Manchu/sanzijing
|
《三字经》是中国的传统啟蒙书籍，初著傳說為宋朝王應麟，明清人多認定作者是王應麟。《三字经》以三字一句的方式，简短的叙述一些广为人知的历史故事和表述普遍为古代社会所接受的道德观念和哲理。 The Three Character Classic, Trimetric Classic or San Zi Jing (traditional Chinese: 三字經; simplified Chinese: 三字经) is one of the Chinese classic texts. It was probably written in the 13th century and attributed to Wang Yinglin (王應麟, 1223-1296) during the Song Dynasty. The work is not one of the traditional six Confucian classics, but rather the embodiment of Confucian thought suitable for teaching young children. Until the latter part of the 19th century, it served as a child's first formal education at home. The text is written in triplets of characters for easy memorization. |
Text
edit| ilan hergen ging | 三字经 |
| niyalma tuktande banin daci sain | 人之初 性本善 |
| banin ishunde hanci tacin ishunde goro | 性相近 习相远 |
| unenggi taciburakv oci banin uthai gurimbi | 苟不教 性乃迁 |
| tacibure doro hing serengge wesihun | 教之道 贵以专 |
| seibeni mengd zi I emu abaki de sonjome tenebi | 昔孟母 择邻处 |
| jui tacirakv ofi tehe I sirge be lashalahabi | 子不学 断机抒 |
| deo yan xan de urgan I hacin bifi | 窦燕山 有义方 |
| sunja jui be tacibure jakade gebu yooni algihabi | 教五子 名俱扬 |
| ujufi taciburakv oci amai endebukv | 养不教 父之过 |
| taciburede cira akv oci sefui banuhun | 教不严 师之惰 |
| Ugen tacirakvngge giyanggan de sakv | 子不学 非所宜 |
| ajigan de tacirakv oci sakda de ainambi | 幼不学 老何为 |
| gu be colirakv oci tetun banjinarakv | 玉不琢 不成器 |
| niyalma tacirakv ofi jurgan be sarakv | 人不学 不知义 |
| jui oho niyalma jing asihan I fonde | 为人子 方少时 |
| sefu gucu de hajila dorolou yangse be urebu | 亲师友 学礼仪 |
| hvwang siyang uyun se de sengtefun wejeme mutehebi | 香九龄 能温席 |
| niyalma de hiyooxunlara be ejeci acambi | 孝于亲 所当执 |
| kung zung buin sede xulhe be anahynjame bahanabi | 融四岁 能让梨 |
| ahvn de deocilere be neneme saci acambi | 弟于长 宜先知 |
| hiyooxun deocire be uju tuware donjire be ilhi | 首孝悌 次见闻 |
| tere ton be sat ere xu be eje | 知某数 识某文 |
| emu ci juwan juwan ci tanggv ombi | 一而十 十而百 |
| tanggv ci minggan minggan ci tumen ombi | 百而千 千而万 |
| ilan erdemu serengge abka na niyalma | 三才者 天地人 |
| ilan erden serengge xun biya usiha | 三光者 日月星 |
| ilan hexen serengge ejen amba I jurgan | 三纲者 君臣义 |
| ama jui haji eigen sargan I ijishvn | 父子亲 夫妇顺 |
| niyengniyeri juwari bolori bolori tuweri | 曰春夏 曰秋冬 |
| ere duin forgon forgoxorongge mohon akv | 此四时 运不穷 |
| julergi amargi wargi dergi serengge | 曰南北 曰西东 |
| ere duin dere delimba de acabumbi | 此四方 应呼中 |
| muke tuwa sere moo aisin bon serengge | 曰水火 木金土 |
| ere sunja feten ton be da arambi | 此五行 应乎数 |
| gosin jurgan dorolon mergen akdun serengge | 曰仁义 礼智信 |
| ere sunja enteheme farfabuci ojorakv | 此五常 不容紊 |
| handu xuxu turi maigen ira fisihe | 稻粱菽 麦黍稷 |
| ere ninggun hacin jeku niyalma jeterengge | 此六谷 人所食 |
| morin ihan honin coko indahvn ulgiyan | 马牛羊 鸡犬豕 |
| ere ninggun hacin ujima niyalma ujirengge | 此六畜 人所饲 |
| urgun jili sere gasacun sengguwecun sere | 曰喜怒 曰哀惧 |
| hairara ubiyara buyerengge nadan hacin I gvnin yongkiyaha | 爱恶欲 七情具 |
| hoto boihon suko moo wehe aisin | 匏土革 木石金 |
| sirge jai cuse moo ere jakvn mudan inu | 丝与竹 乃八音 |
| da mafa unggu mafa banin mafa | 高曾祖 父而身 |
| beyeci jui juici omolo | 身而子 子而孙 |
| jui omolo ci komolo domolo de isitara | 自子孙 至玄曾 |
| ere uyun uksun niyalma ciktan ombi | 乃九族 人之伦 |
| ama jui I baili sargan dahasahun eigen | 父子恩 夫妇从 |
| ahvn oci senggi me deo oci gungnecuke | 兄则友 弟则恭 |
| ungga asihan giyangga gucu gargan sain | 长幼序 友与朋 |
| ejen oci ginggun amban oci tondo | 君则敬 臣则忠 |
| ere juwan jurgan uherilerengge niyalma | 此十义 人所同 |
| yaya juse tacibure de urunakv sibkime giyangna | 凡训蒙 须讲究 |
| yaya juse tacibure de urunakv sibkime giyang na | 详训诂 明句读 |
| tacire urse de urunakv tuktan bi | 为学者 必有初 |
| ajige tacikv wajiha manggi sy xu bithe de isinambi | 小学终 至四书 |
| luwen yu serengge orin fiyelen | 论语者 二十篇 |
| geren sabisa sain gisun be ejehebi | 群弟子 记善言 |
| dasara teksilere ci necin taifin de isibuhabi | 自修齐 至平治 |
| xi gukuhe manggi cun cio be deribuhebi | 诗既亡 春秋作 |
| jalan siran be kimci duben deribun be sa | 考世系 知终始 |
| tang hiya be dailafi gurun I colo xang sehe | 汤伐夏 国号商 |
| jakvn tanggv aniya ofi umesi goro goidaha | 八百载 最长久 |
| agvrahajun de amuran xurdeme gisurere be wesihun obuha | 逞干戈 尚游说 |
| sunja etenggi nadan kiyangkiyan tucikebi | 五霸强 七雄出 |
| juwe jalan ulafi cu han temxehe | 传二世 楚汉争 |
| gao dzu mukdehe manggi han gurun I doro Be ilibuha | 高祖兴 汉业建 |
| liyang gurun be mukiyebuhe manggi gurun Be teni halaha | 梁灭之 国乃改 |
| suduri be hvlara urse yargiyan kooli be kimci | 读史者 考实录 |
| angga be hvla mujilen de eje | 口而诵 心而惟 |
| tere hafan tehe bime tacire be kemuni kicehebi | 彼既仕 学且勤 |
| funiyehe be mulu de akiyama suifun I suksaha Be tohombi | 头悬梁 锥刺股 |
| gvwa taciburakv bime beye jobome kicehebi | 彼不教 自勤苦 |
| orho unuha weihe de lakiyahangga | 如负薪 如挂角 |
| bete udu suilacibe kemuni teng seme girkvhabi | 身虽劳 犹苦卓 |
| suweni ajige juse doigvde gvnici acambi | 尔小生 宜早思 |
| tere mutebuhe be dahame geren ferguweme | 彼既成 众称异 |
| terei sure ulhisu be niyalma ferguwecuke seme maktahabi | 彼颖悟 人称奇 |
| siye doo yvn xi irgebume mutehebi | 谢道韫 能咏吟 |
| ferguwecuke jui seme tukiyefi jeng dzi hafan obuhabi | 举神童 作正字 |
| suweni ajigan de tacirengge hvsutuleme isibuci ombi | 尔幼学 勉而致 |
| faxxan urse inu erei adali | 有为者 亦若是 |
| indahvn dobori tuwakiyame coko elde be hvlambi | 犬守夜 鸡司晨 |
| unenggi tacirakv oci adarame niyalma oci ombi | 苟不学 曷为人 |
| niyalma tacirakv oci jaka de isirakv | 人不学 不如物 |
| ajigan de tacifi ciksika de yabu | 幼儿学 壮而行 |
| dergi oci ejen de akvmbu fejergi oci irgen be gosi | 上致君 下泽民 |
| gebu maktacun be algimbume ama eme be iletule | 扬名声 显父母 |
| bi jui be taciburengge damu emu ging ni bithe | 我教子 唯一经 |
| kicebe de gung bi efin de tusa ak | 勤有功 戏无益 |