Konots di 'Peterburg'/Delabuk lienetana

Delabuk lienetana.

Fa ‚Nikolaj Gogol'’.

Tobula d. 3^id.

Adelo fätot plödakösömik äjenon. Gödo älöädob vemo latiko, e posä jiel ‚Mavra’ iblinof obe butis piklinüköl, äsäkob, düp kinid äbinos. Iseivölo, das ya bü lunüp flapaton pötü düp degid itonon, äspidob vifiküno ad klotön obi. Koefob, das buiküno leno ägoloböv lü bür, bi äbüologob, saäbälalogodi kelik sekionacif obsik ölabom. Ya sis lunüp sagom obe: „Sekü kod kinik-li, o digikan! brul so vemik ai dabinon pö tikäl olik? Semikna bitol luspidiko, äsvo lusapan, e semiknaiko so brulükol bejäfoti, das diab it no osäbrulükon-la dini, samo pö tiäd doküma penol minudi, no malol däti, ni nümi.” O jäpan maleditabik! so nejönik äs härod lunik! Bo glötom kol ob, das seadob in vobacem dilekanik e tipükob penis pro hiklatal. Brefo: no ägoloböv lü bür, if no älaboböv spetidi ad kosgolön kamerani ed in mod seimik ba ad debegön de lavaran et bü del perajanöl nemu bosi meseda. O jafäb kion! Töbo seimüpo givom-la bü tüp moni a mul. Godö! vifikumo menefacödot oprimon-la. Kanoy dabegön ön mod alseimik, kanoy lemu defädön, pö jenet alik givom-la nosi. Binom diab voik vietaherik! Vüo in löd jikvisinan lönik flapof omi ta cügs. Valans sevons atosi. No suemob, fruts kinik pagevons dub dunod pö diläd ministera. Us getotafonäts nonik dabinons. Dinäd vero votik reigon pö guvanef provinik, cäms sifädik e tatiks, sevabo: us loegoy balani blotön pö gul smalik e laipenön. Atan lenlabom trelülagunili slapik, logod omik binon so gagik, das koedon süikön desiri ad spuk, too demoyös, kiojeriki länädadomi loatom! Binos nesiämöfik ad steifülön ad blinön ome bovüli bösinik pegoldöl. „Atos,” sagom, „binon legivot^[1] pötöfik te pro sanan.” Legivoy-la ome telfimädi trotajevodas, u bökavabi, u bivaplädoti a ruabs kiltum. Jinom binön so sofaladälik, sagom so tödo: „Leadolöd, begö! loenön obi neifili olik ad tipükön penili,” e pö etos so beravom eki, das oleadom blibön te jiti len began. Ye dido dünotem obsik binon cädik, klin pö valikos binon so vemik, das pö guvanef provinik sümikos neföro paküpon-la, samo pö obs tabs binons binü mahun, e cifs valik lüspikons plüto. Si! koefob, das if cäd dünota no äneletonöv etosi, ga sio ya bü lunüp älüvoböv dilädi ministera.

Älenükob mänedi bäldik ed äkesumob reinajelömi, bi ästurareinos. Nek äbinon su süts. Te äküpob luvomis, itegöl okis me trelüls, e tedanis Rusänik dis reinajelöms, e bökanis. Tefü cädans te calasvists obik: bürans < älugoloms. Älogob balani len vegatraväröp. Ilogölo omi, sunädo äsagob obi: „Ha! Nö! o digikan! no golol lü diläd, ab spidol demü jiutan, jikel vifagolof föfo, e lulogol lögilis ofik. Man kio maleditilik binom calasvist obik: büran! Nämätü God! no läsom leigodü fizir alik: if jiseiman labü lädahät beigoloföv, tän pö dinäds alik primom ad pogolön ofi.” Du äbetikob osi, äloegob nilikön vabölo bökavabi lü selidöp, keli äbeigolob. Sunädo ämemosevob vegömi: at binon bökavab dilekana obsik. Ab no äzesüdos pö om ad visitön selidöpi, ed ätikob: bo us dautil omik äbinof. Älenpedob obi leni mönil. Dünan ämaifükom vabayanis, ed of äsebunof se bökavab äs bödil seflitöl. Kio älogedof detio e nedetio, kio äkoedof süikön logis e logabobis okikis!… Godö! o Söl obik! ob päridikob, päridikob lölöfiko.

E demü kis mutof-li setevön pö stom so reinöfik? Pos atos lesagoy, das voms no labofs-la desiri vemik ad flabs valik et. No ämemosevof obi, i nog ob it desino ästeifülob ad vilupön obi mögiküno löliko, bi älenlabob mänedi vemo pineklinüköli, e zuo at baiädon ko maget ivönädiköl. Nu lenlaboy mänedis ko kolets lunik, ed ob älabob brefikis, efe bali sus votik; i klöf obik leno me stem pibevoböl. Jidogil ofik, no ikanölo nüdranön da yan selidöpa, äblibof su süt. Sevob jidogili at. Panemof: ‚Medzhi’. Igo dü minut bal no äblibob us, ven süpo älilob vögili löpöfik: „Glidö! o ‚Medzhi’!” Bisarö! Kin sagon-li atosi? Äzilogedob ed äloegob golön dis jelöm vomis tel: balani bäldik, votani yunik. Ab ya ibeigolofs, e nilü ob dönu ätonos: „Sin edavedon pö ol, o ‚Medzhi’!” Go diabö! eküpob, das el Medzhi e dogil po voms golöl äbedasmeilons odi. „Ö!” sagob ninälo obe it, „bisar kion! ba brietob-li üfo? Ye atos jinon jenön nesuvo pö ob.” — „Nö! o ‚Fidel'’! negideto badiniludol,” ob it äloegob sagön osi eli Medzhi, „äbinob, ‚av’! ‚av’! äbinob, ‚av’! ‚av’! ‚av’^[2]! vemo malädik.” Jidogil kiof! Koefobös, das vemo ästunikob, kodä ilielob spikön ofi me pük menik. Ye posä imeditob valikosi staböfiko, sunädo ästopedob ad stunön. Dido ya äjenons jenots sümik mödik da vol lölik. Sagoy, das in Linglän älöpiosvimon su sürfat vata fit, kel äsagon vödis tel in pük so bisarik, das nolavans ya dü yels kil ästeifons ad fümükön oni, ab jünu äletuvons nosi. Äreidob in gaseds i dö kuns tel, jikels älükömofs lü selidöp, ed äbegofs okes pauni bal tieda. Ye — koefobös osi! — mödo vemikumo ästunikob, ven el Medzhi äsagof: „Äpenob ole, o ‚Fidel'’! bo hiel Polkan^[3] no äblinom penedi de ob.” No ogetoböd-la mesedi! Dü lifüp lölik oba neföro älilob, das dog fägon-la ad penön. [Te nouban fägon ad penön verätiko. Fe binos fümik, das anans tedan⸗büranas ed igo dutetanas bosilo penons semikna, ab penam onsik gretadilo binon döfik: ni liunüls, ni püns, ni stül dabinons.]^[4]

Atos ästunükon obi. Koefobös! sis brefüp äprimob semikna ad lilön ed ad logön dinis ut, kelis nek nog föro älogon ed älilon. „Golobös!” äsagob ninälü ob it, „po jidogil at, ed otüvülob, kif binof e dö kis tikof.” Ämaiflegülob reinajelömi obik ed äprimob ad golön pödü voms tel. Älovegolobs lü süt: ‚Gorokhovaja’, äflekobs obis lü süt: ‚Meshhanskaja’, usao lü süt: ‚Stoljarnaja’^[5], fino lü pon di ‚Kokushkin’, ed ästopobs fo dom gretik. „Sevob domi at,” äsagob ninälü ob it. At binon dom ela Zverkov. O kum kion! Kiomödotasotiks mens lödons in on, samo jikvisinans kiomödik, Polänans^[6] kiomödik! e calasvists obik: bürans < dabinons so mödiks, äsä dogs seimöpo, ed äsva balan seadon su votikan. Id ob labob us flenädani bal, kelan bepläyom gudiko tubati. Voms älöpiogolofs lü tead lulid. „Gudö!” ätikob, „nu no ogolob usio, ab memidob pladi ad gebädön nüni at pö jenet pötöfik balid.”

Tobula d. 4^id.

Adelo binos vedel, sekü kelos äbinob lä cif obsik in vobacem omik. Desino äkömob gölikumo ed, posä iseidob obi, äfitipükob penis valik. Dilekan obsik bo binom man vemo sagatik. Vobacem lölik omik pebepladon ko ramars labü buks. Äreidob tiädis anikas, e buk alik flagon nolami, efe nolami so dibätiki, das atos binon sus suem svistefa obsik: u val pepenon in Fransänapük, ud in Deutänapük. E lülogoyös logodi omik: o! cädät kion nidon in logs! Nog neföro älielob sagön omi vödi nezesüdik. Ba te ven lügivoy dokümis, säkom semikna: „Lio binos-li in yad?” — „Binos luimöfik, o klatal!” Si! leno binom leigan obas! Binom man tatik. Ye küpob, das pato löfilom obi. If i dautil oma… Ag! kanay kion!… Saidö! saidö! seilö! — Äreidob eli „Bienil”^[7]. Kiofopik pöp binon Fransänanef! Benö! kisi üfo vilons-li? Nämätü God! obo oflapoböv valanis onas me tuigülatufs! In penäd ot id äreidob bepenoti vemo plitiki baola, fa cödätal di ‚Kursk’ ipenöli. Cödätals di ‚Kursk’ penoms gudiko. Pos atos äküpälükob, das düpalaf bü bal ya itonon, ab obsikan^[8] no isekömom se slipacem okik. Ye zao tü düpalaf bü tel jenot ejenon, keli nek okanon-la bepenön kuratiko me pen. Yan ämaifikon, äbüocedob, das dilekan äpubom, ed älöpiojutedob se stul ko doküms; ab of äbinof, of it! O saludans valik! kio peklotof! älenlabof kloti so vietiki, äsä svanaplümemi, ö! kio plifädagiki! e kio älogedof! äsä sol! nämätü God! äsä sol! Äbiegof ed äspikof: „El ‚papa’^[9] äkomom-li is?” Ag! ag! ag! o vög kion! äsvo jikanair! vö! jikanair! „O klatal!” primo ävilob spikön, „no büdolös ad cödetadeidön obi, ab if vilol-la cödetadeidön, tän ocödetadeidolös obi me namil generanik olik!” Ab, diabö! no äfägob ad koedön linegön obi ad sagön osi, e te äspikob: „Lenö! o cädalädül!” Brefüpo älogedof obi, buki, ed äleadof falön nudasärvätüli oka. Äjutedob muvifo, ädeslifädob su baged maleditabik, tio öleadob flapön nudi obik bludamio, ab äplöpob ad blebükön obi staniki, ed äramenob nudasärvätüli. O saludans! särvätül kion! binon mu slenik, batitik, e ma benosmel mabar, mabar voik! Äsva kanoy-la smeilön generi it de särvätül at. Ädanisagof e so bosilo älusmilof, das lipils juegasvidik ofik töbo ämufons. Poso ämogolof. Dü düp nog äbleibob seadön, e süpo domahidünan äkömom ed äspikom: „Degololöd, o ‚Aksentij Ivanovich’! lomio, bi söl ya edetävom de dom.” No plidob sogodi hidünanas, bi alan onas ai buükon ad seidön oki in föfacem, supladölo namis e lögis oka valaflanio, e töbo töbidon-la ad nutön pu balna me kap. Igo atos no saidon: seimna balan manas maleditilik at äfatüitom ad givön obe tabaki nes löädön de plad okik. Va sevol-li? o dünan fopik! das binob calan, binob lebenomotedik. Ob ye äsumob häti ed ito älenükob obe it mänedi, bi atans neföro lügivons-la oni, ed äsegolob. Lomo mödadilo äseatob su bed. Poso ädepenob setülis legudik:

Jidigikani obik dü düp no logölo,

Äcedob, das dü yel no ilogob;

Lifi obik ad hetön primölo,

„Kanob-li lifön?” äsagob.

Atos bo binon lautot fa el Pushkin. Soaro, vilupölo obi in mäned, ägolob lü nügolöp jiklatala ed ästebedob lunüpo, va ösegolof ad seidön oki ini bökavab, dat ükanoböv logön osi nog balna, ab nö! no äsegolof.

Novula d. 6^id.

Sekionacif evutükom obi. Ven äkömob ini diläd, äkoedom kömön lä ok obi ed äprimom ad spikön lü ob so:

„Benö! plänolöd, begö! kisi dunol-li?”

„Kis-li? Dunob nosi,” ägespikob.

„Ga meditolöd gudiko! fe ya labol lifayelis plu foldegis, kludo ya esötolöv dagetön sagati. Kisi ol magälol-li? Bo cedol-li, das no sevob ludunis valik olik? Ga sio pogolol dauti dilekana! Gudö! logedolöd oli it! te meditolöd kälöfiko: kim binol-li? ga no binol plu veütik ka ser. Fe igo no dalabol lubegafenigi bal. Pu lülogetolöd lü lok ad dalogön logodi olik! Kanol-la spelön nosi.”

Diabö! lindifos-la, das logod omik boso sümon ad pötekaflad, zuo labom su kap heratufili fomü töp petördöli, zuo lüodükom kapi okik löpio, zuo nugvetom oni me rosät seimik. Too cedom, das te om dalom-la dunön vali. Suemob, suemob, sekü kelos skanom kol ob. Glötom, bi ba eküpom malotis benomeuga obe pagevölis. Spukobös sui om! Äsva veütos-la, das binom kurakonsälal. Si! ekoedom lagön pö ok jänili goldik len glok, bonedom butis a ruabs kiltum. Diab ogleiponös omi! Üfo dutob-li lü sogät donik seimik, lü skrädans, u lü cils donafiziras? Binob nouban. Benö! id ob okanob papromuvön ad dinit löpik. Labob te lifayelis foldegtel, sevabo bäldoti ut, pö kel fefo dunod tatik te primon. Stebedolöd! o flenädan! obo obinob konulan, u ba — if God uvilon osi — igo calan seimik löpikum. Obo id odagetob benorepüti igo gudikumi ka uti olik. Sekü kelos epladol-li oli sui tikädöp, das nek plä ol it binon-la cädan? Givoyös obe trelülaguni di ‚Rutsch’^[10], ma vogäd nulädik pemeköli, e flabülobös särvigi obik me särvigakravat ot, äsä lenlabol, tän leno oleigol-la lä ob. Mistad balik edavedon pö ob: no binob benolabik.

Novula d. 8^id.

Äbinob in teatöp. Äplösenoy fredadramati musigik dö hiel Filatka: fopan Rusänik. Vemo äsmilob. Nog lopül seimik päplösenon ko poedotils drolik ta gitädals, pato ta cämaregistaran bal, e val so boldiko pilauton, das ästunob, vio sänsurans iletons osi, id änunoy kleiliko dö tedans, das cütoms-la pöpi, e das sonils omas jovoms-la e steifoms-la ad dagetön noubi. Dö calonunodans id ätonon strof drolik, sevabo das löfons ad blamön vali, e das lautan begon-la lüdalilanefe ad jelön oni. Nu lautans prodons dramatis vemo klaunöfikis. Löfob ad visitön teatöpi. Üf kopek opubonöv in pok obik, nos oneletonöv obi ad golön usio. Ye so nemiks svins somik dabinons bevü calasvists obsik: fümädiko leno ogolom-la luman et lü teatöp; te üfo glato ogivoyöv ome bilieti. Jiplösenan bal äkanitof legudiko. Atos äkoedon memön obi jietani… Ag! o kanay!… Saidö! saidö!… seilö!

Novula d. 9^id.

Tü düp jölid ädegolob lü diläd. Cif sekiona so äbitom simulölo, äsva no äküpom-la kömi oba. Obo id äbitob ön mod sümik, äsva nos ijenon vü obs. Dönuamo äxamob ed äleigodob dokümis. Ämogolob tü düp: fol. Äbeigolob lödi dilekana, ab nek äjonon oki. Pos fided mödadilo äseatob su bed.

Novula d. 11^id.

Adelo äseadob in vobacem dilekana obsik, ätipükob pro om penis teldegkil, e pro ji⸗… ag! ag!… pro jiklatal < penis fol. Vemo löfom, ven pens mödikum binons su tab. Ekö! vo binom tikodafulik! Suviküno seilom, e ninälo — niludob — betikom vali. Vilob seivön utosi, dö kelos tikom mödiküno, kis padesinodon ninälü tikäl at. Vilob küpedön de fagot nilikum lifi cädanas at, plütotis valik at e dinis kurik, vio bitons, kisi dunons in sogäl obsik. Ebo valikosi at vemiküno vilob seivön. Anna ädesinob ad primön spikoti ko hiklatal, ab — go diabö! — ön mod nonik lineg lönik älobedon obi: te plöpoy ad sagön, va binos koldik u vamik in yad, e leno fägoy ad pronön bosi votik. Vilob nülogön ini sogacem, lü top kelik yani emaifiköl te logoy semikna, e pos sogacem ini cem fovik nog bal. Ag! kioliegik dekam us binon! Kions loks e bösinacans! Vilob nülogön usio, lü dil et doma, kö jiklatal lödof, lü top ebo et vemiküno vilob logön. Vomacem nitedon obi, vio us papladons fladüls, glätots valiks ats, flors soik, das igo dredoy ad natemön lü ons, vio us seaton klotem ofik pepemüköl, kel sümon ad lut vemikumo, ka ad klotem voik. Vilob nülogön ini slipacem… us — niludob — ga binos milagik, us — niludob — ga binos parad somik, das leigikos igo no dabinon-la in sül. Lülogobös bamili ut, sui kel pladof lögili oka, löädölo se bed, vio stog so vietik äsä nif palenükon sui lögil at… ag! ag! ag! saidö! saidö!… seilö!

Ye adelo edagetob tiketi, äsva lit seimik eklilükon-la vali, sevabo: ememob spikoti et dogilas tel, keli ililob su lesüt di ‚Nevskij’. „Gudö!” ätikob ninälü ob it, „onu oseivob vali.” Omutob dagetön spodotis ut, kelis äsedons ode dogils bapöfik at. Ba bos oklülikon se peneds et. Koefobös! igo ya seimna älävokob lä ob balna jieli Medzhi ed äspikob: „Lilolöd! o ‚Medzhi’! ekö! nu binobs telo, zuo okanoböv färmükön yani, if uvilol osi, dat nek ologon obis. Konolöd obe valikosi, kelosi sevol dö jidalaban olik, sevabo: kif e lio binof-li? Oyulob ole nämätü God, das osevädükob neke atosi.” Ab jidogil käfik älenpedof göbi oka, äsmalükof oki lafo medü blotükam, e seilo ämogolof da yan, äsva älilof-la nosi. Sis lunüp äniludob, das dog binon mödo visedikum ka men; igo äsüadob, das fägon ad spikön, ab labon todi seimik. Binon bolitan süperik, küpon vali, stepis valik mena. Vö! to nelets alseimik odelo ga ogolob lü dom ela Zverkov, odasäkob jieli Fidel', e — if atos oplöpon — odetifob penedis valik, kelis jiel Medzhi epenof ofe.

Novula d. 12^id.

Tü düp telid poszedela äsegolob ad tuvön fümo jieli Fidel' ä dasäkön ofi. No löfilob ad sufälön brasidasmeli, kel sejuton se lucaniselidöps valik süta: ‚Meshhanskaja’; zuo mismel so hölöfik sekömon disaü yan doma alik, das ävifagolob mögiküno vifiko, ifäikipölo nudi oba. Febodans bapälik i koedons sekömön suti ä smoki se voböps oksik ön mödot so vemik, das men cädik leno kanon spatön is. Posä irivob teadi mälid ed itoenob yanakloküli, äsegolof luvomil, kel no älogotof vemo nejöniko ed älabof feelidis smalik. Ämemosevob ofi. Äbinof jiutan, kel ikegolof ko jibäldanil. Boso äredikof, e sunädo äsuemob: „Ol, o digikan! vilol dagetön higami.”

„Kisi vilol-li?” äspikof.

„Zesüdos pö ob ad spikön ko dogil olik.”

Luvomil äbinof stupik! sunädo iseivob, das äbinof stupik! Ün tim ot jidogil älürönof vaulölo. Ävilob gleipön ofi, ab of — jibadikan kiof! — tio ägleipof nudi obik me tuts oka. Ye äküpob pö gul bäseti ofik. Ha! Neodob ebo ati! Änilikob lü on, äpemükob stoli in bok boadik ed ad koten vemik oba äsetirob tufi smalik papürabledilas. Posä jidogil gagik ilogof atosi, primo äbeitof obi len surad, e posä idatuvülof, das iramenob dokümis, äprimof ad luhagön ä flätilön, ab äspikob: „Nö! o digikan! adyö!” ed ämorönob. Niludob, das luvomil äpölacedof-la obi lienetani, bi vemo ädredikof. Ikömölo lomio, ävilob nenzogo primön vobodi e leodükön penedis at, bi logamafäg obik boso badikon pö kandels. Ye el Mavra äreafof ad tiket ad klinükön ko vat gluni. Luvoms fopik Suomiyänik at ai vedofs nepötatimo klinöfiäliks. Kludo ämogolob ad spatön ä betikön jenoti brefobüik. Onu fino oseivob dunis valik, tikis, motivis valasotik at, e fino odadranob jü dasev vala. Peneds at odasevädükons vali pro ob. Dogs binons pöp visedik, sevons tefis dipik valik, e sekü kod at val bo obinon us: bepenot e dunots valik söla et. Us bos obinon i tefü jiutan, kel… saidö! seilö!… Tüi soar äkömob lomio. Gretadilo äseatob su bed.

Novula d. 13^id.

Benö! dalogobös! pened binon saido kleilik. Ye penät labon patöfis seimik dogik. Reidobös!

O ‚Fidel'’ löfik! jünu no kanob kösömükön obi tefü nem lukomunik ola. Kikodo no äfägoy-li ad gevön ole nemi gudikum? Els Fidel’, Rosa… kio lukomunik binon stül somikas! Ye no plu bejäfobös säkädi at! Vemo fredob, das esludobs ad spodön ko od.

Pened pepenon vemo verätiko. Malülam, ed igo tonat: ‚jat’^[11] pö jenets valik binons in plad lönedik oksik. Vö! so igo sekionacif obsik töbo kanom-la penön, do lesagom, das seimöpo elärnom-la pö niver. Reidobös fovo!

Jinos lü ob, das binos bal benas veütikün in vol ad tökön ko votikan tikodis, fäkis e magädis.

Ö! tikamagot pedütülon de lautot seimik, se Deutänapük pitradutöl. No kanob memön tiädi.

Kanob lesagön atosi ma plak obik, do no äzirönob da vol fagikumo ka jü leyan doma olsik. Lif oba no paseton-li fulölo me juits? Jidalaban obik, keli el papa nemom eli Sophie^[12], löfof obi lefäkäliko.

Ag! ag!… saidö! saidö! Seilö!

‚Papa’ i suvo löfülom obi. Drinob tiedi e kafi labü krem. Ag! o ‚ma chère’! mutob nunön ole, das leno plidob bomis gretik petuetöl, kelis hiel Polkan obsik lufidom in kvisinöp. Te boms de jibem binons plitiks, i zuo pö jenet somik, das nog nek esugonöv löliko se ons pifi. Vemo gudos ad migön kobo sodis anik, ab bisü fabin elas kapersy^[13] e härbata. Ye sevob nosi badikum ka kösömoti ad givön doges glöpilis binü bod perölölis. Seiman sölas len tab seadölas, kelan büo ekipom badädi valasotik in nams oka, primom ad knidön bodi me nams ot, lävokom oli e steigom glöpili sui tuts ola. Binosöv boso neplütik ad refudön, ekö! klu dinäd at koedon fidön; ko neplid, ab fidön…

Reided somik binon-la pötöfik pro diab. O nesiäm kion! Äsva no edabinon-la yegäd gudikum, dö kel ekanoyöv penön. Ologobös utosi, kelos binon su pad votik! Ba bos födöfik odabinon us.

Go vilöfo blümob ad nunön ole dö jenots valik, kels ujenons lä obs. Ya ekonob ole bosi tefü söl cifik, keli el Sophie nemof eli papa. Atan binom man vemo bisarik.

Ö! ekö! finö! Si! esüadob: ons labons tikädöpi dipik tefü dins valik. Sevedikobös, kis tefon eli papa:

…man vemo bisarik. Gretadilo seilom. Spikom vemo nesuvo; too bü vig bal laidiko äspikom ko ok it: „Ogetob-li u no ogetob-li?” Suvo älösumom me nam bal papüradiledi, doatis votika vagika äfäiflegülom, e poso äspikom: „Ogetob-li u no ogetob-li?” Balna älüspikom id obi me säk: „Lio cedol-li? o ‚Medzhi’! ogetob-li u no ogetob-li?” Vero nosi äkanob suemön, te äbesmeilob buti omik ed ämogolob. Poso, o ‚ma chère’! latikumo mö vig bal, el papa äkömom ön fred gretik. Dü göd lölik söls labü galadaleigeds ävisitoms omi ed äbenovipoms demü bos. Len tab el papa äbinom so dalefredik, das büikumo neföro ilogob sümikosi, [äcogom me konotüls, e pos fided älöpiosumom obi leni särvig oka, ed äspikom: „Logedolöd! o ‚Medzhi’! kis atos binon.” Äküpob tanodi seimik^[14]. Äbesmeilob oni, ab äfägob ad sienön smeli nonik. Fino neküpoviko äläkob, äbinos boso salöfik.]

[Ag! Jinos lü ob, das jidogil at bitof… bosilo tuboldo, so… das obatoyös ofi!] Vüö! eklülädom binön dinitiälik! Mutob memidön osi nämöfiko.

Adyö! o ‚ma chère’! nu mutob spidön, e soms, e soms… Odelo ofimekob penedi. Benö! glidö! dönu binob ko ol. Adelo el Sophie: jidalaban obik…

Ö! ekö! osevedikobös, kis tefon eli Sophie. Ag! kanay kion!… Saidö! saidö!… bleibobös fövön reidi!

…el Sophie: jidalaban obik < äbinof ön bruläl vemik. Äblümükof oki ad baol, ed äfredikob, das dü fabin ofa ökanob ad penön ole. El Sophie obik ai fredof vemo ad vabön lü baol, do pö klotam tio ai favof^[15]. Leno suemob, o ‚ma chère’! kikodo binos-la blesir ad vabön lü baol. El Sophie gekömof lomio de baol tü düp mälid gödo, e tio ai reafob ad kludod sekü maged paelik ä mägik ofa, das ofe — jipöfülan kiof! — no edäloy ad fidön us. Koefobös! das neai ofägob-la ad lifön so. If no givoyöv obe sodi ko bonatamit, u loeti binü gokaflitäms, tän… no sevob, kis ojenonöv pö ob. Sod ko bül i binon legudik. Ye dauk, u rap, u tijod neföro ogevons juiti…

Notodamod binon vemo neleigafomik. Sunädo binos küpidik, das no men epenon. Fe so eprimof, äsä ebinos flagabik, ab efinükof me dogikos. Nülogobös ini penedil nog votik! Binon tuvemo lunik. Ag! igo no pedäton.

Ag! o löfikan! kio pasenon nilikam florüpa! Lad obik so pebon, äsva lan laidulo speton bosi. Noid nenfinik dabinon pö lils obik. Kludo suvo, löükölo lögili, stanob dü minuts anik e dalilob tonis plödü yan. Säklänedob pro ol, das labob lelöfädikanis mödik. Suvo ven seadob su fenätabam, lülogetob omis^[16]. Ag! if te sevolöv, kio nejöniks binoms anans etanas! Ek binom vemo slapik, dutom lü ludogs glibik, binom jeikiko fopik, e fop logädon su logod oma, ab golom graviko su süt e tikodom, das binom-la cädätan löpikün, cedom, das valans no kanons-la stopedön ad lülogetön omi. Lenö! Igo no elüälükob küpäli ad om, äsva no elogob-la omi. Zuo doeg kiodredabik stopom donü fenät obik! If löstanomöv su pödalögs oka — tefü kelos om asä grobälan fümo no eskilikom — tän vedomöv geilikum mö kap lölik ka el papa jiela Sophie obik, kelan i labom geiloti vemo gretiki, zuo binom bigan. Doeg⸗fopan et jinom binön jeikiko mäpüdik. Boso ämurob ta om^[17], ab leno äküpälom ad atos. If nemu äfronikomös! Plao esetenükom linegi okik, eleadom lagön lilis gretik oka ed elülulogom fenäti obik. Vö! luman kiom! Cedol-li üfo, o ‚ma chère’! das ladäl obik lindifon tefü steifs valanas?… Ag! nö!… If te logolöv kavieli bal, labü nem: ‚Trezor’, lovegrämöli kiudi doma nilädik. Ag! o ‚ma chère’! logodili kion labom!

Fi! boyadö!… O gagot kion!… Lio kanoy-li ad fulükön penedi me stupots somik? Gevoyöd obe meni! Vilob logön meni; flagedob nulüdoti ut, kel koedon-la satikön ä fredön lani obik. E pla etos reidob smalotis somik… Maipadobös padi fovik, ba us obinon-la bos gudikum:

…el Sophie äseadof len tabil ed äbrodof bosi. Älogob da fenät, bi löfob ad lelogön beigolanis. Süpo dünan änügolom ed änunädom: „Hiel Teplov!” — „Letolöd omi!” el Sophie ävokädof ed äjutedof ad bradön obi. „Ag! o ‚Medzhi’! ‚Medzhi’! If ga sevolöv, kim binom atan: ko hers blägik, leskvair, e logis kion labom! Binons blägiks ä litiks, äs fil.” Poso el Sophie ärönof lü cem okik. Pos minut bal leskvair yunik ko cügabalibs blägik änükömom; änilikom lü lok, ämenodom herodi oka ed äzilogom in cem. Ämurob dü tim anik ed äseidob obi sui plad obik. Suno el Sophie änükömof ed äbiegof fredo as geäd ad kieneds plütavik oma. Otüpo obo lindifiko, äsva äküpob-la nosi, äbleibob logetön da fenät; ye boso äblegükob kapi obik flanio ed ästeifob ad dalilön utosi, dö kelos komans äspikodons. Ag! o ‚ma chère’! dö nesiäm kion äspikodons! Äbespikons, vio läd bal pö danüd pla sökod seimik mufas ijafädof uti votik; i das hiel Bobov seimik isümom vemo demü jabot okik ad stork, e tio idofalom; das jiel Lidina seimik ipölacedof logis okik blövikis, do jenöfo ibinons grüniks — e somiks. [„Liö!” ätikob ninälü ob it, „if leigodoyöv leskvairi ko hiel Tresor, ekö! Sülö! o dist kion!” Balido, leskvair labom logodi löliko smufediki ko cügabalibs züo, äsva eflabülom-la oni me särvätül blägik; el Trezor ye labom logodili feinik sa topili vietik kurato su flom. Zekoap ela Trezor binon neleigodoviko jönikum ka ut leskvaira. E logs, dunamods, jästs binons vero votiks. O! dist kion!] Leno suemob, kisi gudik etuvof pö leskvair^[18] okik. Kikodo so fanatilof-li tefü om?…

I cedob, das bos no baibinon is. No mögos, das leskvair sovemo kanom-la löfükön ofi. Dalogobös fövoti:

Jinos lü ob, das üf leskvair at paplidom, suno poplidom i calan ut, kel seadom lä el papa in vobacem. Ag! o ‚ma chère’! if sevolös, kio nejönik binom man at! Vö! tuvemo sümom ad tortug ninü sakäd…

Calan kinik pemäniotom-li us?…

Labom famülanemi vemo bisariki. Ai seadom e tipükom penis. Herem su kap oma vemo sümon ad sigayeb. El papa ai lesedom omi asä dünani…

Jinos lü ob, das jidogil gagik at ediseinof obi. Kitimo herem oba äbinon-li äs sigayeb?

El Sophie neföro kanof taetön smili, ven logedof omi.

Ol vo lugol, o dogil maleditabik! Kio deätik binon lineg olik! Äsif no sevob-la, das atos pedunon sekü glöt. Äsif no sevob-la, kim dunom käfedis somik. Käfeds at pedunons fa sekionacif. Etan sio eyulom nefleni nerekosilovik, e sis ettim ai dönu ludämom obi, pö step obik alik ludämom. Ye dalogobös penedi nog bali! Ba pos atos dinäd podatuvülon nen töbids patik.

O ‚ma chère Fidel'’! säkusadolös obe! das no äpenob so lunüpo. Estadob in lejuit lölöfik. Go gidetiko lautan seimik äküpetom, das lelöf binon lif telid. Zuo votükams vemik enu ejenons pö lom obsik. Nu leskvair komom lä obs aldelo. El Sophie lelöfof omi bleinäliko. El papa fredom vemo. Igo elilob de hiel Grigorij obsik, kelan svipom gluni e ti ai spikom ko ok it, das suno matedizel ojenon-la^[19]; ibä el papa fümiko vilom, das el Sophie ud omatikofös ko generan, u ko leskvair, u ko konulan militik…

Diabö! no fägob ad laifovön ad reidön… Valöpo u leskvair, u generan binoms. [Gudikünos valik, kelos dabinon in vol, u ledutikon lü leskvairs u lü generans. Kanoy tuvön pro ok divi pülik, desinoy ad dagetön oni, bi binon fagotilü oy, ab u desumon oye vali leskvair, u generan. Diabö!] Obo i vilob vedön generan, ab no ad matikön, e ret. Nö! ovedobös generan, te dat oloegoböv flätön ä dunön valikis dinis kurik e plütotis valik onis, e dat poso osagoböv ones: lindifo spukob olis bofik. Diabö! Ereafob ini skan. Edäsleitob ad papürarägs mu smaliks penedis de jidogil fopik.

Dekula d. 3^id.

Atos leno mögon. Val binon cütid! Matikam no omutonöd jenön! Si! binom leskvair, ab nos sekodon se atos. Ibä dinäd at te tefon diniti: no din seimik logamovik, keli kanoy-la ramenön me nam. Ibä sekü utos, das binom leskvair, log kilid no poläükon-la sui flom oma. Ibä nud oma no pemekon-la binü gold, güo leigon lä ut oba, lä ut alana; ibä me nud okik smeilom, no fidom, e snidom, no kögom. Semikna ya ästeifülob ad daseivön, kikodo dists valik at davedons. Kikodo binob-li titulakonsälal^[20] e sekü kis binob-li titulakonsälal? Ba jenöfo binob-li seiman votik, samo graf u generan, e te sümedob-li titulakonsälal? Ba ob it no sevob, kim binob. Kiomödikis samis sümik jenav egevon: man seimik komunik ädabinom, kelan leno ädutom lü noubans, güo äbinom sifan pülik ud igo feilan, e süpo äklülädom binön dinitan, semikna igo reigan!^[21] If semikna igo luman kanom vedön dinitan so löpik, kim üfo nouban okanomöv-li vedön? Samo sunädo onükömob-la in leiged generana, ed olabob-la peoläti su jot detik, ed olabob-la peoläti su jot nedetik, id olabob-la jarpi blövik love jot — e kis-li? täno lio jijönan obik ospikoföv-li? i kisi ospikomöv-li el papa it: dilekan obsik? O! atan binom vemo dinitiälik! Atan binom lelivamasonan, fümo lelivamasonan, do simulom, äsva binom-la somik u votik, too sunädo eküpob, das binom lelivamasonan, bi ven getiokipom pro ek nami, setenükom doatis te telis^[22]. Sekü kod kinik no mögos-li, das onu pogevon-la obe titul generan⸗proviniguverana, u leguvana, u samo cädätana alseimik votik? Vilob sevön, sekü kod kinik binob-li titulakonsälal? Kikodo ebo titulakonsälal-li?

Dekula d. 5^id.

Dü agöd lölik äreidob gasedis. Jenots bisarik jenons in Spanyän. Igo no äkanob säbrulükön lölöfiko dinädis valik. Penoy, das monäk pefinidon e das dinitans stadons in ditretül demü daväl gerafovana, i sekü atos feits splodülons. Atos jinon binön lü ob tuvemo bisarik. Lio monäk kanon-li pafinidön? Penoy, das jiel doña seimik osötof-la kömön sui tron. Jiel doña no dalof kömön sui tron. Pö jenets alik leno dalof. Hireg mutom seadön su tron^[23]. Ye — sagoy — hireg no dabinom. No mögos, das hireg no dabinom-la. Tat no kanon dabinön nen hireg. Hireg fe dabinom, ab nu seimöpo blibom as nesevädan. Ba blibom in plad ot, ab sekü kods famülik seimik, u demü dods flanaü nämädareigäns nilädik, sevabo: Fransän e läns votik, pamütom ad klänedön oki, u kods votik alseimik flunons.

Dekula d. 8^id.

Fe primo äsludob ad golön lü diläd, ab poso difiks kods e betiks äneletons osi. Jens Spanyänik leno kanons änepubön de tikäl obik. Lio atos mögon-li, das jiel doña ovedoföv jireg? No odäloy osi. E balido Linglän no odälon osi. Zuo demölo jäfis bolitik Yuropa lölik: lampör Lösteränik, [reigan obsik] … Koefobös! jenots et so vemo iteifülons ed ifäkükons obi, das vero leno äfägob ad jäfіkön me bos dü del lölik. Jiel Mavra äküpälükof obi, das len tab äbinob vemo disipik. Dido ön disip, äsä jinos lü ob, äleadob falön bovedis tel sui glun, kels sunädo ätrovons. Pos koled ägolob lü lubels, kö slifavaboy. Nosi frutik ekanob dagetön. Mödadilo äseatob su bed ed ämeditob dinis Spanyäna.

Yel: 2000, prilula 43^id del.

Adel binon del lezäla gretikün! In Spanyän hireg dabinom. Pesetuvom. Hireg at binob ob. Ebo adelo eseivob osi. Koefobös! äsva lit seimik süpo ekleilükon-la vali. No suemob, vio äkanob cedön ä magälön, äsva äbinob-la titulakonsälal. Lio tikamagot so lusapik ekanon-li süikön pö tikäl obik? Gudos, das nek ettimo äreafon ad tiket ad seitön obi ini lienetanöp. Nu val pesävilupon pro ob. Nu logob vali so klüliko, äsvo seaton-la su palm pemaifüköl fo ob. Ye büo — no suemob atosi — büo val pö ob äsva päklänedon-la dub fog seimik. Atos valik jenon, äsä cedob, bi mens pölacedons, das brein menik binon-la ninü kap. Lenö! brein pablinon fa vien flanaü Kaspiyamel. Primo ädanotükob jiele Mavra, kelan binob. Ven ililof, das reg Spanyäna ästanom lo of, äkoedof löpiojutedön namis oka, e tio deadio ädredikof. O jifopan kiof! nog neföro ilogof hiregi Spanyänik. Ye obo ästeifob ad takedükön ofi, e me vöds benädafulik ästeifob ad süadükön ofi tefü gön obik, e das leno skanob tefü utos, das semikna badiko äklinükof butis pro ob^[24]. Ga somans dutons lü lumens. No mutoy spikön ones dö yegäds sublimik. Ädredikof, bi ästadof in süad, das regs valik in Spanyän sümoms-la ad ‚Filipp’ II^[25]. Ab äplänob ofe, das süm nonik dabinon vü ob ed el Filipp, [e das no labob kapütülani igo bali]… No äkömob ad vob in diläd. Diab omosumonös oni! Nö! o flenädans! denu no bätols usio obi; no ojäfikob me depenam dokümas ledredodik olas!

Mäzulonovula^[26] d. 86^id. Vü del e neit.

Adelo kontrolan obsik äkömom, dat ögolobös lü diläd, bi ya dü tim lunikum ka mö vigs kil no ikömob ad dunod. Ad yofön obi, egolob lü diläd^[27]. Sekionacif ibüocedom, das öbiegob foi om ed öprimob ad begön säkusadi, ab elogedob omi lindifiko, nen notods zuna u benäda tuvemikas, ed eseidob obi sui plad obik, äsva eküpob-la nosi. Älülogob bapöfanefi lölik bürik ed ätikob: „If sevolsöv, kim seadom bevü ols, tän… Godö! Brul kion odavedonöv pö ols! Zuo sekionacif it oprimonöv ad biegön talio so foi ob, äsä atimo biegom foi dilekan.” Ädoseitoy dokümis seimik foi ob, dat öjafädobös setrati se ons. Ye ädunob nosi, igo no ädoatob papürabledis. Pos minuts anik valans äzirönons. Äsagoy, das dilekan ägolom isio. Calans mödik ärönoms ad jonetükön okis lo om; pö atos alan äzilälom ad fokömön votanis^[28]. Obo güo äblibob pö plad ot. Ven äbeigolom da sekion obsik, valans äfäiknopons trelülagunis oksik; ab ob ädunob vero nosi! Bö! dilekan seimik! Bos okoedon-li löstanön obi lo om? — go neföro! Voiko binom-li dilekan? No binom dilekan, ab binom buon. Buon kösömik, buon komunik, e nos plu ka buon. Sevabo ut, me kel buonoy fladis. Äbinos mu drolik pö ob, ven äpladoy dokümi foi ob, dat ödispenobös oni. Bo äcedoy-li, das öpenob sui finot smalik bleda: „Donasekionacif labü nem: …” vo-li? Ye sui dil cifikün, kö dilekan diläda dispenom, äpenob vifo: „El ‚Ferdinand’ VIII”. Äsötoy küpedön, seil kio dalestümik idareigon; ab te ävinegob me nam, sagölo: „Jonüls nonik sumäta zesüdonsöd!” ed äsegolob. Usao nenzogo ädetävob lü löd dilekana. No äbinom lomo. Domahidünan ävilom neletön obi ad nügolön, ab äspikob ome somikosi, das sekü nenämükam ämutom leadön lagön namis oka. Äkripädob ebo ini klotöp. Äseadof lä lok, älöjutedof ed ädestepof de ob. Ye no änunob ofe, das binob hireg Spanyänik. Te äsagob, das öfütüron pro of läb so vemik, das no äkanof-la magälön dub tikäl okik oni, e das — to trigs neflenas — öbinobs kobo. No plu ävilob spikön dö bos ed äsegolob. O! jidabinans at, efe voms, binofs lukäfiks. Pas enu kuratiko eseivob, kif binof vom. Jünu nek sevon, dö kim lelöfädof; binob balidan, kel etuvedom atosi. Vom lelöfädof dö diab. Si! no cogob. Füsüdans penons stupotis, das of dunof-la atosi ed etosi, ab of lelöfof te baliko diabi. Ekö! logols-li, vio dese lojad teatöpik keda balid lüodükof ballogalünüli okik? Bo cedols-li, das lülulogof hibigani at ko dekot stelafomik? Lenö! voiko lülulogof diabi, hikel stanom pödü bäk oma. Ekö! diab eklänedom oki ini dekot stelafomik^[29] len om. Ekö! vinegom usao ofi me doat. Ed omatikof ko om. Omatikof. [E atans valik: fats ä dinitilabans ofas, atans valik, kels mudünoms valaflanio e besteifoms kuri, i lesagoms, das binoms-la lomänälans, zuo etosi sa atosi… Periodapeloti lifüpik desiroms lomänälans somik! Oseloms moti, fati, Godi demü mon, ga binoms dinitiälans, Kristusiselans!] Valikos at binon dinitiäl, e dinitiäl sekodon se utos, das dabinon dis lineg bälunül smalik, in kel dabinon vumil smalik laböl gretoti no plu ka peänakap. Jeifan seimik mekom vali at, kelan lödom pö süt: ‚Gorokhovaja’. No memob, vio panemom; ab sevoy fümiko, das om ko luvom⸗jikujöran bal diseinom ad pakön slami da vol lölik, e sekü etos, äsä sagoy, in Fransän dil gretikün pöpa ya lekoefon lejoni ela ‚Mohammed’^[30].

Dät nonik. Del no älabon däti.

Äspatob nesevädo da lesüt di ‚Nevskij’. [Hilöpätal lampörik äbeivabom. Zifanef lölik ädeükon hätis, id ob ädunob otosi;] ye äjonülob ön mod nonik, das binob reg Spanyänik. Äsludob, das no äpötos-la ad sevädükön obi sunädo lo valans, bi büiküno ösötob jonodön obi pö kur^[31]. Te dinäd bal estöpädon obi: jünu no labob klotemi regik^[32]. Binosös vipabik ad dagetön pu regamänedi^[33] alseimik. Primo ävilob bonedön oni skrädane, ab atans binoms lölöfiko cuköfiks, zuo vemo slapoms tefü vobod oksik, ejäfädikoms ko midun, e mödadilo pavoms süti me stons. Esludikob ad mekön mänedi binü näileiged nulik, keli älenükob te telna. Too dat mifätans at no ökanomsöv dämükön oni, äsludikob ad skrädön ito, üfärmükölo yani, dat nek öbelükonös osi. Ebekötob me jim kloti lölik, bi skrädug sötonöd binön vero votik^[34].

No memob numati dela. Mul i no edabinon. Brul nesuemovik seimik edabinon.

Mäned lölöfiko pefimekon e peskrädon. El Mavra äluvokädof, posä ilenükob oni. Ye nog no kanob sludikön ad sevädükön obi pö kur. Jünu depütäbef se Spanyän no elükömon. No pötos ad desinodön bosi nen depütäbs. Veüt nonik osüikonöv pö dinit obik. Spetob, das okomikons ünü tüp brefikün.

Del 1^id.

Nevif depütäbas vemo stunükon obi. Kods kinik kanon-li neletön onis? Bo Fransän-li? Si! at binon nämädareigän mu neflenik. Ägolob lü potöp ad seividön, va ikömons-la depütäbs Spanyänik. Ab potastajonacif binom vemo stupik, e sevom nosi: „Nö!” spikom, „is no dabinon igo balan depütäbas Spanyänik, ed if plüdol ad penön penedi, tän odasumobsöv onis ma tarif pelonöl.” Diabö! Lio pened veüton-li pö ob? Pened binon jod! Pötekans penoms penedis…^[35]

El Madrid. Telul^[36] kildegid.

Ekö! binob in Spanyän, ed atos ejenon so vifiko, das töbido eplöpob ad säkofudikön. Adelo tü göd depütäbs Spanyänik äkomikoms lä ob, ed ob kobü oms äseidob obi ini bökavab. Vif plödakösömik äjinon binön bisarik lü ob. Ävabobs so spidiko, das ünü düpalaf ärivobs miedis Spanyäna. Bio jenöfo da Yurop lölik nu dabinons trenavegs binü gifafer, e stemacins vegons vemo vifo. Spanyän binon län bisarik: ven inükömobs ini cem balid, älogob menis mödik ko kaps nenherio pijeiföls. Ye nilud esüikon pö ob, das atans mutons binön u dominigans, u kapütülans^[37], bi jeifoms kapis. Träitamod reigänalebürala, obi len nam dugöla, ejinon vemo bisarik lü ob: enüjoikom obi ini cem smalik, ed espikom: „Seadolöd is! ed if onemolöv oli it regi: ‚Ferdinand’, tän oseflapoböv desiri at se ol.”

Ye äsevob, das atos äbinon nos plu ka bätod, ed ägespikob noölo, demü kelos lebüral äflapom obi telna me staf ta bäk, ikodölo doli so vemiki, das tio äluvokädob, ab ätaetob luvokädi, bi memot äsüikon pö ob, das atos binon kösömot lesiörik pö dasum dinita löpik. Vo in Spanyän kösömots lesiörik jünu nog pakipedons. Posä ileadoy binön soeliki obi, äsludob ad jäfikön me säkäds tatik. Etüvob, das Tsyinän e Spanyän binons län ot bal, e te sekü nosev lecedoy onis tatis difik^[38]. Konsälob valanes ad penön desino sui papür: „Spanyän,” e täno papenosöv: „Tsyinän”. Ye äglifükon obi jenot bal, kel öjenon odelo. Odelo tü düp velid pubod bisarik ojenon: tal oseidon oki sui mun. Dö atos kiemavan famik Linglänik: ‚Wellington’ < id epenom. Koefobös! ladäl obik äfavikon, ven ifomälob plödakösömikis breikovi e nedulöfi muna. Jenöfo mun kösömiko ga pamekon in ‚Hamburg’; zuo pamekon mi. Stunob, vio Linglän no egevon nitedäli dinäde at. Tübel boatik mekom muni, e klülos, das fopan at sevom vero nosi tefü mun. Elämigom jaini tarik e bosi learaleüla; e sekü atos nu da tal lölik mismel ledredodik vebon, sodas mutoy fäisteigädön nudi oya. I sekü atos mun it binon glöp so breikovik, das mens leno kanons lödön us, ed us nu te nuds lifons. I demü dinäd ebo at no fägobs ad logön nudis obsik, ibä valiks binons su mun. E ven äfomälob, das tal binon stöf vetik e pö seid ökanonöv brekülön nudis obsik ad meil, fäkäd vemik äglepädon obi. Ilenükölo stogis e butis, ävifagolob lü lecem tatakonsälalefa ad büdön poldanefe, dat öneleton tale ad seidön oki sui mun. Kapütülans^[39], kelanis ön mafäd gretik ikolkömob in lecem tatakonsälalefa, ädutoms lü mens vemo visediks, e ven äspikob: „O söls! osavobsöd muni, bi tal vilon seidön oki sui on!” valans ün minut ot äjutedoms ad ledunön vipi monäkanik obik. Mödikans ägrämoms love völ ad donioramenön muni, ab ün timül ot lebüral löpikün änükömom. Iküpölo omi, valans ämojutedoms. Obo as reg äblebob soelik. Ye lebüral ad süpäd oba äflapom obi me staf ed ämomofom obi lü cem obik. Nämäti kion labons kösömots pöpik in Spanyän!

Yanul yela ot, pos febul ekömöl.

Jünu no kanob suemön, län kisotik binon Spanyän at. Kösömots pöpik e plütav pö kur binons vero nekomuniks. No suemob, no suemob, sio no suemob löliko vali. Adelo ejeifoy nosöfio kapi obik, do ävokädob me näm lölik, das no vilob vedön hikleudan^[40]. Reto ya no fägob ad memikön, kis äjenon lä ob pö timül et, kü äprimoy ad töfön vati koldik sui kap oba. Büikumo neföro äbelifob seni so hölöfiki. Tio äreafob ini vutalienet, sodas töbido äplöpoy ad stöpädön obi. Lölöfiko no suemob siämi kösömota bisarik at. Kösömot kio fopik ä nesiämöfik!

Nentikäl regas ut, kels jünu no finidoms oni, binon nesuemovik pö ob^[41]. Vätälölo mögis luveratik valik, dotob: va päfanob-la fa kvisitanef, ed etan, keli primo ilecedob lebürali, va jenöfo binom-la kvisital it. Te leno kanob suemön dini bal: lio hireg kanom-la pasufükön kvisite. Valikos dido mögon-la sekü flun Fransäna e pato hiela ‚Polignac’. O! käfan kio maleditilik binom el ‚Polignac’ at! Eyulom ad ludämön obi jüi deadam. Ed ai dönu pöjutom obi. Too sevob, o flenädan! das jenöfo binol marionät sumätöfü Linglänanef^[42]. Linglänans binons bolitans skilik. Valöpo trigons. Ya volanef lölik sevon, das ven Linglänanef snüfon tabaki, Fransänanef snidon.

Del 25^id.

Adelo kvisital äkömom in cem obik, ab ililölo stepis omik ön fagot gretik, äklänedob obi disi stul. Iloegom fabinön obi, äprimom ad lävokön. Primo ävokädom: „O ‚Poprishhin’!^[43]” Obo ägespikob nosi. Poso: „O ‚Aksentij Ivanov’! o titulakonsälal! o cädan!” Obo äbleibob seilön. „O ‚Ferdinand’ VIII^[44]: reg Spanyänik!” Primo äsludikob ad lötirön plödio kapi obik, ab poso ätikob: „Nö! o flenädan! no oplöpol ad cütidön obi! Gudiko sevob oli: dönu ogifol vati koldik sui kap obik.” Ye äküpom obi ed ämomofom disaü stul me staf. Staf maleditabik flapon vemo doliko. Too tüvot adelik bundaniko äbläfon vali obe: ereafob ad sevön, das higok alik labom Spanyäni, sevabo das topon dis plüms omik. Ye kvisital ämogolom de ob ön stad vutik, tädölo obi me pönod seimik. Ab änedemob lölöfiko vuti vanik omik, bi sevob, das bitom as cin, as stum Linglänanefa.

Febul 349.

Nö! no plu labob nämi ad sufodön. Godö! kio träitoy obi! Gifoy vati koldik sui kap obik! No daliloy, no logoy, no liloy obi. Kisi eblinädob-li oye? Demü kis tomoy-li obi? Kisi flagoy-li de ob: man so pidabik? Kisi kanob-li givön oye? Dalabob nosi. Dädädob, no fägob ad sufälön tomis valik de oy, obik kap lehiton, e val viron fo ob! Savolsöd obi! mosumolsöd obi! givolsöd obe kilati jevodas, kels binonsös so vifiks, äsä tepavien! Seidolöd oli! o bökan obik! tonolöd! o klokül obik! löpiojutedolsöd! o jevods! e deveigolsöd obi de voled at! Fagikumo, ai fagikumo, dat val ovedonöd nelogamovik, nelogamovik!… Ekö! sil viron fo ob; stel smalik nidülon fago; pabeivegon fot ko bims dofik e ko munafodül; fog gedablövik vebon dis futs; stin nedumiko tonon in fog; balflano binon mel, votaflano binon Litaliyän; ekö! i feilanadoms Rusänik logädons. Dom ut, kel blövon fago, bo binon-li obik? Jiutan, jikel seadof nilü fenät, bo binof-li mot obik? O motil! savolöd soni pidabik olik! leadolöd falön dreni olik sui kapil dolöl omik! logolöd, vio tomoy omi!^[45] pedolöd ta blöt ola nenpalani pidabik at! top nonik voleda binon-la pötöfik pro om! pöjutoy omi! — O motil! pidolöd cilili malädik olik!… Vüö! sevols-li, das el dey Laljeränik^[46] dis nud labom böli?

NOET TRADUTANA. Konot fa el Gogol' pepübon balidnaedo ün yel: 1835 < ko tiäd: „Papürarägs se delabuk lienetana”. Tiäd pevotükon latikumo fa lautan it.

Küpets tradutana.

1. Sevabo: remädot.
2. Ma Rusänapük dogs vaulons-la me linteleks sököl: ‚av’! ‚gav’! ‚tjav’!
3. El Polkan binon in Rusän nem patedik pro hidog.
4. Is e fovo vödemadiled vü kläms kvadafomik ädabinon in namapenäd, ab ädefon — luveratiküno sekü proib sänsurik — in pübots dü lifatim ela Gogol': lautan. Mödadilo pö jenets somik vödemadileds zuik ma namapenäd no pamoädons in pübots nutimik Rusänik, ab kanons defön in tradutods mödik sevädik ini püks votik. Ba ek reidanas, kelan ya ereidon lautotis ela Gogol' petradutölis, oseivon nulikosi danädü tradutod Volapükik at.
5. ‚Gorokhovaja’, ‚Meshhanskaja’, ‚Stoljarnaja’. Sütanems sinifons Rusänapüko tefädo elis „pisälik”, „sifanik”, „kapenanik”.
6. Ma pübots mödik mutoy-la reidön: eli „tevans” pla el „Polänans”.
7. Sevabo: „Bien nolüdik”: gased sevädik, ettimo in el Sänt⸗‚Peterburg’ päpübon. Äsevädon as periodapenäd tatik güädimik, kel id änotükon sagädis e nünis mödikis nekonfidovikis.
8. Is: cif obsik.
9. Sevabo Fransänapüko: fatül.
10. El Johann Konrad Rutsch (pemotöl ün yel: 1793 in el Dühren) äbinom skrädan famik, kelan bevü zifs votik ävobom in el Sänt⸗‚Peterburg’ Rusänik ed igo äjäfidom as kurablünan pro lampör Rusäna. Ün yel: 1838 < älüvom Rusäni, ab äposblibükom us skrädöpi oka, keli äguvons röletans omik. Rusänapüko famülanem et pävotükon ad ‚Ruch’ (‚Руч’), ed el Gogol' ägebom ladyeki: ‚ruch-evskij’ (sevabo: ‚руч-евский’).
11. El jat' (sümbol: ‚ѣ’) binon bal tonatas tefü Rusänapük ün yel: 1918 pefinidölas. Ya sis tumyel pu degjölid tonat Rusänik at ämalon toni patik nonik, ed äbaiädon ko tonat: ‚e’ in Rusänapük (i ko el ‚i’ in Lukrayänapük). Kludo dü tumyels anik el jat' pägebon ma vönaoloveikod, julans Rusänik ämutons lärnön lisedi stamädas labü tonat at, ed igo daülans fasiliko äcänidons tonatis tel: ‚e’ (i seimikna: ‚jo’), ‚jat'’.
12. Jidogil ägebof nemi Fransänik, ab äpenof oni me tonats lafaba Rusänik. Ägebof i vödis Fransänik votik anik (as sam: ‚ma chère’), äsä noubans ettimik Rusänik.
13. Els kapersy binons gnobs u fluks pebevoböls bimula ko nem ot (latino: ‚Capparis’), kels jonidons ad pitön zibi.
14. Jiniko fatül pedekotom me dek⸗ot seimik, kel pelägon len tanod u jarp (ma notodot oma, fino ga „egetom” dekoti).
15. In namapenäd pos set at sagod nog votik jidoga sa geäd lienetana ädabinons, sevabo: „No kanob suemön, sekü kod kinik mens klotons okis, kikodo no spatons so, as sam, äsä obs, sevabo: e gudiko, e takediko.” — „Ö! o jifopan kiof! Sunädo täläkt dogik eklülädon. Ed ek pö jenet somik fümükonöv-li diniti mena votik?”
16. In namapenäd pla set at vödemadiled sököl äkomädon: „Ven plödikob lü yad, sunädo lemödot gretik böfülanas rönon pödü ob. Koefobös! o ‚ma chère’! das löföf kurugik omas ya böladon obi.”
17. Ma namapenäd, pla el „Boso ämurob ta om”, mutos-la pareidön: „Fino äflekob obi ed äbeitob omi len lög”, e ret.
18. Ma pübots modik pareidos-la: ‚Teplov’ pla el „leskvair”.
19. In namapenäd pos el „matedizel ojenon-la” esökon: „Too dotob, das obinons läbiks. Lä mens senäls, äsä jinos lü ob, mödo nevemikums ka uts obas.”
20. Titul semik (äsi leskvair, kurakonsälal in konot at pemäniotöls) ma el „Taib dö dinits”: gredätalised, kel pägebon in Lampörän Rusänik sis timäd di ‚Pjotr’ I Gretik: lampör.
21. Reigan no pemänioton in pübots tumyela degzülid, kö äkanoy reidön sökölosi: „…e süpo äklülädom binön dinitan, u baonan, ud etan — lio patitulom-li?”
22. Lelivamason päproibon in Lampörän Rusänik. Us lelivamasonans pälecedons volutiälans e spionans. Ettimo sagäds mödik tefü mals klänik lelivamasonanas päpakons.
23. Mäniot Spanyäna binon natöfik pro reidan laidik ela „Bien nolüdik”. Sis tobul yela: 1833 < el „Bien nolüdik” änunon reidanes dö krisid bolitik Spanyäna ettimik. Posä reg: ‚Fernando’ (ma penäds Rusänapükik: ‚Ferdinand’) VII ideadom, jiel Isabel: geraledaut < bäldotü yels kil pästetof jireg (reiganamü jiel María Cristina de Borbón: mot jiplina). Leigüpo hiel Don Carlos (ü ‚Carlos María Isidro de Borbón’): blod rega ideadöl ä geraleson < älesagom, das te man (sevabo om) äkanom-la vedön reg. Fino sekü feits vü palets difik igo sifanakrig äsplodülon in Spanyän. Ad bepenön jü in pats smalikün jenotemi konflita et pö gased: „Bien nolüdik” igo rubrig patik tiädü „Dinäds Spanyänik” pädavedükon.
24. Ma pübots mödik, set at muton pareidön so: „Ye obo ästeifob ad takedükön ofi, isagölo, das leno skanob tefü utos, das semikna badiko äklinükof butis pro ob.”
25. Ma penamamod Spanyänapükik: ‚Felipe’ II (yels lifüpa: de 1527 jü 1598). Palecedom däspotan kruälik. Bevü timakompenans ela Gogol' in Rusän mödadilo äsevädom demü dramat fa el Schiller tiädü „Don Karlos, Infant von Spanien”.
26. El Gogol' epenom: „ela martobr'” (‚мартобря’). Vöd at in pük alseimik nedabinöl sümon ad uts Rusänapükik: ‚mart’, ‚martovskij’ (mäzul, mäzulik), ‚nojabr'’ (‚ноябрь’, novul), ‚oktjabr'’ (‚октябрь’, tobul). Äsä jinos lü reidans Rusänapükik, pö jenet at lienetan ekoboyümom stamädi vöda: mäzul < e poyümoti nedabinik mulanemas: ‚-obr'’. Too säkäd bal dabinon: ma dönuam fädik pö mulanems anik finota in Rusänapük kanoy-la distidön poyümoti magälik: ‚-abr'’, ab no eli -obr'!
27. In namapenäd pla set at pepenos: „Ab mens negidetiko mafons timi me vigs. Yudans änüdugons kösömoti at, bi rabinans onsik ün tim at lavoms okis. Too ad yofön obi, egolob lü diläd.”
28. In namapenäd pla set at pepenos: „Calans mödik ärönoms lü yananöp ad sälenükön mänedi de om; pö atos alan äzilälom ad fokömön votanis.”
29. So in namapenäd. In pübots mödik pla el „dekot stelafomik” päbükos: „trelülagun”.
30. Ma namapenäd: „No memob, vio panemom. Ab mufädükan cifikün atosa valik binom sultan Türkänik, kelan remädom jeifani e kelan diseinom ad pakön slami da vol lölik. Soäsä sagoy, in Fransän dil gretikün pöpa ya lekoefon lejoni ela ‚Mohammed’.”
31. Pla finot seta at in namapenäd pos vöds: „lo valans” pepenos: „Bi kesvist löpik obik bo ösäkomöv, kikodo hireg Spanyänik no nog üsevädükom oki pö kur. Vö! büiküno osötob sevädükön obi pö kur.”
32. In pübots mödik pla „klotem regik” (sotül namapenädik) el „klotem netik Spanyänik” pämänioton.
33. In pübots mödik pla „regamänedi” (sotül namapenädik) päbükos: „purpuramänedi”.
34. In namapenäd pla set at pepenos: „Ebekötob me jim kloti lölik, bi äsötob feafomön lölöfiko oni, dat klöf lölik ösümädon göbilis härminik.”
35. In namapenäd set lätik äbinon lunikum, sevabo: „Pötekans penoms penedis, pas if büikumo eluimükoms linegi me vinig, bi nen atos logod löliko petegonöv me xäan.”
36. Lienetan egebom mulanemi ivönädiköl: ‚fevruarij’ (‚февруарий’, sevabo: febul). In tradutod pagebon mulanem tefik Volapükik evönädiköl.
37. So pepenos in namapenäd. Ma pübots ettimik: „u gretädans, u soldats”.
38. Leig tatas tel in tikods lienetana kanon paplänön dub mäniot länas ot ko jenots sümik su pads ela „Bien nolüdik”, sevabo pö nüm kildegid yela: 1834, kö pänunos dö kronam jilampöra: jimatan lampöra Tsyinäna < e dö volf krisida demü kronam jiela Isabel in Spanyän.
39. Pö pübots mödik pla sotül se namapenäd: „Kapütülans” < päbükos: „Gretädans pijeiföl”.
40. In namapenäd pla hikleudan is pämäniotom papal.
41. In namapenäd pla set at pepenos: „I no suemob nentikäli regas ut, kels jünu no moükoms oni. Dü düp lölik ätikob: „Pro kis dabinon-li?” Ye no äkanob, leno äkanob datikön bosi, vero äbrulälikob demü niluds.”
42. In namapenäd pla sets anik de vöds „Dido valikos…” jüesa el „…sumätöfü Linglänanef” pepenos: „Jinos lü ob, das pö jenet at Fransänef tupon, e das valikos binon letrig fa hiel Talleyrand, ab snatiko sagölo, kodian klänik pö atos binon Linglänanef.”
43. El Poprishhin ma poyümot: ‚-in’ (Volapüko: ⸗ik) binon famülanem. Famülanem at no binon-la benotonik. Stamäd: ‚poprishh(e)’ sinifon elis karier, jäfüd.
44. In namapenäd po nem rega numat Romänik votik pepladon, sevabo: II.
45. Namapenäd ninädon sotüli votik vödemadileda de vöds „O motil! savolöd soni …” jüesa el „logolöd, vio tomoy omi!”, sevabo: „O motil obik! demü kis tomoy-li obi? O jireg! (sevabo: „O Jivirgal!”, latino: ‚Regina’; sotül votik lüspikota ot se namapenäd: „O kap obik kleilik!”; is el kap kanon sinifön eli cif, ab tikodayumät no binon saido veitöfik ad suem kuratik) Lelogolöd (u: „logol”), kio kruäliko träitoy obi demü löf! Sevol (u: „Logol-li”), lio dränäloy obi.” Niludo pö stadäd seimik lauta el Gogol' ävilom mäniotön klülo Jivirgali ad kazetön, das jenotem lienetana noe binon drolik, abi lügadramatik.
46. In namapenäd (äsi in dabükots konfidovik anik timäda sovyätik) pla ‚dey’ Laljeränik pämäniotom reg Fransänik. El dey äbinon titul proviniguverana in Laljerän, kelani primo äcälom sultan Reigäna porta sublimik. Els dey äreigoms in Laljerän de yel: 1671 jü 1830, kü Fransän äkonkeron läni at.