hollen mäd trietich Puund Soalt appe Schullere. Antje hiede juust dät Fjuur uut dän Ougend leeken, un Bernd kude dät Brood ounschuuwe. So geenen in loange strommeWintere eenige Artikele uut, do uurs mäd ´t Schip fonne Stääd hoald wuden. Reede wieren noch uunbekoand. So kon man sik foarstaale, wo die lichte Frachtferkier von stärke Schöäweler fersuurged wude. Nu is dät aal foarbie. Do Nieden sunt uk noch wäil moal bloank foar ´n poor Deege, man dät Water lopt gau wäch, un do Foane läwerje dan neen Woater moor. Iesflächen as toufoarne rakt dät nit moor. In Schäddel un Roomelse leere do Bäidene boalde neen Schöäweljen moor. Ap litje Poule, Toachten un Sloote sjucht man noch wäil moal Bäidene glitskjen un schöäweljen. In Utende is noch fluch Ies ap do Kenoale un Wieken. Ju Seelter-Äi is foar dän Iessport nit moor tou tjoujen.

Ätter: Hermann Janssen, uursät fon Gretchen Grosser uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=72850&source=75

- 28.01.2006 - Rakt dät Ängele?

- Hie hälpt die, wan du ap Bääd laist und die nit röögje koast

Uus lääsde Schrieverkoppel-Dai hieden wie inne Adventstied bie mie in Huus. As wie uus een Thema foar dät touken Moal reeke wüül´n, meende Christa: „Bie die appe Finsterboank sit sun fluggen Ängel. Läitet uus daach moal uur Ängele schrieuwe.“ Wie wieren aal fluks deermäd ienfersteen. Dan meende Christa: „Rakt dät dan wuddelk wäil Ängele?“ Iek kweede: Fonsäärm rakt dät Ängele, nit bloot in n´ Heemel, noa, uk appe Wareld.

Die Dichter Rudolf Otto Wiemer häd foar ful Jiehre al moal in een fon sien Gedichte uur Ängele fertäld. Hie meent, do Ängele mouten nit bloot Monljude weese, jo bruuke uk neen Juuken tou hääben. N´ Ängel kon een Wieuwmoanske weese. Ängele wäide uus ap Bielden altied so froai foarstoalt, jo sunt so groot. Oaber n´ Ängel appe Wareld is oafter uk littjet un oold un lät roar. Dät kon uk wäl in dien Noaberskup weese, die ätter die toukumt, wan die dät nit goud gungt. Hie hälpt die, wan du ap Bääd laist un die nit röögje koast. Hie suurged deerfoar, dät du wät tou ieten un drinken krichst. Minchen is uk sun Ängel-Wieuwmoanske. Heert ju, dät Mia, ju alleenich lieuwt, kroank is, besäkt ju hier of fiehrt mäd hier ättern Dokter. Jiehreloang hoalt ju uk Kontakt mäd hiere Noaberske, ju nu wied fon hier in n´ Altersheim is. Hertha wät immer wier besoacht of ouhoalt tou Gebuursdeege fon hiere Früünde. Tou Allerseelen suurged Minchen deerfoar, dät Hertha hiere Wäänte ap uus Säärkhoaf besäike kon. Älke Täisdai inne Wieke duurt Hertha sik uur n´Bräif fraue. Sukke Ängele moasten wie moor ap uus Wareld hääbe, dan hougeden ful Ljude neen Nood tou hääben, wan jo kroank sunt, eensoam of so alleenich, un Heime foar oolde Ljude, do sik nit moor alleenich hälpe konnen, bruukden wie dan uk nit so fuul, as dälich aalmantou baud wäide.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=72478&source=75

- 21.01.2006 - Bloot inne Säärken is nu noch Wiehnachten

- Inne Stoowe geen bloot an hooge Fierdeege

Lääsden Snäiwende wuden bie uus in´t Seelterlound al wier moal do outoakelde Wiehnachtsboome fonne Fjuurwehr iensammelt. Deer waas n´ Bielde inne Zeitung, wier sukke flugge groote juuroable Boome tou sjoon wieren, do al boalde as Paaskefjuur baanje schällen. Bloot ju Roomelster Fjuurwehr ferweertet do Wiehnachtsboome uurs, jo wäide häkselt un kuume ap n´Kompost. Do dwoo wät foar uus Umwelt.

So gau geen Wiehnachten foarbie. Fröier bleeuwen Wiehnachtsboome maast bit tou Maria Lichtmess inne Stoowe stounden. Do näddelden domoals nit so gau as dälich. Eerst moal wuden do Boome nit al so loange foar Wiehnachten ouhauen un twäidens, inne Stoowen waas dät nit so woorm as nu. Maasttieds waas bloot inne Köakene ju Mäskiene tougoang. Inne Stoowe geen dät bloot an hooge Fierdeege. Iek hääbe moal n´Dööntje leesen, deer hiede n´Familie dän Wiehnachtsboomschmuck ferlädden. Dät roate al Drabbel unnernunner, bit wäl ju Stoowendoore eepen moakede. Deer stuud do daach wuddelk die Wiehnachtsboom fon dät fergeene Jiehr mäd aal sien Kugele oaber sunner Näddeln.

Bie uus in Roomelse wäide wie nu al tou Paasken ienstimmt. Inne Nelkensträite stoant al n´grooten Paaskehoase appe Roasen, hie is deer so in Positur tou sjoon, as wan hie al wäil fluks losspringe wol. Dan lopt hie sicher eerst ättern Netto-Markt. Deer rakt dät al bunte Oaiere. Deeruum Bäidene, säiket Moos un moakjet jou Nääste tougjuchte, dät kon goud weese, dät die Hoase dan wäil al moal n´bunt Oai deeroun lait.

Inne Säärken stounde do Wiehnachtsboome un Krippkene oaber noch, deer wäide Goad wäs Tonk, do Fäste noch so fiert, as jo faale. Inne Zeitungen wät me wies, dät Busfoahrten fonne Säärkengemeinden unnernuumen wäide in uurse Täärpe un Steeden, uum Krippkene tou bekiekjen.

Ju Bonifatiuns-Gemeinde fon Wästerfähn waas Snäiwende foar fjautien Deege uk mäd twäin Busse unnerwains. Säkstich Ljude wieren mee, uum sik Krippkene in Ooldenburger Gägend tou bekiekjen. As jo wier toräächkoomen, stoalden jo fääst, dät se goud inne Tied wieren. So koom die Foarsleek, noch ieuwen in Roomelse bie de Säärke antouhoolden. Uus Pestoor hiede dät sich uk wäil truch de Ruten blouked, dät sofuul Ljude in sien Säärke geenen. So stude hie uk fluks bie do Fähntjer mee an uus Krippe un fertälde do Besäikere uur uus Säärke. Agnes fertälde mie: „Jou Pestoor häd dan uk noch n´seeltersk Läid soangen, tou´n Eende hiet dät altied wier: Seelterlound.“ Iek kude hier fertälle, dät dät gans sicher uus National-Hymne weesen is, ju uus Pestoor jou foarsoangen häd. Agnes meende noch: „Wie sunt an düssen Dai so wied wächfiert, uum Krippkene tou bekiekjen, oaber dät Krippken inne Roomelser Säärke is am fluchsten.“ Deerap hääbe iek hier bloot kweeden: „Warum in die Ferne schweifen, wenn das Gute liegt so nah“. So häd Goethe dät al kweeden. Deermäd häd hie wäil gjucht. Dät is mäd ful Paate so, nit bloot bie´t Krippen-Bekiekjen. "

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=72181&source=75

- 14.01.2006 - Een gans uurse roare „Stille Noacht“

- Paul heerde, wo die Koai fon binnen uumertroald wude

„Goude Noacht“, kwaad ju Määme, as ju dän littje Paul ap Bääd broachte un him noch n´ Swäiten roate. Hie liech nu in sien littje Bääd mäd ju Tiger-Bääddääke un hiede sin Frottee-Släipansuch oane. „Goude Noacht“, oantwoudede hie, „wieruum is Baabe noch nit wier deer?“ „Hie häd dälich Spätdienst. Släip nu!“ „Goude Noacht, Määme!“

Ju moakede dät Finster n´ Glieuwe wied eepen, knipsede dät Lucht uut un ferliet dän Koomer. Dät waas tjuusterch. Of un tou koom die Schaade fon n´ Boom anne Koomermuure, wan een Auto foarbiefiehrde. Paul koande dät. Hie hiede neen Nood. Un daach kuud hie nit släipe. Him wude ap eenmoal uunmundich heet unner sien Tigere. Deeruum geen hie ätter dät Finster un moakede dät gans eepen. Paul knäide sik ap sien Bääd, stutte sin Kop mäd bee Hounde un fäilde dän koolde Steen fonne Finsterboank an sien Ällebogen, as hie an´t Finster hurkede. Hie keek runner. Buute waas dät fain köil, die lichte Wiend waihde him in´t Gesicht, un hie saach, wo sik ju Gediene mäd do littje Oanten licht in Soach bewägede.

Dan bemärkde hie dät groote blaue Auto fon sin Baabe, die fonne Oarbaid koom. Dät heelt anne Sträite, wier hie altied parkede, un Baabe steech uut. As hie ounfäng, dät Tuunpaad tou betreeden, koom toumoal n´uursen Kärel, dän Paul noch silläärge nit blouked hiede, uut hiere Huus. Die Mon knoopede sik juust dän Jikkel ticht, un as Baabe him gewoar wude, böalkede hie him an, dät hie sik dät al loange toacht hiede un sukke Seeken. Paul fräigede sik, wierhäär Baabe düssen Kärel koande. Die Froamde ronn an Baabe foarbie un ferswoont. Baabe fersoachte eerst goar nit, him aptouhoolden. Die Froamde hiede niks kweeden, of Paul hiede dät nit fersteen.

Kuut ätterdäm die Baabe truch ju Huusdoore geen waas, heerde Paul him roupen: „Iek hääbe´t wist! Iek hääbe´t wist!“ Paul ferstuud nit, wieruum Baabe so dul waas. „Fillicht häd hie n´ sljuchten Dai bie sien Oarbaid häiwed, toachte hie. Hie heerde Baabe immer noch brulljen. Paul waas näischierich un sleek sik sinnich ju Trappe addeel. Juust as hie truch ju Doorglieuwe luurde, heerde hie sien Määme sinnich kweeden: „Dät Bäiden släpt, dät Bäiden släpt!“ wilst Baabe brullde. Dät waas die Moment, in dän Baabe sien Määme wäkke anne Bäk häu. Deerätter waas dät dan rauelk. Baabe un Määme stierden sik woudlos an. Paul waas ferschräkt. Hie hiede wäil al oafter blouked, wo twoo Bäidene sik häuen, deerbie roate dät uk wäkke anne Bäk, oaber nit sukke Sleeke. Inne Schoule wude ätter sun Haue prügeld of huuld. Dät scheen nu oaber so, as wan Määme dät goar nit seer däin hiede, ju waas uk läip ferschräkt. So ungefäär fäilde sik nu uk Paul. Baabe stutterde een Äntschuldigung, ju oaber neen Wirkung hiede. Määme troalde sik uume un ronn inne Släipkoomer.

Paul heerde, wo die Koai fon binnen uumetroald wude. Paul un Baabe studen appe Goang, trännt truch ju anliende Doore. Bee röögeden sik nit. Paul troalde sik uume un geen ap Bääd, hie waas gans kaputt, wüül oaber fon Baabe bie´t Spionierjen nit erwischt wäide. As Baabe dan fluks mäd n´Släipsäk in sien Zimmer koom, kroop hie ap Paul sien Sniggen-Sofa, uum tou släipen.

Uursät: Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=71926&source=75

- 07.01.2006 - „Updrögt Bohnen“ ätter Näijiehr

- „Hääst du noch n´ poor aastfräiske Girlanden foar mie?“

Wan iek nu sun Ienleedung kriege schuul, dan bleeuw bie mie uk alles stounden un lääsen. Iek moate uk so jädden moal wier Plunnerboone iete, so heete do updrögt Bohnen of aastfräiske Girlanden bie uus. Fröier moate iek düsse Boone goar nit jädden iete, uumdät deer altied sofuul Träide oane wieren.

Altied wier leese iek so jädden wät Johanna Diekhoff in hiere Bouk: Fehngeschichten, schrift. Uur dät Boone-Ieten fertäld ju so: Dät näie Jiehr is deer, un mien Suster häd uus wier nöiged: Tou updrögt Bohnen! Wie sunt ap dän Wai ätter Huus. Un dät is ukxe2 n Wai tourääch ätter fergeene Tieden. As Baabe wäil n´moal, oaber mien Määme, mien Suster un min Bruur boalde immer anne Disk sieten. Nu woont mien Suster deer bloot noch alleenich in´t Ooldenhuus, un ju hoalt dät deer so fluch ap Steede! Un oafter is mie dät tou, as wan ju nu uus Määme is.

Nu stounde wie al foar de Huusdoore. „Sunt do Boone al so wied?“ „Eerst rakt dät n´Tass Tee!“ kriege iek tou heeren. Appe Mäskiene stounde dampjende Potte, aan mäd do updrögt Bohnen un die uur mäd truchwoaksen Späk un Mettwust. Deerjuun inne Ponne sjoo iek Späkdobele brutseljen un sputterjen in dät jeele Fatt, wät ätters do Bohne an´t Glimmerjen brange schäl.

Mäd läiwerloa hääbe wie dät trääde Köppke Tee binne, un mien Suster is bie de Mäskiene tougoang. Dan kummt ju al mäd dän dampjende Pott. Mon, o Monn, wät häd ju inne Twisketied aal appe Disk broacht. Ätter aastfräiske Manier eerst n´Kloaren foarewäch! Dän häd ju al ienschoankt un mäd „Prost“ un „dan man tou“ lät älk fon uus dät koolde Wäit uur de Tunge gliede. Un dan loangje wie tou! Wät smoaked dät wier läkker! Twoo Soarten Mettwust, een friske un een andruugede, flugge tääne Lappen truchwoaksen Späk, aan Kummke ful glöinichheet, gouldjeel Späkfatt. „Un dät uur aal is uut min oaine Tuun!“ kwät mien Suster stolt. „Do apdruugede Boone, do Tuwwelke, do Gurken, roode Bäiten, dät Appelmuus.

Ätter´Ieten stjuurt mien Suster uus inne Foarkoomer. „Ap´t Vertiko lait ju Wiehnachtspost. Lees´t man ieuwen!“ Ju blifft inne Köakene bie´t Ouwaasken. Ju woll sik nit hälpe läite. Een ganse Hounde ful Bräiwe un Koarten. Iek fiende n´Koarte fon uus Cousine uut Kanada. Deerap stoant: „Iek tonkje die foar do froaien Deege, do iek bie die ferlieuwet hääbe. Iek toanke altied noch an dät Boone-Ieten. Dan noch n´Bräif uut Hannover: As lääsde Riege stoant deer: „Hääst du noch n´poor Beende apdruugede Boone foar uus?“

So moate iek nu uk wäil fräigje: Wäl häd noch n´poor aastfräiske Girlanden foar mie? Mie lopt bie düt Schrieuwen uur Plunnerboone dät Woater inne Muule tousoamen. Iek moate daach so jädden moal wier Plunnerboone iete!

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=71624&source=75