L Mosca
L Mosca
L fova l ann 1812, ai 15 d' agost, n la gran Santa Maria, sunovi dala medema ëura ciampana martel te Sëlva, via Colfosch, Curvera y d' Longiarù. Nsci l ovi fat ora de fé per abiné adum jënt a jì a pië l Mosca. Chësc Mosca fova n tel canaia dla val de Cembra, n drë maladët, che rubova bestiam ora per chëla montes y l vendova da Trënt ju. Duc se l temova y mei degun ne ie stà bon de i fé velch, pervia che l fova curì de dlacia n na maniera, che na bala da stlop ne i pudova fé nia y l savova striunëc; dlonch ovel de si cumpani che l judova. Chësc iede l' ova spià chëi de Gherdëina ite per Val y sun Stevia; ëi ova fat al savëi de suné dala medema ëura ciampana martel y de jì a l pië, percie ora de Puez ne pudovel plu mucé. Dlonch fovel guardies che l ne pudësse ora.
Da uni busc ite ruvel jënt sun Puez cun stlopes, fauces, fëurces y drembli. Chëi de Gherdëina l pera ite per Val, ju de Stevia stlupetëi da Colfosch, La Ila y d' Longiarù n vëniel tanc che ncuei ne ti pol plu mucé. L fova sot a n crëp scundù te na sfënta; de si cumpani n oven bele pià trëi o cater. Ala fin l vëighi: ëi ti tira su stlupetedes y ël se sfrëia ju la bales da stlop sciche l se parëssa dala mosces, pervia che l fova dlacià n na maniera che la codles ne ti pudova fé nia.
Ora de si tana ne univel
y ite te tana ne s' infidova deguni. Ngali dij un da Colfosch, n i dijova l Cir da Colfosch: "Ie ue pa bën l desdlacé ie chësc maladët, unide do n valguni cun cordes y cëbli." Dit y fat, chësc Cir, n uem da na forza y n curagio stravagant, va cun si drembl ju per n fussel danora ; canche l ie ruvà leprò, ti mëniel ju per l cë l drembl cun na forza da desdlacé l strion. — "Unide ma sëndula", svëiel , "ulon pa l lië y jì limpea ulache l toca."
Sula sëira fova l Mosca ora Col dala Pelda te perjon, percie ilò fova de ntlëuta la sunieria de Cudon, che fova dl grof de Wolkenstein y chëi da Colfosch tucova ënghe sot a chëla sunieria. L Mosca fova unì tacà cun ciadëines, ma mpo l auter di da duman fovel sparì. De chësta persona conten nce mo d' autra stories.