Author:Mela Ehmedê Xasi

Ehmedê Xasi nuştoğo tewr verêniê Zazakiyo. Serra 1867 (hıcri: 1283) de nehiyeya Lıcê, Hezan de maya xo ra biyo. 18ê sıbate 1951 de Hezan de dınya ra bar kerdo. Mezelê ey Hezan deyo.

Nameyê ey Ehmedê Sofi Heseniyo. Miyanê şari de be nameyê Xasi, Ehmedê Xasi, Seydayê Xasi u Xoceyo Xasi zi şınasiyeno. Nameyê babiyê ey Hesen, dadiya ey zi Medinaya. Nameyê khalıkê ey Mela Osman, nameyê babiyê khalıkê ey Emer u nameyê khalıkê khalıkê ey zi Xan Ehmedo. Eslê xo eşira Zikte ra dewa Xasan (be tırki: Külçe) rayo. Xasan, serê sinorê Darê Heni u Lıcê de mezrayêka qıjkeka. Khalıkê ey Mela Osman ameyo Hezan de melayi kerda u êdi na dewe de mendo.

Dı bırayê biniê Ehmedê Xasi zi est biyê. Nê, Mehemed Emin u Mıstefayê. Mıstefay qıjekiye de wefat kerdo. Xasi hirê rey zewıjiyayo. La tena cıniya eya peyêne ra yew kêna ey rê biya. Kênaya xo bırarzayê xo Mela Arıfi reyde zewjnaya. Mela Arıfi demeyêk Camiya Gırde yê Diyarbekıri de melayiye kerda.

Xasi tehsilê xo Medreseyê Mesudiye yê Diyarbekıri de temam kerdo. İcazeyê xo destê muderrıs mufti İbrahim Efendi ra gırewto (Hıcri, 1 rebiulaxır 1320). Perwerdeyê tesewufi zi verê şêxê neqşebendi Şêx Evdılqadırê Hezani het temam kerdo. İcazeyê şêxêti gırewto la çı rey şêxêti nêkerda.

Xasi, wextê xo de memuriye zi kerda. Mesela hezirana serra 1330 (H.) de seba muderrısiya merkezê Diyarbekıri tayin beno. Dıma temmuza 1331 (H.) de be se qurış meaş seba muderrısiya dewa xo Hezani tayin beno. Badê ke demeyêk nê wezifey keno, na rey seba muftiyiya Lıcê tayin beno la demeyêko kılm dıma o be xo nê wezifey ra istifa keno. Muftiyiya ey dı serri u dı aşmi dewam kena.

Badê ke istifa keno, agêreno dewa xo Hezani u hetan mergê xo uca cıwiyeno.

Ey kıtabê Zazakiyo tewr verên Mewlıdê Zazaki 1892 de nuşto la 25 adare 1899 de Diyarbekır de çapxaneyê Litografya de 400 nusxeyê ey gınayê çape ro u vıla bîyê. No kıtab hetan nıka çend rey transkribeyê alfabeya Latinki ya Zazaki biyo.

Fotogaleriye

• 
  Açarnayış: Diyabekir vilayet-i celilesine tabi Lice kazasına mulhak Hezan kariyeli mekrumatlu Ehmedu'l Xasî Efendi’nin Zaza lisanıyla telif eylediği iş bu Mewlid-i Şerif Maarîf nezaret-i celilesinde 25 Mart [1]315 tarihli tahrirat-ı âliyesiyle verilen ruhsat üzerine defâ-ı evvelada dört yüz nüshadan ibaret vilayet-i mezkurede Litoğrafya Matbaasınde tab’ ve neşr edildi. Bundan başka etdirilurse mes’ûl tutulacakdır. (Ebe Tırki)
• 
  Açarnayış: Ez bi bismillahî îbtîda kena. / Raziqê ‘aman û xasan pîya kena. * Rebbî, hemd û şukrî ancax to rê bê. / Kîbr û medh û fexrî pêro to rê bê. * Çende ray bê ma sewabê hemdê ma. / Labelê nêrê hisaban çendê ma. * Hemd û şukrê to eda qet nêbenê. / Ma ser a Rebbî, ti zanê, vînenê. * Halê miskîn û feqîr û naqisan; / rûreş û zerresîyahê zey hesan. * Her nefes de vacê, hemd û şukrê to. / Wacib o bêşubhe ancî heqqê to. .....
• 
  Açarnayış: Temam bi viraştişê Mewlidê Kirdî bi yardimê Xaliqî û feyz û bereketê Pêxemberê ma, sellellahû ‘eleyhî we ‘ela alîhî we sellem, bi destê Ehmedê Xasîyê Hezanicî, di henzar û hîrê sey û şîyyes serre bi tarîxê ‘erebî.
  Be‘da nê bizanîn ma ferq kerdo beynatê "kaf"ê ‘erebî we ‘xeyrê ‘erebî bi hîrê nuqtan. Ye’nê, ma “kaf”ê ‘erebî ser o nuqtey nêronay, û ‘xeyrê ‘erebî ser o hîrê nuqtey ronay; zey “gişt” û “kişte”. Axir enê çiyê anayin ferq nêbê, bi nuqtan nêbo, nînê zanayiş, wes-selam

Bıvênên

• Mewlıd