Mga Aral ng Katipunan

by Emilio Jacinto

• Ang kabuhayang hindi ginugugol sa isang dakila at banal na kadahilanan ay kahoy na walang lilim, kung di man damong makamandag.
• Ang gawang magaling na nagbubuhat sa pagpipita sa sarili, at hindi sa talagang nasang gumawa ng kagalingan, ay di kabaitan.
• Ang tunay na kabanalan ay ang pagkakawanggawa, ang pag-ibig sa kapwa, at ang isukat ang bawat kilos, gawa’t pangungusap sa talagang katuwiran.
• Maitim man at maputi ang kulay ng balat, lahat ng tao’y magkakapantay; mangyayaring ang isa’y higtan sa dunong, sa yaman, sa ganda… ngunit di mahihigtan sa pagkatao.
• Dangal at hindi ang pagnanasang makasarili ang inuuna ng may dakilang kalooban; pagnanasang makasarili at hindi dangal ang inuuna ng may hamak na puso.
• Sa taong walang hiya, ang salita’y panunumpa.
• Huwag mong sayangin ang panahon; ang yamang nawala’y mangyayaring magbalik; ngunit ang panahong nagdaan na’y di na-magbabalik.
• Ang mga taong matalino ay may pag-iingat sa bawat sasabihin at marunong maglihim ng dapat ipaglihim.
• Sa daang matinik ng kabuhayan, lalaki ang siyang patnugot ng asawa’t mga anak; kung ang umaakay ay tungo sa kasamaan, ang patutunguhan ng inaakay ay kasamaan din.
• Ang babae ay huwag ituring na isang bagay na libangan lamang, kundi isang katuwang at karamay sa mga kahirapan nitong kabuhayan; gamitan mo ng buong pagpipitagan ang kanyang kahinaan, at alalahanin ang inang pinagbuhata’t nag-iwi sa iyong kasanggulan.
• Ang di mo ibig gawin sa asawa mo, anak, at kapatid, ay huwag mong gagawin sa asawa, anak, at kapatid ng iba.
• Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa; wagas at tunay na mahal na tao kahit laking gubat at walang nabatid kundi ang sariling wika, yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi, yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan.
• Pag laganap ng mga aral na ito at maningning na sumikat ang araw ng mahal na kalayaan dito sa kaaba-abang Sangkapuluan, at sabugan ng matamis niyang liwanag ang nagkakaisang magkakalahi’t magkakapatid ng ligayang walang katapusan, ang mga ginugol sa buhay, pagod at mga tiniis na kahirapa’y labis nang natumbasan.