Maren/Kapittel Dreuntwintig

Wieldeß seet Maren bi eer ool Fründin Doortjn Holm. Se weer dribens dörch den Gaarn un över den Weg na de Kaat gaan, un tofällig harr eer nüms seen – so kunnt 't kamen, dat se to Söök weer.

Doortjn verschraak sik, denn Maren harr alle Farv verlaren, un de Ogen leten bina pickenswart in dat witte Gesicht.

Aan veel Ümstänn sett se ut'nanner, wat eer ut Huus dreben harr; se wull Paul en paar Daag Tiet laten, sik to besinnen, denn wull se mit em afreken, – ob se eer opnemen wull, froog se.

»Hartensgeern, mien Dochter!« see Doortjn, waar darbi aver ganz unglücklich utseen. Allens weer to Enn, much se denken, Maren waar Paul den Koop opseggen un weggaan. »Nu is dat Unglück dar! Harrst Du di den Kranz doch ni sülben opsett!« kümmer se.

Maren vertrock den Mund to en half Lachen. »Müß ik jo, Doortjn, wenn ik Paul Struck sien Fru warrn wull!«

Doortjn seeg vör sik dal un see nix darto, eer much de Snack woll ni gefallen. Denn froog se, ob se ni röver gaan un mit Paul spreken schull, se müssen sik wedder verdregen.

»Ik glööv, mi hett nüms hier röver gaan seen, Doortjn; wenn Du mi en Gefallen doon wullt, so segg nich, dat ik hier bün, ik müch en paar Daag Ru hebben – Paul kommt von sülben, wenn he weet, wo ik bün.«

Maren fööl sik flau, wull den Abend nich eten un gung frö to Bett. Doortjn maak eer noch en Taß Melissentee. »De is heel goot för allens, mien Dochter«, see de ool Fru, »goot för 'n Magen un för 't Geblööt – morgen is Di beter tomoot, schallst man seen!« Denn leet se eer alleen. As se abends laat to Bett gung, segen se eren Tee, denn Maren sleep as en Kind, un de Parlen stunnen eer vör 'n Kopp.

Den annern Morgen vertell Doortjn, wat in de Nacht op 'n Buurknüll passeert weer un dat Paul in Huus un Gaarn un nu in 't wide Feld rümbister, üm sien Fru to söken. Se harr sik dat vertellen laten von Lena Lopen, de al frö morgens bi Paul sien Huus rümkunkeluur un sach afschickt weer von Elsbe Suhr eer Swestern.

Maren see nix darto. As se höör, dat Paul rein bestörrt weer, meen se koolt, Doortjn schull em doch söken laten, vellicht funn he dat, wat en Mann bruken kann.

Se verstunn Maren nich, se keem eer hart un egensinnig vör, un as all eer Beden un Vermanen trüchwiest waar, gung se rut un maak sik in Köök un Gaarn to doon.

As Maren eren Kaffi drunken harr, maak se Betten un Stuuv torecht, denn neem se Doortjn eren Strickstrump un gung nerrn na 'n Gaarn – von de Straat kunn eer nüms seen, de hoge Knick, Appel- un Beernbööm verdecken allens.

Nerrn in 'n Grund leep de Hillgenbeek, de von den Boomschatten op beide Siden todeckt weer – he maak de Scheed von Doortjn eren Gaarn to Osten un harr op de anner Siet en teemlich steil Över, dat noch dörch en hogen Wall mit en Hasselnknick verhööt waar. De Schreeg na den Beek to weer as Gaarnland sach ni goot to bruken un so harr vör Jaren Jörn Holm för sien junge, smucke Doortjn dar Büsch un Bööm plant, ok en Stigg an de Beek lang trocken mit en lütt Bank, de he ut Knüppelholt timmert harr. He nööm dat sinen lütten Park un seet dar geern mit sien junge Fru an 'n Sommerabend, wenn de Botterhannel em den Dag wiet rümdreben harr. In de Eck hart an de Wisch, de to Süden an den Gaarn liggen dee, weer en lütten Barg tosamen kaart; dar stunnen en paar staatsche Barkenbööm mit witte Bork. Hier harr man en smucke Utsicht op Wisch un Beek un Holt un in de Feern op 't Feld un de wide Heiloh. Jörn weer lang doot, woll al över twintig Jaar, de Bööm op 'n Barg un in 'n Grund weren groot, un de Park seeg ut as en lütt small Holt, wo Hark un Schüffel sik ni seen laat. De Bank weer morsch un olmig un de Stigg knapp meer to finnen; Büsch, de Jörn plant harr, weren sach storben ünner de Leck, blot hier un dar stunn hart an den Beek noch en magern Aalberenbusch mit lange dünne Spranten.

Maren weer verwunnert, so'n kölige stille Eck to finnen, wo eer nüms stören un belopen kunn. En Tietlang drisel so op un af, denn sett se sik op de Bank un neem eer Arbeit vör, de se mitnamen harr – sach en Strümp för Hannes. Aver ut dat Stricken waar ni veel, bald legen de Hannen in 'n Schoot un rögen sik nich.

De Larm mit Paul harr Maren eerst ut Spoor bröcht. Aver dat duur ni lang, denn keem eer in de Saak wedder de ruige Överleggung. Veel meer Noot un Sorg maak eer de verlaren Slacht un Sterlau. Weer dat de Anfang von 't Enn? Waarn nu de Russen tofreden un dat lütte Land knevelt an de Dän utlevern? Denn weer de schöne Droom ut, un Maren düch, wat domals mennicheen luut see: lever starben un verdarben, as den Dän noch mal in de Hannen fallen! So harr sik ümmer wunnert, dat ni gliek in 'n Anfang alle jungen Lüüd sik friwillig mellt harrn, dat vele gedüllig töben, bet se inropen waarn as Soldaat – ob dat nu woll anners waar? An leevsten harr so sülben de Muskeet to Hand namen un weer mitgaan, eren Mann wull se woll staan! Aver se weer darto verdammt, de grote Noot un Schann över dat Land kamen to seen un nix to doon, as mit de annern Wiver to klagen! – Un darto keem de Angst üm Sterlau. Swaar verwundt, stunn in 't Blatt. Wenn he nu storv, wat waar ut Maria? Wat see ool Abel noch von de Leev? Maria weer anners as Abel, aver de Leev, von de Abel spraken harr, droog Maria in Harten. So waar ni dullerhaar un opsternaatsch warrn, aver se waar vergaan as Snee an de Sünn. Maria waar eer nix vörsmiten, nie, aver wat waar eer Broder Tyge seggen? Un nu full eer dat swaar op 't Hart, dat se Maria ni to rechte Tiet na Steenholt brecht harr. Se harr de Schuld, wenn de lütt Deern unglücklich waar, un storv Sterlau, so waar eer Broder Tyge mit eer afreken.

Se sprung op un gung in den Stigg en paarmal op un af. Wat weer hier to doon? Hingaan na de Lazaretten, den Leutnant opsöken un em plegen? Waarn darför nich op 't allerbest sien riken Öllern sorgen? Un kunn se hier weggaan, wo allens op 't Spill stunn? Üm Tyge harr se Paul Struck heiraat; schull se allens fallen laten, wat se wunnen harr, üm dar Hand antoleggen, wo so överflödig weer?

Maren waar op 'n mal op anner Gedanken bröcht, denn op Güntsiet von den Beek höör se en Breken un Ruscheln, un dörch den Hasselknick wööl Neels Kiwitt, de op 'n Weg weer na Doortjn Holm. He klatter vorsichtig den Wall hindal un weer denn mit en lütten Sprung in den Park un stunn dicht vör Maren.

»Wa wat, Maren Struck – hier?« reep he verwunnert.

»As Du süst, Kiwitt, ik sitt hier en beetjen in de Kööln. Aver wat wull Du hier: Doch ni Frelln gripen an 'n Warkdag?«

»Nee, nee, beware! Düt Flach is mi künnig von fröer her – wull mal naseen, op de ool Bank noch steit, wo ik un Mariken – na, jung Lüüd versteckt sik jo geern!« Denn böög he af un vertell von sinen Niklaas un von sien Mariken, de wedder opstaan weer. »Is 't nich en Glück, Maren, is 't nich en groot Glück? Un darbi süst Du mi so eernst un bleek an! Nu komm mit! Wüllt röver gaan na Paul, de is ut Rand un Band un de Lüüd rebellsch, as mi seggt waar. Man to, denn kommt allens wedder in 't Spoor un de Snack holt op!«

»Uns' Lüüd rebellsch – worüm?«

»Hm, dar warrt seggt, dat Paul Di slaan hett, un dat geit sach ni goot, wenn he würklich...«

»Ga röver un segg to Knecht un Deern, se schullen nich op Doorheit stüren, mi feel nix!«

Neels wull noch wat seggen, aver Maren wink af. »Dat anner finnt sik, Meister! Wenn Du mi noch en Gefallen doon wullt, so see Di mal na Paul Struck üm, dat he keen dumm Tüüch maakt!«

Se see dat op en Aart, dat Neels nix meer to seggen waag un dribens rop gung na 'n Gaarn, an Doortjn eer Döör vörbi, röver na Paul Struck sien Huus.

Mi slaan! Na, dat weer neeg noog bi! see Maren halfluut vör sik hin. Wat Tyge eer domals andüüdt harr, weer nu allens dar, Paul maak eer dat Leben bittersuur. In Steenholt an de Siet von eren Broder – wat harr se för glückliche Daag hatt! Un nu? Dag ut un in bi en Mann to ween, de von 't Minschenleben wider nix kenn, as Geld tosamen schinnern un darmit to juden, weer al en swaar Dracht. Darbi en Kopp voller Egensinn un mit Insichten as en Jung, swienplietsch in allens, wat to 'n Kleenkraam höört, in grote Saken dummerig, ja ganz vernagelt, as harr he en Brett vör 'n Kopp, rein gottverlaten! So kunn se all Daag mit em rümstüren as mit en vertrierkt un unnasch Göör.

Aver harr se dat nich all vorher weten? weer se ni vor de Hochtiet wekenlang in sien Huus west? harr he eer ni sülben seggt, dat he mitto in Raas kamen kunn un ni wüß, wat he dee? Eer Reken un Bereken, de se vör de Hochtiet maakt harr, stimm nich, se harr en wichtigen Posten vergeten. Harr se mit Paul alleen to doon, denn wull se 't woll dwingen, aber dar sproken anner Lüüd ok en Woort mit, un en giftig Wiefstück reet eer allens ut 'e Hannen, wat se wunnen harr. Schull se nu ganz von vörn wedder anfangen?

Mit langsamen Schritt gung se in den Boomschadden ümmer hin un her, hin un her, en lange Wiel, denn wunn se op 'n mal den Strickstrümp üm 't Kluun un böög rop na 'n Gaarn. Se weer mit eer Gedanken to Heck: eerst mit Paul op 't reine kamen, ganz un gar, gründlich, achterna waar sik sach Gelegenheit finnen, mit Elsbe un dat anner Wiverpack aftoreken.

Un nu an 't Wark, tögern un töben is gresig! Aver wo is Paul? hett de Schoster em funnen? De Uur wies al över twölf! Se gung mal an den Knick ran, de twischen Gaarn un Weg stunn, un schuul dörch de Haböken. Dar weer nix as de malle Sand un de Wagentrajen, an den Rand knastrige Ekenbööm, Fleddereschen un wette Barkenstämm, de Hitten danz in den boomstillen Weg, Büsch un Bööm nülen daröver, as weren se inslapen – wenn eer Gedanken ni so unruig west weren, harr se sach en Wiel dat sünnern Bild anseen.

»Ob Se ni rinkamen wull, de Disch weer deckt.«

Maren verfeer sik, se harr nüms kamen höört. »Wat, Du, Hannes? wo kommst Du her? Sett Dien Mütz op, Jung, un luur mi ni so an! Wullt woll den Meister hallen, wat?«

»Ja, he schall to Disch kamen.«

»Un Du wullt mit uns eten?«

»Nee nee – Trina hett vondaag en Meelbüdel kaakt mit Rosien in!«

»Dat weer wat! Un Dien Grootmoder?«

»Man suur Supp mit Swiensrippen.«

»Denn kann ik Di verstaan, Hannes, Meelbüdel mit Rosien is en Herreneten! Meister Neels will ik woll bescheed seggen, wenn he kommt, ga Du man na Huus un grööt de Fru Meistern von mi!«

Maren gung rin, un bald seten de beiden swiegsam to Disch, rögen aver von de schöne Maaltiet knapp wat an.

Se weren eben klaar, as Neels mit Paul Struck in de Döör trock.

»Dar sünd wi!« see de Meister un wisch sik mit de Hemdsmau de groten Sweetdruppens von 't Gesicht. »De Heid is in Gloot, un wi sünd as twe Braadwüst.«

»Maren, o Maren, dar büst Du jo!« Paul stölter op eer to, as wenn he duun weer. »Ach, mien lütt Maren, worüm hest Du Di versteken!« reep he mit en sware Tung.

Maren weer af, as he Anstalt maak, eer üm den Hals to fallen. Se faat em resoluut bi de Arms un druck em op 'n Stool: »Dar sitt, Du büst mööd!« Se geev Doortjn un Neels en Wink, dat se rutgungen, denn see se: »Wi sünd alleen, Paul Struck, nu segg mi, wat wullt Du hier?«

»Sprick ni so, lütt Maren, sprick ni so! Ik heff Di Dag un Nacht söcht un...«

»Woto? weetst Du denn nich, dat Du mi sülben ut 't Huus jaagt hest? Du hest Di an mi vergrepen un hest mi Namen geben...«

»Maren, lütt Maren!« reep he wenerlich un söch na eer Hannen, aver se weer af un treed trüch, »ik wüß jo nich, wat ik see, weer jo rein as unklook!«

»De Schuur is nu sach över, un darüm fraag ik Di, ob dat würklich Dien Menung is, wat Du mi an 'n Kopp smeten hest«, froog Maren koolt.

»Beware, nee nee, all mien Daag nich! Elsbe...«

»Nööm eer nich, na so 'n Satan höör ik ni hin – Du hest spraken! Hollst Du mi...«

»Sprick dat nich ut, ik denk jo garnich an sowat! Du büst mien gode Maren, de mi dat Huus rein hollt!«

»Jawoll, as en Spitzboov, Paul Struck! Du hest mi vertellt, dat Dien Fru Di bestool un dat Huus lerrig sleep!«

»Maren, so queel mi doch nich, ik wüß jo nich, wat ik dee un see!« Denn greep he mit en beverige Hand in de Tasch un geev eer twe Slötels, de mit en Band tosamen bunnen weren. »Hier! de schallst Du hebben, Du hebben!«

»Dat sünd de Slötels to de Geldkamer – wat schall ik darmit?«

»Mi brennt se in de Tasch, nimm Du eer! Du schallst allens hebben, allens! Denn glöövst Du doch, dat ik Di ni för'n Spitzboov hool, Maren!«

»Mi hören mal de Slötels to Koffer, Kamer un Keller, de heff ik Di för de Fööt smeten – düsse neem ik nich!«

»De nimmst Du nich?« Paul wull in 'e Hööcht kamen, full aver trüch in 'n Stool. »Denn is 't ut!« stöön he un sloog beide Hannen vör 't Gesicht. »Denn is 't ut, denn will ik ok man... grulich, in 't Huus alleen, grulich, grulich – ik do 't nich!«

»Wat wullt Du ni doon?«

»Ik ga dar alleen ni wedder hin!« he wink na 't Huus röver.

»Worüm nich?«

»Mien Oom is dar, he geit üm!«

»Dien Oom, Henn Kark, de al över tein Jaar doot is?«

Paul nück un schuul eer mit holle Ogen sunnerbar an.

Weer Paul sien Kopp ni richtig, oder schull he 't würklich glöben? »Wokeen hett em seen?«

»Dierk-Scheper un ok anner Lüüd – bi helligen Dag dar ünnern 'n Doornknick op 'n Hungerkamp – grulich!« He schüdd sik.

»Worüm mutt he ümgaan? hett he wat utöövt?« froog Maren.

Paul wull ni recht darmit vör 'n Dag, aver Maren froog un stöker so lang na, bet he eer von sinen Oom vertell, sien harde Aart mit Lüden un sien schrecklich Enn. Op wat för 'n Aart he in 't Sarg un na 'n Karkhoff kamen weer, see he nich.

»Un is dat all waar, Paul? weer Henn Kark wirklich so 'n harden gresigen Mann?«

»Ja ja, de Lüüd seggt dat jo, seggt dat jo – ik heff dat ni so weten, so nich! Dierk-Scheper vertell mi dat vondaag – nee nee, mi nich, he vertell dat sinen Hund...«

»Sinen Hund?«

»Ja ja, sien Spitz, un ik müß dat anhören – schrecklich!«

Maren koppschüdd. »Wat 'n sunnerbare Welt!« mummel se. Denn böög se sik ut 't apen Finster un froog Neels, de noch bi Doortjn an de Kökendöör stunn: »Wo is 't mit de Lüüd, sünd se an de Arbeit gaan?«

»Weren as unklook! Se wullen nich eer den Hoot afnemen, eer se 'n Keerl segen, seen se. Kasper hett de Peer fodert un is denn na sien Kaat gaan, Cillja un de annern beiden Deerns huken in de Köök, Knechten un Jung grölen un dwallern rüm, as wenn se besapen weren.«

Maren harr en roden Kopp, as se sik wedder ümwenn. »Siso, Paul Struck, nu weetst Du, wat Du för 'n Gespenst in Huus hest! De Lüüd kennt keen Appell un sünd ut Rand un Band! Wat wullt Du opstellen, segg dat mal!«

»Ik weet dar nix von, mi is allens egaal, wenn Du weg wullt!« He lee sik in 'n Stool torüch un sloot de Ogen.

Maren sunn en Ogenblick. »Wi mööt to 'n Sluß, Paul Struck, un dat rasch! Ik bliev bi Di, aver ik stell mien Beding – nee nee, weg mit de Hand! Bruuk den Kopp un höör, wat ik segg! Keen Wimmerkraam un Wiversnack, segg kort un klaar, wat Du wullt! Du hest mi güstern veel vörsmeten, wat mi dörchut ni drapen hett, blot een Deel hett mi drapen: Du seest, ik harr nix hatt un mitbrächt in de Weertschaft.«

»Aver, aver, Maren...«

»Paul!« dran se, »Du schallst mi anhören! Ik heff Di keen Geld un grote Utstüür in 't Huus bröcht, dat is waar, dee egentlich ok ni nödig, denn Du hest allens in Överfloot, wenn Du wullt. Aver ik heff Di mitbröcht, wat in Huus feel un för Geld ni to köpen is: en Kopp, de en Huus regeren, un en Hand, de Ordnung schaffen kann in de Weertschaft – is 't ni so?«

»Ja ja, Maren!«

»So lang ik dar weer, dachen de Lüüd ni daran, balstürig to warrn, se hören op 'n Prick – segg, ob ik leeg!«

»Nee, Maren, nee!«

»Goot, denn fraag Di vondaag mal, ob dat ok en Utstüür is oder nich! Un nu mien Beding. Ik heff Di geben, wat ik harr, un darüm verlang ik datsülvige von Di. Allens, wat Du hest an Geld un Goot, an Sand un Land höört mi von nu an mit to. Du kannst nix meer verschenken, verlenen un verköpen, aan mi to fragen, dat is ni meer Dien Hoff un Dien Geld – allens höört uns tosamen. Is Di dat recht, Paul Struck?«

»Ja ja, Maren, aver...«

»Ja oder nee, wider keen Woort!«

»Ja.«

»Denn last wi morgen in Dag den Afkaat kamen, un dat warrt dalschreben, Buurvaagt un Persepter sünd Tügen – een Afschrift darvon kriegt wi, de anner de Afkaat oder Kaspelvaagt – ist dat Dien Will?«

»Ja, mi is allens enerlei!« see Paul benaut.

»Wenn Du dat ni wullt, so segg nee, morgen is 't to laat!«

»Ja ja, aver wat schall de Afkaat? Ik segg Di jo, Maren, dat ik will, geern will...«

»Du seest al veel, wat naher ni waar weer. Du hest mi to 'n Bispill vör Paster un Tügen un uns' Lüüd verspraken, ik schull Dien Huusfru ween, un Du hest mi anseen un holen as Dien Huusholersch, de ni mal Loon kriggt. – De Afkaat schall dat dalschriben, denn weetst Du doch, dat Du en vermögen Fru hest, un warrst eer ni meer Armoot un Poverkeit vörsmiten. Nüms kriggt to weten, wat wi hebbt; schreben warrt blot, dat mi allens mit tohöört. Also Dien klare Antwoort!«

»Ja ja denn!«

»Un nu noch en Saak: Dien Geldgeschäften mit de hogen Prozenten, de Du von Dinen unglücklichen Oom leert hest, hoolt op!«

»Ja ja, Maren, dar bün ik mit inverstaan!« reep Paul rasch. »De Slötels...«

»Behollst Du, oder ik bewaar eer för Di, wenn Du wullt, aver de lütt Kamer geit in; wi lat de Wand wegriten un vergrötert de enge Slaapstuuv.«

»Nee, Maren, all mien Daag nich! Denn ga ik dar ni wedder in! Dar slapen, wo mien Oom...!« He sloog de Hannen för 't Gesicht un schüdd sik.

»Dien Oom kommt to Rau, darför sorg ik!«

»Ach, kannst Du dat ok? Ach, Du kannst allens!« He fung eer Hand in, un se leet dat to.

»Du mußt mi hölpen. En arm Minschenseel geit üm, so lang de Daat leevt, de se op Eern utöövt hett, un so lang von Kinner un Arben dat böse Wark fortsett warrt. Du hest mit Schuld, wenn Dien Oom ni to Rau kamen kann; do Dien Hand apen, un de arm Seel warrt Freden finnen.«

»Meenst Du dat, lütt Maren? Dat is mi en groten Troost! Nu nimmst Du doch de Slötels, lütt Maren?«

»Gewiß, wenn Du dat nich anners wullt. Aver Geld un Papier will ik nich alleen ünner Hannen hebben. Du mußt allens mit mi bespreken un bereken un schallst nüms seggen, dat ik den Slötel to de Kaß heft. Ik waar mi schamen, wenn de Lüüd seen, ik harr den Knoop op 'n Büdel, Du weerst Trumpf söß un Dien Fru deel Di to – sowat is häßlich för den Mann un ok för de Fru. Un nu komm, wi mööt röver un dat Hus wedder in Gang setten!«

Paul waar unruig. »Wat schall ik dar nu? Un ik bün so mööd, so gresig mööd un dörstig!«

»Hm! denn bliev hier, is ok sach beter. Will Doortjn bescheed seggen – vellicht bliffst Du lever ok de Nacht hier?«

»Ja, Maren, ja. wenn 't angaan kann!«

»Ach, wat kann nich all angaan!« see Maren, un dat klung bina en beetjen övermödig. Se gung na Köök.

»Wo is 't?« froog Doortjn lies.

»Allens to Heck!« un en hellen Straal sprung ut de blanken Ogen. »Schallst Dank hebben för Dien Hölp, Neels, ik smiet Di mal wedder en Steen in 't Finster! Aver nu ga na Huus, sünst maakt Di de Meelbüdel en kolen Empfang.«

Neels lach mit 'n breden Mund. »Wat Du nich all weetst! Ja, Maren, wi hebbt en groten Fierdag, den wünsch ik Di ok!«

»Kommt, Neels, de kommt, un wenn 't ok de letzt is!« Darmit trock se Doortjn na Köök rin.

Neels keek eer na. »Dat klung jo bina eernst!« He maak sik op 'n Weg na Huus. –

Paul bleev bi Doortjn, un dat weer em heel willkamen. Maren harr em scharp de Bicht verhöört. Düsse Ogen! rein swart un böös, as wull se em to Kopp! He harr daröver bina Gruun un Mödigkeit vergeten. Aver nu weer 't överstaan, Maren harr em de Hand geben, se wull em to Siet bliben un lach em wedder to.

Un dat see ok Doortjn. He kunn nu noch mal glücklich warrn, veel glücklicher, as he je west weer, un darbi lööv se sien Maren, dat he glöben muß, dat geev keen beter Fru in 't ganze Kaspel.

Paul vermünner sik so veel, dat he sik noch to Disch sett un sik an Supp un Swiensrippen plegen dee. As aver Doortjn mit den Kaffiketel in de Döns kroop, funn se em lingelang op de kölige Leemdeel liggen, en weken Schemel ünner 'n Kopp un deep in Slaap.

So üm Klock dre seeg Doortjn Paul sien Lüüd op Arbeit gaan, as wenn nix passeert weer, un en Stunnstiet darop rassel en Wagen ut dat Doorlock, över 'n Buurknüll un na Kellnhusen to, de Lüttknecht föör, un Maren seet achter in 'n Stool.