I strions da Fodom
da Proverbi, tradizioni e anneddoti delle valli ladine orientali
I strions da Fodom.
N rich Fodom da Cherz gnô na ota da d' altonn tert d' Ampëz ca y röia de nöt sö do Col de Lana te chëra ciasota, olache valgügn agn do Salvester Gallister da Brënta borjâ ega de vita anziana, y se pënsa: al é tan tert, i resti te ciasota de nöt. Rové plü daimprò ch' al fô vëighel n bel gran füch y alda rajonan diversci omi por Fodom, ch' al conësc ala usc. Scebëgn ch' al n' ess sospet de sort i pél impó cossa coriosa d' urté iló a chë ora y a chëra sajun i mius omi da Fodom. Eh, se pënsel, olach' al é chisc, aldi 'ci iö. Zënzater vál ite, ürta de sü parënc, vijins, düc bugn patruns. A l' odëi se spordôi, porcí ch' ai mangiâ y boiô sciöche te na gran ostaria; da chësc s' intenôl, ch' ara ne vais cun les dërtes iló y s' un ó jí; mo ai ne le lascia sciampé, anzi ai le fej mangé y bëre cun ëi, mo ala fin vers la doman i feji dé joramënt, ch' al ne dijes mai a degügn valch en vita süa, ci ch' al á odü y aldí iló, y ch' al ne dess mai imbaní un su de chi che fô iló. Insciö le mëti fora de ciasota y te n iade ne vëighel plü ne ciasota ne omi; al s' un vëgn do Col de Lana jö a ciasa y iló n vëighel dui de chi medemi bele lauran cun süa jënt.
Vign' ota ch' al n' odô un se spordôl y ëi i ciarâ fit tl müs, sciöche da dí: Ciara bëgn vé, y ascolta, scenó! Insciö éra passada n valgügn agn, mo n de sön marcé da Ciaurí vëgnel cun un de chisc por n contrat a parores, porcí l' ater l' orô trapolé. Al se mët decuntra y dij: “se sa, se sa, che séi vos bon de me ingiané y de fè ancora velch de peso, ve cognësce ben.” “Basta”, dij l' ater, “te recordete ancora, cié che te as impermetù su a jouf dal Omblie chëla sëra”? Y cun na odlada plëna de rabia s' un vál demez. Le püre om s' un vëgn a ciasa döt desturbé y mör defata, mo chël ál ciamó podü dí, che de süa mort él la gauja la ria jënt.