Hinemoa

Hinemoa, by H. J. Fletcher

KO TE KAUWHAU TENEI O TE KAUHOENGA ATU O HINEMOA KI MOKOIA.

Titiro e Kawana--a whakarongo mai hoki. Ko te wahi e nohoia na e koe, ko te wahi tena i noho ai to matou tupuna a Hinemoa, i tona Kauanga mai. Kia kauwhautia atu iana, e ahau, ki a koe. Na, ko Rangiuru, te matua wahine o Tutanekai, ko Whakaue-Kaipapa tana tane tupu; he tane tahae a Tuwharetoa. Ko ana tamariki matamua tokotoru, ko o ratou ingoa, ko Tawakeheimoa, ko Ngararanui, ko Tuteaiti; muri iho o te tokotoru, ka moea tahaetia a Rangiuru e Tuwharetoa. I haere manuhiri mai a Tuwharetoa, nana a Tutanekai, he poriro ia, otira i moea ano e Whakaue a Rangiuru; ka hapu ano, he tamaiti, ko Kopako tona ingoa; ka hapu ano hoki ia i muri iho i a Kopako, he tamahine, Ko Tupa tona ingoa, ko te whakapakanga ia o nga tamariki a Whakaue.

E noho tonu ana ratou ki Mokoia; ko Tutanekai, i atawhaitia e Whakaue, ano ko tana tamaiti tupu ake. Ka tupu nei a Tutanekai ratou ko ana tuakana, a ka whakatangata. Na, ka tae mai te rongo o Hinemoa. He wahine pai tera, he rangatira hoki ia, ko tona matua tane, ko Umukaria, ko tona matua wahine, ko Hinemaru, na, pirangi ana nga tuakana, pirangi ana te teina, ki taua wahine.

Na, ka hanga e Tutanekai tona pourewa ki reira ki Kaiweka. Ka huihui raua ko tona hoa ko Tiki, na he putorino ta Tutanekai, he koauau ta Tiki, Na, ka piki raua ki runga ki to raua atamira, ka whakatangi i a raua pu i te po, i nga po marino. Na, ka kawea atu te tangi e te hauwhenuaapo, ki Owhata, ki te kainga i noho ai te puhi-humarire nei, a Hinemoa, te tuahine o Wahiao.

Ka rongo a Hinemoa, ki te rekareka mai o te tangi o nga pu a Tutanekai raua ko tona hoa takapui ko Tiki, ka hari tona ngakau i roto i a ia. Na, pera tonu te tikanga a Tutanekai raua ko Tiki, i nga po katoa; ka mea a Hinemoa na Tutanekai te pu e rangona atu nei e ia.

He puhi hoki a Hinemoa, otira kua kitekite noa ake koki raua i a raua, i nga wa e huihui ai nga tangata o Rotorua.

I aua huihuinga, ka kite a Hinemoa i a Tutanekai, ka titiro atu, ka titiro mai, a, ahua pai ki to tetehi ngakau, ki to tetehi ngakau; e wawata puku ana tetehi me tetahi, ki a raua ake. Kaore ia, a Tutanekai, i mohio, ki te mea ranei ka haere atu au ki te matoro i a Hinemoa, e kore pea ia e pai mai ki ahau. Ka mea a Hinemoa, ki te mea ka tonoa atu he karere ki a Tutanekai, ka mea tona ngakau, e kore pea a Tutanekai e pai mai ki a ahau.

He nui hoki nga ra i huihui ai, i titiro whakatau ai raua, tetehi ki tetehi; a, muri rawa iho, ka tonoa atu te karere a Tutanekai kia haere atu ki a Hinemoa. Ka kite a Hinemoa i taua karere, ka mea, Ehi! Kua rite tahi o maua nei hiahia. I muri iho o aua huihuinga ka hoki ratou ki o ratou wahi, ka huihui nga whare tapere, ka mea nga whanaunga o Tutanekai, ara, ona tuakana, Ko wai o tatou kua pa ki a Hinemoa? Ka mea etahi. Ko ahau. Otira ka ui atu hoki ki a Tutanekai, ka mea atu a Tutanekai kua pa atu ahau ki a Hinemoa. Ka mea nga whanaunga. Kahore, e kore e tahuri mai ki a koe, ki te tutua, ki te poriro. Na ka mea ia ki tona matua whangai kia whakaaro ki ana kupu i mea atu ra ki a ia, tatemea, kua pa ia ki a Hinemoa. Kua ata whakaritea hoki e raua i raurangi ra te wa hei haerenga mai mo Hinemoa ki a ia. Ka mea a Hinemoa. He aha te tohu mo taku haerenga mai? Ka mea a Tutanekai. E tangi he pu i nga po katoa, ko ahau tena, hoe mai.

Otira, ko Whakaue, i pupuri tonu i te kupu a Tutanekai i whakapuaki atu ra ki a ia.

Na, no te turuawepo, ka piki a Tutanekai raua ko tona hoa ko Tiki ki runga ki to raua atamira. I reira ka tangi tetehi ki te torino, ko tetahi ki te koauau.

Ka rongo a Hinemoa, ka hihiri kia hoe atu ia ma runga i te waka; otira kua tupato te iwi o Hinemoa ki nga waka; ko nga waka he mea toto ki uta; pera tonu i nga ra katoa, i nga po hoki, e te iwi. Na, ka mahara tona ngakau, me pehea ra ka whiti ai au ki Mokoia, ina hoki e mohio tonu ana te iwi nei. Whakatau noa iho ia ki te noho. Ano te tangi o te koauau a Tutanekai! Me he ru na no e ueue ana ia tua wahine kia haere atu ki te karea-roto a tona ngakau. Te puta ana mahara i te kore waka, ka mea ia, E kore ranei au e whiti ki te kau-hoe?

Ka tango ia i nga taha e ono hei whakatere mona, kei totohu ki te wai; e toru ki tetehi taha, e toru ki tetehi taha.

Ka haere mai ia ki runga ki te kowhatu, ko Iriirikapua te ingoa, ka haere mai ia ki tatahi, ko Wairerewai te ingoa o te wahi i waihotia ai ona pakikau; ka makere atu ia ki te wai; ka tae mai ki te tumu a tona matua a Umukaria, kei waho i te moana, ko Hinewhata te ingoa, ka mau ona ringa ki reira; ka whakata i tona manawa, a ka mutu te ngenge o ona pokihiwi. Na, ka kauhoe atu ia; ka ngenge, ka manu ia i te au o te moana, e tere tonu ana ia i runga i nga kiaka.

A ka ngaro te ngenge, ka kauhoe ano a Hinemoa. Otiia, kaore ia i ata kite atu i Mokoia i te pouri o te po, ko tona kai tohutohu, ko te rangi o te pu a Tutanekai; ko te tohu tera i tika atu ai ia ki Waikimihia. Kei runga atu hoki o te waiariki ra, te kainga o Tutanekai a ka u atu ki Mokoia.

A, ko te wahi i u ai ia, he waiariki, ko Waikimihia te ingoa; ka noho ia ki roto ki te whakamahana i a ia, he wiri hoki nona i te maeke, i te kauanga mai i te po i te moana o Rotorua. I te whakama hoki pea ki a Tutanekai, ko te rua tera o ona wiringa.

I a Hinemoa ano e whakamahana ana i a ia i roto i te waiariki, ka pa te hiainu ki a Tutanekai, ka mea atu ki tana taurekareka, Tikina he wai moku. Ka haere taua taurekareka ki te tiki wai; ka utu i te taha ki te wai. Ka karanga atu a Hinemoa, ki taua taurekareka nei, ano he reo tane. Mo wai to wai? Ka mea mai te taurekareka ra. Mo Tutanekai. Na, ka mea atu a Hinemoa, Homai ki ahau; ka hoatu e ia te wai ki a Hinemoa, ka inumia. Ka mutu te inu, ka wahia te taha. Ka mea mai te taurekareka.

He aha koe i wahi ai i te takawai o Tutanekai? Kaore he kupu a Hinemoa.

Ka hoki te pononga, ka mea mai a Tutanekai. Kei whea te wai moku? Ka mea atu te taurekareka. Kua pakaru te Kiaka. Ka mea mai a Tutanekai. Na wai i wahi? Ka mea atu ia. Na te tangata. Ka mea mai a Tutanekai--haere, e hoki. Na, ka mau ki te taha, i te tuarua, ka utu i te taha; ka mea a Hinemoa. Mo wai to wai? Ka mea mai te mokai ra, mo Tutanekai. Ka mea atu ano a Hinemoa. A homai ano ki au, e mate wai ana ano ahau.

Ka hoatu ano e te pononga ra, ka tango mai a Hinemoa, ka inu, a wahia iho ano te kiaka. Pera tonu ta raua na mahi.

Ka haere te mokai ra ki a Tutanekai, ka mea mai ia. Kei whea hoki to wai? Ka mea taua mokai, kua riro atu ano. I a wai? He tangata ra kei te wai. Ko wai tena tangata? Aua hoki, he tauhou ia.

Kua mohio ano ia, moku tena wai, he aha ia i wahi ai? Ka mate au i te whanowhanoa.

Ka mau a Tutanekai ki ona kahu me tana patu. He kahakaha ona kakahu, he tawaru ki waho. Ka haere ia, ka tae iho ki te wai, ka mea. Kei whea te tangata i wahi nei i aku kiaka? Ka mohio ake a Hinemoa ki te reo, ara ko te kare a roto tenei, ina te ahua o te reo. Ka whakapupuni ia ki nga tauwharewharenga kowhatu o te waiariki. Otira ehara i te whakapupuni pononga, he whakangaio nana ki a Tutanekai, ka kitea mai nei ki a ia. Ka haha a Tutanekai i nga pareparenga o te waiariki, rapu rawa atu; e takoto whakama ake ana i raro i nga tauwharenga kowhatu. Ka mau ia ki te ringa, ka mea, E! Ko wai tenei? Ka mea a Hinemoa. Ko ahau, e Tutanekai. Ka mea a Tutanekai. Ko wai koe? Ka mea ia. Ko au, ko Hinemoa. Ka mea a Tutanekai. E-e- Ho ake taua ki te whare. Ka mea ia. Ae. Ka whakatika ake i roto i te wai. Ano te kiri! me he Tapukarako. Tu, ka tu ki uta o te wai, me he Kotuku.

Ka tae a Tutanekai, ki tetehi ona kakahu, ka whakahoroa atu ki a ia, ka mau ia.

Na ka haere raua, ka tae ki te whare, ka momoe, ko to te Maori ritenga tawhito tenei, ana, ka marenatia.

Ka hi te ata, ka puta katoa ki waho nga tangata o te pa ki te tahu kai.

Ka kai nga tangata o te pa. Ka whakaroa a Tutanekai ki roto ki tona whare. Ka mea Whakaue, katahi ano te ata o Tutanekai i moe roa ai, he mate pea to taku potiki. Tikina a Tutanekai, whakaarahia mai. Ka haere mai te kai tiki; ka to i te pihanga o te whare; ka titiro atu ia. E-e-! e wha nga waewae e ka miharo ia, ka mea. Ko wai ra tona hoa? Heoti ano; ka nunumikino tona hokinga; ka tae ki a Whakaue; ka mea atu ki a ia; E wha waewae i kite atu ai ahau i roto. Ka mea mai a Whakaue. Ko wai ra te hoa? Haere ano, e hoki. Na, ka haere ano ia; ka tae ki te whare ka titiro ki a raua; katahi ka kitea ko Hinemoa. Katahi ka karangatia E-e-! Ko Hinemoa, ko Hinemoa, kei a Tutanekai! Ka rongo te iwi katoa. Ka pa te karanga a te katoa E-e-! Ko Hinemoa, ko Hinemoa, kei a Tutanekai! Ka rongo nga tuakana, ka mea, He horihori. Kaore, he puhaehae no ratou. Katahi a Tutanekai ka puta ki waho, me Hinemoa hoki. Ka kite atu nga tuakana, ko Hinemoa tenei, ka mea koia ano, he tika.

I muri iho, ha whakaaro a Tiki. Ka moe a Tutanekai i tana whaiaipo, i a Hinemoa, kahore he hoa moku. Ka pouri ia; ka hoki ki tona kainga.

Ka aroha a Tutanekai ki o Tiki; ka mea atu ki a Whakaue. Ka mate ahau i te aroha ki taku hoa ki a Tiki. Ka mea mai a Whakaue. Ki te aha? Ka mea atu a Tutanekai. Ko taku tuahine ra, kia whakamoea ma taku hoa takapui, ma Tiki. Ae. Whakaae ana tona matua whangai. Katahi ka hoatu tona tuahine ki a Tiki. Na ka moea tona tuahine e Tiki.

Ko nga uri o Hinemoa raua ko Tutanekai, koia ano enei, e noho mai i Rotorua nei. Kaore hoki i te makere ki raro o nga ngutu o nga uri te korero ki te humariretanga ki te kauanga hoki o Hinemoa.